Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
Materiał opublikowany na łamach :
Forum Budowlane
Nr 6 (62) CZERWIEC 2001
ISSN 1425-8773
Nr strony:
36-38
Dział:
Techniki i Technologie
Temat:
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych
deskowań stropowych
Autor:
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak
Politechnika Warszawska
Warszawa 2001
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
1

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
TECHNIKI I TECHNOLOGIE
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak
KRYTERIA OCENY
DLA WA
AŚCIWEGO DOBORU SYSTEMOWYCH
DESKOWAC
STROPOWYCH
Opracowanie jest próbą wskazania użytkownikom np.
wykonawcom robót budowlanych, środków obiektywnej oceny
deskowań -systemowych urządzeń formujących. Proponowane
kryteria oceny mogą stać się pomocne w wyborze najwłaściwszej
oferty spośród tak wielu propozycji firm polskich i zagranicznych
specjalizujących się w obrocie deskowaniami.
Powszechnie dziś stosowaną technologią wznoszenia obiektów
budowlanych jest betonowe budownictwo monolityczne. Technologia ta
pozwala w dość swobodny sposób projektować skomplikowane układy
konstrukcyjne, a tempo prac budowlanych dzięki jej zastosowaniu
znacznie wzrosło.
Niektórzy twierdzą, że to tylko moda, jednak z obserwacji rynku
budowlanego wynika, iż betonowe budownictwo monolityczne to raczej
odpowiedz
na potrzeby współczesnej architektury, modernistycznych
koncepcji realizacji nowoczesnych budowli, a więc po prostu konieczność.
Technologia monolityczna polega na realizacji obiektów budowlanych
i inżynierskich w taki sposób, że elementy ich konstrukcji zbroi się
i betonuje w urządzeniach formujących bezpośrednio w miejscach
wznoszenia obiektów. Zapewnia się im w ten sposób monolityczność
sprzyjającą sztywności przestrzennej. Generalnie można więc stwierdzić,
iż budownictwo monolityczne to połączenie trzech elementów tworzących
w efekcie technologię: stali, betonu i deskowania.
Obecnie w technologii monolitycznej wykonuje się najczęściej ściany,
szyby ciągów technologicznych, słupy i stropy. Bardzo często realizowane
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
2

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
są układy słupowo-płytowe, gdzie udział deskowań stropowych w stosunku
do deskowań ściennych jest wysoki. Popularnym sposobem wykonywania
mniejszych budynków jest pomieszanie technologii monolitycznej
i tradycyjnej tzn. ściany są murowane a stropy wykonywane
monolitycznie. Jak więc łatwo zauważyć, zapotrzebowanie na systemowe
deskowania stropowe jest bardzo duże.
Opis systemów
W chwili obecnej na rynku polskim można wyodrębnić pięć typów
systemowych deskowań stropowych tj.:
1. Typ A - tradycyjne drewniane deskowanie stropowe, oparte na
klejonych dz
wigarach drewnianych,
2. Typ B - deskowanie z zatrzaskową głowicą opadową (występuje w 3
odmianach),
B1 - z panelami aluminiowymi,
B2 - z płatwiami uchylnymi,
B3 - z panelami stalowymi,
3. Typ C - deskowanie oparte na aluminiowych panelach modułowych
podpartych bezpośrednio przez głowicę krzyżową.
Typ A
Tradycyjne deskowanie stropowe stosowane jest przy większych
rozpiętościach stropów oraz przy kołowych lub pierścieniowych
przekryciach. Charakterystycznym elementem tego systemu są
drewniane, klejone dz
wigary dwuteowe. Do ich umiejscowienia na
stemplach stabilizowanych na trójnogach, służą dwa rodzaje głowic:
czterosworzniowa z wysokimi sworzniami  głowica widłowa oraz
dwusworzniowa z krótkimi sworzniami  głowica pośrednia. Bardzo łatwo
dopasowuje się do kształtów pomieszczeń, jest proste w montażu i
demontażu ręcznym. Poleca się je szczególnie do stosowania w małych,
wąskich pomieszczeniach, podestach, klatkach schodowych i do
wykonywania płyt balkonowych, a przede wszystkim do wykonywania
skomplikowanych kształtów stropów. Elementy tego deskowania można
również wykorzystywać do podparcia płyt filigranowych oraz innych
stropów prefabrykowanych wymagających podparcia na czas montażu,
betonowania i dojrzewania betonu.
Typ B
Jednym z najnowszych rozwiązań zastosowanych w drobnowymiarowych
deskowaniach stropowych jest użycie tzw. zatrzaskowych głowic
opadowych. Zatrzaskowe głowice opadowe przymocowane są do górnych
części stempli. W głowicach tych umocowuje się dz
wigarki aluminiowe (B1)
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
3

