Diagnoza kliniczna
dr n. med. Rafał Radzio
Diagnoza
" Wynik czy proces
" Diagnoza a leczenie (czy to
oddzielne procesy)
" Plusy i minusy diagnozy
" Aktywnośd pacjenta (czynna czy
bierna)
" Po co diagnozowad
Po co diagnozowad
" Stygmatyzacja " Planowanie terapii
" Uproszczenie " Rokowanie
" Wymogi instytucji np " Ochrona pacjenta
NFZ
" Wyrażanie empatii
Diagnoza opisowa i dynamiczna
" Dane o faktach
" Procesy myślowe (struktura i proces
psychiczny)
 Interakcje (przeniesienie i
przeciwprzeniesienie)
Wywiad Psychiatryczny i badanie stanu psychicznego (za: Kaplan & SADOCK,
2001 str:2)
SCHEMAT OGÓLNY WYWIADU PSYCHIATRYCZNEGO
SCHEMAT OGÓLNY BADANIA STANU PSYCHICZNEGO
I. Dane personalne
I. Ogólne wrażenie
II. Główne skargi
 A. WyglÄ…d
III. Przebieg obecnej choroby
 B. Zachowanie i aktywnośd psychoruchowa
" 1. PoczÄ…tek
 C. Stosunek do badania
" 2, Czynniki wyzwalajÄ…ce
II. Ekspresja emocjonalna
IV. Przebyte choroby
 A. Nastrój
" A. Psychiatryczne
 B. Afekt
" B. Somatyczne
 C. Dostosowanie afektu
" C. Rodzinne
III. Mowa
V. Wywiad dotyczÄ…cy pacjenta (autoanamneza)
IV. Myślenie i spostrzeganie
" A. Okresy płodowy i okołoporodowy
 A. Procesy myślowe
" B. Wczesne dzieciostwo (do 3 r.ż.)
 B. Treśd myślenia
" C. Środkowy okres dzieciostwa (3-11 r.ż.)
V. Świadomośd
" D. Póz
ne dzieciostwo (pokwitanie i dojrzewanie)
 A. Przytomnośd
" E. Wiek dorosły
 B. Orientacja i pamięd
 Przebieg pracy zawodowej
 C. Uwaga bierna i czynna
 Relacje w małżeostwie i z innymi bliskimi
 D. Czytanie i pisanie
 Przebieg służby wojskowej
 E. Sprawnośd wzrokowo-przestrzenna
 Przebieg nauki szkolnej
 F. Myślenie abstrakcyjne
 Wyznanie religijne
 G. Zasób wiedzy i inteligencja
 Aktywnośd społeczna
VI. Krytycyzm i wglÄ…d
 Aktualna sytuacja życiowa
VII. Wiarygodnośd
 Sytuacja prawna
" F. Wywiad dotyczący pożycia seksualnego
Schemat (Za: McWilliams, 2009
str:353)
1. Dane demograficzne - ImiÄ™ i nazwisko,
wiek, płed, pochodzenie etniczne i
rasowe, wyznanie, stan cywilny,
posiadane dzieci, poziom wykształcenia,
stan zatrudnienia, wcześniejsze
doświadczenia z psychoterapią, z
ródło
skierowania na terapiÄ™, inni informatorzy
oprócz klienta.
2. Aktualne problemy i ich z
ródło -
Główne dolegliwości oraz opinia
pacjenta na temat ich z
ródeł, historia
tych problemów, zażywane z ich
powodu lekarstwa. Wyjaśnid,
dlaczego klient szuka pomocy
terapeutycznej właśnie teraz.
3. Historia pacjenta - Miejsce urodzenia i
wychowania, liczba rodzeostwa, miejsce pacjenta
(kolejnośd urodzenia), przeprowadzki. Rodzice i
rodzeostwo: zebrad dane obiektywne (czy żyją, a
jeśli nie - zapytad o przyczynę i datę śmierci;
wiek, stan zdrowia, zawód) oraz dane
subiektywne (osobowośd, natura relacji z
pacjentem). Problemy psychiczne w rodzinie
(zdiagnozowana psychopatologia i inne
zaburzenia, np. alkoholizm).
