Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Nr 9
Poezje Staffa i Kasprowicza, Wesele Wyspiańskiego
Poezje Staffa i Kasprowicza, Wesele Wyspiańskiego
Poezje Staffa i Kasprowicza, Wesele Wyspiańskiego
Poezje Staffa i Kasprowicza, Wesele Wyspiańskiego
Poezje Staffa i Kasprowicza, Wesele Wyspiańskiego
1. Które z poniższych tytułów to wyłącznie to- c) Nietzschego
miki wierszy Leopolda Staffa?
d) świętego Augustyna
odpowiedz
: b)
a) Sny o potędze, Uśmiechy godzin, Pieśń o skowronku,
Wysokie drzewa
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
b) Ptakom niebieskim, Sad rozstajny, Oczy otchłani,
Kowal to wiersz wyrażający nietzscheańską postawę
Szumiąca muszla
Leopolda Staffa, można go nazwać manifestem woli
c) Barwa miodu, Ptakom niebieskim, Studium przed-
mocy. Tytułowy kowal to człowiek silny, wolny, który
miotu, Martwa pogoda
samodzielnie kształtuje swoje wnętrze:
d) Wszystkie powyższe tytuły
bo z tych kruszców dla siebie serce wykuć muszę,
odpowiedz
: a)
Serce hartowne, mężne, serce dumne, silne.
Komentarz: Warto jednak pamiętać, że poeta nie akceptował w ca-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
łej rozciągłości filozofii Nietzschego. Odrzucił wszyst-
Leopold Staff, jako poeta trzech pokoleń, był bardzo
ko to, co było niezgodne z etyką chrześcijańską, mię-
płodnym twórcą i lista jego tomików wierszy jest dłu-
dzy innymi indywidualną moralność, pogardę dla lito-
ga. Tym niemniej należy umieć je rozpoznać. Zwróć
ści, współczucia i altruizmu.
uwagę na to, jak piękne i poetyckie są tytuły wszyst-
kich zbiorów. W punkcie b) zaplątał się Sad rozstajny
4. Który słynny średniowieczny utwór przełożył
Bolesława Leśmiana, a w c)  Studium przedmiotu
na język polski Leopold Staff?
Zbigniewa Herberta.
a) Pieśń o Rolandzie
b) Złota Legenda
2. Do jakiej grupy poetyckiej należał Staff?
c) Kwiatki świętego Franciszka
a) do Skamandra
d) Dzieje Tristana i Izoldy
b) do Żagarów
odpowiedz
: c)
c) do tzw. drugiej Awangardy
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
d) do Płanetników
odpowiedz
: d) Leopold Staff przetłumaczył Kwiatki świętego Fran-
ciszka. W postawie tego świętego odnalazł inspirację
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
do budowania własnego światopoglądu. Staff nie był
Leopold Staff należał do mało znanej grupy poetyc- człowiekiem wyjątkowo religijnym, franciszkanizm
kiej Płanetnicy (była to lwowska grupa artystyczno- w jego wydaniu to po prostu aprobata rzeczywistości,
literacka, której członkowie spotykali się w domu poczucie harmonii i szczęścia, pogodzenie ze sobą
Maryli Wolskiej; należeli do niej również Ostap Or- i z otaczającym światem. Najlepszym i chyba najbar-
twin, Antoni Mueller i Józef Ruffer), ale jego twór- dziej znanym przykładem postawy franciszkańskiej
czość jest bardzo dojrzałą formą własnej życiowej fi- jest wiersz Przedśpiew z tomu Gałąz
kwitnąca.
lozofii. Przy okazji sprawdz
, czy potrafisz podać przed-
stawicieli grup poetyckich wymienionych w pozosta- 5. Jakie postawy odnajdujesz w poezji Leopol-
łych punktach.
da Staffa?
a) klasycyzm
3. W duchu jakiej filozofii napisany jest wiersz
b) franciszkanizm
Kowal?
