KWESTIONARIUSZ OSOBOWOÅšCI EYSENCKA
EPQ  R
CZYM JEST OSOBOWOÅšCI WG. EYSENCKA
 Osobowość to względnie trwała organizacja charakteru, temperamentu, intelektu i właściwości
fizycznych, które determinują specyficzne sposoby przystosowania się do otoczenia .
Zdaniem Eysencka to genotyp wspólnie ze środowiskiem decydują o powstaniu szeregu cech
fenotypicznych, w tym o właściwościach anatomicznych i fizjologicznych układu nerwowego. Układ
nerwowy z kolei, razem ze środowiskiem, determinuje pojawienie się podstawowych cech osobowości i
zachowania.
Podstawowymi cechami (typami) osobowości są:
üð neurotyzm,
üð ekstra  introwersja,
üð psychotyzm
üð oraz inteligencja.
CHARAKTERYSTYKA WYMIARÓW OSOBOWOŚCI
Øð EKSTRAWERSJA  INTROWERSJA:
ekstrawertycy  są towarzyscy, posiadają wielu przyjaciół, odczuwają potrzebę prowadzenia
rozmów z innymi ludz
mi, potrzebują podniet zewnętrznych, działają pod wpływem sytuacji, w której
aktualnie się znajdują. Są to osoby impulsywne działające bez zastanowienia, lubiące zajmować się
działalnością praktyczną. Lubią zmiany i nie przejmują się zwykle z powodu doznawanych
niepowodzeń. Są optymistycznie nastawieni do przyszłości. Lubią być w ruchu. A
atwo wpadajÄ… w
gniew, są agresywni. Życie uczuciowe poddają kontroli intelektualnej i obowiązujących w danym
środowisku zasad współżycia. Osoby te w postępowaniu kierują się przede wszystkim zasadą
przyjemności.
Introwertycy  wolą raczej czytać książki niż przebywać w towarzystwie, są powściągliwi, mają
niewielu przyjaciół, a w ich doborze są bardzo wymagający. W działaniu nie są impulsywni,
możnaby o nich powiedzieć, że kierują się maksymą  Sto razy pomyśl, a raz zrób . Sprawy dnia
codziennego traktują bardzo poważnie i lubią wieść uporządkowany tryb życia. Uczucia poddają
bardzo dokładnej kontroli. Z przyjętych zobowiązań wywiązują się bardzo sumiennie i zwykle
posiadają opinię ludzi, na których można polegać. Dużą wagę przywiązują do wartości etycznych, a
ich stosunek do przyszłości zabarwiony jest pesymizmem.
-Towarzyski, żywy, aktywny, asertywny, poszukujący doznań, beztroski, dominujący,
wybuchowy, śmiały
Z badań wynika, że zgodnie z rozkładem normalnym w populacji najwięcej jest ambiwertyków,
którzy mają część cech intro-, a część ekstrawertywnych.
Øð NEUROTYZM  staÅ‚ość emocjonalna   niezrównoważenie emocjonalne
Osoby neurotyczne są mało odporne na działanie stresu. Jest to związane ze szczególną wrażliwością
autonomicznego układu nerwowego, która sprawia, że powstające emocje są silne i długotrwałe.
Neurotycy często uskarżają się na dolegliwości somatyczne i narzekają na ciągłe kłopoty. A
atwo ulegajÄ…
nastrojom, są drażliwi i skłonni do stanów lękowych oraz załamań nerwowych. Zdarza im się popadać w
depresję i cierpieć na bezsenność.
- lękliwy, depresyjny, poczucie winy, niska samoocena, spięty, irracjonalny, płochliwy,
markotny, emocjonalny
Øð PSYCHOTYZM normalność stanów umysÅ‚owych, zdrowie psychiczne  zaburzenia
obserwowane u pacjentów psychotycznych.
Psychotyzm to skłonność do psychoz, głównie do schizofrenii i dwubiegunowych zaburzeń
afektywnych.
Podwyższone wyniki w skali P uzyskują: więz
niowie, schizofrenicy, alkoholicy, narkomani i dzieci
przejawiające liczne zachowania antyspołeczne. Eysenck definiuje psychotyka jako osobę samotną, nie
zważającą na ludzi, często sprawiającą trudności, nigdzie nie zadomowioną. Osoba taka może być
okrutna i nieludzka, pozbawiona wszelkich uczuć empatycznych, całkowicie nieczuła. Bywa złośliwa w
stosunku do ludzi, nawet do przyjaciół i krewnych, wykazuje agresję, nawet do tych, których kocha.
