Kiła 20 X 2014)
prof. Brzezińska-Wcisło
Kiłę dzielimy na wrodzoną (congenita) i nabytą (acquisita). Oprócz tego jest kiła wczesna (recens) i
póz
na (tarda), co tyczy się kiły wrodzonej i nabytej.
Kiła I okresu = lues primaria
Objaw pierwotny  pojawia się w miejscu wtargnięcia krętków bladych do ustroju, najczęściej na
narządach płciowych lub w ich otoczeniu, gdyż zakażenie następuje w większości przypadków
drogą kontaktów płciowych. Najważniejszą zmianą jest mała grudka, która ulega dalszej ewolucji,
przekształcając się typowo w nadżerkę lub niewielkie owrzodzenie.
Cechy morfologiczne typowego objawu pierwotnego:
- objaw zazwyczaj niebolesny
- przeważnie pojedynczy
- ustępuje bez pozostawienia śladu lub z przemijającym przebarwieniem
- bez cech stanu zapalnego
- wydzielina surowicza
- regularny kształt okrągły lub owalny
- brzegi gładkie niepodminowane
- dno równe o gładkiej i lśniącej powierzchni
- podstawa o charakterystycznym stwardnieniu, porównywanym do twardości chrząstki
Pozapłciowe lokalizacje objawu pierwotnego:
- okolica odbytu
- brodawki sutkowe
- palce rąk
- śluzówka jamy ustnej łącznie z czerwienią wargową
Powiększenie węzłów chłonnych następuje po upływie jednego tygodnia trwania objawu
pierwotnego; częściej pojawia się po jednej stronie  po stronie objawu pierwotnego. Po drugiej
natomiast jest ono mierne lub nie występuje w ogóle; mogą być także obustronne
Okoliczne węzły chłonne:
- ulegają powiększeniu
- są twarde, sprężyste
- są przesuwalne, a skóra nad nimi nie jest zaczerwieniona
- nie łączą się w pakiety ani nie zrastają ze skórą
- nie wykazują skłonności do rozpadu i ropienia
- są niebolesne
W rzadkich przypadkach węzły nie są powiększone. Zachodzi to przy umiejscowieniu objawu
pierwotnego w: szyjce macicy, tylnej ścianie pochwy, odbytu lub odbytnicy
Nietypowe objawy pierwotne
- mnogie objawy pierwotne związane z licznymi wrotami zakażenia
- objawy przerosłe (olbrzymie) powstałe w wyniku dostania się krętków na rozległe powierzchnie
pozbawione naskórka
- objawy karłowate  bardzo drobne i z tego względu często przeoczone
- objawy o rozmaitych kształtach zależnych od umiejscowienia np. szczelinowate
- objaw pierwotny poronny
- objaw pierwotny opryszczkopodobny, odbitkowy
- objaw Folmana  stan zapalny i nadżerkowy żołędzi i rowka zażołędnego bez stwardnienia
podstawy, mogący przypominać opryszczkę (balanitis erosiva primaria syphilitica Folman)

1 z 4
Powikłania objawu pierwotnego
- obrzęk stwardniały (oedema induratum)  powstaje w obrębie narządów płciowych i okolic w
następstwie zastoju krążenia chłonnego i rozrostu tkanki łącznej włóknistej
- nieodprowadzalność napletka (stulejka, phimosis)  następstwo stanu zapalnego żołędzi; w
wyniku obrzęku i skupienia się wydzieliny ropnej napletek nie daje się odprowadzić a przy
ucisku wydobywa się spod niego wydzielina ropna
- zadzierzgnięcie napletka czyli załupek (paraphimosis)  również związany ze stanem
zapalnym i obrzękiem napletka, w wyniku czego odprowadzony napletek nie daje się ponownie
naprowadzić na żołędz