c) dekadentyzm
a) świętego Franciszka
d) nietzscheanizm
b) Schopenhauera
odpowiedz
: a), b), c), d)
1
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Komentarz: c) porównanie
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
d) antyteza
Wszystkie powyższe postawy można odnalez
ć w bo-
odpowiedz
: a)
gatej twórczości poety. Warto zwrócić uwagę na de-
kadentyzm: wprawdzie Staff był programowo antyde-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
kadentem, ale zdarzyło mu się napisać nastrojowy
Synestezja to zabieg polegający na łączeniu ze sobą
Deszcz jesienny w klimacie epoki. Umiłowanie dla
doznań pochodzących z różnych zmysłów (wzroku, słu-
kultury antycznej widać głównie w tomach Gałąz
kwit-
chu, węchu, dotyku, smaku). To współodczuwanie,
nąca i Uśmiechy godzin.
łączenie i przekształcanie różnych wrażeń zmysło-
wych. W poezji przejawia się w zmetaforyzowanych
6. Które z określeń najlepiej określa Leopolda
wyrażeniach, np.: srebrzystoturkusowa cisza, czyli zmysł
Staffa jako poetę:
wzroku (kolor) + zmysł słuchu (cisza). Była już mowa
o tym środku stylistycznym przy okazji twórczości Ka-
a) mistyczny wizjoner
zimierza Przerwy-Tetmajera. A powyższy fragment
b) afirmujący życie mędrzec
pochodzi z wiersza Leopolda Staffa pod tytułem Wy-
c) złośliwy i bystry obserwator rzeczywistości
sokie drzewa.
d) zaangażowany krytyk polskiego społeczeństwa
odpowiedz
: b)
9. którym młodopolskim twórcą wiąże się tra-
gedia osobista Jana Kasprowicza i jednocze-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
śnie ówczesny skandal obyczajowy?
Nie powinieneś mieć kłopotów z tym pytaniem. Wła-
ściwie twórczość każdego poety można skwitować jed-
a) ze Stanisławem Wyspiańskim
nym celnym stwierdzeniem. Oczywiście, nie znaczy
b) ze Stanisławem Przybyszewskim
to, że temat jest już wyczerpany. Chodzi o to, żebyś
c) z Kazimierzem Przerwą-Tetmajerem
umiał natychmiast skojarzyć klimat utworów na myśl
d) z Lucjanem Rydlem
o konkretnym nazwisku.
odpowiedz
: b)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
7. Przyporządkuj cytatom tytuły wierszy Staffa,
Stanisław Przybyszewski to prawdziwy młodopolski
z których pochodzą:
cygan  artysta, w pewnym momencie przewodniczył
a) Żyłem i z rzeczy ludzkich nic nie jest mi obce.
całemu artystycznemu środowisku Krakowa (był re-
b) Proszę cię, duszo moja, bądz
że mi szaloną,
daktorem naczelnym Życia). Przybyszewski odwiedził
Bo ukradłem nadzieję gdzieś w karczmie przydroż-
we Lwowie Kasprowicza i zawrócił w głowie jego
nej!
żonie  Jadwidze. Ta po niedługim czasie zostawiła
dla niego męża i rodzinę. Dopiero po wielu latach
c) Budowałem na piasku I zwaliło się.
Kasprowiczowie uzyskali rozwód.
Budowałem na skale
I zwaliło się.
Teraz budując zacznę
10. Z chałupy Jana Kasprowicza to:
od dymu z komina.
a) cykl prozy tatrzańskiej
d) Bo z tych kruszców dla siebie serce wykuć muszę,
b) cykl sonetów
Serce hartowne, mężne, serce dumne, silne.
