wkladka_03.qxd 12-12-2005 10:47 AM Page 1 (Black plate)
BIULETYN
SZKOLENIOWY
PZPS
D o d a t e k d o M A G A Z Y N U S I A T K Ó WK A
N u m e r 3 ( 3 )
OD REDAKTORA
Z duŻą satysfakcjÄ… przyj´liĘmy aprobat´ wspó"pracy z redakcjÄ…
Prezentujemy w  Biuletynie kolejne materia"y szkoleniowe z nadzieją, Że
mgra Romana Palacza, trenera I klasy, od wielu lat szkoleniowca grup
znajdÄ… aprobat´ PaÅ‚
stwa zarówno pod wzgl´dem merytorycznym (przede
m"odzieŻowych w Nysie, wychowawcy wielu uzdolnionych m"odych siatka-
wszystkim), a takŻe edytorskim. ZaleŻy nam na tym, aby zawarte w nich
treĘci by"y w moŻliwie najwyŻszym stopniu zrozumia"e i moŻliwe do wyko- rzy (Mistrzostwo w Turnieju Nadziei Olimpijskich Ch"opców w 2005 r.), ak-
tualnie pe"niÄ…cego funkcj´ kierownika WFiS w PaÅ‚
stwowej WyŻszej Szkole
rzystania w praktyce szkoleniowej.
Zawodowej w Nysie. Artyku"  Metodyczne aspekty nauczania i doskonale-
nia zagrywki skierowany jest do szkoleniowców pracujÄ…cych z dzieçmi
Do wspó"pracy zaprosiliĘmy prof. dra hab. Ryszarda Panfila, kierownika
i m"odzieŻą. Kolejne prezentacje autora dotyczyç b´dÄ… takÅ»e m.in. szeroko
Katedry Zespo"owych Gier Sportowych AWF we Wroc"awiu, trenera klasy
rozumianej, wieloaspektowej problematyki szkolenia m"odzieŻy, wzbogaco-
mistrzowskiej, od dziesi´ciu lat zwiÄ…zanego ze sportem profesjonalnym,
ne o interpretacj´ wynikajÄ…cÄ… z w"asnych, wieloletnich doĘwiadczeÅ‚
.
pe"niącego w nim funkcje menedŻera i trenera. Zainteresowania profesora
obejmują g"ównie coaching sportowy oraz efektywnoĘciowe aspekty funk-
cjonowania gracza. W artykule  Coaching we wspó"czesnej pi"ce siat- Artyku"  Metodyka kszta"cenia gracza rozgrywającego (cz. 3) autorstwa
kowej autor prezentuje oryginalne poglÄ…dy dotyczÄ…ce wiedzy i umiej´tno- dra Edwarda Superlaka obejmuje uwagi metodyczne i podstawowe çwi-
Ęci trenera-coacha z zakresu zarzÄ…dzania, przywództwa i kierowania ze- czenia rozpoczynajÄ…ce kszta"cenie elementarnych umiej´tnoĘci wystawia-
nia pi"ki do ataku przez m"odych adeptów tej funkcji.
spo"em profesjonalnych graczy. Z uwagi na aktualnoĘç i wag´ poruszanej
w tekĘcie problematyki szkoleniowej wierzymy, Å»e pog"´bi ona wiedz´
Adres do korespondencji z redakcjÄ…: [e-mail]
szczególnie trenerów pracujących z zespo"ami ligowymi. W kolejnym
Edward Superlak
(styczniowym) wydaniu  Biuletynu zamieszczony zostanie kolejny artyku"
(redaktor naczelny)
Pana Profesora z tego zakresu teorii sportu.
W NUMERZE
Coaching we wspó"czesnej pi"ce siatkowej  2
Metodyczne aspekty nauczania i doskonalenia zagrywki  5
wkladka_03.qxd 12-12-2005 10:47 AM Page 2 (Black plate)
Coaching we
wspó"czesnej
pi"ce siatkowej
We wspó"czesnej instytucji sportowej  np. klubie lub związku, funkcjonu-
jÄ…cych w pi"ce siatkowej w warunkach rynkowych  na wszystkich pozio-
mach zarzÄ…dzania i kierowania nimi niezb´dny jest róŻny udzia" wiedzy
i umiej´tnoĘci menedÅ»erskich, kierowniczych, przywódczych i trenerskich.
R y s z a r d P a n f i l
tradycyjnym pojmowaniu organizacji sportowej wyodr´bnia si´ za- Dalsze utrwalanie tych niekorzystnych tendencji b´dzie skutkowa"o pogor-
Wzwyczaj dwie grupy kadry kierowniczej: kadr´ administracyjnÄ… szeniem si´ pozycji polskich trenerów na rynku us"ug sportowych, gdyÅ»
i kadr´ trenerskÄ…. Grupy te oddziela si´ merytorycznie zak"adajÄ…c, Å»e wspó"czesne wymogi prowadzenia zespo"ów sportowych stawiajÄ… przed
kompetencje menedÅ»erskie (wiedza i umiej´tnoĘci) spe"niajÄ… wy"Ä…cznie trenerem nowe wyzwania i tradycyjne kompetencje juÅ» nie wystarczajÄ….
administrujÄ…cy klubem, a sportowe  trenerzy. Taki podzia" funkcji
w chwili obecnej juÅ» jednak nie wystarcza do sprawnego zarzÄ…dzania klu- AnalizujÄ…c treĘci Ryciny nr 1 moÅ»emy stwierdziç, iÅ» we wspó"czesnym
bem lub kierowania zespo"em sportowym. Z uwagi na proces przemian klubie sportowym coach umiejscowiony zosta" na poziomie taktycznym,
w sporcie obserwujemy przenikanie funkcji i ról kierowniczych oraz tre- a jego kompetencje obejmujÄ… zarówno wiedz´ i umiej´tnoĘci menedÅ»er-
nerskich. I tak, kompetencje kierownicze mieç muszÄ… takÅ»e osoby odpo- skie (g"ównie personalne), jak i trenerskie; proces, który coach realizuje
wiedzialne za proces treningowy, czyli trenerzy. Z kolei kadra menedÅ»er- okreĘla si´ coachingiem.
ska róŻnego szczebla musi posiąĘç minimum wiedzy trenerskiej po to,
aby nie traktowaç klubu sportowego jak przedsi´biorstwa produkujÄ…cego Coaching to ekwifinalny proces skoordynowanego, wzajemnego oddzia"y-
obuwie lub wod´ sodowÄ…, czy teÅ» urz´du administracji publicznej. wania uczestników tego procesu  g"ównie coacha i graczy  zmierzajÄ…-
cych do zwi´kszania sprawnoĘci realizowania zadaÅ‚
. Coach, jako koordy-
W ostatnich latach obserwuje si´ w pi"ce siatkowej tendencj´ do posze- nator tego procesu, prezentujÄ…c róŻne style i stosujÄ…c wybrane metody
rzania umiej´tnoĘci trenerów zespo"ów seniorskich o wiedz´ z zakresu za- wykorzystuje dyspozycje osobnicze i umiej´tnoĘci graczy oraz tworzy
rzÄ…dzania, kierowania i przywództwa. Okazuje si´, Å»e w przypadku prowa- efekty zespo"owe (organizacyjne i spo"eczne).
