Anna Ptaszkiewicz, pedagogika, III rok, gr. D
Zadanie nr 3
Temat: Korzystając z wykładu i podręczników, wymień system organów w zakresie
bezpieczeństwa i porządku publicznego w Polsce i opisz krótko, czym zajmuje się każdy
z nich.
Organy bezpieczeństwa i porządku publicznego stanowią silnie rozbudowany
system spełniający zadania z zakresu ochrony bezpieczeństwa państwa polskiego- zarówno
wewnętrznego jak i zewnętrznego- oraz czuwają nad zachowaniem i utrzymaniem porządku
publicznego. W państwach demokratycznych, między innymi w Polsce, zapewnienie szeroko
pojętego bezpieczeństwa jest wartością konstytucyjną, o czym mówi art. 5 Konstytucji RP.
System organów bezpieczeństwa i porządku publicznego tworzą określone służby specjalne,
formacje policyjne, formacje zabezpieczające, Służby Ochrony Władz, a także straże lokalne
i sektorowe. W skład tego systemu wchodzą również organy parlamentarne właściwe
w sprawach bezpieczeństwa i porządku publicznego, konstytucyjne organy władzy
wykonawczej w zakresie bezpieczeństwa państwa oraz rządowe organy konsultacyjno-
doradcze. Istotnym elementem sieci poszczególnych organów jest ich wyspecjalizowanie się
w zakresie kompetencji i działania, ale jednocześnie wzajemne powiązanie
i zsynchronizowanie działań, co bezpośrednio ma wpływ na jakość i skuteczność dbania
o bezpieczeństwo i porządek publiczny państwa.
Przydatne na potrzeby tej pracy, myślę, że będzie krótkie i treściwe zaprezentowanie definicji
bezpieczeństwa i porządku publicznego. Pojęcia te często są zlewane ze sobą, ale porównując
je można wychwycić różnice w ich aspekcie definicyjnym. Bezpieczeństwo publiczne uznaje
się za stan w którym ogół społeczeństwa i jego interesy, jako też państwo wraz ze swymi
celami, mają zapewnioną ochronę od szkód zagrażających im z jakiegokolwiek z
ródła.
Z kolei porządkiem publicznym nazywamy zespół norm (nie tylko prawnych), których
przestrzeganie warunkuje normalne współżycie jednostek ludzkich w organizacji państwowej.
Jednymi z powołanych służb w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego są
służby specjalne, które generalnie rzecz biorąc prowadzą działania operacyjno-rozpoznawcze
o charakterze niejawnym. Są one organami administracji rządowej. Domeną służb
specjalnych jest pozyskiwanie i ochrona informacji kluczowych dla zapewnienia
wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa. Wśród służb specjalnych znajdują
siÄ™:
1. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW);
2. Agencja Wywiadu;
3. Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA);
4. Służba Wywiadu Wojskowego;
5. Służba Kontrwywiadu Wojskowego.
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego jest instytucja powołaną
na mocy ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz
Agencji Wywiadu. Szefowie Agencji są organem właściwym do rozpoznawania,
zapobiegania i zwalczania wszystkich zagrożeń bezpieczeństwa państwa. Zakres działań
ABW obejmuje:
·ð rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeÅ„ godzÄ…cych w bezpieczeÅ„stwo
wewnętrzne państwa oraz jego porządek konstytucyjny, a w szczególności
w suwerenność i międzynarodową pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego
terytorium, a także obronność państwa;
·ð rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestÄ™pstw oraz Å›ciganie ich sprawców
w zakresie m.in.: szpiegostwa, terroryzmu, naruszenia tajemnicy państwowej,
przestępstw godzących w podstawy ekonomiczne państwa, korupcji osób pełniących
funkcje publiczne, produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu
strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, nielegalnego wytwarzania, posiadania
i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz
środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie międzynarodowym;
·ð realizowanie, w granicach swojej wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci, zadaÅ„ sÅ‚użby ochrony paÅ„stwa oraz
wykonywanie funkcji krajowej władzy bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji
niejawnych w stosunkach międzynarodowych;
·ð uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie Prezydentowi RP,
Prezesowi Rady Ministrów oraz innym właściwym organom informacji mogących mieć
istotne znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku
konstytucyjnego.