c) zbiór oktostychów
odpowiedz
:
d) dramat o tematyce ludowej
a) Przedśpiew, b) Sonet szalony, c) Podwaliny, d) Ko-
odpowiedz
: b)
wal
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
To cykl poetyckich miniatur fabularnych. W każdej
Z tym też nie powinieneś mieć problemów. Znajdują
z nich odnajdziecie jakiś strzęp chłopskiej biografii
się tutaj fragmenty najpopularniejszych wierszy po- naznaczonej piętnem tragizmu: historię chłopki, któ-
ety. Zwróć uwagę na cytat z Przedśpiewu, to parafraza
ra po utracie gospodarstwa została żebraczką, trage-
myśli Terencjusza, warto o tym pamiętać. A cytat dię wiejskiego nędzarza, umierającego w gorączce
z punktu c) to nie fragment, ale cały wiersz. (nie stać go na lekarza) bądz
los chłopskiego dziecka,
które wyjeżdża do miasta, zdobywa wykształcenie
okupione wielkim trudem i& umiera na gruz
licę. Przy
8. Jaką figurę poetycką rozpoznajesz w poniż-
okazji, przypomnij sobie budowę sonetu i sprawdz
, co
szym fragmencie?
to takiego: oktostych.
Koniki polne w sierpniowym gorącu
Tysiącem srebrnych nożyc szybko strzygą ciszę
11. Z czym związane są przemiany nieruchomego
a) synestezja krajobrazu w poszczególnych utworach cyklu
Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach?
b) oksymoron
2
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Odpowiedz
:
14. Przyporządkuj zjawy osobom dramatu, któ-
Przemiany krajobrazu wiążą się ze zmieniającymi się
rym się ukazały:
porami dnia.
a) Dziennikarzowi  Chochoł, Dziadowi  Rycerz,
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Marysi  Isia, Poecie  Stańczyk, Panu Młodemu 
Hetman, Gospodarzowi  Widmo, Gospodarzowi
Zmienność krajobrazu uzasadniają zmieniające się
pory dnia. Pierwsza odsłona ma miejsce o brzasku,  Wernyhora.
druga w południe, trzecia w porze popołudniowej,
b) Marysi  Wernyhora, Dziadowi  Stańczyk, Isi 
czwarta zaś o zmierzchu. Zwróć uwagę, że przypo-
Chochoł, Poecie  Rycerz, Panu Młodemu  Het-
mina to malarską technikę impresjonistów. Ci ar-
man, Gospodarzowi  Widmo, Dziennikarzowi 
tyści też uwieczniali krajobrazy w różnych porach
Wernyhora.
dnia, a zmieniające się wraz z wędrówką słońca po
c) Isi  Chochoł, Marysi  Widmo, Dziennikarzowi  Stań-
niebie światło, dawało zupełnie odmienne efekty
czyk, Poecie  Rycerz, Panu Młodemu  Hetman,
tego samego obiektu.
Dziadowi  Upiór, Gospodarzowi  Wernyhora.
d) Gospodarzowi  Wernyhora, Panu Młodemu 
12. Harenda to:
Stańczyk, Marysi  Widmo, Dziadowi  Upiór,
a) tom wierszy Jana Kasprowicza
Dziennikarzowi  Rycerz, Isi  Hetman, Poecie 
b) dom poety
Chochoł
c) muzeum poświęcone Kasprowiczowi
odpowiedz
: c)
d) ulubiona miejscowość wypoczynkowa poety
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
odpowiedz
: b) i c)
Niełatwo spamiętać te wszystkie postaci, ale jeśli uczci-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
wie przeczytało się cały dramat, to można skojarzyć
właściwe pary  na logikę . Pamiętaj o istotnym podziale
To dom w górach, na wysokim brzegu Zakopianki.
bohaterów Wesela na osoby i osoby dramatu. Te pierw-
Kasprowicz spędził w Harendzie ostatnie lata swo-
sze to wszystkie postacie realistyczne, a osoby dramatu
jego życia. Ponieważ kupno domu umożliwiła mu wy-
to zjawy ukazujące się uczestnikom wesela.