4. Okres niemowlęcy i wczesne dzieciostwo -
Czy pacjent był chcianym dzieckiem, warunki
rodzinne po urodzeniu, wszyst­kie niezwykÅ‚e
wydarzenia związane z głównymi
osiągnięciami rozwojowymi, wszelkie wczesne
problemy (jedzenie, kontrola wypróżniania,
rozwój mowy, poruszanie się, moczenie, nocne
koszmary, lunatykowanie, obgryzanie paznokci
itd.), najwcześniejsze wspomnienia, rodzinne
historie lub żarty na temat klienta.
5. Okres latencji - Problemy z separacjÄ…,
problemy społeczne, problemy w szkole,
problemy behawioralne, okrucieostwo
wobec zwierzÄ…t, przebyte choroby, straty,
przeprowadzki, stresy zwiÄ…zane z rodzinÄ…
w tym okresie, wykorzystywanie
seksualne lub maltretowanie fizyczne.
6. Okres dojrzewania - wiek osiągnięcia dojrzałości płciowej,
wszystkie problemy fizyczne zwiÄ…zane z dojrzewaniem
płciowym, przygotowanie rodziny do seksualności,
pierwsze doświadczenia seksualne, preferencje seksualne,
fantazje podczas masturbacji; doświadczenia szkolne,
naukowe i społeczne; wzorce autodestrukcji (zaburzenia
jedzenia, zażywanie narkotyków, wątpliwy osąd w sferze
seksualnej, podejmowanie nadmiernego ryzyka, myśli
samobójcze, wzorce zachowao antyspołecznych); choroby,
straty, przeprowadzki i stresy zwiÄ…zane z rodzinÄ… w tym
okresie.
7. Dorosłośd - Historia zawodowa, historia związków, ocena
aktualnego bliskiego zwiÄ…zku, re­lacje z dziedmi, hobby,
talenty, przyjemności, z
ródła dumy i satysfakcji.
7. Aktualna charakterystyka - Ogólny wygląd, stan
afektywny, nastrój, jakośd mowy, zdrowe testowanie
rzeczywistości, szacowany poziom inteligencji,
właściwości pamięci, szacowana rzetelnośd
przekazywanych informacji. Należy szukad
dodatkowych informa­cji w dziedzinach, w których
mogą istnied problemy, na przykład, jeśli pacjent ma
depresyjny nastrój, należy ocenid możliwośd
popeÅ‚nienia przez niego sa­mobójstwa. Sny - czy sÄ…
pamiętane? Czy jakieś sny stale powracają? Przykład
ostatniego snu. Zażywanie środków odurzających,
przepisanych na receptę i dostępnych bez recepty, w
tym alkoholu.
8. Tematy koocowe - należy zapytad pacjenta, czy
przychodzą mu do głowy inne istotne informacje,
o które nie został zapytany. Spytad, czy pacjent
czuje siÄ™ z nami swobodnie i czy ma jakieÅ›
pytania.
9. Wnioski - główne powracające tematy, obszary
fiksacji i konfliktu, preferowane mechani­zmy
obronne, wywnioskowane nieświadome fantazje,
pragnienia i obawy, głów­ne identyfikacje,
przeciwidentyfikacje, straty bez przeżytej żałoby,
spójnośd Ja i samoocena.
Ocena powiÄ…zao interpersonalnych
Mapa wewnętrznego świata relacji - Wzorzec normalny
" charakteryzuje się selektywnością , elastycznością,
stabilnością w czasie.
" Rdzeo self nie jest nigdy zagrożony
" Wzorzec normalny koreluje z bezpiecznym wzorcem
przywiÄ…zania
" Osoba jest zdolna do tworzenia spójnych narracji nawet
burzliwych epizodów interpersonalnych.
