Międzynarodowe problemy zdrowia
Międzynarodowe problemy zdrowia
Wykład II
Wykład II
Ospa prawdziwa
Ospa prawdziwa
Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne
Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne
Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne
Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne
dr hab.n.med. Dorota Cianciara, prof. UW MSC
dr hab.n.med. Dorota Cianciara, prof. UW MSC
Plan wykładu
Plan wykładu
1. Malaria/szczepienia/ Euro 2012
1. Malaria/szczepienia/ Euro 2012
2. Ospa prawdziwa
2. Ospa prawdziwa
3. Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne, 2005
3. Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne, 2005
http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0004/158998/Health_Travel_Advice_2012_UEFA_v7.pdf
Historia ospy prawdziwej
Historia ospy prawdziwej
Zanim pojawiły się pierwsze szczepionki, ospa prawdziwa była tak
Zanim pojawiły się pierwsze szczepionki, ospa prawdziwa była tak
rozpowszechniona, że często uważano ją za stan prawidłowy, a nie za
rozpowszechniona, że często uważano ją za stan prawidłowy, a nie za
chorobę. Chorował na nią prawie każdy człowiek.
chorobę. Chorował na nią prawie każdy człowiek.
Czarna ospa
Czarna ospa
Z jej powodu zmarło ok. 300 milionów ludzi.
Z jej powodu zmarło ok. 300 milionów ludzi.
Z jej powodu zmarło ok. 300 milionów ludzi.
Z jej powodu zmarło ok. 300 milionów ludzi.
Ospa prawdziwa była wśród nas
Ospa prawdziwa była wśród nas
przez bardzo długi czas
przez bardzo długi czas
mumia faraona Ramzesa V (1100 r. p. n. e.) nosi
mumia faraona Ramzesa V (1100 r. p. n. e.) nosi
znamiona sugerujące to zakażenie
znamiona sugerujące to zakażenie
VIII w. n. e. - ospa trafiła do Europy
VIII w. n. e. - ospa trafiła do Europy
(była przyczyną śmierci pięciu europejskich
(była przyczyną śmierci pięciu europejskich
monarchów)
monarchów)
1520 r. - ospa została zawleczona do Ameryki
1520 r. - ospa została zawleczona do Ameryki
1520 r. - ospa została zawleczona do Ameryki
1520 r. - ospa została zawleczona do Ameryki
przez wojska Hernana Corteza
przez wojska Hernana Corteza
przez wojska Hernana Corteza
przez wojska Hernana Corteza
(w ciągu dwóch lat zmarło 3  4 mln Azteków)
(w ciągu dwóch lat zmarło 3  4 mln Azteków)
1763 r. - po raz pierwszy użyto wirusów ospy
1763 r. - po raz pierwszy użyto wirusów ospy
jako broni biologicznej
jako broni biologicznej
(podczas epidemii zmarło ponad 50% członków
(podczas epidemii zmarło ponad 50% członków
wielu szczepów Indian
wielu szczepów Indian
Północnoamerykańskich)
Północnoamerykańskich)
Smallpox was introduced into the Americas in the 16th century and into Australia in
the 18th century. It had been present in Africa, Asia and Europe since at least 400
BCE.
Ospa prawdziwa była wśród nas
Ospa prawdziwa była wśród nas
przez bardzo długi czas
przez bardzo długi czas
1937 r. - ostatnie rodzime zachorowanie na ospę
1937 r. - ostatnie rodzime zachorowanie na ospę
prawdziwą w Polsce
prawdziwą w Polsce
1953 r. - ospa została zawleczona z Indii do
1953 r. - ospa została zawleczona z Indii do
Gdańska i Gdyni
Gdańska i Gdyni
(zanotowano 13 zachorowań, w tym 2 zgony)
(zanotowano 13 zachorowań, w tym 2 zgony)
1962 r. - ospa została zawleczona z Indii do
1962 r. - ospa została zawleczona z Indii do
1962 r. - ospa została zawleczona z Indii do
1962 r. - ospa została zawleczona z Indii do
Gdańska
Gdańska
(zanotowano 29 zachorowań)
(zanotowano 29 zachorowań)
1963 r. - ospa została zawleczona z Indii do
1963 r. - ospa została zawleczona z Indii do
Wrocławia, a następnie do Opola, Wieruszowa i
Wrocławia, a następnie do Opola, Wieruszowa i
Gdańska
Gdańska
(zanotowano 99 zachorowań, w tym 7 zgonów)
(zanotowano 99 zachorowań, w tym 7 zgonów)
Ospa prawdziwa była wśród nas
Ospa prawdziwa była wśród nas
przez bardzo długi czas
przez bardzo długi czas
1966 r. - rozpoczęcie programu eradykacji ospy
1966 r. - rozpoczęcie programu eradykacji ospy
prawdziwej
prawdziwej
1977 r. - ostatnie zakażenie wirusem ospy
1977 r. - ostatnie zakażenie wirusem ospy
prawdziwej drogą naturalną (w Somalii)
prawdziwej drogą naturalną (w Somalii)
1978 r. - odnotowano dwa zakażenia
1978 r. - odnotowano dwa zakażenia
laboratoryjne wirusem ospy (w laboratoriach
laboratoryjne wirusem ospy (w laboratoriach
Uniwersytetu w Birmingham w Wielkiej
Uniwersytetu w Birmingham w Wielkiej
Uniwersytetu w Birmingham w Wielkiej
Uniwersytetu w Birmingham w Wielkiej
Brytanii)
Brytanii)
1980 r. - Światowa Organizacja Zdrowia (WHA)
1980 r. - Światowa Organizacja Zdrowia (WHA)
ogłosiła eradykację ospy prawdziwej
ogłosiła eradykację ospy prawdziwej
Wirusy ospy prawdziwej zdeponowano w dwóch referencyjnych
Wirusy ospy prawdziwej zdeponowano w dwóch referencyjnych
laboratoriach WHO: w Moskwie i Atlancie.
laboratoriach WHO: w Moskwie i Atlancie.
