A
ukowe
obiekty mostowe
mgr inż. Stefan Filipiuk oja fascynacja mostami łukowymi skłoniła mnie akcentowania bliskości węzła drogowego oraz ożywienia
Transprojekt Gdański Sp. z o.o.
Mdo tego, że opracowałem monografię  Mosty łuko- drogi inną konstrukcją przy olbrzymiej liczbie identycz-
we Transprojektu Gdańskiego , której druk został ukończo- nych obiektów belkowych.
ny 30 sierpnia br. Wiadukty nad A4 w Krajkowie i Brzezimierzu oraz wiadukt
W latach 50. i 60. ubiegłego stulecia zostało wybudowa- WD 4 nad drogą nr 8 są bliz
niaczo podobnymi konstruk-
nych 5 obiektów łukowych dokumentacji Transprojektu cjami, składającymi się z betonowej jezdni sprężonej
Gdańskiego. Są to mosty nad Notecią, gdzie płaski teren poprzecznie, wzmocnionej stalowymi łukami. Rozpiętości
Projektowanie
oraz niezbyt szerokie koryto rzeki narzucały konieczność przęseł wiaduktów nad A4 wynoszą 56,0 m, a rozpiętości
mostów łuko-
przekroczenia rzeki jednym przęsłem o możliwie małej łuków  45,65 m. Wiadukt nad S8 ma mniejszą rozpię-
wych stało się
wysokości konstrukcji. Taką konstrukcją był most łukowy tość przęsła ze względu na usytuowanie obiektu w łuku
możliwe po zmia-
z jazdą dołem. Niektóre mosty zrealizowano na istnie- poziomym.
nie systemu
jących podporach lub fundamentach po zniszczonych A
uki o przekroju skrzynkowym zespawano z grubych
polityczno-
mostach w czasie wojny. blach, a wieszaki o zamkniętych przekrojach zostały
gospodarczego. Dwa mosty w Santoku i Trzebiczu zostały zaprojektowa- dostarczone jako gotowe elementy linowe. Wiadukty
ne jako łuki Nilsona o ukośnych wieszakach. Są to kon- nad A4 wybudowano w 2000 roku, a wiadukt nad S8 
Zniesiony został
strukcje żelbetowe ze sprężoną jezdnią przenoszącą w 2009 roku.
zakaz projekto-
rozpór z łuków. Bardzo charakterystycznymi wiaduktami łukowymi są wia-
wania mostów
Rozpiętość obydwu (łuków) mostów jest identyczna i wy- dukt  tęczowy nad autostradą A2 oraz wiadukt w Nowym
dwudz
wigaro-
nosi 51,70 m, co wynika z rozstawu istniejących filarów. Dworze Gdańskim nad drogą ekspresową nr 7.
wych ze wzglę-
Most w Santoku ma jezdnię o szerokości 7,0 m, a jezdnia Wiadukt nad A2 położony w ciągu drogi Kościelec  Kalisz
dów obronnych,
mostu w Trzebiczu ma szerokość 6,0 m. nazwano tęczowym ze względu na kolorystykę. Obiekt
a gwałtowny Grubość płyty jezdni wynosi 30 cm. Płyta oparta jest jest żelbetową konstrukcją sprężoną podłużnie i wzmoc-
na poprzecznicach o wysokości również 30 cm, w których nioną czterema łukami. 2 łuki wewnętrzne są zakotwione
rozwój motory-
zakotwione są ukośne wieszaki. Wieszaki wykonano z prę- bezprzegubowo w konstrukcji jezdni, a 2 łuki zewnętrzne
zacji wymusił
tów ł 55 (dwa pręty w każdym wieszaku) z nakrętkami oparto na blokach fundamentowych połączonych z przy-
intensywną
do regulacji napięcia. czółkami. A
uki wykonano z rur ł 914/25. Rury wypełniono
budowę dróg
Największym problemem było prawidłowe obliczenie betonem, który współpracuje z konstrukcją stalową. Gię-
i autostrad.
konstrukcji, która była wewnętrznie 9-krotnie statycznie cie rur dla części łukowej wykonano w Holandii w firmie
Ponieważ
niewyznaczalna, a wówczas nie było ani komputerów, ani Kersten  Europe.