dzenia zespo"u seniorów, tradycyjna wiedza trenera dotycząca regulowa-
Wiedza i umiej´tnoĘci menedÅ»erskie
nia obciąŻeł
treningowych i kszta"towania umiej´tnoĘci techniczno-tak-
Strategiczny
tycznych graczy nie wystarcza juÅ» do zwi´kszenia efektywnoĘci w grze
MenedŻer organizacji,
Instytucja sportowa
zespo"ów, uczestniczących w rozgrywkach kwalifikowanych róŻnego
instytucji sportowej
(zarzÄ…dzanie)
szczebla. Dlatego teŻ, szczególnie w krajach o utrwalonym od wielu lat
MenedŻer
demokratycznym systemie funkcjonowania spo"eczeł
stwa, poszukuje si´
selekcjoner
w coachingu nowych obszarów i kierunków, umoŻliwiających dalsze
Taktyczny
MenedŻer
zwi´kszanie efektywnoĘci dzia"ania zespo"ów sportowych.
klubu sportowego
Klub sportowy
Zespó" sportowy
(kierowanie)
W Polsce zarysowuje si´ silny wp"yw utrwalanej przez wiele lat koncepcji
Coach
trenera o zaw´Å»onych kompetencjach, dotyczÄ…cych g"ównie wiedzy i umie-
j´tnoĘci z zakresu treningu kondycyjnego i techniczno-taktycznego. Jedno-
Operacyjny
Koordynator
czeĘnie kreowany jest b"´dny wzór trenera o zunifikowanych kompeten-
Sportowiec
Trener uzdolnionego
(edukacyjne)
cjach. Nie uwzgl´dnia si´ zasadniczych róŻnic w pracy trenerów tych dys-
sportowca
cyplin sportu, gdzie o wyniku decydujÄ… dyspozycje kondycyjne i koordyna-
Wiedza i umiej´tnoĘci trenerskie
cyjne zawodników, czy trenerów gier sportowych, gdzie o sprawnoĘci
Ryc. 1. Poziomy zarzÄ…dzania organizacjÄ… sportowÄ… (¸asiÅ‚
ski, Panfil 2003)
sportowej decydujÄ… umiej´tnoĘci alternatywnego dzia"ania zawodników.
Poziomy zarzÄ…dzania
wkladka_03.qxd 12-12-2005 10:47 AM Page 3 (Black plate)
Coaching rozumiany jest takŻe jako proces zestawiania zespo"ów zadanio-  brak charyzmatu
wych (w tym sportowych) i aktywizowania uczestników do sprawnego (efek-  wspó"praca z ekspertami
tywnego) dzia"ania. Coach, jako realizator tego procesu, powinien mieç kom-  oddzia"ywanie przez liderów nieformalnych
petencje kierownicze i przywódcze, a w przypadku sportu  takŻe trenerskie. c) kompetencje trenerskie:
W ramach efektywnego coachingu, uwzgl´dniajÄ…c wyznaczniki sprawnego  usystematyzowana wiedza o treningu sportowym
dzia"ania formu"uje si´ dyrektywy praktyczne, wykorzystujÄ…c osiÄ…gni´cia sytu-  wspó"praca z ekspertami
acyjnej teorii organizacji i kierowania, wiedz´ z zakresu dynamiki grupy spo-  oddzia"ywanie poprzez trenerów wspó"pracujÄ…cych
"ecznej i przywództwa oraz psychologii i teorii gier sportowych. Formu"owane
w ten sposób dyrektywy praktyczne dotyczą technik i metod oddzia"ywania Trener (rozwiązanie tradycyjne)
na zespó" sportowy w celu zwi´kszania jego efektywnoĘci w grze. a) kompetencje trenerskie:
 usystematyzowana wiedza o treningu sportowym
W chwili obecnej profesjonalne zespo"y sportowe prowadzone są g"ównie przez  oddzia"ywanie samodzielne na graczy
coachów, którzy odpowiadają za zestawianie zespo"ów oraz aktywizowanie b) kompetencje kierownicze:
graczy do sprawnego dzia"ania w grze sportowej. Przygotowanie kondycyjne  nie usystematyzowana wiedza o kierowaniu (organizowaniu)
i techniczno-taktyczne jest realizowane przez trenerów wspó"pracujÄ…cych.  samodzielne, intuicyjne oddzia"ywanie na zasadzie  prób i b"´dów
c) kompetencje przywódcze:
W praktyce spotyka si´ kilka typów rozwiÄ…zaÅ‚
dotyczących kompetencji  nie usystematyzowana wiedza o przywództwie
osób prowadzących zespó" sportowy, a okreĘlanych mianem coacha, co-  pozorna wspó"praca z ekspertami
acha-lidera, coacha-kierownika lub trenera.  samodzielne, intuicyjne oddzia"ywanie na zasadzie  prób i b"´dów
Coach (rozwiÄ…zanie modelowe) W przypadku kilku profesjonalnych lig sportowych, np. ligi angielskiej
a) kompetencje przywódcze: w pi"ce noÅ»nej, czy ligi koszykarskiej w USA, obserwuje si´ tendencje do wyod-
 oparte o charyzmat r´bniania nowego stanowiska menedÅ»era sportowego, który realizuje g"ównie
 usystematyzowana wiedza o przywództwie funkcje personalne w klubie. Do niego naleŻy polityka kadrowa, tj. poszukiwa-
 samodzielne oddzia"ywanie na graczy nie, zatrudnianie i zwalnianie trenerów, ekspertów oraz zawodników. W prakty-
b) kompetencje kierownicze: ce obserwuje si´ stosowanie kilku wariantów rozwiÄ…zaÅ‚
, które przedstawione
 usystematyzowana wiedza o kierowaniu (organizowaniu) zosta"y na Rycinie nr 2. Wydaje si´, Å»e tendencje obserwowane w koszykówce
 wspó"praca z ekspertami czy pi"ce noÅ»nej, ze wzgl´du na wzrastajÄ…cÄ… popularnoĘç pi"ki siatkowej i coraz
 samodzielne oddzia"ywanie na zespó" g"´bszÄ… jej profesjonalizacj´, obejmujÄ… takÅ»e t´ dyscyplin´ sportu.