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
lub stalowe (B3) w układzie podłużnym. Na takiej konstrukcji układa się
tarcze formujące w postaci ramek z profili aluminiowych (B1) lub
stalowych (B3) z poszyciem ze sklejki. Istotną zaletą omawianego systemu
deskowań jest możliwość rozdeskowania stropu po 2-3 dniach od
zabetonowania, pozostawiając jedynie stemple podpierające płytę
stropową. Efekt ten uzyskuje się dzięki zastosowaniu zatrzaskowych
głowic opadowych.
Deskowanie z płatwiami uchylnymi (B2) zamiast tarcz z kształtowników
aluminiowych z poszyciem ze sklejki, stosuje się płatewki drewniane i
trójwarstwowe płyty drewniane. System ten sprawdza się, gdy chcemy
ociągnąć bardzo dobrą jakość powierzchni stropu (mało śladów połączeń
poszycia) mając do dyspozycji ten właśnie system deskowania (tzw. beton
architektoniczny) bez zachowania możliwości szybkiego rozformowania
stropu.
Typ C
System składa się z czterech podstawowych elementów tj. aluminiowych
paneli modułowych, stempli podporowych, trójnogów stabilizujących
i głowic krzyżowych, które mają za zadanie podpierać płyty w ich
narożach. Dzięki zastosowaniu elementów wykonanych z aluminium
i głowicy krzyżowej możliwy jest jednoosobowy montaż deskowania.
KRYTERIA OCENY
Szeroka oferta firm specjalizujących się w obrocie deskowaniami
powoduje, iż wybór najwłaściwszego systemu przy braku środków
obiektywnej oceny, staje się często bardzo trudny. Wybierając określony
rodzaj deskowań zainteresowani często opierają swoje decyzje na
własnych doświadczeniach. Mogą również poszukiwać miarodajnych
informacji u przedstawicieli firm deskowaniowych. Oba wymienione
sposoby wyboru nie mogą być uznane za w pełni skuteczne i obiektywne.
Ponadto nie mają one nic wspólnego z precyzyjnym oraz co ważne,
prostym i szybkim narzędziem wspomagającym podjęcie decyzji
o wyborze bądz
odrzuceniu analizowanego systemu urządzeń
formujących. Stanowią jednak cenną bazę danych, są z
ródłem
pozwalającym na sporządzenie charakterystyki poszczególnych systemów
deskowań.
Miarodajną ocenę natomiast możne stanowić jedynie wieloaspektowe
rozpatrzenie przydatności danego deskowania do wykonania określonych
prac betonowych czyli jego stopnia technologiczności.
Czym zatem jest technologiczność?
Jest to zespół wymagań uwzględniający aktualny poziom techniczny
i organizacyjny budownictwa, zapewniający sprawność ich wytwarzania
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
4

