UCZESTNICY POST
POWANIA ADMINISTRACYJNEGO
NA PRAWACH STRONY
Uczestnicy postępowania administracyjnego są to podmioty, mające prawa procesowe tak jak strona
ale nie mają żadnego interesu w postępowaniu.
Uczestnikami na prawach strony są:
a)Prokurator (czyli osoba chroniąca praworządność oraz nadzorująca ściganie przestępstw) 
zgodnie z Ustawą o Prokuraturze z dn. 20. 06. 1985 roku (Dz. U. 1985 Nr 31 poz. 138, z pozn. zm.)
prokuraturę stanowią: Prokurator Generalny (tj. naczelny organ prokuratury, którego funkcje
stanowi Minister Sprawiedliwości), podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych
jednostek organizacyjnych, prokuratorzy Izby Pamięci Narodowej  Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu.
Zgodnie z art. 7 Ustawy o Prokuraturze, Prokurator jest zobowiązany do podejmowania działań
określonych w ustawach, kierując się zasada bezstronności i równego traktowania wszystkich
obywateli, co oznacza, że wykluczone jest sytuacja traktowania pobłażliwiej członków rodziny
Prokuratora, znajomych czy kierowanie się przez Prokuratora własnymi domysłami czy
przekonaniami, a jedynie niezbitymi dowodami.
Prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych powołuje Prokurator Generalny, a
prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury powołuje Prokurator Generalny
na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Aby móc być powołanym na stanowisko Prokuratora
należy:
* posiadać obywatelstwo polskie i posiadać pełnię praw cywilnych i obywatelskich
* być nieskazitelnego charakteru (art. 14 pkt. 2 Ustawy o prokuraturze)
* ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznawane w
Polsce
* jest zdolny (w sensie zdrowotnym)do pełnienia obowiązków Prokuratora
* ukończył 26 lat
* zdał egzamin prokuratorski lub sędziowski
* pracował w charakterze asesora prokuratorskiego lub sędziowskiego minimum rok albo odbył
wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury okres służby przewidziany w przepisach o
służbie wojskowej żołnierzy zawodowych;
b)organizacje społeczne, (np. rada adwokacka, izba lekarska, itd.) - jest to m. in. organizacja
spółdzielcza, samorządowa lub zawodowa, chroniąca interesów publicznych. Występują one w
postępowaniu administracyjnym na prawach strony, jednak jeżeli nie uczestniczy ona w
postępowaniu na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej przedstawić temu
organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.
Zgodnie z art. 31 Kodeksu Postępowania Administracyjnego organizacja społeczna może w sprawie
dotyczącej innej osoby występować z żądaniami takimi jak:
* wszczęcie postępowania;
* dopuszczenie jej do udziału w postępowaniu ale tylko gdy jest to uzasadnione celami statutowymi
tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny;
c)Rzecznik Praw Obywatelskich (chroni on prawa i wolności obywateli)  posiada następujące
prawa procesowe: żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego, uczestniczenie w
postępowaniu administracyjnym na prawach przysługujących prokuratorowi, itd. Współdziała on ze
stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami na
rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela.
Zgodnie z Ustawą o Rzeczniku Praw Obywatelskich z dn. 15. 07. 1987 roku (Dz. U. Z 2001 r. Nr
14 , poz. 147 oraz z 2007 r. Nr 25, poz. 162) Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) powołuje Sejm
za zgoda Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo za zgodą 35 posłów, a szczegółowy tryb
zgłaszania kandydatów do pełnienia obowiązków Rzecznika Praw Obywatelskich określa uchwała
Sejmu. Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa przed Sejmem
następujące ślubowanie:
"Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków Rzecznika Praw
Obywatelskich dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec wolności i
praw człowieka i obywatela, kierując się przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego
i sprawiedliwości.
Ślubuję, że powierzone mi obowiązki wypełniać będę bezstronnie, z najwyższą sumiennością i
starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy
państwowej i służbowej."
Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg."
Kadencja Rzecznika Praw Obywatelskich trwa 5 lat (licząc od daty złożenia ślubowania przez
Sejmem). Ponadto ta sama osoba nie może pełnić obowiązków Rzecznika praw Obywatelskich
więcej niż przez dwie kadencje.