kalkulatorów. Dla zweryfikowania prawidłowości obliczeń Wiadukt o rozpiętości przęsła (w osi łożysk na przyczół-
mosty łukowe
wykonane zostały badania modelowe w Katedrze Mo- kach) 75,0 m przekracza autostradę i obustronnie drogi
są to obiekty
stów Politechniki Gdańskiej. Obiekt wybudowało Płockie serwisowe.
efektowne oraz
Przedsiębiorstwo Robót Mostowych. Podwieszenie jezdni do łuków wykonano ukośnymi wie-
umożliwiające
Trzy mosty nad Notecią w Białośliwiu, Żuławce i Antonie- szakami o zamkniętych przekrojach.
przekroczenie
wie zostały zaprojektowane jako łuki Langera. Konstruk- Wiadukt wybudowało konsorcjum Mostar  Edward Mar-
dużych
cje o rozpiętości 38,0 m są kablobetonowymi belkami cinków i Mosty Śląsk.
przeszkód
wzmocnionymi łukami. Wiadukt w Nowym Dworze Gdańskim położony na węz
-
Przez następne 25 lat nie można było zaprojektować mo- le drogi nr 7 jest również bardzo ciekawą i charakte-
przy małych
stu łukowego ze względów polityczno-gospodarczych. rystyczną konstrukcją. Obiekt o rozpiętości 52 m jest
wysokościach
monolityczną konstrukcją betonową składającą się
konstrukcji, uwa-
z 1 dz
wigara podłużnego o szerokości 4300 mm i po-
żam, że należy
Obiekty nad autostradami
przecznic o zmiennej wysokości. Konstrukcja jest
je promować
i drogami ekspresowymi sprężona podłużnie i poprzecznie. Konstrukcję wzmoc-
i upowszechniać.
Osiem wiaduktów łukowych nad drogami ekspresowymi niono 2 łukami z rur ł813/30 zakotwionymi w skrajnych
i autostradami wybudowano wg dokumentacji Transpro- poprzecznicach przenoszących rozpór łuków na dz
wigar
jektu Gdańskiego. Powody zaprojektowania konstrukcji główny. Podwieszenie jezdni do łuków wykonano uko-
łukowych są różne, ale głównie sprowadzają się do ko- śnymi wieszakami linowymi o zamkniętych przekrojach
nieczności przekroczenia jednym przęsłem szerokiej drogi dostarczonych przez firmę Pfeifer. Obiekt wykonała firma
66 dwujezdniowej, zapewnienia widoczności na drodze, za- Budimex  Dromex.
most y real i zacj e
1.
2.
Fot. 1. Most przez Supraśl
Fot. 2. Wiadukt w Toruniu
Kolejnym interesującym obiektem jest wiadukt WD 22 jezdni do łuku zaprojektowano z ukośnych prętów Macal-
wybudowany w 2009 roku na węz
le  Pyrzyce . Innowa- loy. Generalnym wykonawcą drogi i wiaduktu była firma
cyjność obiektu wynika z zastosowania jednego łuku dla Budimex  Dromex.
dwujezdniowego obiektu. Na drodze S3 w 2009 roku wybudowano jeszcze trzy
Ustrój niosący o rozpiętości 54 m jest sprężoną betonową wiadukty o konstrukcji łukowej.
belką wzmocnioną stalowym łukiem. Dz
wigar główny Wiadukt WD 58 jest standardowym obiektem składają-
ma szerokość 2,4 m, ale nad przyczółkami poszerza się cym się ze stalowego rusztu zespolonego z żelbetową
do 5,2 m dla ustawienia 2 łożysk zapewniających stabil- płytą podwieszonego do 2 łuków wykonanych z rur
ność obiektu. A
uk stalowy o przekroju 1000 x 820 mm ł 711/14,2. Podwieszenie jezdni do łuków zapewniają
został wykonany z blach grubości 20 mm. Podwieszenie liny o zamkniętych przekrojach. Rozpiętość przęsła 67
fot. z archiwum firmy Gotowski
Rys. 1. Rysunek ogólny WD 5
wynosi 49 m, a łuków posadowionych na zewnętrznych Największe jest przęsło łukowe mostu przez Dziwnę
fundamentach  42,34 m. w Wolinie o rozpiętości 165 m. Konstrukcja składa się
Wykonawcą były firmy Berger Bau i Visual Mosty Gdynia. ze stalowego rusztu zespolonego z żelbetową płytą, pod-
Na węz
le  Klucz drogi S3 powstał kolejny obiekt łukowy wieszonego do 2 łuków. A
uki o wymiarach 1800 x 1000 m
o charakterystycznym kształcie. Nad łącznicą węzła wybu- zespawano z blach grubości 30 i 20 mm. Wewnątrz łuków
dowano wiadukt podwieszony do ostrołuku usytuowane- są stopnie umożliwiające kontrolę i konserwację.