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
i użytkowania oraz bezpieczne warunki do dobrego wykonania określonych
rodzajów monolitycznych konstrukcji budowlanych i inżynierskich.
Technologiczność ocenia się wartością określonych cech, których rodzaj
jest częściowo analogiczny dla urządzeń formujących poszczególnego
przeznaczenia. Wyróżnia się jednocześnie cechy specyficzne dla urządzeń
określonego rodzaju jak np. graniczną wysokość deskowania ścian
urządzeniami wspornikowo-przestawnymi, graniczne wysokości deskowań
urządzeń ślizgowych, minimalny promień krzywizny urządzeń formujących
ściany krzywoliniowe, maksymalną grubość stropu i wysokość w świetle
między stropami itd. Z powyższego wynika, że nie może być więc mowy
o technologiczności urządzeń formujących określonej firmy, natomiast
możliwe i pożądane jest porównanie cech technologiczności systemów
urządzeń formujących określonego przeznaczenia.
Czym zatem powinno się charakteryzować dobre systemowe deskowanie
stropowe?
Bardzo ważną cechą dobrego deskowania stropowego jest jego
uniwersalność zastosowania wynikająca z dostosowania modułów
wymiarowych urządzeń formujących do
Kryteria przyjęte dla potrzeb
zadeskowania dowolnego wymiaru
przeprowadzonej analizy:
i kształtu stropu z uwzględnieniem
1. Uniwersalność
zastosowania odpowiedniego poszycia
a) dostosowanie wymiarów deskowania
dającego gładkość powierzchni
do możliwości zadeskowania dowolnego
wykonanego stropu. Wpływa to z kolei wymiaru i kształtu stropu,
b) jakość powierzchni stropu,
na ograniczenie lub całkowite
c) masa najcięższego elementu,
wyeliminowanie prac wykończeniowych.
d) maksymalna grubość wykonywanego
Nie bez znaczenia jest również możliwość
stropu.
zabetonowania stosunkowo dowolnej 2. Pracochłonność
a) pracochłonność podczas montażu,
grubości stropu. Jest to szczególnie
b) pracochłonność podczas demontażu,
ważne dla wykonawców konstrukcji
c) szybkość rotacji deskowania na
budowie.
żelbetowych, którzy niejednokrotnie
3. Trwałość
muszą uporać się z inwestycjami o
a) odporność na czynniki fizyczne,
wysokim stopniu różnorodności.
b) krotność użycia,
c) składowanie i konserwacja,
Na uniwersalność składa się również
d) dogodność transportu na budowę i po
czynnik masy poszczególnych elementów
placu budowy.
deskowania. Wiadomo, że wykorzystanie
4. Możliwość zapewnienia bezpiecznej
lżejszych elementów zwiększa wydajność
i dogodnej pracy robotników
pracy robotników przy jednoczesnym a) istnienie pomostów roboczych,
b) bezpieczeństwo pracy podczas
zachowaniu ich bezpieczeństwa.
montażu i demontażu.
Nie mniej ważną cechą nowoczesnego urządzenia formującego jest
pracochłonność. Składa się na nią zarówno czynnik montażu
i demontażu, jak również możliwość wielokrotnego użycia (przestawienia)
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
5

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
danego zestawu deskowania na tym samym placu budowy. Czynniki te
wiążą się bezpośrednio z ilością sprzętu użytego na danej budowie, a tym
samym wpływają bezpośrednio na obniżenie kosztów obsługi inwestycji.
Cechą, której nie sposób pominąć analizując obecnie stosowane systemy
deskowań stropowych jest trwałość urządzeń zapewniająca wielokrotne,
sprawne i bezawaryjne ich użytkowanie. Nikomu nie trzeba udowadniać
istotności tej cechy. Niestety nie każdy pamięta choćby o tym, jak ważne
są warunki, w jakich przewożone są deskowania na budowę, po placu
budowy, ich składowanie czy konserwacja.
Podejmując decyzję o wyborze danego systemu deskowań stropowych
należy wziąć również pod uwagę możliwość zapewnienia bezpiecznej
i dogodnej pracy robotników określonym sprzętem. Istnieją systemy
zapewniające większe bezpieczeństwo i takie, które nie spełniają pewnych
norm bhp. Nie ma systemu bezpiecznego w 100 %, ale w niektórych
przypadkach tzn. w systemach zawierających elementy lekkie,
wyposażone w pomosty robocze i proste w obsłudze, ten procent
bezpieczeństwa jest stosunkowo wysoki.
Uniwersalność Pracochłonność
DOBRE
DESKOWANIE
Trwałość Bezpieczeństwo
Rys.1
Cechy dobrego deskowania systemowego (wg badań autora)
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
6