" Osoba jest zdolna do przewidywania własnego
oddziaływania na innych i zmian jakie wywołuje w niej inne
osoby
III. Sposób doświadczania związków
interpersonalnych
- osoba znajduje siÄ™ w stanie psychologicznego "zlania siÄ™" z
drugÄ… osobÄ…, self i obiekt pozostajÄ… emocjonalnie
niezróżnicowane
- osoba pozostaje w diadzie: obiekt jest dla mnie/obiekt jest
przeciwko mnie
- osoba postrzega innych jako niezależne jednostki w tym potrafi
dostrzegad i akceptowad relacje pomiędzy dwoma osobami, z
której jest wyłączona
Hierarchia zaangażowania w relacje 
zcentralizowana.
self
partner
" Charakteryzuje siÄ™:
matka " Niestałością
" Skoncentrowanie
przyjaciel
m na sobie
nauczyciel
" Nieelastycznością
Hierarchia zaangażowania w relacje 
zaburzona.
self Charakteryzuje
partner
siÄ™:
matka
Òð StaÅ‚oÅ›ciÄ…
Òð Zdystansowaniem
przyjaciel
Òð NieelastycznoÅ›ciÄ…
nauczyciel
DSM-IV
" Oś I. zespoły kliniczne - (clinical disorders) i inne stany, które mogą byd
przedmiotem uwagi klinicysty. Do tej grupy należą zaburzenia nastroju,
schizofrenie itd.
" Oś II. Zaburzenia osobowości
" Oś III. Zaburzenia somatyczne - (generał medical conditions), czyli takie
zaburzenia somatyczne, które mogą okazad się ważne dla zrozumienia istoty
występującego u jednostki zaburzenia psychicznego bądz
sÄ… znaczÄ…ce i mogÄ…
mied wpływ na przebieg leczenia danego przepadku
" Oś IV. Problemy psychospołeczne oraz problemy środowiskowe związane z
działaniem w ostatnim roku jednego bądz
wielu spośród opisanych dziewięciu
różnych kategorii stresu życiowego i obciążeo psychicznych. Dla oceny stopnia
działania stresu opracowano sześciostopniowe skale szacunkowe, odrębne dla
dorosłych, dzieci i młodzieży, na których podstawie ocenia się obecnośd i
nasilenie stresorów psychospołecznych w ich życiu.
" OÅ› V. Globalna Ocena Funkcjonowania
ICD-10
" OÅ› I. Rozpoznanie kliniczne
" Oś II. Poziom niesprawności - mierzony skalą
0-5 (brak niesprawności - głęboka
niesprawnośd w zakresie: (a) dbałości o siebie,
(b) aktywności zawodowej, (c) rodziny (d)
szerszego kontekstu społecznego
" OÅ› III. Czynniki kontekstowe
Psychodynamic Diagnostic Manual
(PDM)
" Oś I. Wzorzec osobowościowy i
zaburzenia osobowości
" OÅ› II. Profil mentalnego
funkcjonowania
" OÅ› III. Wzorzec objawowy.