- objaw pierwotny żrący (sclerosis primaria phagoedenica)  w wyniku załamania odporności
na skutek wyniszczających chorób lub alkoholizmu; owrzodzenie drąży głęboko, powoduje duże
uszkodzenie narządów płciowych
- objaw pierwotny zgorzelinowy (s. p. gangraenosa)  zasadnicza różnica polega na tym, że
występuje u młodych, zdrowych osób o dużej odporności, a jest wynikiem współistnienia
zakażenia bakteryjnego; nie różni się morfologicznie od objawu pierwotnego żrącego
Lues secundaria (kiła II okresu)
Dzieli się na recens (wczesna), recidiva (nawrotowa) i latens recens (utajona wczesna). Kiłę II
okresu można różnicować z całą gamą jednostek dermatologicznych w zależności od osutki.
Cechy osutki wczesnej i nawrotowej w kile II okresu
1) osutka wczesna  zwykle jednopostaciowa (plamy lub grudki), obfita, symetryczna, nie
grupuje się, nie szerzy się obwodowo, jednakowej wielkości i kształtu; trwa bardzo krótko i
ustępuje bez pozostawienia śladu; nie daje dolegliwości podmiotowych; lokalizacja: tułów.
2) osutka nawrotowa jest wielopostaciowa (plamy, grudki, krosty), niesymetryczna, mniej obfita,
trwa długo, grupuje się, różnej wielkości i kształtu, szerzy się obwodowo i może pozostawiać
blizny (kolor gotowanej szynki  osutka plamista wczesna). Lokalizacja: wszędzie + dłonie i
stopy.
Osutka grudkowa  występuje przede wszystkim w nawrotowej kile II okresu, wyjątkowo jako
pierwsza. Wykwity w trakcie ustępowania wykazują złuszczanie początkowo na obwodzie
(kołnierzyk Bietta), a póz
niej na całej powierzchni wykwitu. Zmianom mogą towarzyszyć objawy
podmiotowe w postaci świądu i nieznacznej bolesności oraz cechują się znaczną zakaz
nością
(grudki kiłowe, przerosłe kłykciny kiłowe  condylomata lata)
Kłykciny kiłowe to pojedyncze grudki w okolicy odbytu lub narządów płciowych; są o szerokiej
podstawie, mają nieprzyjemny zapach, są pojedyncze, porozrzucane. Kłykciny kończyste 
kalafiorowate guzy, uszypułowane.
W kile II rzędowej poza osutkami mogą występować zmiany w obrębie błon śluzowych tego
typu jak na skórze oraz może występować: angina, łysienie, bielactwo, zmiany w obrębie
płytek paznokciowych. Oprócz tego powiększenie węzłów chłonnych.
Angina kiłowa  zlewne zaczerwienienie łuków podniebiennych i migdałków, niekiedy z
obecnością wykwitów plamistych i grudkowych. Może towarzyszyć chrypka, ale nie ma gorączki.
Może być słodki zapach z ust, oraz pacjent często odczuwa ból przy przełykaniu. Poza anginą
kiłową może wystąpić zapalenie kiłowe gardła i krtani.
Zmiany w paznokciach podobne do tych w przebiegu grzybicy; płytki paznokciowe stają się ćme,
matowe, kruche, zgrubiałe o szarożółtym zabarwieniu, bruzdy poprzeczne lub podłużne.
Słynny uścisk dłoni  kiłowy lub  zięcia  polega na oglądaniu ręki w poszukiwaniu osutek
kiłowych a następnie wyciąganiu wyprostowanej ręki i próbie wymacania powiększonych węzłów
chłonnych w okolicy nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej  typowego objawu kiły II
okresu.

2 z 4
Dermatozy niezakaz
ne okolic narządów płciowych
1) Zmiany przed- i nowotworowe
a) rogowacenie białe (leukoplakia)(
rozrost błon śluzowych narządów płciowych; objawami przejścia w npl są brodawkowaty
przerost powierzchni, zwiększenie nacieku podstawy, obwódka zapalna oraz rozpad.
Leczenie: chirurgiczne usunięcie zmiany lub laseroterapia lub krioterapia
b) choroba Bowena  histopatologicznie jest to rak kolczystokomórkowy in situ. W leczeniu
zastosowanie znajduje krio- i laseroterapia oraz chirurgia
c) erytroplazja Queyrata (kejrata)
d) rak kolczystokomórkowy sromu (
rzadki, może powstawać w bliznach oraz skórze drażnionej przez długo utrzymujący się
stan zapalny. Dość szybko następują przerzuty. Leczenie chirurgiczne, krioterapia lub laser.
e) choroba Pageta  przy pozasutkowym umiejscowieniu wiąże się z rakiem gruczołów
potowych; leczenie chirurgiczne
f) rak kolczystokomórkowy prącia  przewlekły stan zapalny i zakażenie brodawczakiem
lub HSV należą do czynników ryzyka powstawania tego npl. Leczenie chirurgiczne
2) Zapalenie żołędzi plazmatyczno-komórkowe Zoona (
(balanitis chronica circumscripta plasmocellularis Zoon)  etiologia choroby nieznana; naciek
podstawnokomórkowy bogaty w komórki plazmatyczne stwierdzany badaniem histopatologicznym
(przypomina erytroplazję Queyrat). Leczenie: usunięcie laserem CO2 lub krioterapia; sterydy są
mało skuteczne. Literatura podaje, że występuje zarówno u mężczyzn jak i kobiet, ale praktycznie
tylko u mężczyzn.
3) Choroba Reitera
Etiologia nie została ostatecznie wyjaśniona. Schorzenie dotyczy niemal wyłącznie mężczyzn i
obejmuje: urethritis, arthritis, coniunctivitis, stomatitis. Wykwity w obrębie żołędzi w postaci
grudek lub wykwitów girlandowadych (podobnych do łuszczycowych!). Rozpoznanie opiera się na
stwierdzeniu dwu lub więcej objawów chorobowych z ostrymi rzutami pełnoobjawowych nawrotów.
Leczenie: sterydy
4) Bielactwo (vitiligo)  następuje niszczenie melanocytów przez proces autoimmunologiczny.
5) A
uszczyca (psoriasis)
6) Wyprysk kontaktowy
- alergiczny
- toksyczny lub z podrażnieniem
Alergiczny spowodowany jest najczęściej nadwrażliwością na składniki gumy, formalinę, barwniki,
środki impregnujące (te ostatnie są zawarte w tekstyliach) oraz leki stosowane miejscowo, przede
wszystkim przez partnerki seksualne (antykoncepcja, kosmetyki intymne). Wyprysk kontaktowy
toksyczny może być wywołany mydłem, środkami piorącymi, związkami nieorganicznymi,
rozpuszczalnikami organicznymi a także lekami zewnętrznymi
Chorobom towarzyszy świąd. W wyprysku alergicznym zmiany mają przebieg przewlekły i
nawracający, w wyprysku toksycznym objawy znikają szybko, a po wyeliminowaniu przyczyny nie
wracają. Zalecane są aerozole lub maści z kortykosterydami i antybiotykami lub środki odkażające.
7) Zespół Stevens-Johnsona
jest to zespół o niejednolitej etiologii i patomechanizmie toksycznoimmunologicznym. Najczęstszą
przyczyną są drobnoustroje i czynniki jatrogenne. W leczeniu: leki odczulające, cyklosporynę A,
antybiotyki