ABW kieruje Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (jednoosobowe kierownictwo)
podlegający kontroli Sejmu, powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów.
Agencja Wywiadu została powołana na mocy tej samej ustawy co ABW.
Agencja Wywiadu jest służbą wywiadowczą, której zadanie polega na pozyskiwaniu
informacji jawnych i niejawnych (wywiad) w strefie pozawojskowej, zasadniczo poza
granicami Rzeczypospolitej Polskiej, które mogą mieć znaczenie dla bezpieczeństwa
i żywotnych interesów Rzeczypospolitej Polskiej. Do zadań Agencji Wywiadu należy:
·ð uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie wÅ‚aÅ›ciwym organom
informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej
pozycji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału ekonomicznego i obronnego;
·ð rozpoznawanie i przeciwdziaÅ‚anie zagrożeniom zewnÄ™trznym godzÄ…cym
w
bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej;
·ð ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej Polskiej i ich
pracowników przed działaniami obcych służb specjalnych;
·ð zapewnienie ochrony kryptograficznej Å‚Ä…cznoÅ›ci z polskimi placówkami
dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty kurierskiej;
·ð rozpoznawanie miÄ™dzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz
międzynarodowych grup przestępczości zorganizowanej;
·ð rozpoznawanie miÄ™dzynarodowego obrotu broniÄ…, amunicjÄ… i materiaÅ‚ami
wybuchowymi, środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa;
·ð rozpoznawanie i analizowanie zagrożeÅ„ wystÄ™pujÄ…cych w rejonach napięć,
konfliktów międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo państwa;
·ð prowadzenie wywiadu elektronicznego.
Szef AW znajduje się na hierarchicznym szczycie organizacji .Powołuje i odwołuje go Prezes
Rady Ministrów.
Centralne Biuro Antykorupcyjne jest służbą specjalną
powołaną w celu zwalczania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, a także do
zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. Działa na podstawie
ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. Zadania CBA
wyrażają się w:
·ð rozpoznawaniu, zapobieganiu i wykrywaniu przestÄ™pstw (oraz Å›ciganiu ich
sprawców) przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu
terytorialnego, wymiarowi sprawiedliwości, finansowaniu partii politycznych,
obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji, zasadom
rywalizacji sportowej;
·ð ujawnianiu i przeciwdziaÅ‚aniu przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy
o
ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje
publiczne;
·ð dokumentowaniu podstaw i inicjowaniu realizacji przepisów ustawy o zwrocie
korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób
prawnych;
·ð ujawnianiu przypadków nieprzestrzegania okreÅ›lonych przepisami prawa procedur
podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji,
wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem
jednostek lub przedsiębiorców oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień
podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń
i gwarancji kredytowych;
·ð kontroli prawidÅ‚owoÅ›ci i prawdziwoÅ›ci oÅ›wiadczeÅ„ majÄ…tkowych lub oÅ›wiadczeÅ„
o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne;
·ð prowadzeniu dziaÅ‚alnoÅ›ci analitycznej dotyczÄ…cej zjawisk wystÄ™pujÄ…cych w obszarze
właściwości CBA oraz przedstawianie w tym zakresie informacji Prezesowi Rady
Ministrów, Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmowi oraz Senatowi.
Na czele instytucji stoi Szef CBA powoływany na 4-letnią kadencję i odwoływany przez
Prezesa Rady Ministrów. Organizację wewnętrzną określa statut CBA nadany w drodze
zarządzenia przez Prezesa Rady Ministrów.
