Przygotowanie do nauki czytania
W odniesieniu do dzieci w wieku przedszkolnym można zastosować
wiele ciekawych metod i technik stymulujących ich aktywność.
Niewyczerpane z
ródło inspiracji stanowi dla mnie pedagogika zabawy.
Jej podstawowym zadaniem jest wskazywanie dróg wspierania
rozwoju człowieka w różnych obszarach jego funkcjonowania,
polepszania komunikacji interpersonalnej oraz integracji grupy.
Edyta Kaczanowska
zabawy
z wyrazami
inne pomysły
tym miesiącu podzielę się kolejnymi pomysłami ści, np.  Pokaż ciałem (w rysunku) smutek/radość/ciepło/
na urozmaicenie sytuacji edukacyjnych inspiro- zimno .
Wwanych metodÄ… odimiennÄ… dr Ireny Majchrzak.
o Przezwyciężanie przeszkód przez widzenie inaczej
Większość z tych propozycji powstała, gdy tworzyłam
w ćwiczeniu  Różne zastosowania przedmiotu ( Do czego
własny program działań edukacyjnych pt.  Zabawy z wy-
może służyć...? ,  Co można zrobić z...? ).
razami . Każda nauczycielka może potwierdzić, że aktyw-
o twórcze opowiadania, uzupełniane i wzbogacane przez
ność nawiązująca do pedagogiki zabawy daje przedszko-
zadawanie pytań:  A kto myśli inaczej? Kto przypomina
lakom mnóstwo radości, pozwala na ekspresję przeżyć,
sobie podobne zdarzenie? A kto zupełnie inne? ,  Czy na
doznań i zaspokaja ich najistotniejsze potrzeby psychofi-
pewno tak? Czy można jeszcze inaczej? ,  A gdyby coś się
zyczne i społeczne. W mojej grupie na zajęciach inspirowa-
zmieniło, to co by się z tym stało? .
nych metodą odimienną sprawdzają się również wybrane
o Zmienianie zakończenia opowiadania, np.  Jak można
techniki twórczego myślenia (Nęcka E., 2001), które świet-
inaczej dokończyć... .
nie stymulujÄ… intelekt dzieci. Te stosowane przeze mnie to:
o Ćwiczenia i zabawy werbalne oraz graficzne:  Do czego
o Lista atrybutów  wyróżnianie jak największej liczby cech
podobna jest ta litera? ,  Gdy słyszę słowo..., to myślę o... ,
danego przedmiotu, zjawiska, postaci.
 Z czym ci siÄ™ to kojarzy? ,  Co kojarzy ci siÄ™ z... .
o Podobieństwa  różnice  wyszukiwanie maksymalnej
o Chińska encyklopedia  wymienianie znanych rzeczy we-
liczby cech wspólnych lub odrębnych między wybranymi
dług podanej cechy, np. które są białe, ciepłe, zimne itp.
obiektami, postaciami.
o Personifikacja  nadawanie cech ludzkich przedmiotom
o tworzenie analogii prostej  poszukiwanie podobieństw
lub zjawiskom, np.  Burza jest zdenerwowana .
w zakresie relacji, struktur między dwoma zjawiskami, np.
o A
ańcuchy skojarzeń  tworzenie ciągów skojarzeniowych,
 Przedszkole jest jak... (dom), ponieważ... (jest tu miło, ład-
w których kolejna nazwa kojarzy się z poprzednią, np. na
nie, bezpiecznie itp.).
dany temat, na temat pojęcia, wyrazu, obrazu, muzyki.
o tworzenie analogii personalnej  wczuwanie siÄ™ w okre-
o Gwiazda  tworzenie wielu skojarzeń do jednego podsta-
ślony problem, identyfikowanie się z danym zjawiskiem
wowego wyrazu czy pojęcia.
