Neuronalne korelaty poczucia
obecności w środowisku
wirtualnym.
Marta A
ukowska
Instytut Psychologii
Uniwersytet Jagielloński
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Plan wystÄ…pienia
1. Wirtualna(?) rzeczywistość
2. Poczucie obecności przestrzennej w VR (feeling of spatial
presence)
3. Measures, Effects, Conditions model [Wirth i in., 2007]
4. Automatyczne i kontrolowane procesy uwagowe [Corbetta,
Patel i Shulman, 2008]
5. VR jako egocentryczny układ odniesienia (egocentric
reference frame)
6. dlPFC jako modulator poczucia obecności w VR
7. Ciało w VR
2
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Ekspansja cyberprzestrzeni
WIRTUALNA RZECZYWISTOŚĆ
środowisko wytworzone przy pomocy urządzeń elektronicznych,
odzwierciedlające w sposób kompleksowy przestrzeń fizyczną, umożliwiające
ludziom, reprezentowanym przez animowane awatary, nawiÄ…zanie interakcji
z innymi ludz
mi oraz wirtualnymi obiektami [Bainbridge, 2007]
Konsekwencje ekspansji cyberprzestrzeni:
* ontologiczne [Ostrowicki, 1998]
* psychologiczne [Wirth I in, 2007]
* społeczne [Blaskovitch I Bailenson, 2011]
3
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Obecność w przestrzeni VR
feeling of spatial presence
[ISPR, 2000; Wirth i in., 2007]
poczucie bycia w wirtualnym środowisku (sense of being there),
połączone z krótkotrwałą nieświadomością otoczenia fizycznego,
w którym znajduje się dana osoba, jak również nieświadomością
technologii dostarczajÄ…cej wirtualnego strumienia sensorycznych
[Jäncke i in., 2009]
Czynniki wpływające na przebieg interakcji z VR:
* różnice indywidualne:
osobowość
motywacja
funkcje poznawcze [Sacau i in., 2008]
* imersyjność medium [Sanchez-Vives i Slater, 2005]
4
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Measures, Effects, Conditions model
UWAGA UWAGA
AUTOMATYCZNA KONTROLOWANA
(automatic attention) (controlled attention)
PRZESTRZENNY MODEL SYTUACJI
(spatial situation model)
CZYNNIKI CZYNNIK
MEDIUM LUDZKI
HIPOTEZA MEDIOWANEGO
(media (human
ÅšRODOWISKA (VR) JAKO
factors) factor)
GA
ÓWNEGO EGOCENTRYCZNEGO
UKA
ADU ODNIESIENIA
(medium-as-PERF-hypothesis testing)
POCZUCIE OBECNOÅšCI
PRZESTRZENNEJ
(feeling of spatial presence)
5
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Procesy uwagowe w VR
UWAGA UWAGA
AUTOMATYCZNA KONTROLOWANA
(automatic attention) (controlled attention)
ODDOLNE ODGÓRNE
PROCESY PROCESY
UWAGOWE UWAGOWE
(bottom-up) (top-down)
[Corbetta, Patel i Shulman, 2008]
6
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Procesy uwagowe w VR
7
[Corbetta, Patel i Shulman, 2008]
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Procesy uwagowe
BOTTOM-UP
skłonność do
pochłonięcia
TOP-DOWN
przerzucanie uwagi
8
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Egocentryczny układ odniesienia
mentalny model organizacji świata z
perspektywy pierwszoosobowej
[Wirth i in., 2007]
HIPOTEZA MEDIOWANEGO
ÅšRODOWISKA (VR) JAKO
GA
ÓWNEGO EGOCENTRYCZNEGO
UKA
ADU ODNIESIENIA
(medium-as-PERF-hypothesis testing)
9
http://www.flickr.com/photos/dhodson/3268497462/sizes/l/in/photostream/
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
DlPFC  modulator poczucia obecności
Ä™! dlPFC activation “! feeling of spatial presence
[Baumgartner et al., 2008; Beeli i in., 2008; Jäncke et al., 2009]
10
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Full-body illusion
11
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Manipulacja obrazem ciała
12
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Virtual body
13
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Out-of-body experience
* multisensory stimulation
* first-person perspective
* widok na plecy z perspektywy
osoby siedzÄ…cej za osobÄ… badanÄ…
14
Oblicza Neuronauk, Warszawa 4-6.11. 2011
Dziękuję za uwagę!
W razie pytań:
[e-mail]
16