Ponowne pojawienie się tej choroby może być spowodowane
jedynie celowym uwolnieniem wirusa.
Charakterystyka ospy prawdziwej
Charakterystyka ospy prawdziwej
Czynnik etologiczny 
Czynnik etologiczny 
wirus variola
wirus variola
rodzina: Poxviridae
rodzina: Poxviridae
rodzaj: Orthopoxvirus
rodzaj: Orthopoxvirus
rozmiar: 320 x 270 nm
rozmiar: 320 x 270 nm
rozmiar: 320 x 270 nm
rozmiar: 320 x 270 nm
struktura: złożona, kapsyd składa się z
struktura: złożona, kapsyd składa się z
systemu kanalików i może być otoczony
systemu kanalików i może być otoczony
osłonką
osłonką
kwas nukleinowy: dsDNA, koduje ponad
kwas nukleinowy: dsDNA, koduje ponad
100 polipeptydów
100 polipeptydów
replikacja: wyłącznie w cytoplazmie
replikacja: wyłącznie w cytoplazmie
komórek
komórek
rezerwuar wirusa: człowiek
rezerwuar wirusa: człowiek
Charakterystyka ospy prawdziwej
Charakterystyka ospy prawdziwej
Postać choroby
Postać choroby
variola major (śmiertelność 30%)
variola major (śmiertelność 30%)
variola major - postać krwotoczna (śmiertelność bliska
variola major - postać krwotoczna (śmiertelność bliska
100%)
100%)
variola major - postać złośliwa
variola major - postać złośliwa
(śmiertelność powyżej 50%)
(śmiertelność powyżej 50%)
variola minor (śmiertelność ok. 1%)
variola minor (śmiertelność ok. 1%)
variola minor (śmiertelność ok. 1%)
variola minor (śmiertelność ok. 1%)
Okres wylęgania
Okres wylęgania
10 - 12 dni (niekiedy 8 - 17 dni)
10 - 12 dni (niekiedy 8 - 17 dni)
Sposób przenoszenia
Sposób przenoszenia
droga kropelkowa
droga kropelkowa
(kontakt bezpośredni i pośredni)
(kontakt bezpośredni i pośredni)
Zakaz
ność
Zakaz
ność
każdy chory - z
ródło zakażenia dla 5 osób (ale bywa 10
każdy chory - z
ródło zakażenia dla 5 osób (ale bywa 10
- 20 osób)
- 20 osób)
Charakterystyka ospy prawdziwej
Charakterystyka ospy prawdziwej
Przebieg choroby
Przebieg choroby
brak objawów (10 - 12 dni)
brak objawów (10 - 12 dni)
gorączka, zmęczenie, bóle głowy,
gorączka, zmęczenie, bóle głowy,
pleców, brzucha (3 - 4 dni)
pleców, brzucha (3 - 4 dni)
postępująca wysypka: plamista,
postępująca wysypka: plamista,
postępująca wysypka: plamista,
postępująca wysypka: plamista,
grudkowa, pęcherzykowa, krostkowa
grudkowa, pęcherzykowa, krostkowa
(8 - 9 dni)
(8 - 9 dni)
tworzenie strupów
tworzenie strupów
dołkowate blizny
dołkowate blizny
Do zgonu dochodzi zwykle w drugim tygodniu choroby
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
pierwsza szczepionka wynaleziona przez
pierwsza szczepionka wynaleziona przez
człowieka
człowieka
WARIOLIZACJA  pierwsza metoda
zapobiegania zachorowaniu na ospę
prawdziwą (celowe zakażanie wirusem ospy
(
prawdziwej pochodzącym od chorych z
łagodnym przebiegiem choroby)
łagodnym przebiegiem choroby)
(nazwa pochodzi od łac. variola vera  ospa
prawdziwa)
początkowo stosowana w Indiach
od X w. n. e. w Chinach
następnie w Turcji, skąd trafiła do Europy
Zachodniej
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
pierwsza szczepionka wynaleziona przez
pierwsza szczepionka wynaleziona przez
człowieka
człowieka
Wariolizacja trafiła do Europy
Zachodniej w XVIII w. za sprawą lady
Mary Wortley Montagu, żony
brytyjskiego ambasadora w Turcji, która
rozpowszechniła tę technikę wśród
rozpowszechniła tę technikę wśród
arystokratycznych i królewskich rodzin
Anglii i innych państw Europy.
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
pierwsza szczepionka wynaleziona przez
pierwsza szczepionka wynaleziona przez
człowieka
człowieka
W 1796 roku Edward Jenner, praktykujący na
wsi angielski lekarz, odkrył pierwszą na
świecie szczepionkę.
Zaobserwował, że kobiety zatrudnione przy
dojeniu krów, które miały na rękach blizny
spowodowane ospą krowią, nie chorowały na
ospę prawdziwą, nawet przebywając wśród
chorych na ospę prawdziwą członków
rodziny.