go pod kątem 45� do osi wiaduktu. Zarówno kształt łuku, Jezdnia mostu składająca się z 3 dz
wigarów i żelbetowej
jak i usytuowanie wynikają z kształtu węzła i możliwości płyty została sprężona kablami podłużnymi dla podniesie-
usytuowania fundamentów. nia rozporu łuku.
Konstrukcja jest również stalowa, zespolona z żelbetową Podwieszenie jezdni do łuków wykonano wieszakami
płytą jezdni. Kształt ostrołuku wynika z niewielkiej rozpię- linowymi o zamkniętych przekrojach, zakotwionych
tości wynoszącej 20 m i koniecznej wysokości 25 m dla wewnątrz łuków i do poprzecznic wystających poza
prawidłowego podwieszenia konstrukcji do ostrołuku. obrys mostu. Szczegółowe opisy tego ciekawego obiektu
Na tym samym węz
le  Klucz wybudowano również żel- znajdują się w monografii  Mosty łukowe Transprojektu
betowy wiadukt łukowy, ale z jazdą górą. Projekt otrzymał Gdańskiego i czasopiśmie  Inżynieria i Budownictwo .
Nagrodę im. Maksymiliana Wolffa z 2009 roku w kategorii Drugim okazałym obiektem jest łukowe przęsło mostu
do 50 m rozpiętości. przez Wartę na obejściu Gorzowa w ciągu drogi krajowej
nr 3. Przęsło łukowe jest elementem belki ciągłej o roz-
Mosty łukowe piętościach przęseł 48 + 2 x 60 + 120 + 60 + 48 m. Przę-
Wiadukty stanowią większość zaprojektowanych przez sło o rozpiętości 120 m usytuowane nad korytem rzeki
Transprojekt Gdański obiektów o konstrukcji łukowej. wzmocniono łukiem.
W ostatnich latach wybudowano tylko 3 mosty łukowe Konstrukcja całej belki ciągłej składa się z 2 dz
wigarów
68 wg naszej dokumentacji. o przekroju skrzynkowym i żelbetowej płyty jezdni zespo-
most y real i zacj e
3. 4.
5. 6.
Fot. 3. Most w Trzebiczu
Fot. 4. Wiadukt w Nowym Dworze Gdańskim
Fot. 5. Wiadukt WD 22 Pyrzyce
Fot. 6. Most w Wolinie
lonej z dz
wigarami. A
uki o przekroju skrzynkowym mają piętości 80 m. Najwłaściwszą konstrukcją w tym przypad-
wymiar 1450 x 1200 mm. Most wykonało konsorcjum ku była konstrukcja łukowa.
Strabag i Hermann Kirchner, a konstrukcję stalową wytwo- Konstrukcja składa się z 2 dz
wigarów o wysoko-
rzono w Ferrotech Częstochowa i Konstalex z Radomska. ści 3,0 m, poprzecznic i żelbetowej wanny dla torowi-
Trzecim mostem łukowym wybudowanym w 2009 roku ska na posypce tłuczniowej oraz dwóch łuków. A
uki
wg dokumentacji Transprojektu jest most przez Supraśl o przekroju skrzynkowym mają wysokość 1000 mm
w ciągu drogi krajowej nr 8. Rozpiętość przęsła jest mniej- i szerokość 800 mm dostosowaną do szerokości pasów
sza i wynosi 60 m. dz
wigarów. Konstrukcję wiaduktu wraz z podsypką
Ponieważ most jest dwujezdniowy, zastosowano 3 łuki. i torowiskiem wykonano obok obiektu, a następnie
A
uki zewnętrzne zaprojektowano z rur ł 813/20, a łuk nasunięto poprzecznie.
wewnętrzny z rury ł 914/35. A
uki wypełnione betonem Konstrukcję stalową i montaż wykonała firma Gotowski
są zakotwione w ustroju betonowym, który został sprężo- Budownictwo Komunikacyjne i Przemysłowe z Bydgosz-
ny podłużnie. czy. Obiekt wybudowano w 2005 r. Wiadukt nagrodzono
 Grand Prix Pomorza i Kujaw oraz przyznano mu tytuł
Wiadukty kolejowe Dzieła Mostowego Roku ZMRP.