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
Dla potrzeb przeprowadzonej analizy, której wyniki przedstawiono w tym
artykule przyjęto zatem następujące kryteria:
1. Uniwersalność
a) dostosowanie wymiarów deskowania do możliwości zadeskowania
dowolnego wymiaru i kształtu stropu,
b) jakość powierzchni stropu,
c) masa najcięższego elementu,
d) maksymalna grubość wykonywanego stropu,
2. Pracochłonność
a) pracochłonność podczas montażu,
b) pracochłonność podczas demontażu,
c) szybkość rotacji deskowania na budowie,
3. Trwałość
a) odporność na czynniki fizyczne
b) krotność użycia,
c) składowanie i konserwacja,
d) dogodność transportu na budowy i po placu budowy,
4. Możliwość zapewnienia bezpiecznej i dogodnej pracy
robotników
a) istnienie pomostów roboczych,
b) bezpieczeństwo pracy podczas montażu i demontażu.
JAK OCENIAĆ?
W oparciu o zaproponowane kryteria oceny deskowań stropowych
porównano właściwości dostępnych na rynku polskim urządzeń
formujących pod kątem szeregu cech decydujących o ich sprawności
w warunkach rzeczywistej eksploatacji. Do analizy przyjęto
czterostopniową skalę ocen, w której : 4 była najwyższą oceną przypisaną
systemowi wzorcowemu, a 1 takiemu, który powinien być zastąpiony
innym.
Proces analizy wyglądał następująco:
1) wybrano jeden z typów deskowania,
2) stworzono bazę danych, która zawierała informacje istotne z punktu
widzenia branych pod uwagę kryteriów porównawczych,
3) przeanalizowano deskowanie (korzystając z zebranych informacji),
kolejno przypisując mu ocenę jaką uzyskał system dla danego
kryterium,
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
7

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
4) obliczono oraz zestawiono wyniki - zsumowano wszystkie punkty
i podzielono przez liczbę branych pod uwagę kryteriów (wyznaczono
średnią arytmetyczną przy założeniu, że dla każdego z kryteriów
waga była równa 1), co dało ocenę globalną dla danego systemu
deskowania;
Tab.1
Średnie oceny dla poszczególnych systemów deskowań wg kryteriów technologiczności
Średnia ocena dla:
Lp. Kryterium Typ Typ Typ Typ Typ
A B1 B2 B3 C
1 UNIWERSALNOŚĆ 3,125 3,125 3,125 2,75 3,125
2 PRACOCHA
ONNOŚĆ 3,33 3,67 3,00 3,33 3,00
3 TRWAA
OŚĆ 3,08 3,58 2,83 2,67 3,58
4 MOŻLIWOŚĆ ZAPEWNIENIA
BEZPIECZNEJ I DOGODNEJ 3,50 3,00 2,50 3,50 3,00
PRACY ROBOTNIKÓW
Aby zobrazować zasadność analizowania deskowań pod tak wieloma
kryteriami, poniżej przedstawiono dość zaskakujące wyniki szczegółowej
analizy przeprowadzonej na pięciu omawianych tu typach stropowych
deskowań systemowych.
Tab. 2
Wyniki szczegółowej analizy przeprowadzonej na pięciu typach stropowych deskowań
systemowych dostępnych na polskim rynku wg opracowanych do tego celu kryteriów
oceny.
Lp. Nazwa systemu Ocena Miejsce w
klasyfikacji
1 Typ A 3,20 III
2 Typ B1 3,40 I
3 Typ B2 2,90 V
4 Typ B3 2,93 IV
5 Typ C 3,27 II
Po wnikliwym rozpatrzeniu i obiektywnym ocenieniu poszczególnych
systemów zgodnie z przedstawionymi kryteriami okazało się, iż na
pierwszym miejscu znalazł się system z głowicą zatrzaskową oznaczony
jako Typ B1. System ten nie jest jednak najczęściej stosowany przez
polskie firmy budowlane. Najbardziej widocznym na polskich budowach
jest system tradycyjny oznaczony jako Typ A, który w przeprowadzonej
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
8