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
pierwsza szczepionka wynaleziona przez
pierwsza szczepionka wynaleziona przez
człowieka
człowieka
14 maja 1796 r. Edward Jenner
zaszczepił ośmioletniego chłopca
Jamesa Phippsa wirusem ospy
krowiej pochodzącym z krost na
rękach dojarki Sarah Nelmes
rękach dojarki Sarah Nelmes
7 tygodni póz
niej Jenner inokulował
Phippsa wirusem ospy prawdziwej
chłopiec nie zachorował
W ten sposób narodziło się szczepienie nazwane przez E. Jennera vaccination
(od łac. vacca  krowa).
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
szczepionka I generacji
szczepionka I generacji
Postać szczepionki:
Postać szczepionki:
płynna, z dodatkiem glicerolu
płynna, z dodatkiem glicerolu
liofilizowana
liofilizowana
Sposób produkcji szczepionki:
Sposób produkcji szczepionki:
Sposób produkcji szczepionki:
Sposób produkcji szczepionki:
namnażanie wirusa na skórze cieląt,
namnażanie wirusa na skórze cieląt,
owiec lub bawołów
owiec lub bawołów
zebranie wirusa wraz z tkanką i
zebranie wirusa wraz z tkanką i
wydzieliną zakażonych miejsc
wydzieliną zakażonych miejsc
oczyszczanie w celu redukcji
oczyszczanie w celu redukcji
zawartości bakterii występujących na
zawartości bakterii występujących na
skórze
skórze
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
szczepionka I generacji
szczepionka I generacji
Sposób podawania szczepionki  skaryfikacja
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
szczepionka I generacji
szczepionka I generacji
w miejscu szczepienia powstaje
w miejscu szczepienia powstaje
zaczerwienienie
zaczerwienienie
po 3 dniach powstaje czerwona
po 3 dniach powstaje czerwona
grudka przechodząca w pęcherzyk
grudka przechodząca w pęcherzyk
po 7 dniach pęcherzyk przechodzi w
po 7 dniach pęcherzyk przechodzi w
krostę ulegającą pępkowatemu
krostę ulegającą pępkowatemu
krostę ulegającą pępkowatemu
krostę ulegającą pępkowatemu
wciągnięciu
wciągnięciu
krosta pokrywa się strupem
krosta pokrywa się strupem
strup odpada po ok. 3 tygodniach
strup odpada po ok. 3 tygodniach
pozostawiając bliznę
pozostawiając bliznę
Szczepieniu zwykle towarzyszy łagodny odczyn poszczepienny  podwyższona
temperatura ciała, złe samopoczucie, powiększenie węzłów chłonnych.
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
szczepionka I generacji
Bezpieczeństwo szczepień
(niepożądane odczyny poszczepienne):
poszczepienne zapalenie mózgu
(zachorowanie 1/300 000; zgon 25%)
krowianka zgorzelinowa
wyprysk krowiankowy
krowianka uogólniona
krowianka kontaktowa
zapalenie mięśnia sercowego
1 zgon z powodu odczynu poszczepiennego na 1 mln szczepionych osób
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
szczepionka I generacji
Bezpieczeństwo szczepień
(przeciwwskazania do szczepień
profilaktycznych):
choroby skóry
białaczka, chłoniak i inne uogólnione
białaczka, chłoniak i inne uogólnione
nowotwory
radioterapia, chemioterapia
przeciwnowotworowa
zakażenie wirusem HIV
wrodzone niedobory odporności
ciąża
W przypadku konieczności szczepienia, jednocześnie podawać
immunoglobulinę przeciwkrowiankową (VIG).
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
szczepionka I generacji
Skuteczność szczepionki:
wytworzenie przeciwciał w ciągu 10 dni
od szczepienia podstawowego u 95%
szczepionych
wytworzenie przeciwciał w ciągu 7 dni
od szczepienia przypominającego
Wg ŚOZ odporność trawa 10 lat, ale
rozważania:
pełna skuteczność w ciągu 1  3 lat
od szczepienia
w ciągu 4  7 lat od szczepienia
możliwość zachorowania (choroba
o łagodnym przebiegu)
do 20 lat od szczepienia choroba
nie powoduje zgonu
powyżej 20 lat od szczepienia
odporność jest znikoma
Szczepionka przeciwko ospie prawdziwej
szczepionka I generacji
Skuteczność szczepionki:
szczepienie wykonane w ciągu 4 dni po
pierwszym kontakcie z wirusem ospy
prawdziwej w pewnym stopniu chroni
prawdziwej w pewnym stopniu chroni
przed zakażeniem i znacznie zmniejsza
ryzyko wystąpienia ciężkiej choroby
oraz zgonu
Od 1919 do 1980 r. szczepienie przeciwko ospie prawdziwej było w
Polsce szczepieniem obowiązkowym.
Bioterroryzm !!!!!!!
Bioterroryzm !!!!!!!
Jako broń biologiczna ospa mogłaby być aż za skuteczna - epidemia łatwo
Jako broń biologiczna ospa mogłaby być aż za skuteczna - epidemia łatwo
może się przenieść na teren agresora.
może się przenieść na teren agresora.
