21.03.2013 Wykład 4
21 marca 2013
08:15
Rudy darniowe-z nich początkowo wytapiano i pozyskiwano żelazo. Budowano dymarki.
Teraz często znajduje się w ziemi "szlaki", pozostałości po dymarkach -fragmenty wytopionego
żelaza czy nie do końca wytopionej rudy.
Minerały, z których wytapiano żelazo:
 Limonit
 Goethyt (rdza)
Rudy glinu to boksyty.
WODOROTLENKI
Ich tworzeniu się sprzyjają niskie temperatury. Przy tworzeniu się tego typu związków
(wodorotlenków żelaza, glinu) rolę odgrywają bakterie, np. w skałach laterytowych (klimat wilgotny,
gorący, równikowy)
Jako główny minerał wymieniany jest gibbsyt (tworzy ziemiste, drobnokrystaliczne skupienia, nie
widać go gołym okiem)
Lateryt ma zawsze rdzawą, czerwonawą barwę.
Najbardziej rozpowszechnionymi na powierzchni Ziemi stałymi formami żelaza są:
 Goethyt
 Lepidokrokit
Używane do produkcji farb (ochry) -im więcej goethytu, tym bardziej czerwona barwa, im więcej
lepidokrokitu, tym bardziej żółta.
Goethyt:
 Czerwona rysa?
Lepidokrokit:
 rzadko tworzy kryształy
 Rysa bardziej żółtawa, pomarańczowa od goethytu
TERMODYNAMIKA:
Pojęcia podstawowe:
" Układ -pewna część przyrody (wszechświata), która jest przedmiotem rozważań
" Otoczenie -wszystko, co znajduje się poza układem
Mineralogia Strona 1
" Otoczenie -wszystko, co znajduje się poza układem
Granica układu -płaszczyzna fizyczna lub granica "pomyślana"
1) Układ otwarty
2) Układ zamknięty
3) Układ izolowany
4) Układ izolowany adiabatycznie -nie ma wymiany ciepła i materii między układem a
otoczeniem, możliwa jest wymiana energii np. na sposób pracy.
Mineralogia Strona 2
Zmienne stanu układu (parametry stanu) są to wielkości fizyczne(m, V, T, p, c), które w sposób
jednoznaczny opisują własności układu.
Składnik oznacza się literą C.
" Czysta woda: C=1
" Mieszanina etanolu i wody: C=2
Sposoby wyrażania stężenia (składu)
Mineralogia Strona 3
W geologiinajczęściej używa się aktywności (a)
Faza-część lub całość układu, która wykazuje w całej swej masie jednakowe właściwości fizyczne i
chemiczne ( w szczególności jednakowe równanie stanu) i jest odgraniczona wyraz
nie od reszty
układu (otoczenia)
Liczba faz w układzie zależy od parametrów stanu
Mineralogia Strona 4
PRZEMIANY FAZOWE -samorzutna przemiana jednej fazy w drugą (dla danego ciśnienia zachodzi w
charakterystycznej temperaturze)
Liczba stopni swobody(S) -liczba parametrów intensywnych, które można niezależnie zmieniać, nie
powodując zmiany liczby faz w stanie równowagi.
REGUA
A FAZ GIBBSA określa związek między liczbą stopni swobody, liczbą faz (F) i liczbą składników
(N=C) w układzie.
F + S = N + 2
Dla układów skondensowanych:
F + S = N + 1
Mineralogia Strona 5