Rachunkowość - szczególny rodzaj jednostkowej ewidencji gospodarczej, która ma za zadanie od-
wzorowanie w formie wartościowej zjawisk i procesów gospodarczych oraz zasobów majątku i z
ródeł
pochodzenia środków gospodarczych a także w wyniku finansowego osiąganego z działalności go-
spodarczej.
Zasady prowadzenia rachunkowości przez podmioty do tego zobowiązane reguluje Ustawa z dnia 29
września 1994r. o rachunkowości.
Rachunkowość jednostki
obejmuje:
Øð PrzyjÄ™te zasady /politykÄ™/ rachunkowoÅ›ci
Øð Prowadzenie na podstawie dowodów ksiÄ™gowych ksiÄ…g rachunkowych ujmujÄ…cych zapisy
zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym
Øð Okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogÄ… inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pa-
sywów
Øð WycenÄ™ aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego
Øð SporzÄ…dzenie sprawozdaÅ„ finansowych
Øð Gromadzenie i przechowywanie dowodów ksiÄ™gowych oraz pozostaÅ‚ej dokumentacji przewi-
dzianej ustawÄ…
Øð Poddanie badaniu i ogÅ‚oszenie sprawozdaÅ„ finansowych w przypadkach przewidzianych
ustawÄ…
Zasoby majÄ…tkowe - AKTYWA i z
ródła ich pochodzenia - PASYWA
AKTYWA obejmują te zasoby majątkowe jednostki, które spełniają następujące warunki:
1. Jednostka sprawuje kontrolę nad tymi składnikami /głównym kryterium jest sprawowanie
kontroli a nie własność/
2. Powstały one w wyniku zdarzeń przeszłych / np. zakupu, wytworzenia, darowizny/
3. Spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych
4. Możliwe jest określenie w sposób wiarygodny wartości składnika zasobów majątkowych
ÅšRODKI GOSPODARCZE - AKTYWA
Aktywa trwałe Aktywa obrotowe
·ð WartoÅ›ci niematerialne i prawne ·ð Zapasy
·ð Rzeczowe aktywa trwaÅ‚e ·ð NależnoÅ›ci krótkoterminowe
·ð NależnoÅ›ci dÅ‚ugoterminowe ·ð Inwestycje krótkoterminowe
·ð Inwestycje dÅ‚ugoterminowe ·ð Krótkoterminowe rozliczenia miÄ™dzyokre-
sowe /np. rozliczenia międzyokresowe kosztów,
·ð DÅ‚ugoterminowe rozliczenia miÄ™dzyok-
czyli koszty poniesione z góry dotyczące następnego
resowe /np. czynne rozliczenia międzyokresowe
roku obrotowego/
kosztów, czyli koszty poniesione z góry dotyczące
większej liczby okresów niż 12 liczonych od dnia
bilansowego/
AKTYWA TRWAA
E
Wartości niematerialne i prawne - według ustawy o rachunkowości - to nabyte przez jednostkę zali-
czone do aktywów trwałych prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania o prze-
widywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok, przeznaczone na potrzeby jednostki,
a w szczególności:
Øð Autorskie prawa majÄ…tkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje
Øð Prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobni-
czych
Øð Know-how
~ 1 ~
Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również:
Øð NabytÄ… wartość firmy
Øð Koszty zakoÅ„czonych prac rozwojowych prowadzonych przez jednostkÄ™ na wÅ‚asne potrzeby
Øð Zaliczki na poczet wartoÅ›ci niematerialnych i prawnych
Wartość firmy stanowi różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej
części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto.
Rzeczowe aktywa trwałe
Środki trwałe Środki trwałe w budowie Zaliczki na środki trwałe w budowie
to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z /środki trwałe w okresie ich bu- /dokonane przedpłaty na nabycie
nimi o przewidywanym okresie ekono- dowy, montażu lub ulepszenia środków trwałych/
micznej użyteczności dłuższym niż rok, już istniejącego środka trwałego/
kompletne, zdatne do użytku i przezna-
czone na własne potrzeby jednostki
a w szczególności:
żð NieruchomoÅ›ci w tym: grunty, prawo
wieczystego użytkowania gruntów,
budynki, budowle, lokale będące od-
rębną własnością, spółdzielcze wła-
snościowe prawo do lokalu miesz-
kalnego, spółdzielcze prawo do loka-
lu użytkowego
żð Maszyny, urzÄ…dzenia, Å›rodki trans-
portu
żð Inwentarz żywy
żð Ulepszenia w obcych Å›rodkach trwa-
Å‚ych
Należności długoterminowe to należności z innych tytułów aniżeli z tytułu dostaw i usług i tytułów
zaliczanych do aktywów finansowych, których termin spłaty przypada w okresie dłuższym niż rok od
dnia bilansowego. /Do należności długoterminowych zalicza się np. kaucje wpłacane z tytułu najmu
lokalu, jeżeli umowa wynajmu wygasa póz
niej niż rok po dniu bilansowym./
Inwestycje długoterminowe to aktywa utrzymywane w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych
wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek,
dywidend lub innych pożytków w okresie dłuższym niż 12 miesięcy,
a w szczególności
aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane
przez jednostkę w lecz są utrzymywane w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z
przyrostu ich wartości.
~ 2 ~
INWESTYCJE DA
UGOTERMINOWE
Inwestycje w Wartości niema- Długoterminowe aktywa finansowe Inne inwestycje dłu-
nieruchomości terialne i prawne goterminowe
Udziały i akcje Inne długotrwałe pa- Udzielone pożyczki Inne długoterminowe
/mogą mieć postać /utrzymywane do /metale szlachetne, dzieła
/udziały w polskich
gruntów, prawa osiągnięcia korzyści piery wartościowe długoterminowe aktywa finansowe sztuki, jeżeli nie są prze-
i zagranicznych spół- /obligacje i bony komer- /nieprzedawnione po- / długoterminowe lokaty
wieczystego użyt- przyrostu wartości/ znaczone do sprzedaży w
kach z ograniczonÄ…
kowania gruntów, cyjne, jednostki uczest- życzki pieniężne, któ- bankowe, wydane przez następnym roku finanso-
odpowiedzialnością,
budynków, budowli,
nictwa w funduszach rych wynikajÄ…cy z banki certyfikaty depo- wym/
spółkach osobowych,
lokali stanowiących inwestycyjnych i inne umowy termin zapłaty zytowe, bony oszczęd-
spółdzielniach oraz
odrębna własność, a podobne nieposiadające przypada nie wcześniej nościowe potwierdzają-
akcje w polskich i
także spółdziel- terminu wymagalności niż w przyszłym roku ce złożenie w banku
zagranicznych spół- lub o terminie wyma- obrotowym/
czych praw do loka- wkładu oszczędnościo-
kach akcyjnych/
li/
galności póz
niejszym wego o ile zostały zło-
niż rok od dnia bilanso- żone na dłuższy okres
wego/ niż rok od dnia bilan-
sowego./
~ 3 ~
AKTYWA OBROTOWE
Zapasy to rzeczowe aktywa obrotowe przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od
dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu produkcyjnego, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy.
Wyróżniamy:
Øð MateriaÅ‚y - rzeczowe skÅ‚adniki obrotowych nabyte w celu zużycia na wÅ‚asne potrzeby
/z punktu widzenia celu zużycia dzielone na: materiały podstawowe, materiały pomocnicze,
paliwo, części zamienne, opakowania, odpady/
Øð Wytworzone lub przetworzone przez jednostkÄ™ produkty gotowe, zdatne do sprzedaży
Øð Półprodukty i produkty w toku
Øð Towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym
Øð Zaliczki na dostawy
Należności krótkoterminowe obejmują ogół należności z tytułu dostaw oraz całość lub części należ-
ności z innych tytułów niezaliczanych do aktywów finansowych, a które stają się wymagane w ciągu
12 miesięcy od dnia bilansowego.
