BIAA
ORUŚ
Republika Białoruś
Powierzchnia: 207,6 tys. km2
Ludność: 10 440 tys. mieszk.
Stolica: Mińsk
Waluta: 1 rubel białoruski = 100 kopiejek
Historia:
Plemiona słowiańskie (m.in. Dregowicze i Krywicze) zamieszkiwały obszary
dzisiejszej Białorusi już w VI w. W IX w. kraj znalazł się w granicach Rusi
Kijowskiej, zaś od XIII w. był pod panowaniem Mongołów. Po okresie
rozbicia dzielnicowego, od początku XIV w. Białoruś była częścią Księstwa
Litewskiego, zaś po Unii Lubelskiej (1569 r.) Rzeczypospolitej Obojga
Narodów. W wyniku rozbiorów kraj włączony został do Rosji. Po pierwszej
wojnie światowej zachodnia część kraju znalazła się w granicach Polski,
wschodnia tworzyła podległą Moskwie radziecką Białoruś. Po agresji ZSRR
na Polskę we wrześniu 1939 r. zachodnia Białoruś została przyłączona do
Białoruskiej SRR. W czasie okupacji hitlerowskiej (1941-1944) zginął co
czwarty mieszkaniec Białorusi (największe straty wśród wszystkich państw
okupowanych). W 1991 r. Białoruś stała się niepodległą republiką. W
ostatnich latach Białoruś jest rządzona autorytarnie przez prezydenta
Aleksandra A
ukaszenkę, który dąży do politycznej integracji kraju z Rosją.
Ludność:
Ludność: 10 440 tys. mieszk.
Gęstość zaludnienia: 50 osób/km2
Przyrost ludności: 0,4%
Główne miasta: Mińsk (1633 tys. mieszk.), Homel (503 tys. mieszk.),
Mochylów (363 tys. mieszk.), Witebsk (362 tys. mieszk.), Grodno (284
tys. mieszk.), Brześć (277 tys. mieszk.), Bobrujsk (223 tys. mieszk.),
Baranowicze (167 tys. mieszk.), Borysów (150 tys. mieszk.)
Języki: rosyjski (w powszechnym użyciu), białoruski
Religie: prawosławie: 60%, katolicyzm: 8%, protestantyzm (baptyści,
luteranie), judaizm
Skład etniczny: Białorusini: 78%, Rosjanie: 13%, Polacy: 5%, Ukraińcy:
3%, Żydzi, Litwini
Gospodarka:
Produkt krajowy PKB: 13,4 mld USD
Produkt krajowy na 1 mieszk.: 1310 USD
Eksport: 7,4 mld USD
Import: 8,7 mld USD
Inflacja: 64%
1
Bezrobocie: 3%
Główne produkty przemysłowe: maszyny i urządzenia, środki transportu,
produkty chemiczne, urządzenia elektroniczne, produkty włókiennicze,
energia elektryczna, żywność
Główne produkty rolne: ziemniaki, len, buraki cukrowe, jęczmień, owies,
pszenica
Górnictwo: sól kamienna i potasowa, węgiel kamienny, ropa naftowa, gaz
ziemny
Turystyka:
Przyjazdy: b.d.
Przychód z turystyki: b.d.
Polityka:
Ustrój: republika parlamentarna
Prezydent: Aleksander A
ukaszenka
Premier: Siarhiej Linh
Parlament: Zgromadzenie Narodowe (Izba Reprezentantów 110 członków
i Rada Republiki 64 członków)
Główne partie polityczne: działalność partii ograniczona
Przynależność do organizacji: ONZ, Wspólnota Niepodległych Państw,
Inicjatywa Środkowoeuropejska, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy
w Europie, Partnerstwo dla Pokoju
Miasta:
Mińsk (Minsk):
Stolica Białorusi, położona nad rzeką Świsłocz w centralnej części kraju
(1633 tys. mieszk.); główny ośrodek przemysłu, centrum kultury i nauki
Białorusi. Pierwsze wzmianki o Mińsku pochodzą z 1067 r. W XII w. miasto
było stolicą księstwa mińskiego, od XIV w. zależnego od Litwy. Prawa
miejskie Mińsk uzyskał w 1499 r. W 1569 r. na mocy Unii Lubelskiej
miasto weszło w skład Rzeczypospolitej. W rezultacie II rozbioru Polski w
1793 r. Mińsk zajęli Rosjanie. W 1812 r. miasto zostało zniszczone przez
wojska Napoleona. Po II wojnie światowej miasto rozbudowało się
znacznie, wchłaniając okoliczne miejscowości (siedmiokrotny wzrost liczby
mieszkańców w latach 1939-1996). Maleńką starówkę mińską tworzą
uliczki niskich, skromnych, choć starannie odrestaurowanych budynków.
Do cenniejszych zabytków stolicy należy katedra św. Ducha z XVII w.,
cerkiew Pietropawłowska z XVII w., cerkiew św. Marii Magdaleny z XVIII
w. oraz kościół św. Rocha z połowy XIX w. W centrum stolicy oglądać
można niezbyt liczne pozostałości przedwojennej zabudowy miasta.
Generalnie Mińsk jest miastem nowym, pomnikiem architektury
socrealistycznej. Można tam nadal, częściej niż w Rosji, oglądać pamiątki
epoki radzieckiej (pomniki Lenina i innych zasłużonych dla systemu). W
Narodowym Muzeum Kultury i Historii można zapoznać się z kulturalnym
dorobkiem kraju.
2
Grodno (Hradna):
Miasto na zachodzie Białorusi, położone nad Niemnem (284 tys. mieszk.);
duży ośrodek przemysłu, ważny port rzeczny, miasto zamieszkane obecnie
w około 30% przez mniejszość polską. Gród warowny i osadę na terenie
dzisiejszego miasta założyli już w XI w. książęta ruscy. Od początku XIV
w. miasto znajdowało się w granicach Litwy. W 1795 r. w Grodnie
obradował ostatni Sejm Rzeczypospolitej, który zatwierdził III rozbiór
Polski. W Grodnie, w przeciwieństwie do większości miast Białorusi,
zachowało się wiele zabytków. Nad Niemnem wznosi się niski, niepozorny
Stary Zamek królewski z końca XIV w., przebudowany w XIX w., w którym
obecnie mieści się muzeum. Obok znajduje się Nowy Zamek, pochodzący
z XVIII w. W mieście zachowało się kilka cennych kościołów (m.in.
barokowy, pojezuicki kościół farny z bogatym wyposażeniem z epoki,
kościół św. Zofii z XIV w., kościół Bernardynów z 1595 r., przebudowany w
następnych dwóch stuleciach), kościół i klasztor franciszkanów z XVII w. i
kościół Wizytek z 1663 r. Do najstarszych budowli miasta należy cerkiew
św. Borysa i Gleba, pochodząca z XII w.
3