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
analizie zajął miejsce trzecie. Powstaje pytanie dlaczego? Jak można
sądzić, duża popularność tego systemu wśród użytkowników, wynika ze
stosunkowo niskiej ceny oraz jego wysokiej uniwersalności. Nie bez
znaczenia jest również przyzwyczajenie do pracy z danym deskowaniem
oraz polityka handlowa prowadzona przez firmy deskowaniowe polegająca
np. na sezonowym promowaniu danego typu deskowań.
Jednocześnie należy stwierdzić, iż proponowany sposób oceny zarówno
pod względem kryteriów charakterystycznych dla deskowań stropowych,
jak i pod względem kryterium cenowego, nie obejmuje wielu czynników
praktycznych związanych z prowadzeniem prac budowlanych. Należy do
nich zaliczyć kilka czynników natury organizacyjnej takich jak: liczba
działek roboczych na pojedynczej płycie stropowej, liczba brygad
pracujących na danej budowie, cykl pracy na działce roboczej oraz
dopuszczalny okres realizacji całego zadania. Może zdarzyć się również
sytuacja, w której transport  dobrego deskowania z dużej odległości
może być związany z poniesieniem tak znacznych kosztów, iż zniweluje to
spodziewane oszczędności z jego zastosowania. Dlatego też, podejmując
decyzję o zastosowaniu danego systemu deskowaniowego, należy
rozpatrzyć ją globalnie. Pewne uwarunkowania lokalne związane
z organizacją i placem budowy czy dodatkowe szkolenie załogi w zakresie
posługiwania się danym typem deskowań, mogą wpłynąć na podniesienie
całkowitego kosztu zakupu czy dzierżawy określonego typu deskowania.
Wykres 1
średnie oceny dla poszczególnych systemów deskowań stropowych w zakresie grup
kryteriów charakterystycznych
Typ A
Typ B1
Typ B2
Typ B3
Typ C
U* P* T* BHP*
* U  Uniwersalność P  Pracochłonność T  Trwałość
BHP - Możliwość zapewnienia bezpiecznej i dogodnej pracy robotników
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
9

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]
Kryteria oceny dla właściwego doboru systemowych deskowań stropowych
PODSUMOWANIE
Generalnie można stwierdzić, iż zasadnicze różnice między
systemami dostępnymi na rynku budowlanym wynikają przede
wszystkim z ich przeznaczenia do określonych robót betonowych,
technicznych i technologicznych rozwiązań pewnych elementów
urządzeń formujących oraz strategii handlowych, jakie prowadzą
producenci deskowań systemowych obecni na rynku polskim.
Reasumując dotychczasowe rozważania, należy jeszcze raz
podkreślić znaczenie właściwej oceny nowoczesnych technologii.
Warto zwrócić uwagę na fakt, iż w dobie współczesnego
budownictwa, każdy wybór materiału budowlanego, urządzenia czy
technologii, powinien być rozpatrywany wieloaspektowo. Ze względu
na złożoność procesu budowlanego podejmowane decyzje powinny
być niejednokrotnie poprzedzone wnikliwą analizą, tak aby
inwestycja budowlana przeprowadzona została zgodnie z istniejącym
stanem wiedzy budowlanej, a wynik ekonomiczny każdego
przedsięwzięcia zawsze był dodatni.
mgr inż. Krzysztof Piotr Turczyniak Niezależny Doradca Politechnika Warszawska
10

tel.kom. 0505 045 445 e-mail: [e-mail]