c) kompetencje trenerskie:
 usystematyzowana wiedza o treningach sportowych
tendencja rozwojowa
 wspó"praca z ekspertami
 oddzia"ywanie na zespó" poprzez trenerów wspó"pracujących
menedŻer
trener
sportowy
coach
Coach  lider (rozwiązanie poĘrednie)
a) kompetencje przywódcze:
Kompetencje: Kompetencje: Kompetencje:
 oparte o charyzmat
1. Trening motoryki: 1. Zestawienie zespo"u 1. Polityka kadrowa
 usystematyzowana wiedza o przywództwie
 kondycja fizyczna (efekty organizacji)  transfery
 kondycja ruchowa 2. Aktywizowanie graczy  kontrakty
 samodzielne oddzia"ywanie na graczy
2. Nauczanie gry: (efekty spo"eczne)
 dzia"ania indywidualne
b) kompetencje kierownicze:
 dzia"ania grupowe
 usystematyzowana wiedza o kierowaniu (organizowaniu)
 dzia"ania zaspo"owe
 wspó"praca z ekspertami
Ryc. 2. Modele kompetencji osób kierujących zespo"ami seniorów w grach sportowych
 oddzia"ywanie na zespó" przez trenerów wspó"pracujących
c) kompetencje trenerskie: Rycina nr 2 przedstawia tendencje rozwojowe, obserwowane w zakresie
 usystematyzowana wiedza o treningu sportowym zmian kompetencji i zadał
realizowanych przez osoby odpowiadajÄ…ce za
 wspó"praca z ekspertami prowadzenie zespo"ów sportowych w czo"owych klubach i ligach na Ęwiecie.
 oddzia"ywanie na zespó" przez trenerów wspó"pracujących
Efektywny coaching wymaga przyj´cia wymiernych kryteriów, na podsta-
Coach-kierownik (rozwiÄ…zanie poĘrednie) wie których moÅ»na oceniç efekty uzyskane przez coacha. WĘród tych kry-
a) kompetencje kierownicze: teriów wyróŻnia si´ skutecznoĘç dzia"ania zawodników w grze oraz ich
 usystematyzowana wiedza o kierowaniu niezawodnoĘç  jako kryteria podstawowe, a takÅ»e aktywnoĘç dzia"ania
 wspó"praca z ekspertem i aktywnoĘç fizycznÄ…  jako kryteria pomocnicze. Te drugie majÄ… walor
 samodzielne oddzia"ywanie na zespó" uzupe"niajÄ…cy, pog"´biajÄ…cy ocen´ skutecznoĘci i niezawodnoĘci. Samo-
b) kompetencje przywódcze: dzielnie nie mogÄ… byç stosowane, gdyÅ» sugerujÄ… nietrafne oceny (Panfil
 usystematyzowana wiedza o przywództwie 2004). SkutecznoĘç dzia"ania zawodnika w grze to zgodnoĘç wyniku dzia-
wkladka_03.qxd 12-12-2005 10:47 AM Page 4 (Black plate)
"ania z celami gry, które są niestopniowalne. Stąd zawodnik skuteczny to meczowej, a dotyczącą sposobów dzia"ania i wspó"dzia"ania w ataku
ten, który zdobywa punkty, jak i ten, który skutecznie przyjmuje pi"k´, i obronie, a takÅ»e zestawy çwiczeÅ‚
treningowych stabilizujÄ…cych technik´
a nast´pny atakuje lub rozgrywa, czyli tworzy sytuacje dogodne do zdoby- graczy.
cia punktów partnerom. Superlak (2005) rozróŻnia wi´c skutecznoĘç
punktowÄ… i skutecznoĘç dzia"ania w polu, uznajÄ…c w ten sposób skutecz- Kolejna grupa Ęrodków oddzia"ywania na graczy to Ęrodki, które  w"aĘciwie
noĘç wszystkich dzia"aÅ‚
 nie tylko punktowych  za waÅ»ne dla przebiegu stosowane  choç zwi´kszajÄ… g"ównie skutecznoĘç zespo"u, to dodatkowo
gry. Natomiast niezawodnoĘç dzia"ania w grze, cz´sto b"´dnie okreĘlana regulujÄ… takÅ»e aktywnoĘç zawodników w meczu. Do tej grupy Ęrodków nale-
skutecznoĘcią procentową, to stosunek dzia"ał
skutecznych do wszyst- Żą: dobór i wymiana graczy, ustawienie na pozycjach, wyznaczanie zadał

kich podejmowanych przez gracza, czyli do jego aktywnoĘci w dzia"aniu. realizowanych w grze. Stosowanie tych Ęrodków zwi´ksza niewÄ…tpliwie za-
Wydaje si´, Å»e niezawodnoĘç wykonania róŻnych dzia"aÅ‚
w tym punkto- kres skutecznych dzia"ał
graczy i zespo"u, ma jednak takŻe wp"yw na ak-
wych i pozosta"ych jest podstawowym wskaÄ™nikiem uzasadniajÄ…cym przy- tywnoĘç dzia"aÅ‚
zawodników. W"aĘciwy w ocenie zawodników dobór graczy,
naleÅ»noĘç graczy do zespo"u i wyznaczania im pozycji i funkcji. ustawienie na pozycjach, wymiana graczy czy wyznaczanie zadaÅ‚
iloĘcio-
wych zach´ca zawodników do dzia"ania, zwi´ksza wi´c ich aktywnoĘç. Nie-
W Tabeli nr 1 przedstawiono Ęrodki oddzia"ywania coacha, których celem w"aĘciwe natomiast w ocenie graczy stosowanie tych Ęrodków zniech´ca do
jest zwi´kszanie skutecznoĘci i niezawodnoĘci dzia"aÅ‚
graczy i regulowa- gry i w konsekwencji obniÅ»a aktywnoĘç zawodników.
nie ich aktywnoĘci.
Nast´pnÄ… grup´ Ęrodków stanowiÄ… te, które prawid"owo stosowane przez
Tab. 1. Ârodki oddzia"ywania coacha realizujÄ…cego proces
coacha w równym stopniu zwi´kszajÄ… zakres skutecznych dzia"aÅ‚
zawod-
efektywnego prowadzenia zespo"u
ników, jak i regulujÄ… ich aktywnoĘç i w konsekwencji korzystnie wp"ywajÄ…
Zwi´kszanie
na niezawodnoĘç dzia"ania zawodników. W tym zestawie Ęrodków wyróŻ-
skutecznoĘcii Ârodek oddzia"ywania Regulowanie
niezawodnoĘci na zespó" graczy aktywnoĘciw grze
nia si´: kontrol´ dzia"ania w grze, kontrol´ przygotowania graczy do gry
dzia"ał
w grze
oraz wykorzystanie kryzysów w zespole (czasowe obniŻenie wyników
(+) dobór graczy (+/-)
sportowych) i podejmowanie ryzykownych decyzji dotyczÄ…cych sposobu
(+) ustawianie na polu gry (+/-)
rozwiÄ…zania sytuacji kryzysowych (np. przez przyj´cie ofensywnej strate-
(+/-) wyznaczanie zadał
w grze (+)
gii gry na wyjeÄ™dzie lub wymian´ graczy na m"odszych). Kontrola, kryzysy
(+) instrukcja wykonawcza
umiej´tnoĘci indywidualnych
i ryzyko sÄ… Ęrodkami zwi´kszajÄ…cymi zakres skutecznych dzia"aÅ‚
, a takŻe
instrukcja wykonawcza
(+)
wp"ywajÄ… korzystnie na aktywnoĘç dzia"aÅ‚
.
umiej´tnoĘci wspó"dzia"ania
(+/-) motywowanie (+)
(+/-) inspirowanie (+) Nast´pnÄ… grup´ stanowiÄ… Ęrodki, które majÄ… na celu g"ównie regulowanie
(+) regulowanie emocji (+)
aktywnoĘci dzia"ania w grze, przy czym wp"ywajÄ… takÅ»e na skutecznoĘç
wykorzystanie integracji
i niezawodnoĘç. W tej grupie wyróŻnia si´ motywowanie graczy, inspiro-
(+)
grup nieformalnych
wanie ich, a takŻe regulowanie emocji oraz obciąŻeł
treningowych.
wykorzystanie liderów nieformalnych (+)
Wszystkie te Ęrodki regulujÄ… g"ównie aktywnoĘç dzia"ania, czyli zwi´kszajÄ…
wykorzystanie konfliktu rzeczowego (+)
(+) kontrola gry (+)
lub zmniejszajÄ… t´ aktywnoĘç, w zaleÅ»noĘci od sytuacji. Przy czym w"aĘci-
(+) wykorzystanie kryzysóww zespole (+)
wie stosowane zwi´kszajÄ… szczególnie niezawodnoĘç graczy.