Wyróżniamy:
Øð NależnoÅ›ci z tytuÅ‚u dostaw i usÅ‚ug o okresie spÅ‚aty zarówno do 12 miesiÄ™cy jak i powyżej 12
miesięcy /należności od odbiorców/
Øð NależnoÅ›ci z tytuÅ‚u podatków, ceÅ‚, ubezpieczeÅ„ spoÅ‚ecznych i innych Å›wiadczeÅ„ lub należnej
dotacji /należności od budżetów, urzędu celnego, ZUS/
Øð Inne należnoÅ›ci /np. od pracowników z tytuÅ‚u pobranych przez nich zaliczek oraz od innych
osób fizycznych i prawnych, np. ubezpieczycieli, związków zawodowych/
Øð NależnoÅ›ci dochodzone na drodze sÄ…dowej
Inwestycje krótkoterminowe
1) Krótkoterminowe aktywa finansowe
a) Udziały i akcje /jeżeli są przeznaczone lub dostępne do obrotu w najbliższym roku obroto-
wym/
b) Inne papiery wartościowe /obligacje, certyfikaty inwestycyjne, bony skarbowe NBP komer-
cyjne o dłuższej niż 3 miesiące, ale krótszej niż rok od dnia bilansowego dacie wykupu, prze-
znaczone do obrotu/
c) Udzielone pożyczki
d) Inne krótkoterminowe aktywa finansowe /lokaty terminowe o terminie zapadalności krótszym
niż rok od dnia bilansowego/
2) Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne
a) Środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych
b) Inne środki pieniężne
żð Czeki i weksle obce pÅ‚atne w terminie krótszym niż 3 miesiÄ…ce
żð Åšrodki pieniężne w drodze
żð Lokaty terminowe o terminie zapadalnoÅ›ci krótszym niż 3 miesiÄ…ce
c) Inne aktywa pieniężne
żð Czeki i weksle obce pÅ‚atne w terminie dÅ‚uższym niż 3 miesiÄ…ce
3) Inne inwestycje krótkoterminowe /metale szlachetne, dzieła sztuki, jeżeli nie zalicza się ich do
zapasów środków obrotowych lub inwestycji długoterminowych/
~ 4 ~
PASYWA
y
ródła pochodzenia /finansowania/ zasobów majątku odpowiadają na pytanie, kto wyposażył jednost-
kę w majątek, który pozostaje w jej posiadaniu wskazują na właścicieli danej jednostki, którzy wypo-
sażyli jednostkę w środki gospodarcze w sposób trwały oraz na wierzycieli jednostki, którzy przekaza-
li jednostce środki na pewien określony czas.
W zależności od tego, kto przekazał jednostce środki gospodarcze - właściciel /właściciele/ czy osoby
trzecie - z
ródła pochodzenia / finansowania/ zasobów majątkowych dzieli się na dwie podstawowe
grupy:
1. Kapitały /fundusze/ własne
2. Kapitały obce
Kapitały własne składają się z dwóch podstawowych części:
1. Z części powierzonej, czyli bezpośrednio wniesionej przez właścicieli jednostki gospodarczej
2. Ze skapitalizowanych części osiąganego w poszczególnych latach zysku, czyli z samofinan-
sowania siÄ™ jednostki
Właścicielami jednostek gospodarczych w zależności od formy prawno-organizacyjnych mogą być
różne podmioty np. akcjonariusze, udziałowcy, Skarb Państwa, członkowie spółdzielni.
Rodzaj właściciela nie wpływa na interpretację istoty kapitału własnego, wpływa jednak na nazwę
kapitału własnego, kapitału podstawowego i kapitałów tworzonych z części zysku pozostającego do
dyspozycji.
Kapitały /fundusze/ własne
Spółki akcyjne Spółki z o. o. Przedsiębiorstwa Spółdzielnie
państwowe
Fundusz Kapitał zakładowy Kapitał zakładowy Fundusz założyciel- Fundusz udziałowy
podstawowy ski
Fundusz tworzony z Kapitał zapasowy Kapitał zapasowy Fundusz przedsię- Fundusz zasobowy
części kapitału biorstwa
Kapitał obcy stanowi z
ródło finansowania tej części majątku jednostki, która nie znajduje pokrycia w
kapitale własnym.
Kapitałami obcymi finansującymi majątek jednostki są zobowiązania.
Zobowiązania to usankcjonowany prawem obowiązek przekazania przez jednostkę w określonym
terminie określonych kwot środków pieniężnych będący następstwem zaszłości wcześniejszych, np.
zaciągnięcie kredytu, zakup kupiecki (z odroczonym terminem zapłaty).
Ciągłość powtarzania się różnych zobowiązań powoduje, że stanowią one w praktyce stałe z
ródła
częściowego finansowania majątku.
Zobowiązania - wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie
określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jed-
nostki.
ZobowiÄ…zania
Krótkoterminowe Długoterminowe
·ð Ogół zobowiÄ…zaÅ„ z tytuÅ‚u dostaw i usÅ‚ug ·ð To wszystkie zobowiÄ…zania, które nie
spełniają kryteriów zaliczenia do krótko-
·ð CaÅ‚ość lub część pozostaÅ‚ych zobowiÄ…zaÅ„,
terminowych i nie sÄ… to zobowiÄ…zania z
które stają się wymagane w ciągu 12 mie-
tytułu dostaw i usług
sięcy od dnia bilansowego
~ 5 ~
Przy zaliczeniu zobowiązań do długoterminowych bądz
krótkoterminowych szczególnie kredytów i
pożyczek długoterminowych - należy mieć na uwadze, ze wszystkie płatności przypadające do spłaty
w okresie 12 miesięcy od dnia bilansowego zalicza się do krótkoterminowych.
ŻRÓDA
A POCHODZENIA/FINANSOWANIA/ MAJ
TKU - PASYWA
Kapitał /fundusz/ własny Kapitały obce - zobowiązania
Długoterminowe Krótkoterminowe
Kapitał /fundusz/ własny
Øð KapitaÅ‚ /fundusz/ wÅ‚asny - w zależnoÅ›ci od formy wÅ‚asnoÅ›ci jednostki przybiera nazwÄ™:
o W spółce akcyjnej - kapitał zakładowy
o W spółce z o.o. - kapitał zakładowy
o W przedsiębiorstwie państwowym - fundusz założycielski
o W spółdzielni - fundusz udziałowy
Øð KapitaÅ‚ /fundusz/ zapasowy -tworzony z efektów gospodarowania, czyli pozostajÄ…cej w jedno-
stce części zysku lub dopłat wspólników np. akcjonariuszy
/spółka akcyjna ma obowiązek tworzenia kapitału zapasowego na pokrycie straty. Wysokość
tego kapitału powinna wynosić, co najmniej 1/3 kapitały zakładowego/
Øð Wynik finansowy z lat ubiegÅ‚ych - to niepodzielny zysk /lub niepokryta strata/ za lata poprze-
dzające rok obrotowy, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe
Øð Wynik finansowy roku obrotowego - czyli zysk lub strata za bieżący rok obrotowy w wielko-
ści wykazanej w rachunku zysków i strat
Zobowiązania długoterminowe
Øð Kredyty i pożyczki - wszystkie zaciÄ…gniÄ™te przez jednostkÄ™ kredyty i pożyczki bez wzglÄ™du na
ich przeznaczenie /przeznaczone na sfinansowanie aktywów obrotowych na nabycie środków
trwałych, środków trwałych w budowie/
Øð ZobowiÄ…zania z tytuÅ‚u emisji dÅ‚użnych papierów wartoÅ›ciowych - zobowiÄ…zania, których wy-
magalność przypada na okres powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego i które wynikają z
rozrachunków z tytułu wyemitowanych przez jednostkę dłużnych papierów wartościowych
/np. obligacji/
Zobowiązania krótkoterminowe
Øð Kredyty i pożyczki zaciÄ…gniÄ™te przez jednostkÄ™, których spÅ‚ata przypada w ciÄ…gu 12 miesiÄ™cy
od dnia bilansowego
Øð ZobowiÄ…zania z tytuÅ‚u emisji dÅ‚użnych papierów wartoÅ›ciowych - te, których okres wymagal-
ności przypada na najbliższe 12 miesięcy od dnia bilansowego
Øð Inne zobowiÄ…zania finansowe - np. zobowiÄ…zania z tytuÅ‚u umów leasingu finansowego, zaku-
pu papierów wartościowych, zawartych kontaktów zaliczanych do instrumentów finansowych
Øð ZobowiÄ…zania z tytuÅ‚u dostaw i usÅ‚ug - wszystkie zobowiÄ…zania krajowe i zagraniczne z tytuÅ‚y
zakupu np. materiałów, towarów o terminie wymagalności do 12 miesięcy i powyżej 12 mie-
sięcy
Øð ZobowiÄ…zania z tytuÅ‚u podatków, ceÅ‚, ubezpieczeÅ„ i innych Å›wiadczeÅ„ - obejmujÄ…:
o Zobowiązania z tytułu wszelkich podatków, będących dochodem zarówno z budżetu
państwa i budżetu samorządu terytorialnego
o Zobowiązania wobec urzędów z tytułu ceł
o Zobowiązania wobec ZUS z tytułu ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych, wpłat na
Fundusz Pracy, FGÅšP
~ 6 ~
Øð ZobowiÄ…zania z tytuÅ‚u wynagrodzeÅ„ - wartość nominalna niewypÅ‚aconych i niepodjÄ™tych na
dzień bilansowy wynagrodzeń w pieniądzu i naturze osób stale i dorywczo zatrudnionych
Øð Inne zobowiÄ…zania krótkoterminowe to nieujÄ™te w poprzednich pozycjach zobowiÄ…zania
a między innymi zobowiązania wobec:
o Towarzystw, ubezpieczeń majątkowych i osobowych
o Pracowników - z innych tytułów niż wynagrodzenie
Øð Fundusze specjalne w szczególnoÅ›ci
o Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych /ZFŚS/
o Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych /ZFRON/
AKTYWA = PASYWA
aktywa aktywa Kapitał obcy
kapitał
trwałe obrotowe
własny
Np. wkład własny 5000 = 5000
Kredyt kupiecki
10 000 + 5000 = 5000 + 10 000
na towar
~ 7 ~
BILANS KSI
GOWY - forma uproszczona
Bilans stanowi wartościowe zestawienie aktywów i pasywów jednostki, sporządzone w określonej
formie, na określony dzień, zwany momentem, w oparciu o dane wynikające z ksiąg rachunkowych
potwierdzone inwentaryzacjÄ….
