Materiał izolacyjny z włókna celulozowego
Wilfried Zapke - Tłumaczył Bronisław Bartkiewicz
Celuloza (włókno celulozowe) jest materiałem wyjściowym do produkcji papieru, włókien
chemicznych (włókno octanowe, wiskoza), oraz pochodnych celulozy (etery i estry celulozy).
Celulozę uzyskuje się głównie z drewna, ale również ze słomy, sitowia, bambusa i innych
materiałów roślinnych.
Podstawowym surowcem do wyrobu materiałów izolacyjnych z włókna celulozowego jest
rozdrobniona makulatura. Wysegregowany papier gazetowy jest przecierany maszynowo i
równocześnie impregnowany solami mineralnymi (solami boru), co nadaje mu odporność na
rozkład biologiczny i czyni go niepalnym. W ten sposób stosunkowo niewielkim nakładem
energii uzyskuje się kłaczkowaty materiał izolacyjny o właściwościach odpowiadających
dobrym materiałom konwencjonalnym.
Wskazówki praktyczne
Materiał izolacyjny z włókna celulozowego nadaje się szczególnie do użytku w stanie
sypkim, na stropy, lub w dachach dwuspadowych, przy czym wełnę celulozową wdmuchuje
się specjalnymi przyrządami do wolnych przestrzeni, co przy dokładnym wykonaniu daje
szczelną warstwę izolacyjną. Od kilku lat materiał celulozowy stosuje się jako izlację ścian,
szczególnie w konstrukcjach z ram drewnianych. Kłaczki celulozowe lekko nawilża się,
dzięki czemu aktywizuje się siły wiążące pomiędzy nimi, a następnie przez natrysk nanosi się
do jednostronnie otwartego wnętrza przestrzeni międzyszkieletowej. Za pomocą jednego
zabiegu można tym sposobem nanieść bez problemu warstwę izolacyjną do 20 cm grubości.
Przeciwko temu materiałowi izolacyjnemu wysuwane są zastrzeżenia zdrowotne ze względu
na substancje szkodliwe, które mogą pochodzić z surowca wyjściowego, czyli papieru
gazetowego. Drugim zastrzeżeniem jest silne pylenie podczas przeróbki surowca.
Analizy na obecność substancji szkodliwych wykazały, że wysokość pomierzonego stężenia
metali ciężkich w kłaczkach celulozy jest porównywalna z dotychczas niekwestionowanym
ich poziomem w gospodarstwach wiejskich. Wartości stężeń PCP i lindanu wynoszą poniżej
0,5 mg/kg. Pod względem zawartości PCB i formaldehydu materiał izolacyjny na bazie
celulozy został uznany jako nieszkodliwy. Zawartość węglowodorów, jak benzen i toluen
można całkowicie wykluczyć.
Odnośnie do stężenia włókien celulozowych w powietrzu podczas produkcji materiału
izolacyjnego i ich wpływu na zdrowie pracowników brak jeszcze powszechnie
akceptowanych wyników. To samo dotyczy zawartości boranów w powietrzu, którym
oddychają pracownicy produkcyjni. Wszystkie dotychczas przeprowadzone pomiary można
określić jedynie jako "krótkotrwałe pojawianie się zależne od rodzaju i sposobu oraz
reprezentatywności wykonywania pomiarów".
Natomiast jako pewne można przyjąć, że stężenie włókien organicznych podczas przerobu
papieru zawiera się w granicach 5 do 10 milionów włókien na m 3 (włókna o wymiarach
krytycznych). Czy jednakże włókienka papieru, które w pewnym stopniu wykazują cechy
wspólne z pyłem drzewnym, należy traktować jako ten pył, nie zostało jeszcze wyjaśnione.
Okoliczność ta ma istotne znaczenie, gdyż pył drzewny na liście wartościującej szkodliwość
(MAK) określany jest jako "materiał wywołujący uzasadnione podejrzenia o potencjał
rakotwórczy".
W stanie po wykonaniu izolacji materiał celulozowy nie ma już dalszego kontaktu z
powietrzem atmosferycznym, gdyż jako zasadę można przyjąć, że strona elementu
budowlanego, zwrócona do wnętrza pomieszczenia zawsze ma wkładkę szczelną dla pary
wodnej i powietrza. Zatem nie występuje absolutnie najmniejsze zagrożenie dla zdrowia
użytkownika przez pył drzewny. Również nie należy oczekiwać dyfuzji boranów z materiału
izolacyjnego do atmosfery pomieszczenia.
Materiał izolacyjny z włókna celulozowego jest wyrobem otrzymywanym z surowca
wtórnego - makulatury i został oznaczony "niebieskim aniołkiem" jako nie uciążliwy dla
środowiska i spełniający wszystkie warunki, wymagane przy nadawaniu tego znaku.
Alternatywy
Zamiast materiału izolacyjnego z włókna celulozowego można używać wszystkich
dostępnych materiałów izolacyjnych, sprawdzając za każdym razem relacje cena/
skuteczność. Szorstkie, płytowe materiały izolacyjne są bardzo trudne w obróbce przy
instalowaniu (umieszczaniu) między krokwiami i w szkieletach ścian. Również
charakterystyka ekologiczna powinna odgrywać rolę przy wyborze materiału.
Materiały izolacyjne z włókna celulozowego nie są jak dotychczas znormalizowane i dlatego
podlegają obowiązkowi uzyskania atestu. Świadectwa dopuszczenia i atestów należy
wymagać od Producentów, jeśli nie stanowią one normalnej części składowej dokumentacji
technicznej przy zakupie.
Literatura
PN-93/B-04631. Materiały do izolacji cieplnej z włókien nieorganicznych. Metody badań.
Włókno celulozowe. Aprobaty techniczne nr 2145/96-AT-15, 2521/97-AT-15, 2575/97-AT-
15, 2662/97-AT-15, 2670/97-AT-15 Instytutu Techniki Budowlanej. Katalog 1998,
Warszawa.