(+) wykorzystanie ryzyka (+)
(+) wymiana graczy (+/-)
Ostatnia grup´ stanowiÄ… Ęrodki oddzia"ywania, które majÄ… g"ównie na celu
(+) stabilizowanie techniki ruchu
regulowanie aktywnoĘci zawodników w grze. WĘród tych Ęrodków wyróŻ-
(+/-) regulowanie obciąŻeł
graczy (+)
nia si´ wykorzystanie integracji grup nieformalnych oraz konfliktów rze-
Legenda:
czowych i liderów nieformalnych w zespole.
(+) oddzia"ywania podstawowe
(+/-) oddzia"ywania uzupe"niajÄ…ce
Szczegó"owe omówienie procesów realizowanych przez coacha prowadzące-
Przedstawiony w Tabeli nr 1 wykaz, moŻliwych do wykorzystania przez co- go zespó" sportowy zostanie przedstawione w kolejnym opracowaniu.
acha, potencjalnych Ęrodków oddzia"ywania na zespo"y graczy uwzgl´dnia
kryteria zwi´kszania sprawnoĘci dzia"ania zawodników w grze sportowej.
PiĘmiennictwo:
Wyszczególnione techniki i metody oddzia"ywania w róŻnym stopniu wp"ywa- 1. ¸asiÅ‚
ski G., Panfil R. (2003):  Prakseologiczna metodologia badał

jÄ… na zwi´kszanie skutecznoĘci i niezawodnoĘci dzia"aÅ‚
w grze oraz na regu- w sporcie . Materia"y seminaryjne AWF Wroc"aw.
lacj´ aktywnoĘci graczy. WĘród podstawowych technik sÄ… takie, które wp"y- 2. Panfil R. (1991):  Kierowanie zespo"em sportowym . Wydawnictwo
wajÄ… jedynie na wybrane aspekty sprawnego dzia"ania, np. jedynie na sku-
RCMSzKF.
tecznoĘç lub aktywnoĘç, sÄ… teÅ» takie, które w równym lub róŻnym stopniu
3. Panfil R. (1992):  Dyspozycje sportowców do gry a kierowanie nimi .
wp"ywajÄ… zarówno na skutecznoĘç, jak i na aktywnoĘç zawodników.
Studia i Monografie AWF Wroc"aw.
4. Panfil R. (2002):  Gra sportowa-funkcje spo"eczne i rynkowe . Cz"o-
Do Ęrodków oddzia"ywania na zespó" graczy, których celem jest zwi´ksza- wiek i Ruch, AWF Wroc"aw, nr 2.
nie g"ównie zakresu dzia"ał
skutecznych zespo"u w meczu, zaliczamy in- 5. Superlak E. (2005):  Analiza kryteriów oceny sprawnoĘci dzia"ania
strukcj´ wykonawczÄ…, którÄ… coach przekazuje w trakcie odprawy przed-
w grze w pi"k´ siatkowÄ… w uj´ciu prakseologicznym . Kraków.
wkladka_03.qxd 12-12-2005 10:47 AM Page 5 (Black plate)
Metodyczne aspekty
nauczania i doskonalenia
zagrywki
R o m a n P a l a c z
Przyst´pujÄ…c do nauczania okreĘlonego elementu technicznego (czynnoĘci), wykorzy-
stywanego w dzia"aniach podczas gry, naleÅ»y si´ kierowaç podstawowymi zasadami
metodycznymi. Po pierwsze: uzmys"owiç sobie rol´, jakÄ… spe"nia okreĘlone dzia"anie
w grze na danym poziomie; po drugie: uwzgl´dniç ograniczenia wynikajÄ…ce z przepi-
sów oraz warunki realizacji danego dzia"ania.
W przypadku nauczania i doskonalenia zagrywki wyznacznikiem b´dÄ… stawiane ce- nad dok"adnoĘciÄ… i precyzjÄ… nauczania czynnoĘci technicznych. Od poczÄ…tku proce-
le (realizowane poprzez zadania), moÅ»liwoĘci psychomotoryczne çwiczÄ…cych oraz su nauczania i doskonalenia musimy jednak stawiaç zadania do wykonania i, co
etap szkolenia sportowego. Inne b´dzie post´powanie w procesie kszta"cenia uzdol- bardzo waÅ»ne, rozliczyç çwiczÄ…cych z ich wykonania.
nionego gracza gdzie celem jest osiÄ…gni´cie optymalnego poziomu mistrzostwa
sportowego, a inne w wykorzystaniu siatkówki jako Ęrodka wspomagajÄ…cego pro- W prezentowanym opracowaniu skupi´ si´ na dwóch rodzajach zagrywek:
ces fizycznego kszta"cenia dzieci i m"odzieŻy. Wymaga to od trenera-nauczyciela 1. zagrywka rotacyjna z miejsca
stosowania róŻnych metod i form dydaktycznych oraz treningowych. 2. zagrywka szybująca (bezrotacyjna) z miejsca.
W racjonalnie prowadzonym procesie nauczania gry  zgodnie z koncepcjÄ… E. Su- Pomini´ta zosta"a zagrywka dolna jako element o niewielkim stopniu trudnoĘci
perlaka  moÅ»na realizowaç proces na dwóch poziomach. Pierwszy poziom (czucio- i stosunkowo "atwy do nauczania.
wo-ruchowy) to podejĘcie instrumentalne, które g"ównie sprowadza si´ do opano-
wania zadanej struktury ruchu (czynnoĘci), w warunkach sprzyjajÄ…cych, bez obec- Bez wzgl´du na rodzaj nauczanej zagrywki musimy okreĘliç warunki konieczne, de-
noĘci przeciwnika. Drugi poziom (percepcyjno-motoryczny) to podejĘcie funkcjonal- terminujące w"aĘciwe jej wykonanie. Są to m.in.:
ne, którego istotą jest zadaniowa forma indywidualnego doskonalenia sprawnoĘci  wybór miejsca i rodzaju zagrywki
dzia"ania w rozwiązywaniu prostych sytuacji z gry lub zbliŻonych do gry rzeczywi-  w"aĘciwy podrzut i uderzenie pi"ki, specyficzne dla wybranego sposobu zagrywki
stej. Ma tu teÅ» miejsce kszta"towanie zdolnoĘci percepcyjnych i decyzyjnych pod · stabilna postawa w momencie uderzenia pi"ki (zrównowaÅ»ona pozycja przy za-
wp"ywem emocji. Wyst´puje takÅ»e zjawisko integracji gracza z partnerami i prze- grywce w wyskoku).