Bilans prezentujÄ… majÄ…tek i z
ródła jego pochodzenia w określonym momencie rzeczywistego stanu
majÄ…tkowego i finansowego jednostki.
Bilans  zamyka jeden okres sprawozdawczy /rok obrotowy/ i jednocześnie ten sam bilans  otwiera
nowy okres. Stąd też bilans końcowy /zwany bilansem zamknięcia/ sporządzony na dzień 31.12 bieżą-
cego roku jest jednocześnie bilansem początkowym /zwanym również bilansem otwarcie/ na dzień
1.01 następnego roku obrotowego.
W ten sposób realizowana jest jedna z cech jakościowych bilansu, a mianowicie ciągłość danych jed-
nostki kontynuującej działalność.
Prezentowane w bilansie aktywa obejmujÄ… kontrolowane przez jednostkÄ™ zasoby majÄ…tkowe o wiary-
godnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości
wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.
Z kolei pasywa bilansu obejmujÄ…:
Øð KapitaÅ‚ /fundusz/ wÅ‚asny
Øð ZobowiÄ…zania, pod pojÄ™ciem, których należy rozumieć wynikajÄ…cy z przeszÅ‚ych zdarzeÅ„ obo-
wiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzy-
stanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki
Ponadto w pasywach mogÄ… siÄ™ znalez
ć:
Øð Rezerwy oznaczajÄ…ce zobowiÄ…zania, których termin wymagalnoÅ›ci lub kwota nie sÄ… pewne
Øð Bierne rozliczenia miÄ™dzyokresowe, czyli prawdopodobne zobowiÄ…zania przypadajÄ…ce na bie-
żący okres sprawozdawczy /np. z tytułu udzielonej gwarancji/
Øð Rozliczenia miÄ™dzyokresowe przychodów stanowiÄ…ce zobowiÄ…zanie do wykonania okreÅ›lo-
nych świadczeń z uwagi na fakt otrzymania za nie zapłaty z góry
Aktywa bilansu - zgodnie z ustawą - wykazuje się według stopnia ich płynności, natomiast pasywa -
według stopnia uch wymagalności.
Płynność aktywów oznacza możliwość i szybkość ich zamiany na środki pieniężne.
W polskim prawie bilansowym przyjęto zasadę prezentowania aktywów według wzrastającej płynno-
ści, czyli od składników najwolniej zamienialnych na środki pieniężne do składników coraz szybciej
wymienialnych.
Stąd też w pierwszej kolejności wykazuje się składniki aktywów trwałych, jako trudniej zbywalnych,
pozostających w dyspozycji jednostki w dłuższym okresie. W następnej kolejności wykazuje się
składniki aktywów obrotowych, czyli łatwiej zbywalne, pozostające w dyspozycji jednostki w krót-
szym okresie, czyli 12 miesięcy od dnia bilansowanego.
Wymagalność pasywów oznacza termin ich zwrotu.
Pasywa bilansu uszeregowano według wzrastającego stopnia ich wymagalności tzn. od wymagalnych
najpóz
niej lub wymagalnych bezterminowo /np. kapitał własny/ do wymagalnych w coraz krótszych
terminach /w pierwszej kolejności zobowiązania długoterminowe, a następnie zobowiązania krótko-
terminowe./
~ 8 ~
Bilans sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Dane liczbowe można wykazywać w
zaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżeli nie zniekształci to obrazu majątku jednostki prezentowanego w
sprawozdaniach finansowych.
Informacje zawarte w bilansie mogą być przedstawione ze szczegółowością większą niż określona w
standardzie sprawozdawczym w ustawie, jeżeli wynika to z potrzeb lub specyfiki jednostki.
W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na dzień kończący bieżący rok obrotowy i po-
przedni rok obrotowy.
W przypadku, gdy informacje dotyczące poszczególnych pozycji bilansu nie wystąpiły w jednostce
zarówno w danym roku obrotowym, jak i w roku poprzedzającym rok obrotowy, to można je pominąć
w zestawieniu aktywów i pasywów.
Przy sporządzaniu bilansu stosuje się zasadę netto. Wyraża się ona tym, że w bilansie wartość po-
szczególnych pozycji składników aktywów wynika z ich wartości księgowej skorygowanej o:
Øð Dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe oraz odpisy aktualizujÄ…ce w
tym również z tytułu trwałej utraty wartości składników aktywów trwałych
Øð Odpisy aktualizujÄ…ce wartość rzeczowych aktywów obrotowych
Øð Odpisy aktualizujÄ…ce wartość należnoÅ›ci
W przypadku pasywów zasada netto wyraża się w wykazywaniu w kapitale /funduszu/ własnym ze
znakiem ujemnym:
Øð Należnych, lecz niewniesionych wpÅ‚at na kapitaÅ‚ podstawowy
Øð UdziaÅ‚y /akcje/ wÅ‚asne
Øð Odpisy z zysku netto w ciÄ…gu roku, jeżeli taka możliwość wynika z odrÄ™bnych przepisów
Bilans powinien zawierać /z formalnego punktu widzenia/:
Øð DokÅ‚adne okreÅ›lenie podmiotu, którego dotyczy /nazwa firmy/
Øð Wskazanie momentu bilansowego, tzn. dnia, na który bilans sporzÄ…dzono
Øð Wyszczególnienie skÅ‚adników majÄ…tku /aktywów/ i ich wartoÅ›ci
Øð Wyszczególnienie skÅ‚adników z
ródeł pochodzenia majątku /pasywów/ i ich wartości
Øð Sumy poÅ›rednie grup aktywów i pasywów oraz bilansujÄ…ce siÄ™ sumy ogólne aktywów i pasy-
wów
Øð Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiÄ…g rachunkowych i kierownika jednostki
oraz daty podpisu
Øð DatÄ™ sporzÄ…dzenia
Bilans w formie uproszczonej, zawierającej dane dotyczące pozycji oznaczonych w załączniku nr 1
do ustawy o rachunkowości literami i cyframi rzymskimi mogą sporządzać te jednostki, które w roku
obrotowym, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok
obrotowy nie osiągnęły dwóch z następujących trzech wielkości:
1. Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 50 osób
2. Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej nie przekroczyła rów-
nowartości 2 000 000 euro
3. Przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych w walucie pol-
skiej nie przekroczył równowartości 4 000 000 euro
~ 9 ~
& & & & & & & & & & & &
/nazwa jednostki/
BILANS
sporządzony na dzień& & & & &
Aktywa Pasywa
A. Aktywa trwałe A. Kapitał /fundusz/ własny
I Wartości niematerialne i prawne I Kapitał /fundusz/ podstawowy
II Rzeczowe aktywa trwałe II Należne wpłaty na kapitał
podstawowy /wielkości ujemne/
III Należności długoterminowe III Udziały /akcje/ własne
/wartość ujemna/
IV Inwestycje długoterminowe IV Kapitał /fundusz/ zapasowy
V Długoterminowe rozliczenia mię- V Kapitał /fundusz/ z aktualizacji
dzyokresowe wyceny
B. Aktywa obrotowe VI Pozostałe kapitały /fundusze/ re-
zerwowe
I Zapasy VII Zysk /strata/ z lat ubiegłych
II Należności krótkoterminowe VIII Zysk /strata/ netto
III Inwestycje krótkoterminowe IX Odpisy z zysku netto w ciągu roku
obrotowego /wielkość ujemna/
IV Krótkoterminowe rozliczenia B. Zobowiązania i rezerwy na
międzyokresowe zobowiązania
I Rezerwy na zobowiÄ…zania
II Zobowiązania długoterminowe
III Zobowiązania krótkoterminowe
IV Rozliczenia międzyokresowe
Aktywa razem Pasywa razem
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
podpis osoby prowadzącej księgi rachunkowe/ /podpis kierownika jednostki/
/
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
/data/ /data/
~ 10 ~
OPERACJE GOSPODARCZE I ICH WPA
YW NA SKA
ADNIKI BILANSU
Każde zdarzenie gospodarcze, które może być wyrażone wartościowo i które wpływa na wielkość
pieniężną procesów gospodarczych oraz na majątek jednostki gospodarującej i z
ródła jego pochodze-
nia określone jest w rachunkowości mianem operacji gospodarczej.