3 z 4
8) Rumień trwały (erytherma fixum)
zmiany spowodowane zażywaniem leków takich jak tetracykiny, fenacetyna, barbiturany i in. W
zwalczaniu tej postaci osutki istotne znaczenie ma profilaktyka.
9) Liszaj twardzinowy (lichen sclerosus)
u kobiet zmiany liszaja są początkowo bezobjawowe, w póz
niejszym okresie pojawia się świąd i
bolesność, zwłaszcza przy stosunku płciowym. Zajęcie napletka prowadzi do stulejki lub zrostów
między nim a żołędzią powodując konieczność obrzezania W leczeniu przez krótki czas stosuje się
kremy sterydowe, maść z testosteronem, krioterapię. W ciężkich przypadkach można zastosować
retinoidy doustnie.
10) Liszaj płaski (lichen planus)
choroba skóry i błon śluzowych prawdopodobnie o podłożu autoimmunologicznym, związanym z
przebyciem zakażenia HCV. Podobne zmiany mogą wystąpić w przebiegu reakcji przeszczep
przeciw gospodarzowi, po niektórych lekach oraz po kontakcie z niektórymi chemikaliami. Może
być uogólniony i umiejscowiony. Przebieg zwykle z intensywnym świądem. Na narządach
płciowych grudki mają układ obrączkowy. Liszaj płaski błon śluzowych narządów płciowych może
występować w postaci wrzodziejącej. W leczeniu stosujemy kremy sterydowe, a w niektórych
przypadkach miejscowe wstrzykiwanie steroidów.
Dermatozy zakaz
ne okolic narządów moczowo-płciowych
Do dermatoz zakaz
nych zlokalizowanych w tej okolicy u obu płci zaliczamy jednostki chorobowe o
etiologii pasożytniczej, grzybiczej, drożdżakowej, wirusowej i bakteryjnej.
Pasożytnicze
- świerzb (scabies)
- wszawica łonowa (pediculosis pubis)
Grzybicze
- grzybica obrębna pachwin (tinea inguinalis)
- drożdżakowe zapalenie pochwy i sromu
- drożdżakowe zapalenie żołędzi i napletka
Wirusowe
- opryszczka narządów płciowych (HSV2)
- kłykciny kończyste (HPV6 i 11) = condylomata acuminata; te są guzy kalafiorowate
- bowenoid papulosis  wywoływane przez HPV16, może być przyczyną raka szyjki macicy u
partnerek seksualnych; zmiany grudkowe umiejscowione w obrębie narządów płciowych;
przenoszona najprawdopodobniej drogą seksualną
- mięczak zakaz
ny (moluscum contagiosum)  perełkowate guzki zlokalizowane wszędzie,
często u dzieci; nie usuwa się ich chirurgiczne bo zostają blizny. Najczęściej na twarzy, rączkach
u dzieci; niektórzy polecają przekłuwać, opróżniać i przemywać jodyną
Bakteryjne zakażenia:
- łupież rumieniowaty (erythrasma  pstry plecy, tu fałdy zgięcia stawowe; pstry - żółto-
zielonkawa fluorescencja, tu czerwonoceglasta; leczenie erytromycyna [erythrasma-
erytromycyna], a pstry lekami p/grzybiczymi)
- ropne zapalenie mieszków włosowych
- wyprzenie bakteryjne
Inne:
- róża  najczęściej na kończynach, może być twarz ale genitalia rzadko
- czyrak
- czyraczność
- zapalenie gruczołów Bartholina
KS

4 z 4