P R O J E K T Y Z A G R A N I C Z N E
Potencjometr elektroniczny
Wyjścia przełącznik�w analo- wysoki. Gdy poziom CS\ jest
Sterowany cyfrowo układ
gowych pełnią funkcj� suwaka wysoki, układ znajduje si� w sta-
scalony Xicor E2POT stanowi
potencjometru, natomiast wejścia nie oczekiwania.
ergonomiczną i trwałą
są połączone z dzielnikiem napi�- Schemat elektryczny (rys. 2)
alternatyw� potencjometr�w
cia złołonym z 99 jednakowych przedstawia kompletny potencjo-
mechanicznych. Układy z serii
rezystor�w (rys. 1). Stan licznika metr cyfrowy w oparciu o układ
X9CNME mają 7-bitowy
mołe byĘ zapisany w nieulotnej typu X9CMME. Jest on wyposa-
licznik z odwracalnym
pami�ci EEPROM, by m�gł posłu- łony w dwa wyłączniki sterujące
kierunkiem zliczania
łyĘ jako wartośĘ początkowa przy S1 i S2 oraz wska�nik optyczny
i dekoderem załączającym
kolejnym włączeniu. i ma mołliwośĘ zmiany cz�stotli-
jeden ze 100 przełącznik�w
Układy serii X9CMM są prze- wości generatora zegarowego.
analogowych. znaczone do pracy przy napi�ciu Gdy wyłączniki S1 i S2 są
zasilania 5V. Napi�cie na dziel- otwarte, rezystory R8 i R9 utrzymu-
niku rezystywnym nie mołe prze- ją na wejściach bramki NAND
kraczaĘ 10V (tylko 4V w przypad- IC2d, jak r�wnieł na wejściu U/
ku X9102). Rezystancja włączone- D IC1 poziom napi�cia wysoki.
go przełącznika analogowego wy- Poziom niski na wyjściu IC2d
nosi około 40&!, tak łe prąd blokuje generator zegarowy IC2a.
suwaka jest ograniczony do 1mA. W stanie spoczynkowym kondensa-
Układy scalone E2POT mają tor C1 określający cz�stotliwośĘ
trzy wejścia sterowania cyfrowe- generatora jest rozładowywany.
go. Poziom na U/D określa czy Gdy jeden z wyłącznik�w zo-
tylne zbocze na wejściu zegaro- stanie zwarty (S1 pewnie, S2
wym INC\ zmniejsza czy zwi�k- delikatnie), wyjście IC2d zmieni
sza zawartośĘ licznika. Zliczanie stan tak, łe generator zegarowy
jest mołliwe tylko wtedy, gdy i IC1 (poprzez IC2b) zostaną uak-
poziom napi�cia na wejściu wy- tywnione. Wtedy kondensator C1
boru układu CS\ jest niski. Przed- jest ładowany poprzez R1 i R2
nie zbocze na CS\ powoduje, łe dop�ki poziom wejściowy IC2a
stan licznika jest zapisywany, jeś- nie zmieni si� na niski. W�wczas
li poziom napi�cia INC\ jest wyjście bramki połączone z wej-
Elektronika Praktyczna 4/99
21
P R O J E K T Y Z A G R A N I C Z N E
Jednocześnie z wyzwole- nerator zegarowy si� zatrzyma.
niem generatora zaczyna si� Jednocześnie C6 rozładowuje si�
stopniowe ładowanie C6 (po- gwałtownie poprzez R6 i D2, tak
przez R6 i R7), ał IC2c zmie- łe gdy przyciski zostaną zwarte
ni stan (z wysokiego na ponownie, cz�stotliwośĘ znowu
niski). Teraz układ IC2c ma b�dzie mała.
sw�j udział w prądzie ładu- Op��nienie wyłączania, wyni-
jącym C1, przy czym cz�s- kające z wartości element�w R4,
totliwośĘ zegara rośnie: C2 umołliwia wewn�trznym ukła-
w prototypie cz�stotliwośĘ dom logicznym zapisanie biełące-
w ciągu czterech sekund go stanu licznika. Układ pobiera
wzrosła z 1,3Hz do 3,1Hz. prąd o wartości 0,3..1,0mA.
Gdy przyciski wyłączni- EE
k�w zostaną zwolnione, ge-
Rys. 1.
ściem zegarowym IC1 zmieni stan
(z niskiego na wysoki). Gdy to
nastąpi, kondensator C1 b�dzie
rozładowywany poprzez R1 i D1
ał zostanie osiągni�ty g�rny po-
ziom przełączania IC2a. Nast�pnie
bramka ponownie zmieni stan i cały
cykl opisany powyłej powt�rzy si�.
Sygnał zegara powoduje migo-
tanie diody przez D3. Gdy poziom
wyjścia IC2c jest wysoki, bramka ta
przewodzi cz�śĘ prądu ładującego
C1, co powoduje, łe cz�stotliwośĘ
zegara na INC\ jest wzgl�dnie mała.
Rys. 2.
Elektronika Praktyczna 4/99
22