Zachowanie formuły równowagi bilansowej /A=P/ możliwe jest tylko, gdy zmiany wywołane przez
operacje gospodarczą przebiegać będą w następujący sposób:
Øð WystÄ…piÄ… jednoczeÅ›nie tylko po jednej stronie równania, przy czym zmniejszeniu wartoÅ›ci
jednego składnika towarzyszyć będzie takie samo, co wartości zwiększenie innego lub poja-
wienie się nowego składnika
Øð WystÄ…piÄ… jednoczeÅ›nie po obu stronach równania i bÄ™dÄ… jednokierunkowe, tzn. spowodujÄ…
zmniejszenie lub zwiększenie składników po obu stronach równości o sumy jednakowe, co do
wielkości
Każda operacja gospodarcza wywiera wpływ na dwa składniki bilansu powodując jedną z czterech
możliwych zmian w bilansie.
Z punktu widzenia wpływu na składniki wyróżnia się 4 typy operacji gospodarczych:
Operacja typu I A - z + z = P Operacja aktywna Nie powoduje zmiany wartości
(zmiana tylko w aktywach) sumy bilansowej, zmiana struk-
tury aktywów.
Operacja typu II A = P - z + z Operacja pasywna Nie powoduje zmiany wartości
(zmiana tylko w pasywach) sumy bilansowej, zmiana struk-
tury pasywów)
Operacja typu III A + z = P + z Operacja aktywno - pasywna Zmiana wartości sumy bilanso-
(wzrastają składniki w akty- wej.
wach i pasywach - o te samÄ…
wartość)
Operacja typu IV A - z = P + z Operacja aktywno - pasywna Zmiana wartości sumy bilanso-
(zmniejszają się składniki w wej.
aktywach o tę samą wartość)
~ 11 ~
KONTA KSI
GOWE I ZAPIS OPERACJI GOSPODARCZYCH NA KONTACH BILANSO-
WYCH
Istota konta księgowego i zapisy księgowe.
Konto - stanowi urządzenie księgowe umożliwiające bieżącą, ciągłą i systematyczną ewidencje jedno-
rodnych procesów gospodarczych oraz zmian spowodowanych zdarzeniami gospodarczymi w stanie
srodków gospodarczych (aktywów) i z
ródeł ich pochodzenia (pasywów).
Wyróżnia się następujące rozwiązania graficzne konta:
·ð Konta w ukÅ‚adzie dwustronnej tabeli (folie)
·ð Konta jednostronicowe zawierajÄ…ce 3 podwójne kolumny (Winien, Ma)
Podstawowego znaczenia w schemacie konta nabierają 2 kolumny liczbowe, z których każda przezna-
czona jest do odrębnego ujmowania kont pieniężnych, operacji gospodarczych o przeciwnych zna-
kach.
Tradycyjnie lewa strona nosi nazwę Debet, prawa zaś Credit - nazwy te są pochodzenia łacińskiego, a
o ich pierwotnym zastosowaniu związanym z kontami dłużników i wierzycieli, w miarę rozwoju zapi-
su podwójnego została wykorzystana w odniesieniu do wszystkich kont.
Obok terminów Debet i Credit dla oznaczenia stron konta są stosowane zamienne nazwy polskie
Winien /Wn/ i Ma.
Zgodnie z przyjętym w rachunkowości nazewnictwem, dokonanie zapisu księgowego po stronie Wi-
nien określa się, jako:  obciążenie konta lub  zapisanie w ciężar konta , natomiast dokonanie zapisu
sumy operacji gospodarczej po stronie Ma nazywane jest inaczej -  uznaniem konta lub  zapisaniem
na dobro konto .
A
ączne sumy zapisów dokonanych na jednej stronie konta w określonej jednostce czasu noszą nazwę
obrotu konta.
A
ączna suma zapisów dokonanych na stronie Winien stanowi obrót Winien /obrót debetowy/, nato-
miast łączna suma zapisów dokonanych na stronie Ma stanowi obrót Ma /obrót kredytowy/.
Różnica miedzy obrotem Wn i obrotem Ma konta nazywana jest saldem konta.
~ 12 ~
Saldo konta przybiera nazwę tej strony konta, której obrót jest większy.
Saldo konta związane jest z momentem czasu - oznacza stan na określony dzień.
Rozróżnia się salda:
Øð PoczÄ…tkowe - okreÅ›lajÄ… stan konta na poczÄ…tek okresu sprawozdawczego,
Øð KoÅ„cowe - wynikajÄ… z obliczenia różnicy miedzy obrotami konta na koniec okresu sprawoz-
dawczego.
Winien Nazwa konta Ma
·ð Obciążenie konta ·ð Uznanie konta
·ð Zapisanie w ciężar konta ·ð Zapisanie na dobro konta
·ð Obrót Winien ·ð Obrót Ma
>
·ð Saldo koÅ„cowe Ma ·ð Saldo koÅ„cowe
<
/jeżeli obrót Ma był większy /jeżeli obrót Wn był większy
od obrotu Wn/ od obrotu Ma/
<
Suma kontrolna Suma kontrolna
,
Konta bilansowe i zasady ich funkcjonowania
Konta bilansowe to konta, których zadaniem jest:
Øð Przejecie z bilansu poczÄ…tkowego poszczególnych wartoÅ›ciowych stanów aktywów i pasy-
wów
Øð UjÄ™cie zmian tych stanów na skutek ksiÄ™gowania dowodów stwierdzajÄ…cych dokonanie opera-
cji gospodarczych w ciÄ…gu okresu sprawozdawczego
Øð Ustalenie stanów wartoÅ›ciowych poszczególnych skÅ‚adników aktywów i pasywów na koniec
okresu sprawozdawczego.
Konta bilansowe
aktywne pasywne
Konto aktywne:
Winien Nazwa konta Ma
·ð Stan skÅ‚adnika aktywów na poczÄ…tek ·ð Operacje gospodarcze zmniejszajÄ…ce
okresu /B.O. lub Sp/ stan składnika aktywów
·ð Operacje gospodarcze zwiÄ™kszajÄ…ce stan
składnika aktywów
Obrót debetowy Obrót kredytowy
>
·ð Stan skÅ‚adnika aktywów na koniec okre-
su /B.Z. lub Sk/
Suma kontrolna
=
Suma kontrolna
=
~ 13 ~
Konto pasywne:
Winien Nazwa konta Ma
·ð Operacje gospodarcze zmniejszajÄ…ce ·ð Stan skÅ‚adnika pasywów na poczÄ…tek
stan składnika pasywów okresu /B.O. lub Sp/
·ð Operacje gospodarcze zwiÄ™kszajÄ…ce stan
składnika pasywów
Obrót debetowy Obrót kredytowy
<
·ð Stan skÅ‚adnika pasywów na koniec okre-
su /B.Z. lub Sk/
Suma kontrolna Suma kontrolna
=
=
Konto aktywów:
·ð obrót Winien > obrót Ma
saldo Winien
·ð obrót Winien = obrót Ma
saldo = 0
Konto pasywów
·ð obrót Winien < obrót Ma
saldo Ma
·ð obrót Winien = obrót Ma
saldo = 0
Zasada podwójnego zapisu i konsekwencje jej stosowania
Zasada podwójnego zapisu polega na ujęciu każdej operacji gospodarczej:
Øð na dwóch kontach
Øð po przeciwnych stronach kont
Øð w tej samej kwocie
Zasada podwójnego zapisu wiąże ze sobą dwa konta, z których jedno jest obciążone, a drugie uznawa-
ne tÄ… samÄ… sumÄ… operacji.
Konsekwencją stosowania tego zapisu musi być równość między sumą obrotów Wn wszystkich kont i
sumą obrotów Ma wszystkich kont.
Wzajemne powiÄ…zanie kont uczestniczÄ…cych w zapisie operacji gospodarczej nazywane jest korespon-
dencjÄ… kont, natomiast konta powiÄ…zane zapisem nazywane sÄ… kontami korespondujÄ…cymi lub prze-
ciwstawnymi.
Zapis operacji tylko na dwóch kontach jest nazywany zapisem prostym lub pojedynczym.
Oprócz zapisów prostych mogą być stosowane zapisy złożone polegające na:
Øð obciążeniu jednego konta i uznaniu kilku kont,
Øð uznanie jednego konta i obciążenie kilku kont
przy zastosowaniu równości miedzy sumą obciążeń i uznań.
~ 14 ~
Konta, na których dokonuje się zapisów zgodnie z zasadą zapisu podwójnego, noszą nazwę kont syn-
tetycznych.
Zbiór kont syntetycznych służący do odwzorowania całokształtu działalności gospodarczej jednostki
stanowi tzw.  księgę główną .
Zestawienie obrotów i sald
Konsekwencją zasady podwójnego zapisu, obowiązującej na kontach księgi głównej /konta syntetycz-
ne/ jest następująca równość:
Suma obrotów debeto- Suma obrotów kredyto-
wych za miesiąc kont księgi wych za miesiąc kont
głównej księgi głównej
~ 15 ~
Kontroli równości obrotów debetowych i kredytowych dokonuje się okresowo w drodze sporządzenia
specjalnego zestawienia zwanego zestawieniem obrotów i sald /lub inaczej  bilansem próbnym /.
Zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej - zgodnie z ustawą o rachunkowości - sporządzane są
na podstawie zapisów dokonanych na kontach na koniec każdego miesiąca w terminie umożliwiają-
cym sporządzenie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych i innych sprawozdań, w tym
deklaracji podatkowych, a za rok obrotowy - nie póz
niej niż do 85 dnia po dniu bilansowym.