Sposoby myślenia o diagnozie
" I. Dychotomiczne różnicowanie: nerwica/ zaburzenia
osobowości
" II. Różnicowanie poziomu zaburzenia
" III. Sposób doświadczania związków interpersonalnych
Òð Psychoanalytic Diagnosis: Understanding Personality Structure
in the Clinical Process
Nancy McWilliams
Wymiary osobowości wg. Nancy
McWilliams
Wymiar typologiczny
Neurotyczny
Wymiar
borderline
rozwojowy
psychotyczny
depresyjny
histeryczny
schizoidalny
dysocjacyjny
narcystyczny
paranoidalny
masochistyczny
psychopatyczny
Obsesyjno - kompulsywny
I. Dychotomiczne różnicowanie: nerwica/ zaburzenia
osobowości
" Nerwica
- Można wyodrębnid początek zaburzeo
- Można stwierdzid wyraz
ny wzrost lęku, zwłaszcza
dotyczącego symptomów neurotycznych
- Pacjent zgłasza się sam, ponieważ objawy są ego
dystoniczne (niezgodne z ego)
- Istnieje ego obserwujące i możliwośd zawarcia
przymierza terapeutycznego
Dychotomiczne różnicowanie: nerwica/ zaburzenia osobowości
" Zaburzenie osobowości
- Trudności występują od kiedy pacjent pamięta
- Obserwuje się ogólne pogarszanie się stanu psychicznego
- Pacjent zgłasza się często za namową rodzinny lub innych
osób lub skierowany przez instytucję, uważa swoje
zachowania, będące przyczyną trudności za ego-
syntoniczne, jedyne prawidłowe reakcje w określonej
sytuacji
- Słabe ego obserwujące powoduje, że pacjent postrzega
terapeutę jako prześladowcę lub magicznego wybawcę
II. Różnicowanie poziomu zaburzenia
" Określenie poziomu rozwojowego struktury
osobowości
" Określenie stylu obronnego w ramach
poziomu rozwojowego
Określenie poziomu rozwojowego
struktury osobowości
üð poziom psychotyczny (rozwojowo: symbiotyczny): osoby
zafiksowane na poziomie całkowitego zjednoczenia z
obiektem, poprzedzającego separację, mające trudnośd w
różnicowaniu tego co wewnątrz i na zewnątrz;
üð poziom bordeline (rozwojowo: separacja-indywiduacja):
zafiksowane na konflikcie pomiędzy zlaniem zagrażającym
tożsamości a izolacją;
üð poziom neurotyczny (rozwojowo: edypalny): osoby, które
przeszły etap separacji i indywiduacji ale pozostają w
konflikcie np. pomiędzy tym czego pragną a tym czego się
boją, prototypem takich konfliktów jest konflikt edypalny.
Poziom psychotyczny
Poziom borderline
Różnicowanie
o Centralny konflikt wokół
o Centralny konflikt wokół
bezpieczeostwa
autonomii
o Lęk przed separacją
o Lęk przed unicestwieniem
o Pierwotny konflikt rozwojowy 
o Pierwotny konflikt
separacja  indywiduacja
rozwojowy  symbiotyczny
o Zdolnośd do relacji z obiektem
o Zdolnośd do relacji z
 diada (pragnienie fuzji, lęk
obiektem  monada
przed utratą tożsamości)
o Poczucie  ja - zanurzone
o Poczucie  ja - obronne
Poziom psychotyczny
(rozwojowo - symbiotyczny)
" Brak dojrzałych (wtórnych) mechanizmów obronnych, korzystanie z pierwotnych
mechanizmów obronnych:
- unikanie
- zaprzeczanie
- omnipotentna kontrola
- idealizacja/dewaluacja
- rozszczepienie
-dysocjacja
" Trudności dotyczące poczucia tożsamości (czy istnieję i kim jestem: wiek, płed, poczucie
własnego ciała)
" Słaba zdolnośd testowania rzeczywistości
" Ego-syntoniczne magiczne myślenie
" Ksobnośd (prawidłowa orientacja stanów emocjonalnych innego ale odnoszenie do siebie)
" Słabe zróżnicowanie pomiędzy strukturami osobowości
" Trudnośd z rozgraniczeniem tego, co wewnętrzne od tego co zewnętrzne
" Niedostatek podstawowego zaufania
" Niedostatek obserwujÄ…cego ego
" Pierwotny konflikt: życie/śmierd, bezpieczeostwo/przerażenie, istnienie/nieistnienie
" Przeciwprzeniesienie terapeuty często jest pozytywne i ma cechy rodzicielskiej troski
Poziom bordeline (rozwojowo: separacja-indywiduacja)
" Korzystanie prymitywnych mechanizmów obronnych.