Zgodnie z art. 8 Ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich podejmuje on czynności przewidziane w
ustawie, gdy powez
mie wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i
obywatela.
W postępowaniu administracyjnym wyróżnić można podmioty postępowania i uczestników
postępowania. Podmiotami postępowania są organy administracyjne powołane do autorytatywnej
konkretyzacji normy prawa materialnego w sprawie administracyjnej, będącej przedmiotem
postępowania. Do tej grupy należą też podmioty, które w danej sprawie mają chronione przez
prawo interesy (tj. strona i podmioty na prawach strony). Podmioty postępowania korzystają z
przyznanych im przez prawo procesowe pełni praw procesowych (tj. zespołu uprawnień i
obowiązków procesowych zróżnicowanych ze względu na pozycję prawną określonego podmiotu w
postępowaniu administracyjnym). Instytucja procesowa podmiotów na prawach strony
charakteryzuj się tym, że prawo procesowe dopuszcza do uczestnictwa w postępowaniu organizację
społeczną i prokuratora, ale podmioty te nie są stronami w toczącym się postępowaniu, gdyż
postępowanie nie toczy się w ich  własnej sprawie , występują one nie zamiast ale obok i
niezależnie od strony.
Podmioty na prawach strony działają niezależnie od strony, działają za to obok niej, przysługują im
takie same prawa procesowe jak stronie, nie posiadają praw materialno-prawnych.
Definicję strony postępowania reguluje art. 28 Kodeksu Postępowania Administracyjnego: ''Stroną
jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo żąda czynności
organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek''. Strona postępowania sama występuje
w swoim imieniu lub w jej imieniu i na jej rzecz działa inny podmiot (pełnomocnik procesowy, np.
adwokat).
Uprawnieniami procesowymi stron postępowania administracyjnego są:
" prawo do żądania wszczęcia postępowania oraz do bycia poinformowanym o wszczęciu
postępowania na wniosek innej strony lub z urzędu;
" prawo do wycofania wniosku o wszczęcie postępowania
" prawo do bycia informowanym o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć
wpływ na ustalenie praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego;
" prawo do działania przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego
działania;
" prawo do złożenia zażalenia na niezałatwienie sprawy w ustawowym terminie;
" prawo do przeglądania akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów (kserokopii, zdjęć
cyfrowych) w każdym stadium postępowania;
" prawo żądania uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy oraz prawo do
żądania wydania uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony;
" prawo składania wniosków dowodowych oraz prawo składania dowodów (np. dokumentów, opinii
ekspertów);
" prawo do bycia zawiadomionym o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków,
biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem;
" prawo brania udziału w przeprowadzeniu dowodu, w tym prawo zadawania pytań świadkom,
biegłym i stronom oraz prawo składania wyjaśnień;
" prawo do czynnego udziału w rozprawie: składania wyjaśnień, zgłaszania żądań, propozycji i
zarzutów oraz przedstawiania dowodów na ich poparcie, a także wypowiadania się co do wyników
postępowania dowodowego;
" prawo do zawarcia ugody administracyjnej;
" prawo żądania zawieszenia postępowania oraz podjęcia zawieszonego postępowania;
" prawo wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed
wydaniem decyzji;
" prawo do otrzymania postanowień i decyzji na piśmie;
" prawo do składania zażaleń na postanowienia, co do których KPA przewiduje taką możliwość;
" prawo do żądania wstrzymania natychmiastowego wykonania decyzji;
" prawo do wniesienia odwołania od decyzji i brania czynnego udziału także w tym stadium
postępowania (w postępowaniu przed organem II instancji);
" prawo zaskarżenia decyzji ostatecznej w jednym z nadzwyczajnych trybów postępowania oraz
prawo brania czynnego udziału w tych postępowaniach.
Bibliografia:
" Borkowski Janusz, Adamiak Barbara, Kodeks Postępowania Administracyjnego. Komentarz, wyd.
Beck, 2009
" Ustawa o Prokuraturze z dn. 20. 06. 1985 roku (Dz. U. 1985 Nr 31 poz. 138, z pozn. zm.)
" Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich z dn. 15. 07. 1987 roku (Dz. U. Z 2001 r. Nr 14 , poz.
147 oraz z 2007 r. Nr 25, poz. 162)
" www.wikipedia.pl