Zestawienie obrotów i sald
Symbol lub Bilans otwarcia Obroty Salda
nazwa konta Aktywa Pasywa Za miesiąc: Od początku roku: Na dzień
Winien Ma Winien Ma Winien Ma
011 - środki
trwałe
.
.
.
.
.
.
870 - podatek
dochodowy
" " " " " " " "
= = = =
Zestawienie obrotów i sald księgi głównej zawiera:
Øð symbole lub nazwy kont
Øð salda kont na dzieÅ„ otwarcia ksiÄ…g rachunkowych
Øð obroty kont za miesiÄ…c (za te, za które jest sporzÄ…dzane zestawienie)
Øð obroty kont narastajÄ…co od poczÄ…tku roku obrotowego
Øð salda kont na koniec miesiÄ…ca
Øð sumÄ™ sald Winien i Ma na dzieÅ„ otwarcia ksiÄ…g rachunkowych
Øð sumÄ™ obrotów Winien i sumÄ™ obrotów Ma za miesiÄ…c
Øð sumÄ™ obrotów Winien i sumÄ™ obrotów Ma narastajÄ…co od poczÄ…tku roku obrotowego
Øð sumÄ™ sald Winien i sumÄ™ sald Ma na koniec miesiÄ…ca
Zestawienie obrotów i sald umożliwia wykrywanie błędów w zapisie operacji gospodarczych powodu-
jących naruszenie równości obrotów debetowych z obrotami kredytowymi.
Zestawienie obrotów i sald wykrywa błędy, w przypadku, gdy:
Øð operacje zapisano po tych samych stronach dwóch kont korespondujÄ…cych
Øð operacjÄ™ zapisano wyÅ‚Ä…cznie na jednym koncie
Øð operacjÄ™ zapisano na dwóch kontach korespondujÄ…cych po przeciwnych stronach lecz w nie-
jednakowych sumach
~ 16 ~
PODZIELNOŚĆ POZIOMA KONT - ZASADY FUNKCJONOWANIA KONT ANALITYCZ-
NYCH
W zależności od charakteru zmian, jakie zamierza się wprowadzić do zakresu treści kont poddawa-
nych podziałowi rozróżnia się:
Øð podzielność poziomÄ…
Øð podzielność pionowÄ…
Poziomy podział konta ma miejsce wówczas, gdy spowodowany został rodzajowym zróżnicowaniem
przedmiotu ewidencji, np. podział ogółu materiałów na grupy rodzajowe materiałów /materiały pod-
stawowe, materiały pomocnicze, paliwo, części zamienne, opakowania, odpady/; podział środków
trwałych na grupy rodzajowe /grunty, budynki i lokale, obiekty inżynierii lądowej i wodnej, kotły i
maszyny energetyczne, maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, urządzenia techniczne,
środki transportu, narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, inwentarz żywy/.
W każdym z wymienionych przypadków przedmiot ewidencji - materiały, środki trwałe - zostaje po-
dzielony na grupy rodzajowe reprezentujÄ…ce mniejsze jednostki tego samego przedmiotu ewidencji.
Podzielność pozioma kont
konto poddane podziałowi zostaje:
·ð zastÄ…pione kontami uzyskanymi z po- ·ð uzupeÅ‚nione kontami powstaÅ‚ymi z po-
działu /przestaje istnieć/ działu /nadal funkcjonuje/
·ð konta uzyskane z podziaÅ‚y sÄ… kontami ·ð konta uzyskane z podziaÅ‚u sÄ… kontami
syntetycznymi i służą do ujęcia stanu i analitycznymi
zmian w stanie mniejszych jednostek te- ·ð na kontach analitycznych obowiÄ…zuje za-
go samego przedmiotu ewidencji
sada zapisu powtarzanego
·ð każde z nowoutworzonych kont uczest- ·ð zapis powtarzany wiąże ze sobÄ… konta
niczy w zapisie podobnych operacji jak
analityczne z określonym kontem synte-
konta pozostałe
tycznym
·ð na kontach utworzonych w wyniku po- ·ð istotÄ… zapisu powtarzanego jest zapis tej
działu utrzymana zostaje ta sama zasada
samej co do wartości sumy operacji po
zapisu operacji gospodarczych, co na
tej stronie konta analitycznego po której
koncie poddanym podziałowi, czyli za-
dokonano zapisu na koncie syntetycznym
sada podwójnego zapisu
·ð zbiór kont analitycznych do okreÅ›lonego
konta syntetycznego stanowi tzw. księgę
pomocniczÄ…
Z zasady zapisu powtarzanego, która wiąże konta analityczne z odpowiednim kontem syntetycznym
wynikają następujące równości:
Øð obrót Winien konta syntetycznego równa siÄ™ sumie obrotów Winien kont analitycznych pro-
wadzonych do danego konta syntetycznego
Øð obrót Ma konta syntetycznego równa siÄ™ sumie obrotów Ma kont analitycznych prowadzo-
nych do danego konta syntetycznego
Øð saldo /Winien lub Ma/ konta syntetycznego równe jest sumie sald /Winien lub Ma/ kont anali-
tycznych prowadzonych do danego konta syntetycznego
Zgodność księgowości syntetycznej /syntetyki/ z księgowością analityczną /analityką/ sprawdzana jest
okresowo za pomocą zestawień obrotów i sald kont analitycznych prowadzonych do poszczególnych
kont syntetycznych. /Zestawienie może przyjmować postać zestawienia obrotów i sald kont syntetycz-
nych w praktyce - zgodnie z ustawą o Rachunkowości - zestawienie winno zawierać obligatoryjne
zestawienie sald kont analitycznych do poszczególnych kont syntetycznych./
~ 17 ~
Zgodnie z ustawą o rachunkowości, co najmniej na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych należy
sporządzić zestawienia sald wszystkich kont pomocniczych, a na dzień inwentaryzacji zestawienia
sald inwentaryzacyjnej grupy składników aktywów.
Księgi pomocnicze, zestawienia sald kont ksiąg pomocniczych wraz z księgą główną i zestawieniami
obrotów i sald kont księgi głównej składają się na księgi rachunkowe jednostki.
PODZIELNOŚĆ PIONOWA KONT - FUNKCJONOWANIE KONT KORYGUJ
CYCH
/na przykładzie konta  Umorzenie środków trwałych
Podział pionowy polega na wyodrębnieniu z ogółu ewidencjonowanych na jednej stronie konta bilan-
sowego operacji gospodarczych określonej ich części i przeznaczeniu do ich ewidencji nowego konta.
W wyniku podziału pionowego powstają konta korygujące /stanowią one uzupełnienie do konta dzie-
lonego zwanego kontem podstawowym/ oraz konta niebilansowe, które spełniają różne funkcje, np.
umożliwiają kontrolę przebiegu niektórych procesów, opisują działalność jednostki za pomocą wiel-
kości poniesionych kosztów i strat oraz osiągniętych przychodów i zysków stwarzając podstawę usta-
lenia wyniku finansowego.
Konto  Umorzenie środków trwałych jest kontem korygującym, które powstało w wyniku podziału
pionowego konta  Środki trwałe . Dokonując podziału pionowego konta  Środki trwałe ewidencję
netto środków trwałych zastąpiono ewidencja brutto.
Środki trwałe - rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, niezakwalifikowane do inwestycji o
przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i
przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:
Øð nieruchomoÅ›ci w tym: grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntów, budynki, budowle,
lokale będące odrębną własnością, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
Øð maszyny, urzÄ…dzenia, Å›rodki transportu
Øð ulepszenia w obcych Å›rodkach trwaÅ‚ych
Øð inwentarz żywy
Środki trwałe przyjmowane do używania ujmowane są w ewidencji księgowej w tzw.  wartości po-
czątkowej , którą wyznacza ich cena nabycia /w przypadku nabycia z zewnątrz/ lub koszt wytworze-
nia /w przypadku wytworzenia przez jednostkę we własnym zakresie/.
Cena nabycia - rzeczywista cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedające-
mu /bez podlegajÄ…cych odliczeniu podatku VAT oraz podatku akcyzowego/, a w przypadku importu
powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio
związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub
wprowadzenia do obrotu łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, a obniżona o
rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
Środki trwałe, jako rzeczowe składniki majątku długotrwałego użytkowania zużywają się stopniowo w
wielu cyklach produkcyjnych. Skutkiem stopniowego zużywania się środków trwałych jest stopniowe
zmniejszanie ich wartości początkowej.
~ 18 ~
Zużycie środków trwałych w rachunkowości ma dwojaki charakter, występuje bowiem jako umorze-
nie i amortyzacja.
Umorzenie środków trwałych - wyrażone wartościowo zużycie środków trwałych stanowiące
zmniejszenie ich wartości początkowej.
Amortyzacja środków trwałych - wyrażone wartościowo zużycie środków trwałych odniesione
w ciężar kosztów działalności jednostki.