Służba Kontrwywiadu Wojskowego jest służbą właściwą
w sprawach ochrony przed zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności RP, bezpieczeństwa
i zdolności bojowej Sił Zbrojnych państwa oraz jednostek MON. Służba pełni rolę
kontrwywiadowczą. Powołana jest na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 o Służbie
Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego. Zadania SKW są
następujące:
·ð rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie popeÅ‚nianych przez żoÅ‚nierzy
pełniących czynną służbę wojskową w tym również żołnierzy SKW i SWW oraz
pracowników SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON, przestępstw przeciwko
pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych, bezpieczeństwu lub zdolności bojowej
SZ RP, ujawnianiu informacji niejawnych, obrotowi z zagranicÄ… towarami, technologiami
i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, przestępstw
związanych działalności terrorystyczną;
·ð współdziaÅ‚anie z Å»andarmeriÄ… WojskowÄ…;
·ð uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie informacji mogÄ…cych mieć
znaczenie dla obronności, bezpieczeństwa lub zdolności bojowej SZ RP;
·ð prowadzenie kontrwywiadu radioelektronicznego oraz przedsiÄ™wzięć z zakresu
ochrony kryptograficznej i kryptoanalizy;
·ð uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów
międzynarodowych dotyczących rozbrojenia;
·ð ochrona bezpieczeÅ„stwa jednostek wojskowych oraz żoÅ‚nierzy wykonujÄ…cych zadania
służbowe poza granicami państwa;
·ð ochrona bezpieczeÅ„stwa badaÅ„ naukowych i prac rozwojowych zleconych przez SZ
RP oraz produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o przeznaczeniu
wojskowym zamówionymi przez SZ RP.
Szef Służby SKW jest centralnym organem administracji rządowej działającym przy pomocy
SKW. Szef SKW podlega Ministrowi Obrony Narodowej, a jego działalność podlega kontroli
Sejmu. Szefa SKW na wniosek Ministra Obrony Narodowej powołuje i odwołuje Premier.
Służba Wywiadu Wojskowego jest służbą specjalną właściwą
w sprawach ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi dla obronności państwa,
bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych RP oraz innych jednostek organizacyjnych
podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej. W zasadzie zadania Służby
Wywiadu Wojskowego są zbliżone do zadań Służby Kontrwywiadu Wojskowego z tym, że
w przeciwieństwie do SKW zadania SWW dotyczą zadań związanych z zagrożeniami
zewnętrznymi dla bezpieczeństwa Polski, a mianowicie:
·ð uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie wÅ‚aÅ›ciwym
organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa potencjału
obronnego Rzeczypospolitej Polskiej i bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP,
·ð warunków realizacji, przez SZ RP, zadaÅ„ poza granicami paÅ„stwa;
·ð rozpoznawanie i przeciwdziaÅ‚anie militarnym zagrożeniom zewnÄ™trznym godzÄ…cym
w obronność RP oraz zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem;
·ð rozpoznawanie i analizowanie zagrożeÅ„ wystÄ™pujÄ…cych w rejonach napięć,
konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na obronność państwa oraz
zdolność bojową SZ RP, a także podejmowanie działań mających na celu eliminowanie
tych zagrożeń;
·ð prowadzenie wywiadu elektronicznego na rzecz SZ RP oraz przedsiÄ™wzięć z zakresu
kryptoanalizy i kryptografii;
·ð współdziaÅ‚anie w organizowaniu polskich przedstawicielstw wojskowych za granicÄ…;
·ð uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów
międzynarodowych dotyczących rozbrojenia.
Szefa Służby Wywiadu Wojskowego powołuje i odwołuje, na wniosek Ministra Obrony
Narodowej, Prezes Rady Ministrów. Szef SWW podlega Ministrowi Obrony Narodowej,
a jego działalność podlega kontroli Sejmu.
Kolejnym rodzajem organów z zakresu bezpieczeństwa i porządku publicznego są
formacje policyjne. Należą do nich:
1. Policja;
2. Żandarmeria Wojskowa;
3. Straż Graniczna;
4. Służba Więzienna;
5. Inspekcja Transportu Drogowego.
Policja jako uzbrojona i umundurowana formacja utworzona jest
dla służby społeczeństwu i przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do
utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Podstawowym aktem prawnym
normujÄ…cym organizacjÄ™ oraz funkcjonowanie Policji jest ustawa z 6 kwietnia 1990 r.
o Policji.
Do podstawowych zadań Policji należą:
·ð ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami
naruszajÄ…cymi te dobra;
·ð ochrona bezpieczeÅ„stwa i porzÄ…dku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w
miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej,
w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania;
·ð inicjowanie i organizowanie dziaÅ‚aÅ„ majÄ…cych na celu zapobieganie popeÅ‚nianiu
przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym
zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi;
·ð wykrywanie przestÄ™pstw i wykroczeÅ„ oraz Å›ciganie ich sprawców;
·ð nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie
określonym w odrębnych przepisach;
·ð współdziaÅ‚anie z policjami innych paÅ„stw oraz ich organizacjami miÄ™dzynarodowymi;
·ð gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych;
·ð prowadzenie bazy danych zawierajÄ…cej informacjÄ™ DNA.