W przypadku epidemii śmiertelność 30-40%
W przypadku epidemii śmiertelność 30-40%
Ponieważ nie ma pewności, że terroryści nie weszli w jakiś sposób w
Ponieważ nie ma pewności, że terroryści nie weszli w jakiś sposób w
posiadanie wirusa ospy, Światowa Organizacja Zdrowia rozważa powtórne
posiadanie wirusa ospy, Światowa Organizacja Zdrowia rozważa powtórne
wprowadzenie szczepień. Wiele krajów (w tym Polska) gromadzi zapasy
wprowadzenie szczepień. Wiele krajów (w tym Polska) gromadzi zapasy
szczepionki, ale z akcją szczepień wstrzymuje się dopóki nie będzie
szczepionki, ale z akcją szczepień wstrzymuje się dopóki nie będzie
prawdziwego zagrożenia. Młodsze osoby nie były szczepione na ospę i nie są
prawdziwego zagrożenia. Młodsze osoby nie były szczepione na ospę i nie są
na nią odporne, starsza generacja zdążyła dostać szczepionkę w dzieciństwie -
na nią odporne, starsza generacja zdążyła dostać szczepionkę w dzieciństwie -
ale nie ma pewności, czy odporność nie wygasła.
ale nie ma pewności, czy odporność nie wygasła.
Niedawno Amerykanie opracowali nowy, (?bardzo skuteczny?) lek przeciw
Niedawno Amerykanie opracowali nowy, (?bardzo skuteczny?) lek przeciw
ospie. Hexadecyloxypropyl-cidofovir, w skrócie HDP-CDV, blokuje
ospie. Hexadecyloxypropyl-cidofovir, w skrócie HDP-CDV, blokuje
namnażanie się i rozprzestrzenianie wirusa. Może być podawany doustnie. W
namnażanie się i rozprzestrzenianie wirusa. Może być podawany doustnie. W
przypadku ataku terrorystycznego byłoby zatem możliwe uruchomienie
przypadku ataku terrorystycznego byłoby zatem możliwe uruchomienie
rezerw leku i podanie go wszystkim potrzebującym. Skuteczny przeciwko
rezerw leku i podanie go wszystkim potrzebującym. Skuteczny przeciwko
cytomegalovirusowi.
cytomegalovirusowi.
Contraindications for
Contraindications for
Vaccination of Contacts
Vaccination of Contacts
During a smallpox outbreak&
During a smallpox outbreak&
NONE!
NONE!
In the event of an exposure to smallpox, there would be no contraindications to
vaccination. In this situation, the benefit of vaccination would outweigh the risk of a
complication from the vaccine.
Zapasy szczepionki - 1
Zapasy szczepionki - 1
W grudniu 1999, a WHO Advisory Committee on Variola
W grudniu 1999, a WHO Advisory Committee on Variola
Virus Research stwierdza, że szczepienia są jedynym
Virus Research stwierdza, że szczepienia są jedynym
udowodnionym sposobem zapobiegania i kontroli ospy, ale
udowodnionym sposobem zapobiegania i kontroli ospy, ale
dostępne zapasy szczepionki są bardzo ograniczone
dostępne zapasy szczepionki są bardzo ograniczone
Komitet stwierdził, że niektóre kraje rozważają potrzebę
Komitet stwierdził, że niektóre kraje rozważają potrzebę
Komitet stwierdził, że niektóre kraje rozważają potrzebę
Komitet stwierdził, że niektóre kraje rozważają potrzebę
produkcji większego zapasu szczepionki. Są kraje, które
produkcji większego zapasu szczepionki. Są kraje, które
zleciły kontrolę zapasów, testy siły działania i analizują czy
zleciły kontrolę zapasów, testy siły działania i analizują czy
jest potrzeba produkcji
jest potrzeba produkcji
Badania ŚOZ z 1998 r. pokazały, że na świecie jest
Badania ŚOZ z 1998 r. pokazały, że na świecie jest
max. 90 mln zadeklarowanych dawek, ale warunki
max. 90 mln zadeklarowanych dawek, ale warunki
przechowywania i siła działania są nieznane
przechowywania i siła działania są nieznane
Zapasy szczepionki - 2
Zapasy szczepionki - 2
Większość istniejących zapasów to szczepionka z czasów
Większość istniejących zapasów to szczepionka z czasów
eradykacji ospy   zdrapki z zakażonej skóry (krowy lub
eradykacji ospy   zdrapki z zakażonej skóry (krowy lub
owcy) z dodatkiem fenolu, który zabija bakterie i
owcy) z dodatkiem fenolu, który zabija bakterie i
inaktywuje wirusa ospy. Następnie suszona sublimacyjnie
inaktywuje wirusa ospy. Następnie suszona sublimacyjnie
(freeze dried) i zamknięta w ampułkach do przyszłego
(freeze dried) i zamknięta w ampułkach do przyszłego
(freeze dried) i zamknięta w ampułkach do przyszłego
(freeze dried) i zamknięta w ampułkach do przyszłego
ponownego zawieszenia w sterylnym buforze do podania
ponownego zawieszenia w sterylnym buforze do podania
śródskórnego
śródskórnego
Wirus-matka (vaccinia virus strain Lister Elstree)
Wirus-matka (vaccinia virus strain Lister Elstree)
wykorzystany do produkcji szczepionki jest
wykorzystany do produkcji szczepionki jest
przechowywany w WHO Collaborating Centre for Smallpox
przechowywany w WHO Collaborating Centre for Smallpox
Vaccine in Bilthoven, w Holandii
Vaccine in Bilthoven, w Holandii
Przeczytać !!!!