Środki trwałe wprowadza się do ewidencji księgowej na konto  Środki trwałe w miesiącu ich przeka-
zania do używania.
W momencie przyjęcia środka trwałego do używania jednostka ma obowiązek ustalenia: okresu lub
stawki i metody amortyzacji /przy ustalaniu rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres eko-
nomicznej użyteczności środka trwałego/.
Ustawa o rachunkowości zawiera wskazówki jak ustalać stawki amortyzacyjne środków trwałych, ale
nie określa ani ich wysokości ani zasad ich budowy.
Stawki amortyzacyjne zawierają załączniki do ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych i
fizycznych.
Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych obejmują grupy 1-8 klasyfikacji środków trwałych,
do których stosuje się roczne stawki amortyzacyjne w procentach w wysokości: 1,5; 2,5; 4,5; 7; 10;
14; 18; 20; 25; 30.
Ustawa o rachunkowości nie nawiązuje do stawek podatkowych, nie ma jednak przeciwskazań by
stosować do amortyzacji bilansowej stawki podatkowe, /jeżeli jednostka uzna, że zapewniają one od-
pisanie wartości początkowej środka trwałego przez okres jego ekonomicznej użyteczności/.
Wysokość przyjętych przez jednostkę stawek - zgodnie z ustawą o rachunkowości - może być, w mia-
rę potrzeb weryfikowana /skorygowanie stawki stosuje się do ustalania odpisów amortyzacji dokony-
wanych w roku następującym po roku, w którym przeprowadzono weryfikacje stawek/.
Moment rozpoczęcia i zakończenia dokonywania zapisów amortyzacyjnych:
A. według prawa podatkowego
¨ð amortyzacjÄ™ rozpoczyna siÄ™ poczÄ…wszy od pierwszego miesiÄ…ca nastÄ™pujÄ…cego po miesiÄ…cu, w
którym środek trwały został wprowadzony do właściwej ewidencji lub wykazu
¨ð zakoÅ„czenia amortyzacji nastÄ™puje w miesiÄ…cu, w którym suma odpisów amortyzacyjnych
zrówna się z wartością początkową środka trwałego lub w którym środek trwały postawiono w
stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono jego niedobór
B. według prawa bilansowego
¨ð rozpoczÄ™cie dokonania odpisów amortyzacyjnych nastÄ™puje nie wczeÅ›niej niż po przyjÄ™ciu
środka trwałego do używania
¨ð zakoÅ„czenie dokonywania odpisów amortyzacyjnych nastÄ™puje nie póz
niej niż z chwilą zrów-
nania wartości tych odpisów z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do
likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia niedoboru.
W praktyce rozpoczęcie amortyzacji może nastąpić zarówno w miesiącu przyjęcia środka trwałego do
używania, jak również od miesiąca następnego.
W pierwszym przypadku niezbędne jest ustalenie wysokości odpisu stanowiącego część miesięcznej
amortyzacji - w związku z rozpoczęciem jego rozliczania w trakcie miesiąca.
~ 19 ~
METODA AMORTYZACJI RÓWNOMIERNEJ /nazywana także metoda amortyzacji liniowej/.
vð Oparta na umownym zaÅ‚ożeniu, ze obiekt rzeczowego majÄ…tku trwaÅ‚ego - Å›rodek trwaÅ‚y - zu-
żywa się równomiernie w każdej jednostce czasu przez cały przewidywany okres jego używa-
nia
vð KwotÄ™ amortyzacji liczy siÄ™ od wartoÅ›ci poczÄ…tkowej obiektu za pomocÄ… stawek amortyzacyj-
nych, które określają w procentach roczne zmniejszenie wartości początkowej danego środka
trwałego
Obliczenie rocznej kwoty amortyzacji
Gdzie:
A - roczna kwota amortyzacji
a% - roczna procentowa stawka amortyzacji
Wp - wartość początkowa obiektu
Roczna procentowa stawka amortyzacji
Gdzie:
t - przewidywany okres używania obiektu /w latach/
Metody odwzorowania procesu zużycia środków trwałych w księgach rachunkowych
Metoda bezpośredniego odpisywania umo- Metoda pośredniego odpisywania umorzenia
rzenia
·ð WartoÅ›ciÄ… ustalonego zużycia obciąża siÄ™ ·ð WartoÅ›ciÄ… ustalonego zużycia obciąża siÄ™ konto
konto  Koszty działalności a uznaje konto  Koszty działalności , a uznaje konto  Umorzenie
 Środki trwałe środków trwałych (funkcjonuje jak konto pasywne)
s.Dt - saldo Debet
s.Ct - saldo Credit
Wp - wartość początkowa
Du - dotychczasowe umorzenie
Wp - Du = wartość netto środków trwałych
~ 20 ~
PODZIELNOŚĆ PIONOWA KONT - OGÓLNE ZASADY FUNKCJONOWANIA KONT
WYNIKOWYCH
Szczególnie istotną miarą rezultatów działalności gospodarczej jednostki prowadzącej rachunkowość
jest wynik finansowy stanowiący - mówiąc ogólnie - rezultat porównania osiągniętych w okresie
sprawozdawczym przychodów z poniesionymi kosztami.
Przychody obejmują należne lub uzyskane kwoty pieniężne, przede wszystkim z tytułu sprzedaży
składników majątku i świadczenia usług, a także z innych tytułów związanych z normalną działalno-
ścią gospodarczą jednostki.
Przykładowo mogą to być przychody ze sprzedaży towarów, produktów /wyrobów gotowych i usług/
materiałów, środków trwałych, a także otrzymane od innych jednostek kary, grzywny, otrzymane da-
rowizny i dotacje.
A

CZENIE KONT
Polega na wprowadzeniu w miejsce dotychczasowych dwu lub więcej kont - konta jednego, obejmują-
cego swoim zasięgiem taki sam zakres ewidencji jak konta łączone.
Połączenie kont aktywów bądz
też pasywów nie zmienia charakteru kont nowoutworzonych.
/Jeżeli połączone zostaną dwa lub więcej konta aktywów, to nowopowstałe konto będzie również kon-
tem aktywów, natomiast, jeżeli łączenie obejmować będzie dwa lub więcej kont pasywnych, to konto
nowoutworzone będzie również kontem pasywów.)
W praktyce spotyka się również łączenie kont aktywów z kontami pasywów. W wyniku tego połącze-
nia może powstać:
Øð Konto wykazujÄ…ce w danym momencie bilansowym tylko jedno saldo, przy czym może to być
saldo Winien lub Ma, a zatem zostanie wykazane w aktywach lub pasywach bilansu
Øð Konto wykazujÄ…ce w danym momencie bilansowym dwa salda, odrÄ™bne saldo Winien i od-
rębne saldo Ma (konto takie nazywane jest aktywno-pasywne)
Przykładem konta aktywno-pasywnego jest konto  Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami , które
powstało przez połączenie kont  Należności od odbiorców i  Zobowiązania wobec dostawców .
~ 21 ~
Przykład 2
~ 22 ~
Koszty wyrażają w pieniądzu celowe zużycie lub wydanie ( w związku ze sprzedażą lub nieodpłatnym
przekazaniem) składników majątkowych.
A zatem koszty obejmują nakłady poniesione w związku z wytworzeniem produktów sprzedanych,
wartością wydanych odbiorcy sprzedanych towarów, materiałów, środków trwałych, a także wartość
należności uznanych za nieściągalne, płacone odsetki z tytułu korzystania z kredytu bankowego, pła-
cone kary i grzywny.
Straty i zyski nadzwyczajne to straty i zyski powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia,
poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.
Operacje gospodarcze, które oddziałują bezpośrednio na wynik finansowy jednostki, a więc powodują
ponoszenie kosztów i strat oraz powstawanie przychodów i zysków określone są mianem operacji
wynikowych.
Ponoszone koszty, realizowane przychody oraz straty i zyski nadzwyczajne ujmowane sÄ… na kontach
wynikowych /ewidencjonowane na tych kontach koszty i przychody oraz straty i zyski nadzwyczajne
stanowią podstawę obliczenia wyniku finansowego z działalności jednostki stąd też nazywa się je
kontami wynikowymi/.