soka zaliczka na tłumaczenia literatury angielskiej,
poeta zwykł mawiać, że dom w Zakopanem zafun-
dował mu pewien Anglik, niejaki Szekspir. Obecnie
15. Włodzimierz Tetmajer to:
znajduje się tam muzeum poety, założone z inicjaty-
a) pierwowzór postaci Gospodarza w Weselu
wy jego żony  Marii, która była zresztą jego pierw-
b) przyrodni brat Kazimierza Przerwy-Tetmajera
szym kustoszem.
c) pisarz, działacz polityczny
d) pierwszy odważny z krakowskiego środowiska in-
13. Z jakimi tematami należy połączyć Dies irae?
teligentów, który pojął za żonę chłopkę
a) bunt
odpowiedz
: a), b), c), d)
b) katastrofizm
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
c) sąd ostateczny
Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe. Po raz kolejny
d) prometeizm
namawiamy, bądz
cie wyjątkowo uważni przy rozwią-
odpowiedz
: a), b), c), d)
zywaniu testów, bo jeśli nie jest jasno powiedziane, że
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
jest to test jednokrotnego wyboru, można trafić na nie-
spodziankę, np. w postaci wszystkich prawidłowych
W hymnie możemy odnalez
ć wszystkie powyższe te-
odpowiedzi, albo odwrotnie  może zdarzyć się, że
maty. Dies irae to symboliczna wizja Sądu Ostatecz-
wszystkie odpowiedzi są fałszywe. A Włodzimierz
nego i końca świata. Katastrofę zapowiada przeraz
-
Tetmajer zaszokował Kraków w 1890 roku, jako
liwy dz
więk trąb i zjawiska świetlne: krzepnięcie
pierwszy żeniąc się z chłopką (Anną Mikołajczy-
ognia i ciemnienie blasku. Nakreślony w tym utwo-
kówną, siostrą Panny Młodej). Była jeszcze trzecia
rze obraz świata wiąże się z problematyką etyczną,
siostra Mikołajczykówna, Marysia zaręczona w mło-
pytaniem o genezę zła i jego sprawcę. Wygłaszają-
dości z malarzem Ludwikiem de Laveaux, po jego
cy monolog przyjmuje postawę prometejską. Wy-
wyjez
dzie za granicę i przedwczesnej śmierci wyszła
głasza bluz
nierczą mowę do Boga, w której Oskar-
za chłopa Wojtka. W Weselu to właśnie dawna miłość
ża Stwórcę o zło, ludzkie cierpienie, grzech pano-
ukazuje jej się pod postacią Widma.
szące się na świecie. Warto pamiętać, że w twór-
czości Kasprowicza pojawia się też motyw pogodze-
nia z Bogiem:
16. Podaj autorów następujących wypowiedzi
w Weselu:
Przestałem się wadzić z Bogiem 
Serdeczne to były zwady: a) Niech na całym świecie wojna,
Zrodziła je ludzka niedola, byle polska wieś zaciszna,
Na którą nie ma już rady. byle polska wieś spokojna.
3
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
b) A, ja myślę, ze panowie b) symbol szczęścia
duza by juz mogli mieć,
c) znak próżności, egoizmu
ino oni nie chcom chcieć!
d) symbol jedności, siły duchowej narodu
odpowiedz
: a)
c) A bo chłop i ma coś z Piasta,
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
coś z tych królów Piastów  wiele! (& )
chłop potęgą jest i basta!
Symbolika w Weselu jest bardzo ważna. Chochoł uka-
zał się Isi i oznaczał martwotę i zniewolenie. Czym
d) Miałeś, chamie, złoty róg.
jest chochoł? Na wszelki wypadek przypomnijmy  to
po prostu krzew róży zawinięty na zimę w słomę dla
e) Wyście sobie, a my sobie.
ochrony przed mrozem. Dlatego czasem bywa też in-
Każden sobie rzepkę skrobie.
terpretowany jako symbol ochrony, nadziei na przy-
szłość  wiosną róża zakwitnie i Polska się odrodzi.
odpowiedz
:
Pamiętaj, że symbol ma to do siebie, że jest wielo-
a) Dziennikarz,b) Czepiec,
znaczny!