Przeczytać !!!!
Ospa prawdziwa jako broń biologiczna -
rozpoznawanie, leczenie i aspekty zdrowia
publicznego
Wytyczne ekspertów amerykańskich
D.A. Henderson, T.V. Inglesby, J.G. Bartlett, M.S. Ascher, E. Eitzen, P.B. Jahrling, J. Hauer, M.
Layton, J. McDade, M.T. Osterholm, T. O'Toole, G. Parker, T. Perl, P.K. Russell, K. Tonat, for
the Working Group on Civilian Biodefense
JAMA, 1999; 281: 2127-2137
Data utworzenia: 31.01.2002
Ostatnia modyfikacja: 18.04.2008
Pobierz PDF
Opublikowano w Medycyna Praktyczna Pediatria 2001/06, Medycyna Praktyczna 2002/01
http://www.mp.pl/artykuly/index.php?aid=11210&_tc=4A5F4AB3D7FD4F4293837D5BDF234BE9
 W przypadku małej liczby zachorowań chorych należy przyjąć do
W przypadku małej liczby zachorowań chorych należy przyjąć do
szpitala oraz izolować w pokojach o ciśnieniu niższym niż w
szpitala oraz izolować w pokojach o ciśnieniu niższym niż w
otaczających pomieszczeniach, a dodatkowo wyposażonych w układy
otaczających pomieszczeniach, a dodatkowo wyposażonych w układy
filtracji powietrza za pomocą filtrów o dużej wydajności (high-
filtracji powietrza za pomocą filtrów o dużej wydajności (high-
efficiency particulate air filters - HEPA). W razie dużej epidemii
efficiency particulate air filters - HEPA). W razie dużej epidemii
większość chorych należy izolować w ich własnych domach. Opieki
większość chorych należy izolować w ich własnych domach. Opieki
domowej nie będzie jednak można zapewnić wszystkim chorym,
domowej nie będzie jednak można zapewnić wszystkim chorym,
dlatego w celu ograniczenia zakażeń szpitalnych odpowiednie władze
dlatego w celu ograniczenia zakażeń szpitalnych odpowiednie władze
powinny wyznaczyć co najmniej jeden szpital do opieki nad chorymi na
powinny wyznaczyć co najmniej jeden szpital do opieki nad chorymi na
ospę prawdziwą. Wszystkie osoby poddane izolacji oraz opiekujący się
ospę prawdziwą. Wszystkie osoby poddane izolacji oraz opiekujący się
nimi personel trzeba natychmiast zaszczepić, a pracowników, u których
nimi personel trzeba natychmiast zaszczepić, a pracowników, u których
nimi personel trzeba natychmiast zaszczepić, a pracowników, u których
nimi personel trzeba natychmiast zaszczepić, a pracowników, u których
szczepienie jest przeciwwskazane, należy wysłać na urlop.
szczepienie jest przeciwwskazane, należy wysłać na urlop.
Należy przestrzegać rutynowych zasad ostrożności, takich jak
Należy przestrzegać rutynowych zasad ostrożności, takich jak
stosowanie rękawic, fartuchów ochronnych oraz masek. Brudne tkaniny
stosowanie rękawic, fartuchów ochronnych oraz masek. Brudne tkaniny
oraz śmieci należy umieszczać w szczelnych torbach przeznaczonych
oraz śmieci należy umieszczać w szczelnych torbach przeznaczonych
na materiały zakaz
ne oraz sterylizować w autoklawach przed
na materiały zakaz
ne oraz sterylizować w autoklawach przed
przekazaniem do pralni lub spaleniem. Trzeba również opracować
przekazaniem do pralni lub spaleniem. Trzeba również opracować
specjalny protokół odkażania pomieszczeń, w których przebywali
specjalny protokół odkażania pomieszczeń, w których przebywali
chorzy na ospę (p. rozdział "Odkażanie").
chorzy na ospę (p. rozdział "Odkażanie").
http://www.mp.pl/artykuly/index.php?aid=11210&_tc=4A5F4AB3D7FD4F4293837D5BDF234BE9
MPZ
MPZ
MPZ przyjęte przez pcz w 1969r
MPZ przyjęte przez pcz w 1969r
Głównie ukierunkowane na przeciwdziałanie:
Głównie ukierunkowane na przeciwdziałanie:
Dżumie
Dżumie
Cholerze
Cholerze
Żółtej gorączce
Żółtej gorączce
Ospie prawdziwej (do eradykacji w 1980 r.)
Ospie prawdziwej (do eradykacji w 1980 r.)
