Odwołując się do konkretnych utworów, scharakteryzuj problematykę nowelisty pozytywistycznej.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Pozytywizm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Odwołując się do
konkretnych utworów, scharakteryzuj problematykę
nowelisty pozytywistycznej.










kategoria:   J.polski
zakres:   Pozytywizm
dodano:   1999-08-17




Pozytywiści w
swoich nowelach poruszali szereg tematów nurtujących ówczesne
społeczeństwo. Najczęstszym tematem były problemy pouwłaszeniowej
wsi, katastrofalne warunki życia dzieci zarówno w mieście, ja i na
wsi oraz sprawy narodowe. Poza tym pojawia się kwestia emancypacji
kobiet i asymilacji Żydów. Pisarze wprowadzając bohatera dziecięcego
chcieli zasygnalizować, że dziecko to też człowiek, którym należy
się zająć i zainteresować. Dzieci te najczęściej są
przedstawicielami grup chłopskich (,,Antek", ,,Janko Muzykant") oraz
zubożałej szlachty (,,Anielka", dziewczynka w ,,Katarynce" ). Dzieci
ze wsi nie mają szans na rozwój swoich zdolności i zainteresowań -
Antek chciałby się uczyć, aby w przyszłości budować, ale nie ma na
to środków, natomiast Janko Muzykant, mając zdolności muzyczne nie
mógł kształcić się w tym kierunku i doskonalić swych umiejętności,
gdyż nie stać go było nawet na instrument. Zwrócona jest tu uwaga na
obojętność bogatych ludzi i na to, że nikt nie potrafił
zainteresować się dzieckiem - należeli do nich także najbliżsi,
którzy odsunęli się od Janka, ponieważ był inny. Natomiast w
,,Katarynce" B. Prusa sytuacja przedstawia się inaczej. Pan Tomasz,
nie lubiący dźwięku katarynek, zmienia swe upodobania, aby sprawić
przyjemność mieszkającej na przeciwko niewidomej dziewczynce. Ta
nowela jest wyjątkowo optymistyczna w swojej wymowie, ma budzić
nadzieję, że sytuacja ulegnie zmianie na lepsze. W innych nowelach
zakończenie jest z reguły tragiczne dla głównych bohaterów, po to,
aby czytelnik zastanowił się i przeanalizował sytuację.
Przedstawione są przyczyny sytuacji, w jakiej znalazły się dzieci,
spowodowane to zostało przez czynniki społeczne, gospodarcze i
polityczne. Innym problemem był obraz wsi pouwłaszczeniowej,
szczególnie uwidoczniony w ,,Szkicach węglem" Sienkiewicza.
Krytykuje on zacofanie wsi i ciemnotę chłopów. Chłopi, mimo że
dostali ziemię, tęsknią za dawnymi czasami, kiedy mogli zwrócić się
o pomoc do pana. W sądach panuje korupcja (wszechwładza
Zołzikiewicza). Ludzie wyżej postawieni wykorzystują swoją pozycję
(Zołzikiewicz, wójt, ławnicy). Hasła pracy u podstaw nie mają sensu
przy takiej sytuacji polskiej wsi, gdyż silna jest działalność
jednostek amoralnych i egoistycznych. Chłopiec pozostawiony
właściwie sam sobie, nikt się o niego nie troszczy. Dwór już nie
wstawia się za nim, bo nie przynosi mu to żadnych korzyści.
Natomiast przedstawiciele inteligencji wyznają zasadę nie
ingerencji, chyba że liczą na osobiste korzyści. Chłopi najczęściej
zwracają się wy wszystkich sprawach do księdza, który jest dla nich
autorytetem - Kościół jednak liczy się też z polityką caratu. W
pewnym sensie służy jej, gdyż nigdy przeciwko niej nie występuje,
nawet kiedy trzeba. Koniec noweli jest pesymistyczny i tragiczny,
nie pozostawia żadnej nadziei na poprawę doli chłopa. Oprócz
społeczności wiejskiej w nowelach występowali także mieszkańcy
miasta. Ukazani oni są w sposób przekrojowy, przedstawione są
wszystkie grupy społeczne, choć największym zainteresowaniem
obdarzane są te najbiedniejsze. Autorzy zwracają uwagę na krzywdę,
biedę oraz bezbronność wobec wyzysku. Jednak mimo niedostatku
potrafią żyć w miłości (starsze małżeństwo z ,,Kamizelki" B. Prusa).
W ,,Miłosierdziu gminy" Konopnickiej zaakcentowany jest problem
ludzi starych, którymi nie chcą opiekować się ich rodziny, natomiast
obcy ludzie, pod pozorem miłosierdzia chcą ich wykorzystać. Ideały
pozytywistyczne doprowadzone zostały tu do absurdu. Silną grupą w
społeczeństwie polskim byli Żydzi. Pozytywiści opowiadali się za ich
asymilacją. Problem ten ukazuje Konopnicka w ,,Mendlu Gdańskim".
Bohaterem tej noweli jest stary Żyd mający własną pracownie
introligatorską. Nie rozumie on dlaczego ludzie chcieli go pobić,
jeżeli uczciwie zarabia na swój chleb, pracuje dla Polaków i mieszka
w Gdańsku od dawna. Mendel czuje się bardzo związany z Polską, czuje
się Polakiem, ale nie wypiera się swojego pochodzenia i religii.
Jest dumny z tego, że pochodzi z rodziny żydowskiej. W wielu
nowelach poruszana jest tematyka narodowowyzwoleńcza. Początkowo
utwory pozytywistyczne o tej tematyce były pisane tendencyjnie - nie
negowano całkowicie walki zbrojnej, ale uważano, że najpierw należy
pomyśleć o odbudowie kraju i o oświeceniu warstw najbiedniejszych.
Na to właśnie wskazuje nowela Orzeszkowej ,,A...B...C...". Nie ma w
niej mowy o wybuchu powstania, o akcie zbrojnym i pozornie nie ma
nic wspólnego z tą tematyką. Jednak Joasia ucząc języka polskiego,
budzi poczucie odrębności narodowej. Wypełnia postulaty pozytywistów
pracy u podstaw, ale nie jest świadoma powodu, dla którego stanęła
przed sądem. Dopiero w trakcie procesu zdaje sobie sprawę z tego,
jak ważną pracę prowadziła. Pod koniec okresu pozytywizmu poglądy na
walkę o wolność zrewidowano, zaczęto mówić o możliwości
zainicjowania powstania bez względu na jego wynik. W ,,Gloria
Victis" Orzeszkowej powstanie jest gloryfikowane, występuje
heroizacja bohaterów. Na tle oddziału, który ponosi klęskę, pokazane
są losy trójki młodych ludzi. Orzeszkowa wskakuje na to, że bez
sensowne jest czekanie na poprawę sytuacji całego społeczeństwa, co
morze nigdy nie nastąpić. Mówi, że należy walczyć, bo nawet klęska
morze przynieść jakiś zysk. W nowelach przedstawione jest
społeczeństwo polskie pełne problemów, kontrastów i konfliktów.
Ukazane są wszystkie problemy je nurtujące Dlatego nowele są ważną
pozycją w literaturze doby pozytywizmu.







Autor: Nieznany

Ocena : 6 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000