Charakteryzuje ją zamiłowanie do dziwacznych i niezwykłych przygód, bez względu na
niebezpieczeństwa.
Agresywny, chłodny, egocentryczny, bezosobowy, impulsywny, aspołeczny, brak empatii,
twórczy, gruboskórny
MATERIAA
TESTOWY
EPQ  R składa się ze 100 pytań, które tworzą cztery skale: Neurotyzmu (N), Ekstrawersji (E),
Psychotyzmu (P), Kłamstwa (K), która mierzy aprobatę społeczną tj. tendencję do przestawiania się w
korzystnym świetle.
Osoby badane po zapoznaniu się z instrukcją czytają kolejne pytania i przy każdym z nich na arkuszu
odpowiedzi zakreślają kółkiem jedną z dwu odpowiedzi: TAK lub NIE.
Do obliczania wyników służą odpowiednie dla każdej skali klucze. Za każdą diagnostyczna
odpowiedz
przyznajemy jeden punkt.
EPQ  R przeznaczony jest do badania osób powyżej 16 roku życia.
INTERPRETACJA
1. Wyniki interpretujemy na skali stenowej.
SKALA 1- 4 sten 5  6 sten 7- 10 sten
Ekstrawersja
Introwertyk Ambiwertyk Ekstrawertyk
Neurotyczność Zrównoważony Umiarkowanie Neurotyk
emocjonalnie zrównoważony
emocjonalnie
Psychotyzm Norma Osoba psychotyczna,
- niekonwencjonalna
Skala kłamstwa Osoba, której nie Osoba nieszczera,
zależy szczególnie na bardzo podatna na
aprobacie społecznej, aprobatę społeczną i
szczera i słabo - silnie socjalizowana.
socjalizowana
2. OSOBOWOŚĆ A CHOROBY PSYCHICZNE
Eysenck jest zwolennikiem teorii SKAZA  STRES zgodnie, z którą niektórzy ludzie rodzą się z
określoną skazą, to znaczy specyficzną słabością, która wspólnie z niekorzystnymi oddziaływaniami
środowiska (stres) może prowadzić do patologii. Takimi skazami są neurotyzm i psychotyzm. Również
skrajne nasilenie ekstrawersji i introwersji predysponuje do określonych zaburzeń nerwicowych.
NEUROTYCZNI EKSTRAWERTYCY
WYSOKA N + EKSTRAWERSJA = HISTERIA (zaburzenia o silnej i teatralnej manifestacji złego
samopoczucia oraz licznych dolegliwości fizycznych)
NEUROTYCZNI INTROWERTYCY
WYSOKA N + INTROWERSJA = DYSTYMIA/ PSYCHASTENIA (przejawiające się obniżoną
aktywnością, zahamowaniem, niską samooceną, trudnościami decyzyjnymi i lękiem)
3. OSOBOWOŚĆ A PREDYSPOZYCJE DO CHORÓB PSYCHOSOMATYCZNYCH
NEUROTYCZNOŚĆ + EKSTRAWERSJA = OSOBOWOŚĆ TYPU A (niecierpliwość, ciągłą
gotowość do reagowania, agresywność oraz skłonność do gniewu). Nakłada się na to presja kulturowa,
wymuszająca agresywne dążenie do osiągnięć, rywalizację, perfekcję i wyścig z czasem: zrobić jak
najwięcej, jak najlepiej, w jak najkrótszym czasie i dokonać więcej od innych. Nieustanne
funkcjonowanie w stresie łączy się z podwyższonym ryzykiem choroby wieńcowej i zawału serca.
NEUROTYCZNOŚĆ + INTROWERSJA = OSOBOWOŚĆ TYPU C (obniżone poczucie własnej
wartości i brak wiary w siebie, bierność, skłonność do przeżywania stanów obniżonego nastroju i
pesymistyczne nastawienie wobec przyszłości). Utrzymywanie się stanów bezradności i
beznadziejności łączy się z obniżeniem aktywności układu immunologicznego, co predysponuje do
wystÄ…pienia choroby nowotworowej.