" Zaburzenia ciągłości poczucia ja. Trudności z opisaniem swojej osobowości,
a także podaniem wielowymiarowej charakterystyki innych osób. Reagowanie
wrogością w chwilach doświadczania trudności w integracji tożsamości (gdy
konfrontują się z niespójnością)
" Zachowane poczucie istnienia i brak egzystencjalnego przerażenia
" Zdolnośd testowania rzeczywistości, odróżnianie realnego od nie realnego,
przyjętego od nie przyjętego
" Pacjent zgłasza się z powodu konkretnych dolegliwości (lęk, choroby, depresja)
często za namową innych osób i nie dostrzega całości swoich trudności
osobowościowych
" Niedostatki obserwujÄ…cego ego
" Konflikt pomiędzy bliskością a dystansem prowadzi do ciągłej oscylacji pomiędzy
stanami odseparowania, którym towarzyszy poczucie odrzucenie a stanami
bliskości, którym towarzyszy panika związana z lękiem przed pochłonięciem
" Przeniesienie jest całościowe i pozbawione ambiwalencji
" Przeciwprzeniesienie bywa zaburzające i pochłaniające
Poziom neurotyczny
(rozwojowo - edypalny)
" Obecnośd dojrzałych mechanizmów obronnych
-wyparcie
- racjonalizacja
- izolacja
- intelektualizowanie
" Prymitywne mechanizmy obronne pojawiajÄ… siÄ™ w chwilach stresu
" Zintegrowane poczucie tożsamości, ciągłośd poczucia siebie w czasie,
zdolnośd do spójnego opisania swoich cech, charakteru, wyglądu a także
innych osób
" Zdolnośd do testowania rzeczywistości i dobry kontakt z realnością, brak
zniekształceo percepcji
" Zdolnośd do terapeutycznego rozszczepienia: ego obserwujące i
doświadczające. Pacjent jest w stanie dopuścid, że to jakaś wewnętrzna
dyspozycja jest przyczyną trudności, nawet jeśli przeżywa swoje
zachowania jako zgodne z ego.
" Podstawowy konflikt: trudności (pochodzących z wnętrza) w realizacji tego
czego siÄ™ chce
" Przeciwprzeniesienie terapeuty nie ma wszechogarniajÄ…cego charakteru
PROCES TERAPEUTYCZNY
Fazy rozwoju grupy terapeutycznej (za:
B. Tryjarska, 1994)
" Role grupowe
" Najważniejsze zjawiska
" Normy grupowe
" Najważniejsze tematy
Faza orientacji
" Przedmiot komunikacji to często: określanie
celów funkcjonowania grupy, wstępna
prezentacja siebie, wyrażanie obaw i
wątpliwości, określenie własnego miejsca w
grupie i własnego stosunku do autorytetów
" Typowe role to: lider dominacji, lider sympatii,
błazen grupowy, dobry uczeo, kozioł ofiarny,
outsider
Role Co robi Co czuje Reakcja grupy
grupowe
Lider Przejmuje przywództwo, nadaje y
le czuje się w niejasnych Dyskretnie podtrzymuje, gdyż
dominacji ramy interakcjom, wyznacza relacjach, chroni on grupÄ™ od zagubienia
cele, zadania zniecierpliwienie brakiem
efektów
Lider Dostarcza oparcia, zrozumienia, Wczuwa się w nastroje Podtrzymuje w roli, gdyż
sympatii ciepła i ochrony, ma tendencje większości osób i podziela je pozwala wyjawiad niejawne
do opiekowania siÄ™ komunikaty innych i chroni
przed agresywnymi impulsami
Błazen Rozładowuje napięcie przez y