Policja ma strukturÄ™ hierarchicznÄ…. Centralnym organem administracji rzÄ…dowej jest
Komendant Główny Policji podlegający ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
Komendanta Głównego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra
właściwego do spraw wewnętrznych.
Żandarmeria Wojskowa jest formacją pełniącą rolę policji
wojskowej. Działa na postawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej
i wojskowych organach porządkowych. Jej zadania są skupione wokół:
·ð zapewnienia przestrzegania dyscypliny wojskowej;
·ð ochraniania porzÄ…dku publicznego na terenach i obiektach jej powierzonych;
·ð ochraniania życia i zdrowia ludzi oraz mienia wojskowego;
·ð wykrywania przestÄ™pstw i wykroczeÅ„, w tym skarbowych oraz Å›cigania sprawców;
·ð dokonywania analizy oÅ›wiadczeÅ„ o stanie majÄ…tkowym żoÅ‚nierzy zawodowych
i przedstawiania Ministrowi Obrony Narodowej wniosków w tym względzie;
·ð zapobiegania popeÅ‚nianiu przestÄ™pstw i wykroczeÅ„ przez oraz innym zjawiskom
patologicznym, a w szczególności alkoholizmowi i narkomanii w Siłach Zbrojnych;
·ð zwalczania klÄ™sk żywioÅ‚owych, nadzwyczajnych zagrożeÅ„ Å›rodowiska i likwidowania
ich skutków oraz czynnego uczestnictwa w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych
i humanitarnych, mających na celu ochronę życia i zdrowia oraz mienia.
Na czele ŻW stoi Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej.
Straż Graniczna wykonuje zadania związane z ochroną granicy
państwowej i kontrolą ruchu granicznego. Nadzór nad formacją sprawuje Minister Spraw
Wewnętrznych. Została powołana do życia ustawą z dnia 12 paz
dziernika 1990 r. Do
ustawowo określonych zadań Straży Granicznej należą:
·ð ochrona granicy paÅ„stwowej;
·ð organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego;
·ð wydawanie zezwoleÅ„ na przekraczanie granicy paÅ„stwowej, w tym wiz;
·ð rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestÄ™pstw oraz Å›ciganie ich sprawców;
·ð zapewnienie bezpieczeÅ„stwa w komunikacji miÄ™dzynarodowej i porzÄ…dku publicznego
w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego;
·ð ochrona nienaruszalnoÅ›ci znaków i urzÄ…dzeÅ„ sÅ‚użących do ochrony granicy
państwowej;
·ð gromadzenie i przetwarzanie informacji z zakresu ochrony granicy paÅ„stwowej
i kontroli ruchu granicznego oraz udostępnianie ich właściwym organom państwowym;
·ð ochrona granicy paÅ„stwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej
poprzez prowadzenie obserwacji statków powietrznych i obiektów latających;
·ð zapobieganie transportowaniu bez zezwolenia, przez granicÄ™ paÅ„stwowÄ… odpadów,
szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych;
·ð zapobieganie przemieszczaniu bez zezwolenia przez granicÄ™ Å›rodków odurzajÄ…cych
i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych.
Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją
apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości. Realizuje zadania w zakresie
wykonywania tymczasowego aresztowania oraz kar pozbawienia wolności i środków
przymusu skutkujących pozbawieniem wolności. Głównym aktem prawnym będącym
podstawą działania Służby Więziennej jest ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie
Więziennej. Do podstawowych zadań Służby Więziennej należą:
·ð wykonywanie tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczajÄ…cy prawidÅ‚owy tok
postępowania karnego;
·ð ochrona spoÅ‚eczeÅ„stwa przed sprawcami przestÄ™pstw osadzonymi w zakÅ‚adach
karnych i aresztach śledczych;
·ð zapewnienie w zakÅ‚adach karnych i aresztach Å›ledczych porzÄ…dku i bezpieczeÅ„stwa;
·ð prowadzenie dziaÅ‚alnoÅ›ci resocjalizacyjnej wobec osób skazanych na kary
pozbawienia wolności;
·ð zapewnienie osobom skazanym na kary pozbawienia wolnoÅ›ci lub tymczasowo
aresztowanym przestrzegania ich praw, a zwłaszcza humanitarnych warunków,
poszanowania godności, opieki zdrowotnej i religijnej.