ciwnikiem. Przejawem integracji z partnerami b´dzie doskonalenie wspó"dzia"ania
graczy w sprawnym osiąganiu zadanych celów w grze (efekty: asystencji, organiza-
cyjny). Na omawianym poziomie realizuje si´ dzia"ania w rywalizacji z przeciwni- ZAGRYWKA TENISOWA ROTACYJNA Z MIEJSCA
kiem. Pomimo Że zagrywka jest dzia"aniem  jak wczeĘniej wspomniano  tylko W wykonaniu zagrywki tenisowej rotacyjnej wyróŻniamy trzy fazy :
wzgl´dnie zaleÅ»nym to jednak warto w procesie nauczania i doskonalenia uwzgl´d- 1. faza przygotowawcza  pozycja przygotowawcza
niç przedstawione uwagi o spostrzeÅ»enia. 2. faza g"ówna  podrzut pi"ki z zamachem ramion i uderzenie
3. faza koł
cowa  zakoł
czenie czynnoĘci, wejĘcie na boisko i przyj´cie postawy
Na obecnym poziomie rozwoju poszczególnych odmian gry w pi"k´ siatkowÄ… stoso- gotowoĘci do gry.
wane sÄ… nast´pujÄ…ce sposoby zagrywek:
 zagrywka dolna 1. Pozycja przygotowawcza, wyjĘciowa:
 zagrywki górne:  ustawienie przodem do siatki w pozycji rozkroczno-wykrocznej, z nogą wy-
" tenisowa z miejsca (rotacyjna, szybujÄ…ca) krocznÄ… przeciwnÄ… do r´ki uderzajÄ…cej; stopy na szerokoĘç bioder, tu"ów i nogi
" tenisowa w wyskoku (rotacyjna, szybujÄ…ca). wyprostowane
 pi"ka trzymana jest oburÄ…cz (stosowaç u poczÄ…tkujÄ…cych) lub jednorÄ…cz od
W praktyce trenerskiej spotykamy si´ z Å»argonowymi nazwami zagrywek, np. za- do"u na d"oni r´ki przeciwnej do r´ki uderzajÄ…cej.
grywka stacjonarna czy brazylijska. Trzeba zaznaczyç, Å»e takie nazwy wprowadza-
jÄ… jedynie szumy informacyjne, zaburzajÄ…ce komunikacj´ w dyscyplinie. 2) Podrzut pi"ki z zamachem i uderzenie pi"ki:
 podrzut wyÅ»szy niÅ» zasi´g ramion, z jednoczesnym lekkim ugi´ciem nóg w kola
RozpoczynajÄ…ce nauk´ zagrywki w etapie wst´pnym trener-nauczyciel winien stoso- nach i odchyleniem tu"owia w ty"
waç szereg uproszczeÅ‚
, umoÅ»liwiajÄ…cych lepsze i szybsze opanowanie techniki da-  zamach ramienia "ukiem, w gór´ i w ty", z fazÄ… koÅ‚
cowÄ…, gdzie rami´ jest mocno
nego sposobu zagrywki poprzez: zgi´te w stawie "okciowym, a d"oÅ‚
za g"owÄ… ("okieç prowadzi przedrami´, a ra-
 stosowanie form zabawowych mi´ przeciwne unoszone jest na wysokoĘç g"owy)
 uproszczenie zagrywki (np. zagrywka z r´ki, ze zmniejszonej odleg"oĘci itp.)  wyprost nóg, z jednoczesnym prostowaniem ramienia uderzajÄ…cego ("okieç bli-
 wykorzystanie trenaÅ»erów. sko g"owy) i przeniesienie ci´Å»aru na nog´ wykrocznÄ…
 uderzenie pi"ki nast´puje na maksymalnym zasi´gu przed barkiem r´ki uderzajÄ…-
Musimy pami´taç, Å»e w etapie wst´pnym szkolenia mamy do czynienia z dziec- cej d"oniÄ… o rozluÄ™nionym nadgarstku
kiem, które niejednokrotnie jest s"abe fizycznie i najwi´kszym problemem dla niego  po uderzeniu pi"ki r´k´ swobodnie prowadzimy do nogi.
jest skierowanie pi"ki nad siatką na pole przeciwnika. JeŻeli na tym etapie naucza-
nia nie zastosujemy szeregu u"atwieł
w wykonaniu zagrywki, dominujÄ…ca ch´ç 3. ZakoÅ‚
czenie czynnoĘci, wejĘcie na boisko i przyj´cie postawy gotowoĘci do gry
wprowadzenia pi"ki do gry moÅ»e spowodowaç trwa"e negatywne nawyki ruchowe, gotowoĘç do gry:
a nawet kontuzje stawu barkowego. StosujÄ…c w nauczaniu formy zabawowe naleÅ»y  po zagrywce çwiczÄ…cy zajmuje okreĘlonÄ… pozycj´ w obronie w jednej ze stref
pami´taç, aby zabawa, która stanowi form´ rywalizacji nie przes"ania"a nam pracy i wykazuje gotowoĘç do dzia"ania.
wkladka_03.qxd 12-12-2005 10:47 AM Page 6 (Black plate)
åwiczenie 2
åwiczenia przygotowawcze
Cel: Nauka zagrywki tenisowej, z uwzgl´dnieniem prowadzenia r´ki i uderzenia pi"ki
Przebieg çwiczenia:
åwiczenie 1
1. zawodnik zagrywa pi"k´ nad siatkÄ… z odleg"oĘci 3 m; pi"ka jest trzymana na tre-
Cel: Nauka podrzutu pi"ki
naŻerze
Przebieg çwiczenia:
1. çwiczÄ…cy podrzuca pi"eczk´ tenisowÄ…, która spada w stref´ uderzenia pi"ki; stre-
2. gracz wykonuje 10 poprawnych zagrywek, nast´pnie zwi´k-
f´ moÅ»na zaznaczyç kartkÄ… papieru o wymiarach 30x30 cm.
szamy odleg"oĘç trenaÅ»era od siatki.
2. çwiczÄ…cy wykonuje 10 celnych podrzutów
r´kÄ… sprawniejszÄ… i 10 r´kÄ… s"abszÄ…,
åwiczenie 3
gorszą (zmieniamy ustawienie stóp).