( Jesteś wodą, mgłą, ogniem itp.).
o Przekształcenia wierszyków treści i zakończeń opowia-
o tworzenie analogii fantastycznej  Å‚Ä…czenie ze sobÄ…
dań, bajek, historyjek obrazkowych, ekspresja narracyjna 
sprzecznych zjawisk, rzeczy, dzięki czemu można uzyskać
tworzenie własnych opowiadań bajek, historyjek, dialogów,
nowe, niespotykane rozwiązania, np.  tańczące domy ,
 Narysuj zamek z muszli . inscenizacji; uzupełnianie zakończeń  Co było potem? .
o tworzenie analogii symbolicznej  przenoszenie zjawisk, o Zabawy dramowe z tekstem, opowieści ruchowe, wpraw-
odczuć, rozwiązań problemów na daną dziedzinę aktywno- ki pantomimiczne.
bliżej przedszkola 4.115 kwiecień 2011
100 Ä„ð
blizejprzedszkola.pl
Poniżej przedstawiam opracowane przeze mnie sytuacje nomicznym: wiosna  lato  jesień  zima. Te osoby, które
edukacyjne inspirowane metodą odimienną, w których trafiły na nazwę pory roku związaną z fragmentem muzyki,
nawiązuję do pedagogiki zabawy oraz technik twórczych. stoją. Pozostałe dzieci siadają.
Tematyka tych sytuacji związana jest z różnymi rodzinami
o Muzyka uczuć. Dzieci słuchają kolejnych fragmentów
wyrazów, które wprowadzam w ciągu całego roku szkolne-
muzyki klasycznej o wyraz
nym Å‚adunku emocjonalnym
go. Oczywiście dzieci powinny już wcześniej być zapoznane
(używam tutaj nagrania pt.  Klasyka raz jeszcze K. Bayer
z etykietkami użytymi w tych działaniach.
i A. Wacławskiego). Oczywiście może to być też muzyka dla
dzieci, ale taka, by można było łatwo odgadnąć jej nastrój
(radość, smutek, strach, złość). Przedszkolaki określają, jakie
Zabawy majÄ…ce walory integracyjne
odczucia muzyka w nich wzbudziła, i odszukują właściwe
etykietki.
o Przywitanka. Dziecko losuje z koszyka etykietkÄ™ z nazwÄ…
części ciała, odczytuje wyraz i wita się tą częścią ciała z wy-
Zabawy aktywizujące i pobudzające kreatywność
braną przez siebie osobą. Następnie powitana osoba losuje
kolejną etykietkę i zabawa trwa, dopóki nie zostaną powi-
tane wszystkie osoby.
o Kto ma...? Tę zabawę można przeprowadzić przy rodzi-
nie wyrazów  zabawki (ale także  owoce ,  warzywa ,
o Podróż po świecie. Dzieci naśladują samoloty latające do
różnych miejsc świata. Podczas przerwy w muzyce odczy-  kwiaty ). Dzieci rysują różne zabawki na bazie figur geo-
metrycznych i układają obrazki w rozsypce. Wybrana oso-
tują z etykietki nazwę mieszkańca danego kraju, łączą się
w pary i witają w odpowiedni sposób (np. gdy odczytają ba losuje jedną z wizytówek, odczytuje imię i umieszcza
nazwÄ™  JAPOC
CZYK , witają się jak Japończycy  robią obok wybranego rysunku. Nauczyciel zadaje pytanie:  Kto
pokłon ze złożonymi rękoma i mówią koniciła, gdy odczy- ma samochód? ,  Kto ma misia? itp., a dzieci odczytują
tają słowo  ESKIMOS , witają się noskami, gdy odczytają zdanie, łącząc imię z przedmiotem na obrazku (np.  Olek
słowo  INDIANIN , unoszą dłoń i mówią hołk itd.). ma samolot ,  Marcin ma misia itp.).
o Powitanka z różnych stron świata. Dziecko losuje etykiet- o Do czego mógłby służyć dywan? Wybrana osoba odczytu-
kę z nazwą mieszkańca świata, podchodzi do wybranego je nazwę z rodziny  wyposażenie sali . Dzieci kolejno podają
kolegi i wita go w ustalony wcześniej sposób. Potem wy- sobie tę etykietkę i wymyślają nietypowe wykorzystanie tego
brana osoba losuje kolejną etykietkę i zabawa trwa, dopóki przedmiotu (np.  Dywan mógłby służyć jako dach namiotu ,
nie zostaną powitane wszystkie dzieci. Zabawę można też  Dywan oparty na słupkach mógłby służyć jako parawan ,
przeprowadzić, wykorzystując zamiast etykietek z nazwa-  Dywan mógłby służyć jako wielka parasolka itd.).
mi mieszkańców świata wizytówki dzieci. Wówczas dzie-
o Obrazy uczuć. Dzieci wybierają karton z nazwą stanu emo-
cko losuje jedną z wizytówek, odczytuje imię i wita się z tą
cjonalnego (RADOŚĆ, SMUTEK, ZA
OŚĆ, STRACH) i przed-
osobą tak, jak to robią wybrani mieszkańcy świata.