Na czele hierarchicznej struktury Służby Więziennej stoi Dyrektor Generalny Służby
Więziennej.
Inspekcja Transportu Drogowego to wyspecjalizowana,
umundurowana i uzbrojona formacja kontrolna, powołana na mocy ustawy z dnia 6
września 2001 r. o Transporcie Drogowym. Do zadań Inspekcji należy:
·ð kontrola dokumentów zwiÄ…zanych z wykonywaniem transportu drogowego;
·ð kontrola przestrzegania przepisów ruchu drogowego;
·ð przestrzegania zasad i warunków dotyczÄ…cych przewozu drogowego towarów
niebezpiecznych;
·ð wydawanie licencji na wykonywanie miÄ™dzynarodowego transportu drogowego;
·ð wydawanie zezwoleÅ„ w miÄ™dzynarodowym transporcie drogowym i zezwoleÅ„ na
przewóz kabotażowy;
·ð kontrola stanu technicznego pojazdów wykonujÄ…cych transport drogowy.
Nad bezpieczeństwem i porządkiem publicznym czuwają także służby
zabezpieczające. Należą do nich:
1. Państwowa Straż Pożarna;
2. Obrona Cywilna Kraju;
3. Agencja Ochrony Mienia;
4. Służba Ochrony Lotnisk;
5. Straż Ochrony Kolei;
6. Służba Celna.
Państwowa Straż Pożarna jest formacją przeznaczoną do walki
z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami. Komendant Główny
PSP jest organem podległym wobec Ministra Spraw Wewnętrznych. Państwową Straż
Pożarną powołano ustawą z dnia 24 sierpnia 1991 r. Do jej zadań należy:
·ð rozpoznawanie zagrożeÅ„ pożarowych i innych miejscowych zagrożeÅ„;
·ð organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klÄ™sk
żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń;
·ð wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynnoÅ›ci ratowniczych w czasie
klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze;
·ð ksztaÅ‚cenie kadr dla potrzeb PaÅ„stwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony
przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności;
·ð nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych;
·ð prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej;
·ð współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych.
Obrona Cywilna Kraju jest służba powołaną ustawą z dn. 21
listopada 1993 r. o powszechnym obowiÄ…zku ochrony RP. Szefowie Obrony Cywilnej na
poziomie gminy, powiatu i województwa opracowują i opiniują tzw. plany obrony
cywilnej, które są najważniejszą instrukcją dla władz cywilnych w przypadku wystąpienia
zagrożenia dla ludności. Jej celem jest ochrona ludności, zakładów pracy i urządzeń
użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w
czasie wojny oraz współdziałanie w zwalczaniu skutków klęsk żywiołowych i katastrof.
Obrona Cywilna Kraju zajmuje się również organizowaniem zajęć z zakresu
przysposobienia obronnego dla uczniów i studentów.
Agencja Ochrony Mienia tworzona jest najczęściej przez podmioty prywatne .
Ich organizacje regulują wewnętrzne regulaminy. Organem nadzorującym jest Minister
Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz podległy mu Komendant Główny Policji.
Zadania Agencji Ochrony Mienia to przede wszystkim:
·ð ochrona mienia w granicach chronionych obszarów i obiektów;
·ð ochrona ważnych urzÄ…dzeÅ„ jednostki, znajdujÄ…cych siÄ™ poza granicami
chronionych obszarów i obiektów;
·ð konwojowanie mienia jednostki.
Służba Celna jest formacją podległą Ministrowi Finansów. Została
powołana na mocy ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej. Utworzona jest w celu
zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, w tym
zgodności z prawem przywozu towarów na ten obszar oraz wywozu towarów z tego obszaru,
a także wykonywania obowiązków określonych w przepisach odrębnych, w szczególności
w zakresie podatku akcyzowego oraz podatku od gier.
