Czy Mikotaj Sêp SarzyÃÄ…ski jest twórcÂÄ… renesansowym czy barokowym?

TwórczoÅ“ÃÅš MikoÂÅ‚aja Sêpa SarzyÃÄ…skiego to "zachodzÂÄ…ce sÂÅ‚oÃÄ…ce renesansu", a tym samym przedsionek baroku. ZwykÂÅ‚o siê mówiÃÅš, Âże jest to pomost miêdzy epokami. Poetê - MikoÂÅ‚aja Sêpa SarzyÃÄ…skiego uznano za prekursora tendencji nowej epoki, choÃÅš jego krótkie Âżycie mieÅ“ci siê w granicach renesansu (1550-1581). PrzedwczeÅ“nie zmarÂÅ‚y, "dziwnie pokorny", skromny, Âżarliwy katolik, który pozostawiÂÅ‚ tylko jeden tomik wierszy (Rytmy albo wiersze polskie), wydane 20 lat po Å“mierci poety - wydaje siê byÃÅš tragicznÂÄ…, lecz bardzo ciekawÂÄ… sylwetkÂÄ… tych czasów, zwÂÅ‚aszcza gdy wczytamy siê w smutek i w "ból Âżycia" zawarty w jego otworach. Podrêcznik do klasy I szkóÂÅ‚ Å“rednich prezentuje dwa sonety: IV "O wojnie naszej, którÂÄ… wiedziemy z szatanem, Å“wiatem i ciaÂÅ‚em" oraz V "O nietrwaÂÅ‚ej miÂÅ‚oÅ“ci rzeczy Å“wiata tego".

Co w tych utworach jest jeszcze renesansowe?

- miÂÅ‚oÅ“ÃÅš do Âżycia, fakt, iÂż przemija nie umniejsza jego wartoÅ“ci, wrêcz wyczuwamy, Âże poeta pragnie Âżycia - jest to poglÂÄ…d renesansowy.

- przedstawia walkê z szatanem, lecz nie odmalowuje straszliwych obrazbw sÂżatana i Å“mierci, peÂÅ‚nych grozy, stractu - charakterystycznych dla póÂżniejszej epoki,

- czÂÅ‚owiek jest istotÂÄ… godnÂÄ…, szlechetnÂÄ… i silnÂÄ… (harmonia) choÃÅšby przez sam trud walki, jakÂÄ… podejmuje, poprzez bojowanie z wÂÅ‚asng sÂÅ‚aboÅ“cig,



- Sêp SarzyÃÄ…ski, ÂżyjÂÄ…cy w granicach renesansu, jawi siê jako poeta-doctus, uczony równieÂż w rzemioÅ“le poetyckim, na wzór renesansowych humanistów, co zresztÂÄ… widaÃÅš w jego twbrczoÅ“ci.

A co w Rymach SzarzyÃÄ…skiego jestjuÂż barokowe?

- barokowy styl obrazowani: zmiennoÅ“ÃÅš toku zdania (powykrêcany szyk), ozdobnoÅ“ÃÅš wypowiedzi, gwaÂÅ‚townoÅ“ÃÅš i uczuciowoÅ“ÃÅš wyrazu, zabawy sÂÅ‚owne, paradoksy - aby ujrzeÃÅš 6w styl, wystarczy zerknÂÄ…ÃÅš na tytuÂÅ‚y sonetow: dÂÅ‚ugie, ozdobne, rozbudowane,

- zmiana renesansowego Å“wiatopoglÂÄ…du: np. trwoga wynikajÂÄ…ca ze zmiennoÅ“ci i znikomoÅ“ci doczesnego Å“wiata. CzÂÅ‚owiek jest samotny i sÂÅ‚aby. ÂÅ»ycie jest zadaniem do wypeÂÅ‚nienia - ciÂÄ…gÂÅ‚a walka z szatanem, niepokój, przemijalnoÅ“ÃÅš, zagubienie zastêpujÂÄ… ÂÅ‚ad, harznoniê i spokój renesansowy,

- barokowy motyw szatana, œmierci, przemijalnoœci i marnoœci rzeczy doczesnych.