Cel: Nauka zagrywki tenisowej rotacyjnej
Przebieg çwiczenia:
1. zawodnicy w parach ustawieni z dwóch stron siatki
w odleg"oĘci 3 m
åwiczenie 2
2. wykonujÄ… na zmian´ zagrywk´ w parach
Cel: W"aĘciwe prowadzenie r´ki zagrywajÄ…cej, przy zróŻnicowanej wysokoĘci pod-
3. kaÅ»dy çwiczÄ…cy musi zaliczyç 5 zagrywek w ozna-
rzutu pi"ki.
czonÄ… stref´
Przebieg çwiczenia:
4. po opanowaniu tego çwiczenia zwi´kszamy odle-
1. çwiczÄ…cy ustawieni w rz´dzie przodem do siatki
g"oĘç od siatki.
2. kaÅ»dy çwiczÄ…cy ma dwie pi"eczki do tenisa
3. zawodnik wykonuje dwa rzuty  jeden w materac
nr 1 (skrót), ustawiony na 3. m, i w materac nr 2,
ustawiony na 6 m
4. kaÅ»dy çwiczÄ…cy musi zaliczyç 4 pkt.  1 pkt
otrzymuje si´ za trafienie w bliÅ»szy i dalszy
materac
åwiczenia doskonalÄ…ce
5. rzuty oddajemy z róŻnych odleg"oĘci: 4 m, 5 m,
7 m od siatki
åwiczenie 1
6. çwiczÄ…cy, po wykonaniu zadania z jednej strony,
Cel: Doskonalenie zagrywki w okreĘlone strefy boiska
przechodzi na rzuty z drugiej strony boiska.
Przebieg çwiczenia:
1. çwiczÄ…cy, z okreĘlonej strefy zagrywki, wykonuje
åwiczenie 3
zagrywki na celnoĘç
Cel: Nauka podrzutu, zamachu i prowadzenia r´ki zagrywajÄ…cej
2. kaÅ»dy zagrywajÄ…cy musi wykonaç 9 skutecznych
Przebieg çwiczenia:
zagrywek w okreĘlonej kolejnoĘci
1. zawodnik podrzuca oburÄ…cz pi"k´ tenisowÄ…, chwyta jÄ… na wyprostowanym ramie-
3. zagrywka d"uga w stref´ koÅ‚
cowÄ…
niu i odprowadza w ty" za g"ow´
4. zagrywka krótka w materac
2. wykonuje rzut pi"kÄ… tenisowÄ…, o za"oÅ»eniach jak w çwiczeniu nr 2, z tym Å»e moÅ»-
5. ponownie d"uga
na zmieniç ustawienie materacy i zwi´kszyç liczb´ punktów potrzebnych do zali-
6. jeÅ»eli çwiczÄ…cy pope"ni b"Ä…d, musi do skutku wyko-
czenia çwiczenia
naç zadanie
Modyfikacja:
åwiczenie 4
ZagrywajÄ…cy po zagrywce zajmuje pozycj´ w obronie
Cel: Nauka podrzutu i zamachu r´ki zagrywajÄ…cej, z zastosowaniem pi"ki do siatkówki
i wykonuje okreĘlone çwiczenie ruchowe, np. krok do-
Przebieg çwiczenia:
stawny, skrzyŻny, rzut, itp.  jako przygotowanie do
dzia"ał
w obronie.
1. gracze ustawieni w rz´dach z pi"kami do siatkówki
w odleg"oĘci 5 m od siatki
åwiczenie 2
2. podrzut pi"ki do siatkówki i chwyt oburącz na
Cel: Doskonalenie zagrywki w okreĘlone strefy boiska + przyj´cie zagrywki
wyprostowanych r´kach przed sobÄ…
Przebieg çwiczenia:
3. odprowadzenie pi"ki za g"ow´ i rzut nad siatkÄ…
1. zawodnicy podzieleni na trzy grupy: dwie na za-
(2,15 m) w pole o wymiarach 4,5x7 m
grywce, jedna na przyj´ciu zagrywki
4. kaŻdy zawodnik wykonuje cztery celne rzuty
2. pierwsza grupa zagrywajÄ…ca wykonuje zagrywk´
w oznaczonÄ… stref´ i przechodzi na drugÄ… stron´
w strefy wed"ug kolejnoĘci 1: 3: 5: 2: 4: 6; jeŻeli za-
boiska
wodnik pope"nia b"Ä…d, musi do skutku zaliczyç stref´
5. po opanowaniu tego çwiczenia zwi´kszamy odle-
3. jeŻeli zawodnik zagra" we wszystkie strefy otrzy-
g"oĘç od siatki na 7 m.
muje 1 pkt i rozpoczyna nowÄ… seri´
4. druga grupa przyjmuje zagrywk´ wykonywanÄ…
przez trzeciÄ… grup´ zawodników
5. co 10 min. zmiana grup
åwiczenia nauczajÄ…ce
Zalecenia:
1. Trener ocenia jakoĘç przyj´cia zagrywki.
åwiczenie 1
2. Trener po çwiczeniu zapisuje liczb´ zdobytych
Cel: Wykonanie zagrywki tenisowej, z uwzgl´dnieniem prowadzenia r´ki i uderzenia
punktów na zagrywce i skutecznoĘç przyj´cia za-
pi"ki
grywki poszczególnych graczy.
Przebieg çwiczenia:
1. çwiczÄ…cy z r´ki, bez podrzutu, uderza pi"k´ w siatk´ z odleg"oĘci 3 m; nast´pnie
åwiczenie 3
po skoz"owaniu pi"ki o parkiet odbija ja dowolnym sposobem
Cel: Doskonalenie zagrywki + przyj´cie zagrywki
2. zawodnik wykonuje 10 powtórzeł
r´ka prawÄ… i lewÄ… r´kÄ….
wkladka_03.qxd 12-12-2005 10:47 AM Page 7 (Black plate)
Przebieg çwiczenia: åwiczenie 4
Cel: Nauka zagrywki bezrotacyjnej o p"askim torze lotu
Przebieg çwiczenia:
1. zawodnicy wykonujÄ… zagrywk´ szybujÄ…cÄ… z r´ki partnerów znajdujÄ…cych si´ na
podestach z odleg"oĘci 3 m
1. zespó" podzielony jest na 4 grupy: dwie zagrywajÄ…- 2. zagrywk´ wykonujÄ… pomi´dzy górnÄ… taĘmÄ… a linkÄ… zawieszonÄ… 1m od górnej
cych, dwie przyjmujÄ…cych kraw´dzi siatki
2. zagrywka w okreĘlonej kolejnoĘci, z dwóch stron 3. po wykonaniu zadania przechodzą do partnera na innym podeĘcie
boiska 4. kaÅ»dy çwiczÄ…cy musi zaliczyç po dwie zagrywki z kaÅ»dego podestu.
3. przyj´cie zagrywki do trenera.
Uwaga! Nie ma specjalizacji pozycji na przyj´ciu za-
grywki i w polu zagrywki.