Wytyczne i algorytmy postępowania
Wytyczne i algorytmy postępowania
Wielokrotnie nowelizowane
Wielokrotnie nowelizowane
W połowie lat 90 podjęto prace nad nowymi regulacjami
W połowie lat 90 podjęto prace nad nowymi regulacjami
MPZ, 2005
MPZ, 2005
Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne przyjęte 23 maja
Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne przyjęte 23 maja
2005 roku
2005 roku
Po okresie wnoszenia uwag  weszły w życie 15 czerwca
Po okresie wnoszenia uwag  weszły w życie 15 czerwca
2007 roku
2007 roku
Główny cel:
Główny cel:
Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, zwłaszcza zakaz
nych,
Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, zwłaszcza zakaz
nych,
Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, zwłaszcza zakaz
nych,
Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, zwłaszcza zakaz
nych,
na skalę międzynarodową
na skalę międzynarodową
Ochrona przed pojawieniem się i ich zwalczanie
Ochrona przed pojawieniem się i ich zwalczanie
Dotyczą także:
Dotyczą także:
Zdarzeń radio-nuklearnych i chemicznych
Zdarzeń radio-nuklearnych i chemicznych
katastrof naturalnych w wyniku których może dojść do epidemii
katastrof naturalnych w wyniku których może dojść do epidemii
Reagowanie ma być proporcjonalne do skali zagrożenia, ale
Reagowanie ma być proporcjonalne do skali zagrożenia, ale
nie może powodować niepotrzebnych zakłóceń w ruchu i
nie może powodować niepotrzebnych zakłóceń w ruchu i
handlu międzynarodowym
handlu międzynarodowym
Nowe definicje w MPZ, 2005
Nowe definicje w MPZ, 2005
Choroba (zmienione)
Choroba (zmienione)
Zachorowanie lub stan medyczny, który bez względu na
Zachorowanie lub stan medyczny, który bez względu na
z
ródło czy etiologię, stanowi lub może stanowić
z
ródło czy etiologię, stanowi lub może stanowić
zagrożenie dla zdrowia człowieka (także zakażenia
zagrożenie dla zdrowia człowieka (także zakażenia
bezobjawowe, wystąpienie objawów wywołanych
bezobjawowe, wystąpienie objawów wywołanych
nieznanym czynnikiem)
nieznanym czynnikiem)
nieznanym czynnikiem)
nieznanym czynnikiem)
Zdarzenie:
Zdarzenie:
Pojawienie się objawów choroby lub sytuacji
Pojawienie się objawów choroby lub sytuacji
potencjalnie prowadzącej do wystąpienia zachorowań
potencjalnie prowadzącej do wystąpienia zachorowań
(także skażenie środkami chemicznymi,
(także skażenie środkami chemicznymi,
napromieniowanie, katastrofa, ekspozycja)
napromieniowanie, katastrofa, ekspozycja)
Nowe definicje w MPZ, 2005
Nowe definicje w MPZ, 2005
Zagrożenie dla zdrowia publicznego
Zagrożenie dla zdrowia publicznego
Sytuacja, w której istnieje prawdopodobieństwo
Sytuacja, w której istnieje prawdopodobieństwo
wystąpienia zdarzenia, które może mieć niekorzystny
wystąpienia zdarzenia, które może mieć niekorzystny
wpływ na zdrowie ludzi, w szczególności jeśli istnieje
wpływ na zdrowie ludzi, w szczególności jeśli istnieje
prawdopodobieństwo szerzenia się na skalę
prawdopodobieństwo szerzenia się na skalę
międzynarodową
międzynarodową
międzynarodową
międzynarodową
Stan zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu
Stan zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu
międzynarodowym
międzynarodowym
Nadzwyczajne zdarzenie stanowiące zagrożenie dla
Nadzwyczajne zdarzenie stanowiące zagrożenie dla
zdrowia publicznego innych państw lub wymagające
zdrowia publicznego innych państw lub wymagające
skoordynowanych działań pomiędzy krajami
skoordynowanych działań pomiędzy krajami
Nowe definicje w MPZ, 2005
Nowe definicje w MPZ, 2005
Punkt wejścia (point of entry)
Punkt wejścia (point of entry)
Przejście umożliwiające wejście na teren danego
Przejście umożliwiające wejście na teren danego
państwa lub wyjście z niego:
państwa lub wyjście z niego:
Podróżnego
Podróżnego
Bagażu
Bagażu
A
adunku
A
adunku
A
adunku
A
adunku
Środków lokomocji
Środków lokomocji
Towarów
Towarów
Przesyłek pocztowych
Przesyłek pocztowych
Agencje świadczące usługi na rzecz tych podmiotów w
Agencje świadczące usługi na rzecz tych podmiotów w
w momencie wejścia i wyjścia
w momencie wejścia i wyjścia
Obszary świadczenia tych usług
Obszary świadczenia tych usług
W MPZ, 1969 było pojęcie  granica
W MPZ, 1969 było pojęcie  granica
Punkty wejścia
Punkty wejścia
Każde państwo jest zobowiązane do wyznaczenia,
Każde państwo jest zobowiązane do wyznaczenia,
autoryzacji i desygnowania punktów wejścia
autoryzacji i desygnowania punktów wejścia
Punkt wejścia autoryzowany  wyznaczony przez państwo
Punkt wejścia autoryzowany  wyznaczony przez państwo
do wydawania świadectw kontroli sanitarnej środków