stawiają go w działaniu plastycznym. Nauczycielka prosi
dzieci, by przedstawiły stan emocjonalny nie za pomocą
narysowanej minki, lecz wymyślonego znaku. W ten sposób
Zabawy muzyczne z przekazem emocjonalnym
powstanie analogia symboliczna:
o Muzyka z czterech pór roku. Dzieci słuchają fragmentów
muzyki z  Czterech pór roku Antonio Vivaldiego. Po każ-
dym fragmencie chętne osoby opowiadają, co sobie wyobra-
żały, słuchając muzyki i zastanawiają się, do jakiej pory roku
te wyobrażenia pasują. Odszukują etykietkę z nazwą tej
pory roku. Jeśli kolejny fragment kojarzy się dzieciom z róż-
nymi porami roku, to istnieje duże prawdopodobieństwo,
że przedszkolaki myślały twórczo i wypowiadały się auto-
nomicznie. Pochwalmy ich pomysłowość. Potem powiedz-
my dzieciom, jakie pory roku miał na myśli kompozytor.
Zaprośmy je do odzwierciedlenia ruchem kolejnego frag-
mentu z  Czterech pór roku . Tym razem dzieci wyobrażają
o Wiosna jest zakochana. Dzieci losujÄ… jednÄ… z etykietek
sobie konkretną porę roku, zgodną z zamysłem kompozyto- z nazwami pór roku i odczytują wyraz. Następnie próbują
ra. W czasie pauzy dzieci stajÄ… przy etykietkach z nazwami
ułożyć zdanie z tą nazwą, nadając zjawisku astronomiczne-
pór roku. Etykietki te są ułożone zgodnie z rytmem astro- mu cechy ludzkie. Będzie to personifikacja.
R E K L A M A
Komplet książek do nauki czytania Odimienną Metodą Ireny Majchrzak tylko za 59 zł
W skład kompletu wchodzi podręcznik  Opowieści sowy część I i II,
ćwiczenia  Gry czytelnicze część I i II oraz książka  Opowieści ortograficzne .
Zamówienia przyjmuje sklep BlizejEdukacji.pl
tel. [phone], e-mail: [e-mail]
Przy zamówieniu minimum 15 kompletów koszty wysyłki pokrywa sprzedawca.
bliżej przedszkola 4.115 kwiecień 2011
Ä„ð 101
GWARANCJA NAJNIŻSZEJ CENY NA RYNKU!
Przygotowanie do nauki czytania
o A
ańcuch uczuciowych skojarzeń. Dziecko odczytuje na- o Leśna opowieść. Nauczycielka losuje kartonik z nazwą
zwę uczucia na wylosowanej etykietce, pozostałe kolejno zwierzęcia leśnego i zaczyna opowieść. W zdaniu musi wy-
podają skojarzenia do nazwy wymienionej poprzednio stąpić nazwa z etykietki (np.  Pewnego razu zając wybrał
(np. RADOŚĆ "ð Å›miech "ð zabawa "ð klocki "ð zamek "ð siÄ™ nad strumyk ). NastÄ™pnie podobne zadanie wykonujÄ…
królewna itd., SMUtEK "ð pÅ‚acz "ð Å‚zy "ð chusteczka "ð dzieci, tworzÄ…c dalszy ciÄ…g opowieÅ›ci. Po uÅ‚ożeniu zdania
paczka "ð prezent "ð choinka "ð gwiazda itd.). etykietka zostaje umieszczona z powrotem w koszyczku,
więc może być wylosowana ponownie. Można też zastoso-
o SÅ‚oneczko rodziny. Dzieci odczytujÄ… nazwÄ™ relacji pokre-
wać łatwiejszą wersję zabawy i zamiast losowania etykietki
wieństwa (MAMA, TATA, BABCIA, DZIADEK, SIOSTRA,
dzieci same wybierajÄ… sobie napis.