le toleruje napięcie zwłaszcza W pierwszej fazie grupa może
grupowy humor, dykteryjki, dowcipy. lękowe podtrzymywad
Koncentruje uwagÄ™ na sobie
Kozioł Kanalizuje napięcie (agresywne, Specyficzny  brak wrażliwości Grupa atakuje, drwi, żartuje
ofiarny lękowe itd.) na nastroje, komunikację sobie z niego  pełni rolę
niewerbalną obiektu zastępczego agresji
Dobry Podporządkowuje się Uległośd wobec terapeuty Grupa może początkowo
uczeo zaleceniom i oczekiwaniom ignorowad pacjenta, z czasem
terapeuty, stara się zasłużyd na pojawia się coraz więcej
jego akceptacjÄ™ i uniknÄ…d jego agresji
rozdrażnienia
Rola Stoi na uboczu, izoluje się od Niepokój, brak bezpieczeostwa Początkowo próbuje włączyd
outsidera grupy do grupy, a gdy to siÄ™ nie
udaje ignoruje i pomija
Określenie stosunku do psychoterapeuty poprzez analogię do ról społecznych (za: Tryjarska,
1994)
Terapeuta Stosunek emocjonalny Oczekiwania wobec Postawy,
jako pacjentów terapeuty zachowania
prowokowanie,
obawa, bezpośrednia i oczekiwanie: karania testowanie
Reprezentant
pośrednia agresja, wymuszania wytrzymałości, bunt,
władzy
nieufność kontroli rebelia, rywalizacja,
bierny opór, uległość
oczekiwanie:
bierne oczekiwanie,
Lekarz, demonstrowania kompetencji, rad,
wiara w kompetencje podporzÄ…dkowanie
doradca wsparcia,
zaleceniom
szybkiego wyleczenia
oczekiwanie:
Dobrotliwy opieki, ochrony,
przywiÄ…zanie, uznanie, uleganie kierowaniu.
ojciec, miłości, pełnej akceptacji,
zaufanie sugestiom
spowiednik wybaczenia słabości, win,
kierowania
oczekiwanie:
sympatia, poczucie wymiany uczuciowej, nacisk na równorzędny
Przyjaciel
równości równorzędnego ujawniania emocji, udział w kontakcie
odsłaniania siebie, zrozumienia
oczekiwanie:
Przywódca
podziw, fascynacja ukazania drogi życiowej, wartości, próby naśladowania
duchowy
określenia stylu życia
Faza orientacji charakteryzuje siÄ™:
" Tendencją do niwelowania różnic
(poszukiwania podobieostwa)
" Pomijane są niechęci, antagonizmy, obawy
" Powierzchowne wsparcie (rady)
" Poszukiwanie czynnika konsolidacyjnego grupÄ™
(wspólny problem, wspólny wróg, wspólna
sytuacja)
Faza konfrontacji i eksploracji różnic
" Fazę rozpoczyna konflikt (złośd, zawód wobec
psychoterapeuty i innych członków grupy)
" Praca nad ujawnianiem impulsów
agresywnych
" Grupa może zgodnie atakowad terapeutę, lub
delegowad jakiegoś członka
" To co ułatwia to wstępna konsolidacja grupy i
uczucie przynależności
Nowe role grupowe w Fazie
konfrontacji i eksploracji różnic (za:
Tryjarska , 1994)
"  Wyraziciel nastrojów grupowych"
"  Stabilizator emocji grupowych"
"  Sumienie grupy"
"  Dziecko grupowe"
"  Biedne dziecko"
"  Szalone dziecko"
"  Dobra mama ,  Kochany wujaszek
"  Bard grupowy ,  Filozof
"  Opozycjonista
Faza Pogłębionej eksploracji
problemów
" Pojawiają się intymne relacje doświadczeo z
dzieciostwa: utraty, odrzucenia, rywalizacji z
rodzeostwem.