c) Gospodarz, d) Chochoł, e) Radczyni
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
19. Które z poniższych to tytuły dzieł Stanisła-
Wiele fragmentów Wesela funkcjonuje poza tekstem,
wa Wyspiańskiego?
wiedzie w języku polskim samodzielne życie, dlatego
a) Warszawianka, Akropolis, Noc listopadowa
znajomość niektórych cytatów jest po prostu obowiąz-
b) Powrót Odysa, Wyzwolenie, Śpiący Mietek
kowa.
c) Warszawianka, Wesele, Chochoły na Plantach
d) Akropolis, Powrocie Odysa, Sędziowie.
17. Z jakim realnym wydarzeniem wiąże się
odpowiedz
: a), b), c), d)
akcja dramatu? Wymień przynajmniej 3 oso-
by, które były pierwowzorem postaci drama-
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
tu Wyspiańskiego.
Wszystkie punkty zawierają tytuły dzieł Stanisława
Odpowiedz
: Wyspiańskiego. Należy jednak pamiętać, że oprócz
Inspiracją dla Wyspiańskiego było prawdziwe wesele
dramatów pisał on także wiersze, był malarzem, gra-
krakowskiego inteligenta z chłopką w Bronowicach,
fikiem, projektował witraże.
a byli tam między innymi: sam Stanisław Wyspiański,
W punkcie c) znalazł się tytuł cyklu obrazów  pej-
Włodzimierz Tetmajer, Lucjan Rydel.
zaży: Chochoły na Plantach, zaś w punkcie b) obraz
Śpiący Mietek. Dzieci to jeden z bardzo lubianych
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
przez artystę tematów malarskich  najwięcej nama-
Tytułowe wesele odbyło się 20 listopada 1900 roku
lował portretów Helenki, Stasia i Mietka  własnych
w podkrakowskich Bronowicach. Poeta Lucjan Rydel
dzieci.
(w dramacie Pan Młody) ożenił się z chłopską córką
Jadwigą Mikołajczykówną, a na tym weselu bawili się
20. Kto jest autorem Plotki o  Weselu ?
i bronowiccy chłopi, i krakowska inteligencja. Zapro-
szony został także Stanisław Wyspiański. Wszystko
a) sam Wyspiański
odbyło się w domu Włodzimierza Tetmajera (w We-
b) Lucjan Rydel, czyli Poeta z dramatu
selu Gospodarz), przyrodniego brata Kazimierza Prze-
c) Tadeusz Boy-Żeleński
rwy-Tetmajera (w Weselu Poeta). Wesele po raz pierw-
d) Roman Brandstaetter
szy zostało wystawione 16 marca 1901 roku na scenie
odpowiedz
: c)
krakowskiego Teatru Miejskiego. A
ączyło się ze skan-
dalem towarzyskim, gdyż na widowni zasiedli ci, któ- komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
komentarz:
rzy byli pierwowzorami bohaterów dramatu. Nawet
Tadeusz Boy-Żeleński, świadek epoki, zapisał po la-
niektóre zdarzenia czy rozmowy oparte były na rze-
tach swoje wspomnienia z wesela w bronowickiej cha-
czywistych. Prześmiewczo i z dużym dystansem uka-
cie. Wspomina tak oto Stanisława Wyspiańskiego:
zany Pan Młody, czyli Lucjan Rydel, po premierze
Pamiętam go jak dziś, jak szczelnie zapięty w swój czarny
sztuki obraził się na Wyspiańskiego.
tużurek stał całą noc oparty o futrynę drzwi, patrząc
swoimi stalowymi, niesamowitymi oczyma. Obok wrzało
18. Chochoł w utworze to:
weselisko, huczały tańce, a tu od izby do izby raz po raz
a) symbol martwoty i zniewolenia, ale też nadziei na
wchodziło parę osób, raz po raz dolatywał jego uszu
odrodzenie się narodu
strzęp rozmowy. I tam ujrzał, i usłyszał swoją sztukę.
4