BRAT). Wyraz ten znajduje siÄ™ w kole narysowanym na du-
żym kartonie. Każde dziecko kolejno dorysowuje promy- o Na farmie. Przedszkolaki losują etykietki z nazwami
czek słonka, podając swoje skojarzenie z tym wyrazem. zwierząt gospodarskich, o których będzie mowa w piosen-
ce  Stary McDonald farmę miał . W odpowiednich zwrot-
o Co jest czerwone? Dzieci sprawdzają, który kolor na
kach dzieci, które mają nazwę danego zwierzęcia na swojej
kartonikach ma właściwy podpis. Następnie podają sobie
etykietce, wchodzą do środka koła i naśladują odgłosy tych
ten kartonik, wymieniając coś, co ma właśnie taką barwę.
zwierzÄ…t.
Zabawę tę można utrudnić, dodając do koloru jakąś dodat-
kową cechę (np.  Co jest czerwone i twarde? ). o Jakie zwierzę się odezwało? Dzieci wybierają etykietki
z nazwami zwierzÄ…t hodowlanych i czytajÄ… je po cichu.
o Jaki to owoc? Dziecko losuje etykietkÄ™ z nazwÄ… owocu,
Następnie dopasowują napis do obrazka zwierzęcia, które-
odczytuje po cichu i rysuje go palcem na plecach wybrane-
go odgłosy właśnie słyszą (zagadki dz
więkowe  płyta CD
go kolegi. Kolega odgaduje, jaki to owoc.
z nagraniem odgłosów zwierząt).
o Owoc zamieniony w... Dzieci wykonują kontury owoców,
o Czytające kurczaki. Dzieci naśladują kurczęta i poruszają
używając sznurka bądz
włóczki. Jedna osoba losuje etykiet-
siÄ™ przy muzyce. Na dany znak wybierajÄ… po jednej ety-
kę z nazwą owocu i odszukuje pasujący kontur. Na końcu
kietce z nazwą zwierzęcia hodowlanego i łączą się w pary.
wszystkie napisy zostają zasłonięte, a nauczycielka pyta, co
Należy odczytać napisy i wyodrębnić trzy podobieństwa
innego przypomina ten kontur ( Jaki inny podpis mógłby
(trzy różnice) między tymi zwierzętami.
się pojawić przy danym konturze? ).
o Leśny alfabet. Każde dziecko stempluje na kartonie ele-
o Owoce z kleksów. Dzieci robią farbą kleksy na dużym
menty lasu według własnej inwencji. Na małych kartoni-
arkuszu papieru bÄ…dz
na pojedynczych kartonach. Chętna
kach stempluje też litery alfabetu. Następnie dzieci wy-
osoba odczytuje zdanie typu  To jabłko ,  To gruszka
bierajÄ… po dwie litery alfabetu i sprawdzajÄ… kolejno, czy te
itd. i zmienia wybranego kleksa w wizerunek tego owo-
litery znajdujÄ… siÄ™ na prezentowanej etykietce. Na koniec
cu, używając kredek świecowych. Działanie to można
wybrana osoba odczytuje nazwÄ™ z etykietki.
również przeprowadzić na karcie pracy indywidualnej.
Nauczycielka przygotowuje kartę z następującymi zdania- o Zaczarowana litera. Dzieci przekształcają literę w postać
mi, napisanymi jedno pod drugim: bÄ…dz
przedmiot, którego nazwa ma na początku tę właśnie
literę. Przedszkolakom z mojej grupy udało się zmienić na
Oto jabłko.
przykład literę  b w bałwana, literę  m w morsa, literę
Oto gruszka.
 s w smoka, literÄ™  i w indyka, literÄ™  k w krawcowÄ…,
Oto śliwka.
kominiarza i kowala. W przypadku dzieci młodszych wy-
Oto arbuz.
starczy  zaczarowanie litery w cokolwiek, co im przyjdzie
Oto cytryna.
do głowy.

Oto pomarańcza.
Dzieci robią na kartce sześć małych kleksów. Nauczycielka
Bibliografia do całego cyklu:
proponuje im następujące zadanie:  Odczytaj kolejne zda- Kamińska K., Nauka czytania dzieci w wieku przedszkolnym, Warszawa 1999.
Majchrzak I., Gry czytelnicze, część 1 i 2, MAC Edukacja, 2005.
nia na karcie. Zamień każdy z kleksów w owoc pasujący
Majchrzak I., Meksykańska wioska  gra czytelnicza, DIDASKO.
do odczytanego zdania. Połącz każde zdanie z właściwym
Majchrzak I., Nazywanie świata  gra słowno-obrazkowa, DIDASKO.
rysunkiem .