do wydawania świadectw kontroli sanitarnej środków
transportu
transportu
Punkt wejścia desygnowany  dokonuje kontroli środków
Punkt wejścia desygnowany  dokonuje kontroli środków
Punkt wejścia desygnowany  dokonuje kontroli środków
Punkt wejścia desygnowany  dokonuje kontroli środków
lokomocji, wydaje świadectwa oraz dysponuje
lokomocji, wydaje świadectwa oraz dysponuje
odpowiednim zapleczem medycznym, wykwalifikowanym
odpowiednim zapleczem medycznym, wykwalifikowanym
personelem, specjalistycznym sprzętem niezbędnym do
personelem, specjalistycznym sprzętem niezbędnym do
zwalczania z
ródła zagrożenia dla zdrowia publicznego
zwalczania z
ródła zagrożenia dla zdrowia publicznego
W chwili obecnej państwa desygnują porty, potem lotniska
W chwili obecnej państwa desygnują porty, potem lotniska
W dalszej kolejności mogą być przejścia lądowe, jeśli
W dalszej kolejności mogą być przejścia lądowe, jeśli
rozmiar i częstotliwość ruchu jest znaczna
rozmiar i częstotliwość ruchu jest znaczna
Poziomy zarządzania zdarzeniem w ramach
Poziomy zarządzania zdarzeniem w ramach
MPZ, 2005
MPZ, 2005
Poziom regionalny
-Ostrzeganie
(Biuro Regionalne ŚOZ)
-Weryfikacja
i międzynarodowy
-Ocena
(Kwatera Główna ŚOZ)
-Odpowiedz
międzynarodowa
-Weryfikacja
Poziom krajowy
-Ocena ryzyka
(Krajowy Punkt Centralny
-Zgłaszanie (notyfikacja)
-Zgłaszanie (notyfikacja)
ds. MPZ)
-Odpowiedz
zdrowia publicznego
-Potwierdzenie
Poziom średni
-Odpowiedz

(wojewódzki)
-Ocena
Poziom lokalny
- Rutynowy nadzór - wykrycie zdarzenia
(powiatowy)
-Zgłoszenie
Instrument decyzyjny
Instrument decyzyjny
Obowiązek zgłaszania: Choroby, do których
Obowiązek zgłaszania: Choroby, do których
stosuje się instrument
stosuje się instrument
Ospa prawdziwa
Ospa prawdziwa
decyzyjny:
decyzyjny:
Poliomyelitis
Poliomyelitis
Cholera
Cholera
spowodowany dzikim
spowodowany dzikim
Dżuma
Dżuma
wirusem polio
wirusem polio
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Grypa ludzka wywołana
Grypa ludzka wywołana
Grypa ludzka wywołana
Grypa ludzka wywołana
Wirusowe gorączki
Wirusowe gorączki
nowym podtypem
nowym podtypem
krwotoczne (Ebola, Lassa,
krwotoczne (Ebola, Lassa,
Marburg)
Marburg)
Ciężki ostry zespół
Ciężki ostry zespół
Gorączka zachodniego Nilu
Gorączka zachodniego Nilu
oddechowy (SARS)
oddechowy (SARS)
Choroby lokalnie uznane za
Choroby lokalnie uznane za
istotne:
istotne:
Gorączka doliny Rift
Gorączka doliny Rift
Gorączka Denga
Gorączka Denga
Choroba miningokokowa
Choroba miningokokowa
 Żółta książeczka (projekt Rozp.MZ, 2005)
 Żółta książeczka (projekt Rozp.MZ, 2005)
Poliomyelitis
Poliomyelitis
Ostra wirusowa choroba zakaz
na wywołana przez trzy typy
Ostra wirusowa choroba zakaz
na wywołana przez trzy typy
wirusa polio (wirus RNA)
wirusa polio (wirus RNA)
Szerzy się najczęściej przez kontakt bezpośredni - głównie
Szerzy się najczęściej przez kontakt bezpośredni - głównie
drogą pokarmową lub w mniejszym stopniu drogą
drogą pokarmową lub w mniejszym stopniu drogą
kropelkową
kropelkową
Wirusy polio, po przedostaniu się do układu nerwowego,
Wirusy polio, po przedostaniu się do układu nerwowego,
Wirusy polio, po przedostaniu się do układu nerwowego,
Wirusy polio, po przedostaniu się do układu nerwowego,
mogą wywołać uszkodzenie nerwów objawiające się
mogą wywołać uszkodzenie nerwów objawiające się
niedowładem lub porażeniem mięśni
niedowładem lub porażeniem mięśni
Terminologia - prawidłowa nazwa to poliomyelitis lub
Terminologia - prawidłowa nazwa to poliomyelitis lub
zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego
zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego
Nazwy przestarzałe i potoczne:
Nazwy przestarzałe i potoczne:
choroba Heinego-Medina
choroba Heinego-Medina
polio
polio
nagminne porażenie dziecięce
nagminne porażenie dziecięce
http://www.pzh.gov.pl/polio/pge.php?mid=80
paraliż dziecięcy
paraliż dziecięcy
Eradykacja polio
Eradykacja polio
Eradykacja = wykorzenienie
Eradykacja = wykorzenienie
Program eradykacji Poliomyelitis został podjęty na Światowym
Program eradykacji Poliomyelitis został podjęty na Światowym
Zgromadzeniu Zdrowia w 1988 roku. Jest realizowany we wszystkich
Zgromadzeniu Zdrowia w 1988 roku. Jest realizowany we wszystkich
krajach świata. Od momentu jego zapoczątkowania, program okazał
krajach świata. Od momentu jego zapoczątkowania, program okazał
się ogromnym sukcesem w walce z poliomyelitis, doprowadzając do
się ogromnym sukcesem w walce z poliomyelitis, doprowadzając do
około 18-krotnego zmniejszenia liczby zachorowań w skali światowej.
około 18-krotnego zmniejszenia liczby zachorowań w skali światowej.
