Czy piana klasy A = CAFS?
Literatura pożarnicza i reklamodawcy coraz częściej przedstawiają i rekomendują systemy
CAFS i piany klasy A, stawiając między nimi znak równości. Czy jednak mają stuprocentową
rację i czy nie jest to przypadkiem brak znajomości tematu, a może chwyt reklamowy?
Postarajmy się wyjaśnić sprzeczne lub nieprawdziwe fakty.
CAFS - system  piany sprężonej"
CAFS (Compressed Air Foam System), czyli system wytwarzania piany za pomocą
sprężonego powietrza, znany jest już od lat 40., jednak dopiero w wyniku rozwoju technologii
i wprowadzenia na szeroką skalę elektronicznych systemów sterowania i regulacji mógł w la-
tach 80. zostać powszechnie wprowadzony do stosowania w działaniach gaśniczych. A oto
jak działa taki system.
W odróżnieniu od typowego sposobu wytwarzania piany, która powstaje w prądownicy
pianowej lub wytwornicy poprzez zasysanie powietrza przez specjalnie sprofilowane otwory,
w systemach  piany sprężonej" powietrze jest doprowadzane do roztworu środka
pianotwórczego pod ciśnieniem, pompowane przez kompresor. Zastosowanie dużej energii do
mieszania roztworu środka pianotwórczego i powietrza skutkuje powstawaniem drobnych
pęcherzyków piany, która charakteryzuje się większą trwałością i zdolnością do przylegania
do pionowych powierzchni niż typowa piana ciężka, wytworzona przy pomocy klasycznej
prądownicy. Właściwości te wpływają natomiast na zwiększenie stopnia skutecznego
wykorzystania wody przy gaszeniu pożaru. Systemy CAFS pozwalają na wytwarzanie piany
przy niższym niż zwykle (3 proc. lub 6 proc.) stężeniu.
Niewątpliwą zaletą systemu jest niska masa
węży, w których nie płynie roztwór pianotwórczy, lecz piana  sprężona". Rzecz jasna
zakończenia linii gaśniczej nie stanowi typowa prądownica pianowa, lecz prosta konstrukcja
o szerokim otworze wylotowym, podobna do typowej prądownicy wodnej do podawania
zwartych prądów wody.
W zależności od zastosowanego rodzaju środka pianotwórczego, systemy CAFS mogą zostać
wykorzystane do gaszenia różnego rodzaju pożarów, zarówno paliw płynnych, jak i
najczęściej występujących pożarów materiałów stałych (grupa pożarów A). Ponieważ obecnie
oferowane urządzenia CAFS nie dysponują dużą wydajnością, znajdują zastosowanie przede
wszystkim w gaszeniu małych pożarów. Jednak biorąc pod uwagę o wiele większą skute-
czność gaśniczą prądów piany niż prądów wody, systemy takie mogą stanowić skuteczniejsze
narzędzie walki z pożarami także większych rozmiarów.
Piana klasy A
Pod pojęciem pian klasy A rozumie się użycie zwilżaczy przy zwalczaniu pożarów grupy A.
Po długiej przerwie (od czasu preparatów  Kerylo" i  Zwilżacz dla pożarnictwa") na rynku
pojawiło się wiele środków pianotwórczych o nowej kompozycji, o bardzo dobrych
zdolnościach zwilżających, stosowanych w roztworach z wodą przy niskich stężeniach.
Bazują również na popularnych t/w. uniwersalnych syntetycznych środkach pianotwórczych,
mają od nich lepsze własności penetracyjne stałych materiałów palnych takich jak: słoma,
siano, poszycie leśne, papier i tkaniny. Mogą i powinny być stosowane w stężeniach poniżej l
proc. (zwykle 0,1 - 0,5 proc.), gdyż ich zdolności zwilżające i tak nie wzrosną przy wyższych
stężeniach. Od typowych środków zwilżających odróżnia je zdolność do wytwarzania
stosunkowo trwałej piany (m.in. przy użyciu CAFS).
Problem leży jednak w tym, że system dozujący środek pianotwórczy do wody musi sprawnie
działać w zakresie niskich stężeń. Wykorzystywane dotychczas dozowniki i zasysacze nie
zapewniają skutecznego działania przy sporządzaniu takich roztworów. Pozostaje więc
przygotowanie gotowych roztworów (pre-mix) lub zastosowanie bardzo sprawnych urządzeń
dozujących środki pianotwórcze (zwilżające). Tak dokładnie działające dozowniki są
montowane m.in. w urządzeniach typu CAFS.
Razem czy osobno?
Pozostaje do rozstrzygnięcia dylemat, czy stosowanie systemu CAFS jednoznacznie
zobowiązuje do wykorzystania środków klasy A? Oczywiście nie! Praca z systemem CAFS
może być bardzo efektywna przy gaszeniu pożarów grupy B, zwłaszcza przy wykorzystaniu
środków typu AFFF, które dostępne są także w wersji z zalecanym stężeniem dozowania
równym l proc.
Podobnie rozwiązuje się problem stosowania środków pianotwórczych klasy A i tradycyjnego
sprzętu do wytwarzania pian, czyli typowych prądownic pianowych. Piany klasy A mogą być
wytwarzane i podawane w ten sposób, jednak mało które jednostki PSP dysponują sprawnie
działającymi dozownikami pracującymi w niższych zakresach stężeń. Lepszym więc
rozwiązaniem jest obecnie stosowanie w charakterze zwilżaczy znanych i popularnych
środków pianotwórczych typu Deteor i Roteor, mających prawie równie dobre własności
zwilżające, jak typowe środki klasy A i znacznie niższą cenę.
Jednak wspólne stosowanie pian klasy A i CAFS przyniesie na pewno wymierne korzyści,
pozwoli na znaczne skuteczniejsze gaszenie pożarów grupy A i zwiększenie stopnia
wykorzystania wody. Na pewno spopularyzuje również stosowanie pian i sprawi, że niektórzy
strażacy w pewnych sytuacjach przypomną sobie o istnieniu innych środków gaśniczych niż
woda.
Bernard KRÓL