W Transprojekcie Gdańskim mostowe obiekty kolejowe Drugim wiaduktem kolejowym jest wiadukt na obwod-
są projektowane sporadycznie, głównie przy budowie nicy Wasilkowa w ciągu linii Białystok  Sokółka. Obec-
nowych dróg i kolizji z linią kolejową. nie linia jest jednotorowa, ale obiekt zaprojektowano
Przy projektowaniu autostrady A1 i Południowej Obwod- pod dwa tory ze względu na projektowaną przebudo-
nicy Torunia węzeł drogowy usytuowano w sąsiedztwie wę linii. Aby przekroczyć drogę ekspresową jednym
dwutorowej linii kolejowej Kutno  Toruń  Piła. Aby przęsłem o możliwie niskiej konstrukcji, należało
zapewnić widoczność na węz
le, na którym krzyżują się zaprojektować obiekt z jazdą dołem, a do tego najwła-
3 drogi, należało przekroczyć go jednym przęsłem o roz- ściwsza była konstrukcja łukowa. Ustrój niosący składa 69
7.
8. 9.
Fot. 7. Wiadukt  tęczowy nad A2
Fot. 8. Kładka w Gorzowie
Fot. 9. Wiadukt WD 1D (ostrołuk)
się ze stalowego rusztu, żelbetowej płyty zespolonej Trzecia kładka o konstrukcji łukowej jest aktualnie w bu-
z dz
wigarami oraz z łuków wzmacniających o wymia- dowie na węz
le  Karczemki na obwodnicy Trójmiasta.
rach 800 x 680 mm. Dz
wigary główne są blachownica- Konstrukcja jest stalowym rusztem o rozpiętościach
mi o wysokości 2010 mm, przechodzącymi w przekroje 7,70 + 61,60 + 7,70 m podwieszonym do łuków
skrzynkowe przy podporach dla połączenia z łukami. o rozpiętości 70,0 m. A
uki zaprojektowano z rur ł 813/30.
Podwieszenie wykonano wieszakami Macalloy o śred- Wieszaki o zamkniętych przekrojach zakotwiono w łukach
nicy ł 76 mm. Konstrukcję i montaż wykonał Mostostal i poprzecznicach wystających poza obrys kładki.
Słupca, a generalnym wykonawcą był Strabag A.G.
Obiekty w budowie
Kładki Na południowej obwodnicy Gdańska zaprojektowano
Oprócz mostów i wiaduktów wybudowane zostały 3 kład- 3 wiadukty łukowe, które aktualnie są w budowie. Wia-
ki o konstrukcji łukowej. dukty WD 1 i WD 5 mają identyczną rozpiętość 80 m, lecz
W Gorzowie w parku im. Mikołaja Kopernika wybudo- różnią się szerokością.
wano kładkę nad ulicą Pomorską. Konstrukcja z jazdą Przez wiadukt WD 1 przechodzi dwujezdniowa droga,
górą jest żelbetową belką podpartą na przyczółkach, a przez WD 5 droga jednojezdniowa z szerokim chodni-
a w części środkowej na 2 łukach betonowych. Całko- kiem i ścieżką rowerową.
wita długość kładki wynosi 47 m, a rozpiętość osiowa Konstrukcja obiektów jest identyczna i składa się z żelbe-
łuków  33,22 m. towego ustroju niosącego, sprężonego dla przeniesienia
Nad drogą ekspresową S7 na obejściu Kielc została rozporu. A
uki wykonano z rur ł 914 o grubości ścianki
wybudowana kładka o konstrukcji stalowej i rozpiętości 35 mm dla WD 1 i 30 mm dla WD 5. Podwieszenie zapro-
37,43 m. A
uki z rur ł 508/25 i 508/30 zostały rozchylone jektowano linami o zamkniętych przekrojach.
na zewnątrz i oparte bezprzegubowo na fundamen- Wiadukt WD 8 o rozpiętości 56 m jest stalowym rusztem
tach. Podwieszenie wykonano z lin ł 26 o zamkniętych z żelbetową płytą i żelbetowymi wezgłowiami, w których
70 przekrojach. zamocowane są łuki z rur ł 914/30. q