Szacowany koszt programu od 1988 - 2006 roku wyniósł 4,5 miliarda
Szacowany koszt programu od 1988 - 2006 roku wyniósł 4,5 miliarda
US$. W 1988 roku liczba zachorowań wynosiła około 350 000
US$. W 1988 roku liczba zachorowań wynosiła około 350 000
US$. W 1988 roku liczba zachorowań wynosiła około 350 000
US$. W 1988 roku liczba zachorowań wynosiła około 350 000
przypadków rocznie by w 2001 roku osiągnąć najniższe wartości - 485
przypadków rocznie by w 2001 roku osiągnąć najniższe wartości - 485
przypadków. Niestety od 2002 roku zanotowano ponowny wzrost liczby
przypadków. Niestety od 2002 roku zanotowano ponowny wzrost liczby
zachorowań do 2918 przypadków, co było wynikiem zaprzestania
zachorowań do 2918 przypadków, co było wynikiem zaprzestania
szczepień przez niektóre regiony. Częściowo pozorny wzrost liczby
szczepień przez niektóre regiony. Częściowo pozorny wzrost liczby
przypadków poliomyelitis może być też związany z lepszym
przypadków poliomyelitis może być też związany z lepszym
monitoringiem i większą wykrywalnością zachorowań na tą chorobę.
monitoringiem i większą wykrywalnością zachorowań na tą chorobę.
Eradykacja choroby oznacza sytuację, kiedy nie występują
Eradykacja choroby oznacza sytuację, kiedy nie występują
zachorowania na określoną chorobę, nie stwierdza się zarazka w
zachorowania na określoną chorobę, nie stwierdza się zarazka w
materiale pobranym od ludzi, a także w materiale pobranym ze
materiale pobranym od ludzi, a także w materiale pobranym ze
środowiska.
środowiska.
http://www.pzh.gov.pl/polio/pge.php?mid=80
Kryteria eradykacji polio
Kryteria eradykacji polio
Kryteria eradykacji poliomyelitis:
Kryteria eradykacji poliomyelitis:
niestwierdzanie zachorowań na poliomyelitis wywołanych szczepami
niestwierdzanie zachorowań na poliomyelitis wywołanych szczepami
dzikiego wirusa polio przez co najmniej 3 lata w warunkach
dzikiego wirusa polio przez co najmniej 3 lata w warunkach
wiarygodnego monitoringu ostrych porażeń wiotkich;
wiarygodnego monitoringu ostrych porażeń wiotkich;
uodpornienie przeciw poliomyelitis w wieku 2 lat co najmniej 95%
uodpornienie przeciw poliomyelitis w wieku 2 lat co najmniej 95%
dzieci - w całych krajach oraz w mniejszych jednostkach
dzieci - w całych krajach oraz w mniejszych jednostkach
dzieci - w całych krajach oraz w mniejszych jednostkach
dzieci - w całych krajach oraz w mniejszych jednostkach
administracyjnych (dystryktach);
administracyjnych (dystryktach);
niestwierdzenie szczepów dzikiego wirusa polio u osób z otoczenia
niestwierdzenie szczepów dzikiego wirusa polio u osób z otoczenia
chorych z objawami ostrych porażeń wiotkich oraz u innych osób
chorych z objawami ostrych porażeń wiotkich oraz u innych osób
badanych wirusologicznie w kierunku wirusów polio;
badanych wirusologicznie w kierunku wirusów polio;
zapewnienie warunków przetrzymywania szczepów dzikiego wirusa
zapewnienie warunków przetrzymywania szczepów dzikiego wirusa
polio, umożliwiających spowodowanie zakażenia nimi ludzi i
polio, umożliwiających spowodowanie zakażenia nimi ludzi i
środowiska.
środowiska.
http://www.pzh.gov.pl/polio/pge.php?mid=80
Eradykacja polio - ostatnie lata
Eradykacja polio - ostatnie lata
1955 - Dr Jonas Salk produkuje pierwszą szczepionkę przeciwko
1955 - Dr Jonas Salk produkuje pierwszą szczepionkę przeciwko
poliomyelitis z inaktywowanych wirusów. IPV
poliomyelitis z inaktywowanych wirusów. IPV
1961 - Dr Ablert Sabin opracowuje szczepionkę doustną
1961 - Dr Ablert Sabin opracowuje szczepionkę doustną
1984 - ostatnie zachorowanie na Poliomyelitis wywołane dzikim typem
1984 - ostatnie zachorowanie na Poliomyelitis wywołane dzikim typem
wirusa w Polsce
wirusa w Polsce
1988 - Światowe Zgromadzenie Zdrowia przyjmuje rezolucję o
1988 - Światowe Zgromadzenie Zdrowia przyjmuje rezolucję o
1988 - Światowe Zgromadzenie Zdrowia przyjmuje rezolucję o
1988 - Światowe Zgromadzenie Zdrowia przyjmuje rezolucję o
eradykacji Poliomyelitis w świecie
eradykacji Poliomyelitis w świecie
1994 - region Amerykański zostaje uznany za wolny od wirusa polio
1994 - region Amerykański zostaje uznany za wolny od wirusa polio
2000 - region Zachodniego Pacyfiku zostaje uznany za wolny od wirusa
2000 - region Zachodniego Pacyfiku zostaje uznany za wolny od wirusa
polio
polio
2002 - region Europejski (w tym Polska) uzyskuje certyfikację jako
2002 - region Europejski (w tym Polska) uzyskuje certyfikację jako
wolny od wirusa polio
wolny od wirusa polio
http://www.pzh.gov.pl/polio/pge.php?mid=80