" Pojawiają się nie spełnione pragnienia: np. idealnej
miłości
" PojawiajÄ… siÄ™ tematy zwiÄ…zane z: dominacjÄ…,
zależnością, wpływaniem na innych, obawą przed
intymnością
" PojawiajÄ… siÄ™ zmiany w grupie i poza niÄ…
" Wzrasta poczucie sprawstwa
" Uniezależnienie od roli grupowej i terapeuty
Faza kooczenia
" Pojawiają się trudne przeżycia
" Tematy dotyczą: planów na przyszłośd,
śmierci, niezależności
" Może pojawid się nasilenie objawów
" Grupa przeżywa smutek związany ze zbliżającą
siÄ™ utratÄ…
Fazy rozwoju grupy (Schultz)
1. WewnÄ…trz na zewnÄ…trz (problem
miejsca w grupie)
2. Góra  dół (problem autorytetu,
rywalizacji)
3. Blisko  daleko (miłosne związki,
intymnośd)
FAZY ROZWOJU GRUPY (Agazarian, Peters, 1981)
fazy dotyczą tematów związanych z:
" zależnością
" siłą
" kontrolÄ…
" pozornie dobrÄ… atmosferÄ…
" procesami separacji i indywidualizacji
" tworzenia wzajemnych,
dwukierunkowych zależności
Model Petersa i Agazarian (1981)
I. faza orientacji na lidera 
problem zależności od niego,
problem władzy
II. faza orientacji na grupÄ™
(problemy separacji 
indywidualizacji)
Zależnośd: ucieczka.
" Grupy koncentruje się na liderze i problemie zależności
od niego. Lider spostrzegany jest jako figura
omnipotentna, od niego zależy rozwój grupy. To co dobra
projektowane jest na lidera, to co dewaluowane  na
grupÄ™
" Pojawia siÄ™ delegowany pacjent jako rozwiÄ…zanie
narastającej frustracji (kozioł ofiarny)
" Ważną kwestią jest spójnośd grupy. Występują tendencje
do ucieczki z grupy, a sposobem ich przezwyciężenia
jest tworzenie par osób odczuwających, które łączy
pewne podobieostwo postaw.
Sprzeciw wobec zależności: walka
" W grupie pojawiajÄ… siÄ™ podgrupy
wyrażające pozytywne lub negatywne
tendencje wobec lidera.
" pojawiajÄ… siÄ™ specyficzne role np:
"wojownika" i "kozła ofiarnego" .
" Pojawia się biernośd (jako sposób
wyrażanie agresji)
" Grupa jest posłuszna wobec lidera lub
walczy z nim.
" Podważane są normy grupowe
Siła: autorytet.
" Pojawia siÄ™ rebelia lub "uwodzenie" lidera.
" Dominuje walka z terapeutÄ… (jest np.
pomijany, negowany, podważany)
" PojawiajÄ… siÄ™ uczucia triumfu nad liderem
gdy grupa czuje swoją siłę.
Zauroczenie sobÄ…
" Głównymi tematami jest bliskośd, otwartośd.
Następuje docenienie grupy (idealizacja terapii
grupowej, możliwości grupy).
" Pacjenci stają się dla siebie bardzo ważni, może
pojawiad się odczucie, że to są najważniejsze
osoby w życiu.
" Grupa skupiona jest na sobie i materiał
zewnętrzny jest mało eksplorowany.
" Pojawia siÄ™ erotyzacja.
Odczarowanie
" Następuje rozczarowanie grupą i
możliwościami grupy, pojawiają się
depresyjne nastroje zwiÄ…zane z utratÄ…
fantazji
" Pojawia się materiał ukazujący niezależne
osoby. Członkowie grupy mogą zaczynad
unikad siebie i koncentrowad na innych
sprawach.
" Pojawia siÄ™ problematyka poczucia
własnej tożsamości i niezależności.
Wzajemne zależności
" Pojawia się zdolnośd członków grupy do
brania odpowiedzialności za siebie i
grupÄ™. Praca dotyczy rozwiÄ…zywania
konkretnych zadao
" Pojawia siÄ™ realistyczne zaufanie do
innych członków grupy i akceptacja
charakteru wzajemnych związków.
Fazy w procesie kooczenia
1. Faza zaprzeczenia (acting outy np. spóz
nianie
się, wyjazdy służbowe itp.)
2. Zależności i złości (pojawiają się sny o śmierci
grupy, terapeuty,  ataki objawami )
3. Otwartej konfrontacji (zadowoleni i
niezadowoleni z terapii)
4. Akceptacji