Ważne w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego są Służby
Ochrony Władz. Wśród nich działa Biuro Ochrony Rządu i Straż Marszałkowska.
Biuro Ochrony Rządu to formacja podległa Ministrowi Spraw
Wewnętrznych, której głównymi zadaniami są ochrona obiektów i osób, które są ważne ze
względu na dobro i interes państwa. Do osób objętych ochrona BOR-u należą: Prezydent RP,
Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, wiceprezes Rady Ministrów,
minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz minister właściwy do spraw zagranicznych,
byli prezydenci RP, przedstawiciele delegacji państw obcych przebywające na terytorium RP
oraz inne osoby ważne ze względu na dobro państwa. Do obiektów ochranianych przez Biuro
Ochrony Rządu należą: obiekty służące Prezydentowi RP, Prezesowi Rady Ministrów,
ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych oraz ministrowi właściwemu do spraw
zagranicznych, polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne oraz
przedstawicielstwa przy organizacjach międzynarodowych poza granicami RP, jak też inne
obiekty i urządzenia o szczególnym znaczeniu.
 Straż Marszałkowska jest umundurowaną formacją podległą
Marszałkowi Sejmu, stanowiąca zarazem jedną z komórek organizacyjnych Kancelarii Sejmu,
bezpośrednio nadzorowaną przez Szefa Kancelarii Sejmu. Na czele Straży Marszałkowskiej
stoi Komendant Straży Marszałkowskiej, który, podobnie jak jego zastępca, jest powoływany
i odwoływany przez Szefa Kancelarii Sejmu. Do zadań Straży Marszałkowskiej należy
głównie:
·ð ochrona obiektów i urzÄ…dzeÅ„ w zarzÄ…dzie Kancelarii Sejmu,
·ð zapewnienie bezpieczeÅ„stwa osób tam przebywajÄ…cych oraz kontrola uprawnieÅ„ do
przebywania w tych obiektach,
·ð ochrona Senatu, w zakresie odrÄ™bnie ustalonym,
·ð Straż MarszaÅ‚kowska peÅ‚ni również funkcje reprezentacyjne.
Ostatnim już rodzajem organów w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego
są straże lokalne i sektorowe, gdzie wyróżnia się:
1. Straż gminna;
2. Straż miejska;
3. Państwowa Straż Rybacka;
4. Służba Leśna;
5. Straż Parku Narodowego;
6. Państwowa Straż A
owiecka;
7. Służba Ochrony Metra.
Straż gminna i straż miejska są instytucjami powołanymi w celu
utrzymywania porządku publicznego i bezpieczeństwa ludzi. Podlegają lokalnemu
samorządowi a nie władzy centralnej. Podstawą ich działania jest ustawa o strażach gminnych
Do zadań Straży Gminnej i Miejskiej należy:
·ð ochrona spokoju i porzÄ…dku w miejscach publicznych;
·ð ochrona obiektów komunalnych i urzÄ…dzeÅ„ użytecznoÅ›ci publicznej;
·ð czuwanie nad porzÄ…dkiem i kontrolowanie ruchu drogowego;
·ð współdziaÅ‚anie z wÅ‚aÅ›ciwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia
obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz
innych miejscowych zagrożeń;
·ð zabezpieczanie miejsca przestÄ™pstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia 
albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem do momentu przybycia właściwych służb 
przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, a także ustalanie
wstępnie świadków zdarzenia;
·ð współdziaÅ‚anie z organizatorami i innymi sÅ‚użbami w ochronie porzÄ…dku podczas
zgromadzeń i imprez publicznych;
·ð doprowadzanie osób nietrzez
wych do izby wytrzez
wień lub miejsca ich zamieszkania,
jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym,
znajdują się w okolicznościach zagrażających zdrowiu albo życiu ich lub innych osób.
·ð informowanie spoÅ‚ecznoÅ›ci lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeÅ„.
Bibliografia:
1. Paz
dzior M., Szmulik B., (red.):  Instytucje bezpieczeństwa narodowego , wyd. C.H.
Beck, Warszawa 2012.
2. Pieprzny S.:  Administracja bezpieczeństwa i porządku publicznego , Wydawnictwo
Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012
3. Misiuk A.:  Administracja porządku i bezpieczeństwa publicznego , wyd. Wydawnictwa
Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.