åwiczenie 5
Cel: Nauka zagrywki szybującej w okreĘlone strefy boiska
ZAGRYWKA SZYBUJŃCA Z MIEJSCA Przebieg çwiczenia:
1. zawodnicy ustawieni w dwóch rz´dach z pi"kami
1. Faza przygotowawcza  pozycja przygotowawcza 3 m od siatki
2. Faza g"ówna  podrzut pi"ki z zamachem i uderzenie 2. wykonujÄ…c zagrywk´ szybujÄ…cÄ… w stref´ o wymia-
3. Faza koł
cowa  zakoł
czenie czynnoĘci, wejĘcie na boisko i gotowoĘç do gry. rach 4,5x7 m
3. kaÅ»dy çwiczÄ…cy wykonuje 5 zagrywek na jednej
1. Pozycja wyjĘciowa  zaj´cie odpowiedniego miejsca z jednej ze stref w polu za- stronie boiska i przechodzi na druga stron´
grywki w pozycji rozkroczno-wykrocznej, z nogÄ… wykrocznÄ… przeciwnÄ… do r´ki 4. po opanowaniu zwi´kszamy odleg"oĘç od siatki do
uderzającej, stopy na szerokoĘci bioder, tu"ów i nogi wyprostowane: 5 m i 7 m
 pi"ka trzymana jest jednorÄ…cz od do"u na d"oni r´ki przeciwnej do r´ki uderza-
jÄ…cej,  wentylem w stron´ zagrywajÄ…cego
2. Podrzut bezrotacyjny pi"ki z zamachem i uderzenie pi"ki:
 podrzut pi"ki na wysokoĘç zasi´gu r´ki uderzajÄ…cej, z zamachem w ty", tak
aby "okieç przemieszcza" si´ w bok
 d"oł
zostaje odprowadzona na wysokoĘç twarzy i wraca po tej samej drodze åwiczenia doskonalÄ…ce
 uderzenie pi"ki nast´puje nasadÄ… d"oni (w  wentyl ), ruchem dynamicznym
i krótkim (urwanym) przy usztywnionym nadgarstku åwiczenie 1
3. Zakoł
czenie czynnoĘci, wejĘcie na boisko i gotowoĘç do gry: Cel: Doskonalenie kierunkowej zagrywki szybujÄ…cej (bezrotacyjnej)
 po zagrywce çwiczÄ…cy zajmuje okreĘlonÄ… pozycje w obronie w jednej ze stref Przebieg çwiczenia:
i wykazuje gotowoĘç do dzia"ania
åwiczenia nauczajÄ…ce
1. zawodnicy wykonujÄ… zagrywk´ z dowolnej strefy pola za-
åwiczenie 1 grywki w okreĘlone strefy boiska, zaznaczone materaca-
Cel: Nauka podrzutu , prowadzenia r´ki zagrywajÄ…cej i uderzenia pi"ki mi o wymiarach 1,2x2,0 m
Przebieg çwiczenia: 2. zawodnik wykonuje dwie celne zagrywki w kaÅ»dÄ…
1. podrzut pi"ki oburÄ…cz z miejsca w odleg"oĘci 3 m i 5 m od siatki, i uderzenie pi"ki z oznaczonych stref i przechodzi na drugÄ… stron´ boiska
centralnie, ruchem szybkim i zatrzymanym; po odbiciu pi"ki o siatk´ chwyt pi"ki.
Modyfikacje:
åwiczenie 2 Trener moÅ»e umieĘciç materace w róŻny sposób lub zaznaczyç
Cel: Nauka podrzutu, kierunkowego prowadzenia r´ki zagrywajÄ…cej i uderzenia pi"ki materacami stref´, w którÄ… nie mogÄ… zagraç zawodnicy np.:
Przebieg çwiczenia:
1. çwiczÄ…cy ustawiony przodem do Ęciany w odleg"oĘci
5 m wykonuje zagrywk´ w oznaczone strefy na Ęcia-
n´ o wymiarach 1x1 m; po 5 powtórzeÅ‚
w kaŻdy
sektor
2. strefa nr1 jest na wysokoĘci 2,20 cm, a strefa nr 2 
na wysokoĘci 2,50 m.
åwiczenie 3
Cel: Nauka prowadzenia r´ki zagrywajÄ…cej i uderzenia pi"ki
Przebieg çwiczenia:
1. çwiczÄ…cy ustawieni w dwóch rz´dach z dwóch stron
siatki w odleg"oĘci 3 m od siatki åwiczenie 2
2. trener na podwyÅ»szeniu trzyma pi"k´ w górze na wyciÄ…- Cel: Doskonalenie zagrywki szybujÄ…cej po prostej i przyj´cie zagrywki
gni´tej r´ce Przebieg çwiczenia:
3. zawodnik uderza pi"k´ ruchem szybkim i zatrzymanym 1. zawodnicy w dwóch grupach wykonujÄ… zagrywk´ szybujÄ…cÄ… po prostej na za-
w koł
cowej fazie wodnika przyjmujÄ…cego
4. çwiczÄ…cy musi wykonaç dwie zagrywki aby zmieniç strony 2. çwiczÄ…cy przyjmuje zagrywk´ do zawodnika ustawionego w III s., który "apie
5. nast´pnie zbiera pi"ki do kosza i ustawia si´ w rz´dzie pi"k´
z drugiej strony siatki.
wkladka_03.qxd 12-12-2005 10:47 AM Page 8 (Black plate)
naleÅ»y w çwiczeniach stawiaç zadania i egzekwowaç ich wykonanie. NaleÅ»y organi-
zowaç planowe zaj´cia treningowe, których celem jest doskonalenie zagrywki, bez
3. gracz zagrywajÄ…cy po zagrywce zajmuje pozycj´ w obro- stosowania innych akcentów. JeÅ»eli w zaj´ciach treningowych mamy inne akcenty,
nie i jest gotowy do dzia"ania naleÅ»y wplataç pomi´dzy poszczególne çwiczenia zagrywk´ i jej przyj´cie. NaleÅ»y
4. zawodnicy zmieniajÄ… si´ o jedno miejsce odejĘç od tradycji treningowej doskonalenia zagrywki na czas i pod koniec treningu.
Zalecenia: Bardzo szybko naleÅ»y wplataç w trening zagrywki przyj´cie zagrywki jako dzia"ania
1. Zagrywka na partnera bardzo powiÄ…zane ze sobÄ….
2. JakoĘç przyj´cia zagrywki
3. Po przyj´ciu  asekuracja Istnieje bezpoĘredni praktyczny zwiÄ…zek pomi´dzy skutecznoĘciÄ… zagrywki i przyj´-
Modyfikacje: cia zagrywki. Na dalszym etapie szkolenia w ramach çwiczeÅ‚
adaptacyjnych wpro-
1. po przyj´ciu zawodnik w strefie III wystawia pi"k´ do wadzaç çwiczenia w obronie po wykonanej zagrywce, jako nast´pujÄ…ce po sobie
strefy IV, biegnie i chwyta pi"k´ (nawyk asekuracji) dzia"anie.
2. zmiana stref zagrywki i przyj´cia zagrywki.
