7. "Wesele" S. Wyspiańskiego jako dramat symboliczny i impresjonistyczny.

Wesele" Wyspiańskiego podejmuje tematykę narodową i kontynuuje tym samym tradycję romantyczną w myśl założeń, że literatura powinna służyć ideom narodowowyzwoleńczym. Nie tylko treść, ale i forma nawiązuje do konwencji romantycznej, dlatego "Wesele" jest dramatem neoromantycznym. W utworze przeplatają się dwa wątki: realistyczny, w którym występują osoby mające swoje pierwowzory w rzeczywistości, uczestnicy wesela oraz fantastyczny, w którym pojawiają się tak zwane osoby dramatu, czyli zjawy, duchy. Wyspiański posługuje się również symbolem, wiele scen ma charakter symboliczny. Szczególnie w II akcie - pojawiają się postacie i przedmioty o charakterze symbolicznym. Widma są personifikacją (uosobieniem) myśli osób rzeczywistych, uzewnętrznieniem, "co się komu w duszy gra". Widmo uosabia wewnętrzne przeżycia Marysi, jej tęsknoty miłosne, postać malarza Ludwika de Laveaux, ucznia Jana Matejki, z którym była zaręczona. Po jego śmierci Marysia wyszła za mąż za chłopa, ale nie mogła zapomnieć dawnego narzeczonego. Widmo symbolizuje indywidualny dramat miłosny, podobny do dramatu romantycznego. Stańczyk - błazen nadworny ostatnich Jagiellonów i postać z obrazu Matejki - ukazuje się dziennikarzowi jako jego głos wewnętrzny, jego sumienie. Przypomina o trwającej niewoli narodowej i niemocy charakteryzującej społeczeństwo polskie. Rycerz - Zawisza Czarny z Garbowa, sławny rycerz polski z XV wieku, który walczył u boku Jagiełły pod Grunwaldem - uosabia siłę i męstwo, jest wzorem patriotyzmu, minionej chwały i mocy narodowej. Ukazuje się on Poecie, który jest dekadentem, człowiekiem słabym, jak inni z jego pokolenia. Hetman - Ksawery Branicki, zbrodniczy, zdradziecki hetman, sprzedawczyk - symbolizuje zdradę narodową i szlacheckie warcholstwo. Upiór - Jakub Szela, przywódca krwawej galicyjskiej rzezi - jest uosobieniem nienawiści chłopów do szlachty, przekonuje, że o braterstwie panów i chłopów nie może jeszcze być mowy, ponieważ wzajemne krzywdy nie zostały jeszcze zapomniane. Wernyhora - na wpół legendarny Kozak, wróżbita ukraiński, postać z obrazu Matejki - jest symbolem wiary w odrodzenie ojczyzny. Bronowicka chata to jakby miniaturowa Polska, jej społeczeństwo - podzielone, nie mogące się porozumieć i zjednoczyć. Taniec chocholi jest symbolem społeczeństwa niezdolnego do walki o wolność, marazmu, zastoju, niemocy i bezmyślności, w których pogrążeni są Polacy. Chochoł to symbol odrodzenia - pod słomianą okrywą znajduje się uśpiony na zimę krzak róży, który na wiosnę ożyje, przebudzi się, zakwitnie. Złoty róg, który Wernyhora daje Gospodarzowi (a ten nieodpowiedzialnie powierza go Jaśkowi, który go gubi), to symbol myśli kierującej narodem, powodzenia w walce o wolność. Czapka z piór, po którą schyla się Jasiek, to czapka krakowska z pawimi piórami. Symbolizuje bogactwo (Jasiek bardzo ją cenił, do tego stopnia, że przez nią zgubił złoty róg) i chciwość. Złota podkowa symbolizuje szczęście w walce o wolność. Gospodyni zamyka ją w drewnianej, malowanej skrzyni. Podkowa ta staje się symbolem chciwości i poczucia słabości. "Wesele" jest także dramatem impresjonistycznym. Widać to np. w didaskaliach, gdzie opisy podkreślają rolę gry światła i cienia; blask świecy tworzy tajemniczą, mistyczną atmosferę, zapadający zmrok zapowiada niezwykłe wydarzenia, z oświetlonej weselnej izby pada blask do ciemnej alkowy. Autor podkreśla także w dramacie, jak ważną rolę odgrywają w sztuce kolory, światło, dźwięk i muzyka.