ZRÓWNOWAŻENIE EMOCJONALNE + AMBIWERSJA = OSOBOWOŚĆ TYPU B (zdolność do
skutecznego funkcjonowania w różnych kontekstach społecznych i sytuacjach np. pracy
indywidualnej, wymagającej skupienia, jak i we współpracy, w warunkach zmiany i wielu bodz
ców). Z
uwagi na adaptacyjność zachowania, osobowość typu B nie predysponuje do określonych chorób i
zaburzeń.
UWAGA!!! Biologiczne predyspozycje do choroby somatycznej nie muszą się ujawnić, jeśli nie
towarzyszy im nieadaptacyjny styl zachowania, zwiększający ryzyko zachorowania.  Niezdrowych
zachowań można uniknąć, ucząc się odmiennego sposobu reagowania.
4. OSOBOWOŚĆ A SPOSOBY REAGOWANIA NA STRES
TYP 1: PODMINOWANIE  osoby tego typu sądzą, że obiekt ważny dla nich emocjonalnie jest
warunkiem ich pomyślności i szczęścia. Brak obiektu bądz
jego utrata jest przeżywane jako traumatyczne
zdarzenie. Przyczyną wielkiego stresu może być niepowodzenie w zbliżaniu się do cenionego człowieka,
brak sukcesów w atrakcyjnej pracy. Reagują wówczas poczuciem beznadziejności i bezradnością.
TYP 2: NADMIERNE POBUDZENIE  spostrzega ważne obiekty jako przyczyny swoich stresów i
nieszczęść. Ludzie tego typu mają tendencję do pozostawania w ciągłym kontakcie z zaburzającymi ich
funkcjonowanie osobami i sytuacjami. Typ ten reaguje złością, agresją i silnym pobudzeniem.
TYP 3: AMBIWALENCJA  osoby tego typu reagujÄ… naprzemiennie korzystajÄ…c bÄ…dz
z typu 1 bÄ…dz

typu 2. Raz spostrzegają obiekt jako główną przyczynę swoich nieszczęść, innym razem  uważają go za
niezbędny warunek swego szczęścia. Oscylują więc między beznadziejnością a bezradnością oraz
gniewem i pobudzeniem. To chroni je do pewnego stopnia przed chorobami, ponieważ ich reakcje na
stres podlegają ciągłym zmianom i nie utrwalają się w postaci niekorzystnego wzorca zachowania.
TYP 4: AUTONOMIA OSOBISTA  istotnym warunkiem szczęścia i pomyślności jest dla nich
własna autonomia, a także autonomia osób, z którymi pragną być w kontakcie. Są w stanie realistycznie
ocenić zachowania tych osób, dzięki czemu potrafią radzić sobie z niekorzystnymi sytuacjami.
Potrafią unikać stresu, co pozwala im zachować zdrowie.
PRZEZNACZENIE
PROGNOZOWANIE ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
żð Skala N umożliwia odróżnienie neurotyków od nieneurotyków
żð Skala N w poÅ‚Ä…czeniu ze skalÄ… N pozwala na odróżnienie zaburzeÅ„ nerwicowych i psychoz, gdyż
pacjenci z nerwicą w porównaniu z psychotykami uzyskują wyższe wyniki w skali N i niższe w P
żð Skale N i E pozwalajÄ… na różnicowanie zaburzeÅ„ nerwicowych  rodzaj nerwicy (psychastenia,
histeria, formy pośrednie) zależą od wymiaru ekstra  introwersji.
żð Wysokie wyniki jednoczeÅ›nie w skalach E, N i P oraz niskie w K mogÄ… sÅ‚użyć do diagnozowania
predyspozycji przestępczych.
żð Skala P pozwala odróżniać osoby normalne od psychotyków
PROGNOZOWANIE CHORÓB SOMATYCZNYCH
żð Wysokie wyniki w skalach N i E mogÄ… sÅ‚użyć diagnozowaniu skÅ‚onnoÅ›ci do choroby wieÅ„cowej,
zawału, nadciśnienia, cukrzycy itp.
żð Wysokie wyniki w skali N i niskie w skali E mogÄ… sÅ‚użyć diagnozowaniu chorób
nowotworowych.
żð Niskie wyniki w skali N i przeciÄ™tne w skali E pozwalajÄ… na diagnozowanie zdrowia fizycznego i
psychicznego. Istnieją przesłanki aby sądzić że warunkiem zdrowia psychicznego są dodatkowo niskie
wyniki w skali P.