KONTA WYNIKOWE
Niebilansowe Bilansowe
Kosztów i strat Przychodów i zysków  Wynik finansowy
·ð FunkcjonujÄ… jak konta akty- ·ð FunkcjonujÄ… jak konta pasy- ·ð SÅ‚uży do ustalenia wyniku finanso-
wów tzn. zwiększenia kosz- wów tzn. zwiększenia przy- wego za dany rok obrotowy w spo-
tów i strat zapisywane są po sób ewidencyjny /metoda księgowa/
chodów i zysków zapisywane
stronie Winien natomiast
sÄ… po stronie Ma natomiast ·ð Uznawane jest w koÅ„cu roku obro-
zmniejszenia po stronie Ma
zmniejszenia po stronie Wi- towego sumami przychodów i zy-
tych kont
nien sków nadzwyczajnych osiągniętych
·ð SÅ‚użą do ujÄ™cia w sposób w roku obrotowym, a obciążone
·ð SÅ‚użą do ujÄ™cia w sposób
narastajÄ…cy od poczÄ…tku roku kosztami poniesionymi w roku obro-
narastajÄ…cy - od poczÄ…tku ro-
do końca roku kategorii sta- towym dla osiągnięcia przychodów i
ku do końca roku- kategorii
nowiÄ…cych koszty zwiÄ…zane z sumÄ™ strat nadzwyczajnych w kore-
stanowiÄ…cych przychody
osiągnieciem przychodów i spondencji z właściwymi kontami
osiągane z działalności pro-
strat nadzwyczajnych wynikowymi niebilansowymi
wadzonej przez jednostkÄ™ i
·ð Na koniec poszczególnych ·ð Wykazać może salda Ma -
zyski nadzwyczajne
miesięcy w ciągu roku obro- oznaczające zysk, albo Winien -
·ð Na koniec poszczególnych
towego wykazujÄ… salda Wi- oznaczajÄ…ce stratÄ™
miesięcy w ciągu roku obro-
nien stanowiÄ…ce podstawÄ™ do
·ð Zarówno saldo Ma jak i saldo Winien
towego wykazujÄ… salda Ma
ustalenia wyniku finansowego
konta wykazywane jest w bilansie w
stanowiÄ…ce podstawÄ™ do usta-
w sposób pozaewidencyjny
grupie A pasywów /kapitał własny/,
lenia wyniku finansowego w
jako wynik finansowy roku obroto-
·ð Salda Winien tych kont na sposób pozaewidencyjny
wego, przy czym saldo Ma oznacza-
koniec roku obrotowego wy- ·ð Salda Ma tych kont na koniec
jÄ…ce zysk wykazywane jest, jako
znaczają wysokość kosztów
roku obrotowego wyznaczajÄ…
wielkość dodatnia natomiast saldo
poniesionych dla osiągnięcia
wysokość przychodów i zy-
Winien oznaczajÄ…ce stratÄ™, jako
przychodów i strat nadzwy- sków nadzwyczajnych osią-
wielkość ujemną
czajnych za okres 12 miesięcy
gniętych za okres 12 miesię-
i podlegajÄ… przeniesieniu -pod
cy, podlegajÄ… przeniesieniu -
datÄ… 31.12- na konta  Wynik
pod datÄ… 31.12- na konta
finansowy
 Wynik finansowy
~ 23 ~
KONTA WYNIKOWE
Niebilansowe Bilansowe
Kosztów i strat Przychodów i zysków  Wynik finansowy
Wn Wynik finansowy Ma
Wn Przychody i zyski Ma
Przychody i zyski
nadzwyczajne
[1] Przychody i
osiągnięte za okres
[1]
zyski nadzwy-
od 1.01 do 31.12
czajne
Wn Koszty i straty Ma
Obrót Wn Obrót Ma
Koszty zwiÄ…zane z
osiągnięciem przy-
chodów i straty
[2] Koszty i
[2]
nadzwyczajnej po-
straty nad-
niesione w okresie
zwyczajne
od 1.01 do 31.12
Obrót Wn Obrót Ma
Obrót Wn Obrót Ma
>
<
Saldo Ma Saldo Wn
lub
Strata
Zysk
~ 24 ~
PRZYCHODY - KOSZTY - POZAEWIDENCYJNY SPOSÓB USTALANIA WYNIKU
FINANSOWEGO
DZIAA
ALNOŚĆ JEDNOSTEK GOSPODARUJ
CYCH
Działalność operacyjna Działalność Zdarzenia po-
Statutowa działalność gospodarcza - zasadnicza Pozostała finansowa wstające nie-
działalność operacyjna do prowadzenia, której podmiot - działalność
działalność powtarzalnie
zwiÄ…zana z
został powołany
operacyjna - poza zwykłą
pozyskiwaniem
Produkcja Obrót Świadczenie usług
działalność działalnością
i obsługą kapi-
i sprzedaż towarami o charakterze towarzysząca
jednostki - w
tałów, obrotem
zasadniczej
wyrobów wyspecyfikowanym
szczególności
papierami war-
działalności
gotowych w akcie założyciel-
zdarzenia lo-
tościowymi i
gospodarczej
skim
sowe
utrzymywaniem
innych finan-
sowych skład-
ników majątku
Statutowa działalność podmiotu
Produkcja i sprzedaż wyrobów Obrót towarami Świadczenie usług
gotowych
Przychody ze sprzedaży
Wyrobów gotowych Towarów Usług
Kwoty należne za sprzedane Kwoty należne za sprzedane Kwoty należne za sprzedane
wyroby - niezależne od tego czy towary - niezależnie od tego czy usługi - niezależnie od tego czy
zostały zapłacone - stanowiące zostały zapłacone - stanowiące zostały zapłacone - stanowiące
iloczyn ilości sprzedanych wy- iloczyn ilości sprzedanych to- iloczyn ilości sprzedanych
robów i ich cen sprzedaży netto warów i ich cen sprzedaży netto usług i ich cen sprzedaży netto
/bez podatku od towarów i /bez podatku od towarów i /bez podatku od towarów i
usług/ usług/ usług/
Koszty związane z osiągnięciem przychodów
·ð Wartość sprzedanych wyro- ·ð Wartość sprzedanych towa- ·ð Wartość sprzedanych usÅ‚ug
bów wyrażona w rzeczywi- rów wyrażona w cenach za- wyrażona w rzeczywistym
stym koszcie ich wytworzenia kupu stanowiÄ…ca iloczyn ilo- koszcie ich wytworzenia
- stanowiąca iloczyn ilości ści sprzedanych towarów i ich
·ð Koszty zarzÄ…du
sprzedanych wyrobów i ich cen zakupu netto /bez podat-
jednostkowego rzeczywistego ku od towarów i usług/
kosztu wytworzenia
·ð Koszty handlowe - koszty
·ð Koszty sprzedaży - koszty zwiÄ…zane z utrzymaniem pla-
poniesione w związku z czyn- cówek handlowych, koszty
nościami sprzedaży na opa- zakupu towarów
kowania bezzwrotne, koszty
·ð Koszty zarzÄ…du
transportu
·ð Koszty zarzÄ…du - koszty zwiÄ…-
zane z utrzymaniem komórek
i stanowisk pracy zaliczanych
do administracji ogólnej
~ 25 ~
DZIAA
ALNOŚĆ TOWARZYSZ
CA DZIAA
ALNOÅšCI STATUTOWEJ /POZOSTAA
A
DZIAA
ALNOŚĆ OPERACYJNA/
A. Pozostałe przychody operacyjne
¨ð Kwoty należne z tytuÅ‚u sprzedaży Å›rodków trwaÅ‚ych oraz wartoÅ›ci niematerialnych i praw-
nych
¨ð Wartość odzysków /odpadów/ uzyskanych z likwidacji Å›rodków trwaÅ‚ych
¨ð Odpisane przedawnione i umorzone zobowiÄ…zania
¨ð Otrzymane odszkodowania kary i grzywny
¨ð Otrzymane nieodpÅ‚atnie /w formie darowizny/ skÅ‚adniki majÄ…tku
B. Pozostałe koszty operacyjne
¨ð Nieumorzona część wartoÅ›ci poczÄ…tkowej /wartość netto/ sprzedanych i postawionych w stan
likwidacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
¨ð Koszty likwidacji Å›rodków trwaÅ‚ych
¨ð Odpisane przedawnienie, umorzone i nieÅ›ciÄ…galne należnoÅ›ci
¨ð ZapÅ‚acone odszkodowania kary i grzywny
¨ð Przekazane nieodpÅ‚atnie /w formie darowizny/ skÅ‚adniki majÄ…tku
Wynik z pozostałej działalności operacyjnej /A-B/
DZIAA
ALNOŚĆ FINANSOWA
A. Przychody finansowe
¨ð Otrzymane dywidendy z tytuÅ‚u posiadania akcji obcych lub udziałów w obcych podmiotach
gospodarczych
¨ð Otrzymane odsetki od posiadanych obligacji obcych
¨ð Wartość sprzedaży papierów wartoÅ›ciowych w cenach sprzedaży
¨ð Odsetki od udzielonych pożyczek
¨ð Odsetki za zwÅ‚okÄ™ w zapÅ‚acie należnoÅ›ci przez odbiorców
¨ð Dodatnie różnice kursowe
¨ð Oprocentowanie lokat terminowych i Å›rodków pieniężnych gromadzonych na rachunku bieżą-
cym
B. Koszty finansowe
¨ð PÅ‚acone prowizje i odsetki od zaciÄ…gniÄ™tych kredytów i pożyczek
¨ð Wartość wedÅ‚ug ceny nabycia sprzedanych papierów wartoÅ›ciowych
¨ð Naliczane odsetki od obligacji wÅ‚asnych
¨ð Odsetki za zwÅ‚okÄ™ w zapÅ‚acie zobowiÄ…zaÅ„
¨ð Ujemne różnice kursowe
Wynik z działalności finansowej /A-B/
Zdarzenia powstające niepowtarzalnie poza zwykłą działalnością, a w szczególności zdarzenia losowe.