Majchrzak I., Opowieści sowy, część 1 i 2, MAC Edukacja, 2005.
o Lista zakupów. Dziecko losuje obrazek z owocem, szuka
Majchrzak I., Wprowadzanie dziecka w świat pisma, Warszawa 1995.
odpowiedniej nazwy na arkuszu i określa, ile tych owo-
ców ma  kupić (rysuje odpowiednią ilość kropek przed
Już za miesiąc:
nazwą). Jeśli forma nazwy owocu uległa zmianie, nauczy-
cielka nakleja kartonik z właściwą końcówkę deklinacyjną
scenariusze zajęć do rodzin wyrazów
(np. JABA
KO "ð JABA
EK). Gdy lista zakupów jest gotowa,
wprowadzanych wiosnÄ…
następuje wspólne jej odczytanie. Potem chętne dziecko
wskazuje i odczytuje właściwą odpowiedz
na pytanie na-
uczycielki:  Ile gruszek trzeba kupić? .
o Dziwne zwierzÄ™. Dzieci wybierajÄ… etykietkÄ™ z nazwÄ… zwie- Edyta Kaczanowska  nauczyciel dyplomowany z 10-letnim sta-
żem pracy, prowadzi grupę 3-6-latków w Przedszkolu Miejskim
rzęcia (leśnego, gospodarskiego, dzikiego lub domowego).
nr 20 w A
odzi.
Zadanie będzie polegało na wymyśleniu dziwnego zwie-
Ukończyła studia podyplomowe z zakresu Edukacji Elementar-
rzęcia, którego nazwa zawiera też nazwę z etykietki (np. li-
nej, współpracuje z A
ódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego jako prowadząca warsztaty szkolenio-
spurcz, apisowa, wilkorap itp.). Oczywiście dzieci mogą opi-
we i modelowe zajęć edukacyjnych dla nauczycieli.
sać, jak to dziwne zwierzę wygląda, a potem je narysować.
bliżej przedszkola 4.115 kwiecień 2011
102 Ä„ð
blizejprzedszkola.pl
DOWIEDZ SIÄ™, JAK:
ð ksztaÅ‚tować gotowość czytania poprzez czytanie globalne
ð stwarzać warunki do ekspresji emocjonalnej, ruchowej oraz manualnej
przykłady gier pochodzą z zestawu kart do nauki czytania ze zrozumieniem  Gry czytelnicze cz. 1 i 2
Cena 13 zł za każdą część (plus koszty przesyłki).
Przy zamówieniu minimum 15 szt. koszty wysyłki pokrywa sprzedawca.
Zamówienia przyjmuje sklep BlizejEdukacji.pl
tel. [phone], e-mail: [e-mail]
Zamawiając zestaw dla całej grupy (min. 15 szt.)  zestaw dla nauczyciela GRATIS!
Więcej o  Grach czytelniczych przeczytasz na www.BlizejEdukacji.pl
W publikacjach znajdziesz gry i zabawy przygotowujÄ…ce dzieci do nauki czytania:
ð LOTERYJKI LICZB (nauczyciel czyta sÅ‚owo, a dzieci odszukujÄ… odpowiedni zapis liczbowy. Celem gry jest ćwiczenie rozumienia
wyrażeń matematycznych zapisanych za pomocą wyrazów oraz cyfr.)
ð KTO MA WIÄ™CEJ (karty zapisane sÄ… cyframi, kropkami, sÅ‚owami, dziecko odsÅ‚ania kartÄ™ leżącÄ… na wierzchu jego talii, wygrywa ten,
którego karty są najwyższej wartości).
ð ZESTAWY GOTOWYCH DO UÅ»YCIA ILUSTRACJI I TEKSTÓW  zadaniem dziecka jest przyporzÄ…dkowanie tekstów do ilustracji (jak
w prezentowanym przykładzie).
W publikacjach znajdziesz takie gry jak:
ð ZwierzÄ™ta i ich nazwy ð Co które zwierzÄ™ mówi o sobie? ð ByÅ‚y sobie cztery kury ð ByÅ‚y sobie cztery żaby ð Gdzie jest żaba?
ð O królewnie i zbójach ð OsioÅ‚ i osy ð Co robi hipopotam? ð Drzewo o zmierzchu.
bliżej przedszkola 4.115 kwiecień 2011
bliżej przedszkola 4.115 kwiecień 2011
Ä„ð 103
Ä„ð 103