W treningu zagrywki musi dominowaç jakoĘç, a nie iloĘç. W ĘwiadomoĘci szczegól-
åwiczenie 3 nie m"odych zawodników istnieje przeĘwiadczenie o skutecznoĘci mocnej zagrywki
Cel: Doskonalenie zagrywki szybujÄ…cej w róŻne strefy boiska i przyj´cie zagrywki z wyskoku. Niejednokrotnie jest to mylne, a w praktyce zagrywka ta jest niesku-
Przebieg çwiczenia: teczna. Zagrywka musi mieç walor taktyczny, wtedy staje si´ niebezpieczna dla
1. zespó" podzielony jest na 3 grupy 4-osobowe przeciwnika, a przynosi korzyĘci w"asnemu zespo"owi. Zagrywka nie musi byç
2. dwie grupy wykonujÄ… zagrywk´ , a jedna przyjmuje zagrywk´  mocna aby by"a skuteczna.
3. grupa  A wykonuje celnÄ… zagrywk´ szybujÄ…cÄ… w oznaczone strefy od 1-5
(çwiczÄ…cy sam wybiera kolejnoĘç stref, do których b´dzie zagrywa") Takie podejĘcie do problemu nauczania i doskonalenia zagrywki stawia przed nami
4. grupa  B zagrywa na grup´  C przyjmujÄ…cych za- problemy z organizacjÄ… zaj´ç. Niejednokrotnie trudno okreĘliç nam d"ugoĘç wykony-
grywk´ do trenera ustawionego na pograniczu II i III wania çwiczenia, ze wzgl´du na róŻny czas, w jakim zawodnicy wykonujÄ… zadania.
strefy Musimy daç zawodnikowi czas na wykonanie zadania na zagrywce, aby póęniej
Zalecenia: w trakcie meczu wymagaç od niego okreĘlonych dzia"aÅ‚
taktycznych.
1. Zawodnik z grupy  A za kaÅ»dÄ… trafionÄ… stref´ otrzy-
muje 1 pkt. W przypadku b"´du zalicza stref´ do skutku. JeÅ»eli w treningu dysponujemy dwoma boiskami, zawodnicy którzy wykonali zada-
2. Grupa  B wykonuje trudnÄ… zagrywk´, zmuszajÄ…c nia przechodzÄ… na drugie boisko, gdzie wykonujÄ… inne zadania techniczne w ra-
zawodnika grupy  C do pope"nienia b"´du. mach doskonalenia umiej´tnoĘci.
3. Grupa  C dok"adnie przyjmuje zagrywk´ do trenera,
zmieniajÄ…c co 5 zagrywek ustawienie zawodników na W przypadku (a jest tak najcz´Ä˜ciej) gdy zawodnicy wykonali zadania na zagrywce,
przyj´ciu wykonujÄ… inne zadania, ĘciĘle okreĘlone przez trenera, np.:
4. KaÅ»da grupa wykonuje dzia"anie 10 min. i nast´puje  podajÄ… pi"k´ zagrywajÄ…cym
zmiana grup.  wykonujÄ… çwiczenia ogólnorozwojowe
 doskonalÄ… technik´ indywidualnie
 inne  wed"ug uznania trenera.
åwiczenie 4
Cel: Doskonalenie zagrywki szybujÄ…cej w kierunkach i przyj´cie zagrywki WaÅ»ne jest, Å»eby trener ĘciĘle okreĘli" czynnoĘci zawodników, którzy wykonali zada-
Przebieg çwiczenia: nia wczeĘniej od pozosta"ych. JeÅ»eli doskonalimy zagrywk´ w zespo"ach, w których
1. zawodnicy na zagrywce podzieleni na trzy grupy istnieje wyraÄ™ny podzia" zawodników ze wzgl´du na pozycje, musimy zorganizowaç
i ustawieni w strefach zagrywki A1, B1, C1 indywidualne zaj´cia, np. z zawodnikiem libero. Z tego teÅ» wzgl´du bardzo dobrym
2. z drugiej strony trzech zawodników na przyj´ciu rozwiÄ…zaniem jest zastosowanie w mikrocyklu treningowym zaj´ç w mniejszych
czwarty przygotowany do zmiany po 5 zagrywkach grupach, z akcentem g"ównym na doskonalenie zagrywki i jej przyj´cia.
3. zawodnicy na zagrywce wykonujÄ… zagrywk´ w nast´-
pujÄ…cej kolejnoĘci: Jak najwczeĘniej naleÅ»y wpajaç zawodnikom zasady taktycznego post´powania
A1  zagrywka po prostej na zawodnika przy wykonywaniu zagrywki, takich jak :
w strefie V  zagrywaj na najs"abiej przyjmujÄ…cego
C1  zagrywka po prostej na zawodnika  zagrywaj pomi´dzy zawodników przyjmujÄ…cych
w strefie I  zagrywaj w stref´ wejĘcia zawodnika rozgrywajÄ…cego
B1  zagrywka skrót na 3 m lub d"uga do  zagrywaj na Ęrodkowego
linii koł
cowej ( wybór zagrywajÄ…cego)  zagrywaj na zawodnika przyjmujÄ…cego b´dÄ…cego w linii ataku
na zawodnika VI strefy  nie zepsuj zagrywki po czasie, zmianie i po b"´dzie wspó"partnera
 wykorzystuj przepisy gry (8 sek. na wykonanie zagrywki)
Zalecenia:  okreĘl swojÄ… stref´ zagrywki i doskonal jej wykonanie z tej strefy.
1. ZagrywajÄ…cy po zagrywce w swojej strefie wykonujÄ… dzia"ania w obronie (goto-
woĘç do dzia"ania bez pi"ki) i przechodzÄ… do nast´pnej strefy zagrywki. KaÅ»dy z nas, trenerów, pope"nia b"´dy. Ich analiza pomaga wzbogaciç swój warsztat
2. PrzyjmujÄ…cy dok"adnie przyjmujÄ… zagrywk´ do trenera. szkoleniowy, przez co stajemy si´ skuteczniejsi w dzia"aniu. Zach´cam do swoiste-
3. JeÅ»eli zawodnik na przyj´ciu pope"ni" b"Ä…d, ca"a trójka wykonuje zadanie, np. go rachunku sumienia naszych b"´dów trenerskich przy doskonaleniu zagrywki.
rzut siatkarski (aktywny udzia" ca"ej grupy zawodników w przyj´ciu zagrywki) I przedstawiam moje b"´dy, jakie pope"nia"em:
4. Co 8 min. zmiana grypy na przyj´ciu.  zagrywka  na czas
Modyfikacje:  zagrywka bez okreĘlenia zadał
( A teraz sobie pozagrywajcie... )
1. RóŻne kierunki zagrywki  zagrywka wykonywana tylko w koł
cowej cz´Ä˜ci treningu, bez przyj´cia
zagrywki i dzia"ał
w obronie
 zbyt wczesna specjalizacja jeŻeli chodzi o sposób wykonania zagrywki i strefy
UWAGI KOÄ„COWE wykonania zagrywki
 krytyczny stosunek do zawodników nie wykonujących za"oŻeł
taktycznych przy
Od poczÄ…tku procesu nauczania i doskonalenia zagrywki naleÅ»y uĘwiadomiç zawod- wykonywaniu zagrywki (przecieÅ» ich tego nie nauczy"em).
nikowi znaczenie zagrywki dla skutecznego dzia"ania ca"ego zespo"u. Bezwzgl´dnie