PROGNOZOWANIE POWODZENIA W NAUCE SZKOLNEJ I STUDIACH
Najlepsze osiągnięcia mają na ogół neurotyczni introwertycy (introwertycy są powolniejsi, ale bardziej
wytrwali i dokładni niż ekstrawertycy), najgorsze zrównoważeni ekstrawertycy.
PORADNICTWO ZAWODOWE
żð INTROWERTYCY  sÄ… bardziej dokÅ‚adni i wytrwali w zwiÄ…zku z tym lepiej radzÄ… sobie przy
takich urządzeniach jak automaty, radar, komputery oraz w takich instytucjach jak ośrodki
obliczeniowe, księgowość, banki
żð EKSTRAWERTYCY  mogÄ… być bardziej przydatni wszÄ™dzie tam, gdzie konieczne sÄ… Å‚atwe
liczne kontakty z innymi ludz
mi.
żð OSOBY Z WYSOKIMI WYNIKAMI W SKALI P, z uwagi na tendencje psychotyczne i socjalne,
nie powinny być nauczycielami, duchownymi, politykami, psychologami. Z drugiej strony osoby te
charakteryzują się niekonwencjonalnym stylem życia i myśleniem dywergencyjnym, co sprzyja
osiąganiu sukcesów artystycznych i  prawdopodobnie  naukowych.
PORADNICTWO MAA
ŻEC
SKIE I RODZINNE
żð EPQ  R umożliwia prognozowanie szczęścia w małżeÅ„stwie bÄ…dz
szukania przyczyn
niepowodzeń. Małżeństwa nieszczęśliwe charakteryzuje wyraz
nie wyższy poziom neurotyzmu, niż
małżeństwa szczęśliwe. Wynika to prawdopodobnie z wiążącej się z neurotyzmem nadmiernej
wrażliwości, zmiany nastrojów, niecierpliwości i skłonności do martwienia się, które utrudniają
rozwiązywanie codziennych problemów.
żð MałżeÅ„stwa nieszczęśliwe majÄ… wyższe wyniki w skali P
żð W małżeÅ„stwach nieszczęśliwych tylko mężowie (nie żony) sÄ… bardziej neurotyczni
żð Małżonkowie z małżeÅ„stw szczęśliwych sÄ… do siebie podobni pod wzglÄ™dem osobowoÅ›ci (we
wszystkich czterech wymiarach).
LITERATURA:
1. P. Brzozowski i R. A
. Drwal (1995), Kwestionariusz osobowości Eysencka. Polska adaptacja
EPQ  R (Podręcznik). Warszawa: Pracownia testów Psychologicznych PTP.
2. Sanocki W. (1981), Kwestionariusze osobowości w psychologii. Warszawa: PWN.
3. Siek S. (1983), Struktura osobowości, Warszawa: ATK.
NORMY STENOWE
NEUROTYZM
STUDENCI
STEN
M
ŻCZYy
NI KOBIETY
N=166 N=359
WS WS
1 0  1 0  3
2 2  3 4  6
3 4  5 7  9
4 6  8 10  12
5 9  11 13  16
6 12  14 17  18
7 15  18 19  20
8 19  20 21  22
9 21  23 23
10 24 24
EKSTRAWERSJA
STUDENCI
STEN
M
ŻCZYy
NI KOBIETY
N=166 N=359
WS WS
1 0  3 0  2
2 4  5 3  5
3 6  7 6  7
4 8  10 8  10
5 11  14 11  14
6 15  17 15  16
7 18  19 17  18
8 20 19  20
9 21  22 21
10 23 22 - 23
PSYCHOTYZM
STUDENCI
STEN
M
ŻCZYy
NI KOBIETY
N=166 N=359
WS WS
1 0  2 0  2
2 3 3
3 4  5 4
4 6  7 5  6
5 8  9 7
6 10  11 8  9
7 12  13 10  11
8 14  16 12  13
9 17  18 14  16
10 19 - 32 17 - 32
KA
AMSTWO
STUDENCI
STEN
M
ŻCZYy
NI KOBIETY
N=166 N=359
WS WS
1 0  1 0  1
2 2 2  3
3 3 4
4 4  5 5  6
5 6  8 7  8
6 9  10 9  10
7 11  12 11  12
8 13  14 13
9 15  16 14  15
10 17 - 21 16 - 21