A. Zyski nadzwyczajne
¨ð Otrzymane odszkodowania za straty spowodowane zdarzeniami losowymi
B. Straty nadzwyczajne
¨ð Wartość skÅ‚adników majÄ…tku utraconego na skutek zdarzeÅ„ losowych np. powodzi, pożaru
oraz koszty usuwania następstw tych zdarzeń
Wynik zdarzeń nadzwyczajnych /A-B/
~ 26 ~
Wynik ze sprzedaży produktów /wyrobów i usług/ i towarów (i materiałów)
Wynik z pozostałej działalności operacyjnej
Wynik z działalności operacyjnej
Wynik z działalności finansowej
Wynik z działalności gospodarczej
Wynik zdarzeń nadzwyczajnych
Wynik brutto (z całokształtu działalności)
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego - podatek dochodowy
Wynik netto
Segmentowa konstrukcja rachunku wyników i pośrednie kategorie wyniku finansowego.
Konta wynikowe niebilansowe
Kosztów i strat Przychodów i zysków
Koszt wytworzenia wyrobów sprzedanych Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych
Koszt wytworzenia usług sprzedanych Przychody ze sprzedaży usług
Wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu Przychody ze sprzedaży towarów
Koszty sprzedaży /koszty handlowe/ Pozostałe przychody operacyjne
Koszty zarzÄ…du Przychody finansowe
Pozostałe koszty operacyjne Zyski nadzwyczajne
Koszty finansowe
Straty nadzwyczajne
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego -
podatek dochodowy
TRANSAKCJA SPRZEDAŻY TOWARÓW W HURTOWYM OBROCIE TOWAROWYM.
Dowody bezpośrednio związane z transakcją sprzedaży towarów.
1) Wz - Wydanie towarów na zewnątrz
2) Faktura - dowód wystawiany przez jednostkę sprzedającą i wręczany w oryginale nabywcy
towarów.
~ 27 ~
Dowód Wz -  Wydanie towarów na zewnątrz
Øð Stanowi dyspozycjÄ™ wydania i jednoczeÅ›nie potwierdzenia wydania z magazynu sprzedanych
towarów
Øð Zawiera miÄ™dzy innymi
o Ilość wydanych towarów
o Cenę ewidencyjną, którą może być cena zakupu towarów
o Wartość wydanych /sprzedanych/ towarów w cenie ewidencyjnej /cena zakupu/
Øð Stanowi podstawÄ™ do uznania konta  Towary i obciążenia konta  Wartość sprzedanych towa-
rów w cenie zakupu
Faktura - /dowód własny/, wystawiona dla odbiorcy za sprzedane towary
Øð Zawiera miedzy innymi:
o Ilość sprzedanych towarów /ilość fakturowana powinna być zgodna z ilością wydaną
wynikajÄ…cÄ… z dowodu Wz/
o Cenę sprzedaży netto /bez VAT/
o Wartość sprzedanych towarów w cenie sprzedaży - kwota do zapłaty
Øð Stanowi podstawÄ™ do obciążenia konta  Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami /w przy-
padku faktury płatnej przelewem/ i uznania konta  Przychody ze sprzedaży towarów
Rozrachunki z odbiorcami Przychody ze sprzedaży
i dostawcami towarów
2 2
Wartość sprzedanych
Towary towarów w cenie zakupu
1 1
Koszty handlowe Objaśnienia:
1. Wz - wydano z magazynu sprzedane towary - wartość w cenie
Koszty związane bezpośred-
ewidencyjnej /cena zakupu/
nio z zakupem magazyno-
2. Faktura, płatna przelewem, wystawiona za sprzedane towary -
waniem i sprzedażą towa-
rów
wartość w cenie sprzedaży
Koszty zarzÄ…du
Koszty zwiÄ…zane z utrzyma-
niem zarzÄ…du oraz organi-
zacją i obsługą firmy jako
całości
~ 28 ~
Ustalenie wyniku ze sprzedaży towarów
A. Przychody ze sprzedaży towarów
B. Wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu
C. Wynik brutto ze sprzedaży towarów /A-B/
D. Koszty handlowe
E. Koszty zarzÄ…du
F. Wynik ze sprzedaży towarów /C-D-E/
Transakcja sprzedaży wyrobów gotowych
Rozrachunki z odbiorcami Przychody ze sprzedaży
i dostawcami wyrobów gotowych
3 3
Koszty działalności
Koszty wytworzenia wyro-
Wyroby gotowe
podstawowej - produkcja
bów gotowych sprzedanych
Rzeczywiste koszty
wytworzenia produk- 1 1
2 2
tów zarówno goto-
wych jak i w toku
Obrót Wn Obrót Ma
BZ /Wn/
Obrót Wn >
Obrót Ma
BZ /Wn/
Zapas produktów
Produkty w toku
gotowych
Koszty sprzedaży Koszty zarządu
Koszty zwiÄ…zane z Koszty utrzymania
czynnościami zarządu oraz
sprzedaży np. obsługi firmy jako
koszty transportu całości
Objaśnienia:
1. Pw - przyjęto do magazynu wytworzone w bieżącym okresie wyroby gotowe - wartość
w rzeczywistym koszcie wytworzenia
2. Wz - wydano z magazynu sprzedane wyroby gotowe - wartość w rzeczywistym koszcie
wytworzenia
3. Faktura - płatna przelewem - wystawiona za sprzedane wyroby - wartość w cenie
sprzedaży
~ 29 ~
Ustalenie wyniku ze sprzedaży wyrobów gotowych
A. Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych
B. Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych
C. Wynik brutto ze sprzedaży wyrobów gotowych /A-B/
D. Koszty sprzedaży
E. Koszty zarzÄ…du
F. Wynik ze sprzedaży wyrobów gotowych /C-D-E/
Ewidencja przychodów finansowych
Rozrachunki z odbiorcami
Rachunek bieżący
i dostawcami
N 1
1
2
Przychody finansowe
1
2
Objaśnienia:
1. Spółka  Alfa uregulowała przelewem należność z tytułu dostawy wraz z odsetkami
za zwłokę w zapłacie - wyciąg bankowy
2. Odsetki od środków pieniężnych lokowanych na rachunku bieżącym - wyciąg bankowy
Rozrachunki z odbiorcami
Rachunek bieżący
i dostawcami
1 Z
1
Koszty finansowe
1
Objaśnienia:
1. Uregulowano przelewem zobowiązanie z tytułu dostawy
wraz z odsetkami za zwłokę w zapłacie - wyciąg bankowy
~ 30 ~
Podatek dochodowy
Rozrachunki z budżetami
Pk
1 1
Objaśnienia:
1. Polecenie księgowania - odpis zaliczkowy na podatek dochodowy
EWIDENCYJNY SPOSÓB /METODA KSI
GOWA/ USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO
I JEGO PREZENTACJA W ROCZNYM SPRAWOZDANIU FINANSOWYM
Ustalenie wyniku finansowego dokonywane jest z uwzględnieniem następujących zasad rachunkowo-
ści:
Øð Zasada kontynuacji dziaÅ‚alnoÅ›ci
Øð Zasada memoriaÅ‚u
Øð Zasada współmiernoÅ›ci przychodów i kosztów
Øð Zasada ostrożnej wyceny
Zasada kontynuacji działalności:
vð Przy ustalaniu wyniku finansowego przyjmuje siÄ™ zaÅ‚ożenie, że jednostka bÄ™dzie kontynuowa-
ła w dającej się przewidzieć przyszłości działalność gospodarczą w niezmniejszonym istotnie
zakresie bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości chyba, że jest to niezgodne ze sta-
nem faktycznym lub prawnym
vð Jeżeli przewiduje siÄ™ zaprzestanie okreÅ›lonego rodzaju dziaÅ‚alnoÅ›ci - przy zachowaniu zasady
kontynuacji - odpowiednie przychody i koszty z tym związane muszą być ujęte odrębnie od
przychodów i kosztów działalności kontynuowanej
Zasada memoriału
vð Wynik finansowy powinien uwzglÄ™dniać wszystkie osiÄ…gniÄ™te przez jednostkÄ™ przychody
i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego nie-
zależnie od terminu ich zapłaty
Zasada współmierności przychodów i kosztów
vð Dla zapewnienia czasowej współmiernoÅ›ci przychodów i zwiÄ…zanych z nimi kosztów do ak-
tywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego będą zaliczane koszty lub przychody
dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na dany okres sprawozdawczy koszty, które
nie zostały poniesione
Zasada ostrożnej wyceny
W wyniku finansowym bez względu na jego wysokość należy uwzględnić:
vð Zmniejszenia wartoÅ›ci użytkowej lub handlowej skÅ‚adników aktywów w tym również doko-
nywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych
vð WyÅ‚Ä…cznie niewÄ…tpliwe pozostaÅ‚e przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne
vð Wszystkie pozostaÅ‚e koszty operacyjne i straty nadzwyzajne
~ 31 ~