wkladka_04.qxd 27-01-2006 9:58 AM Page 1 (Black plate)
BIULETYN
SZKOLENIOWY
PZPS
D o d a t e k d o M A G A Z Y N U S I A T K Ó WK A
N u m e r 4 ( 4 )
OD REDAKTORA
W bieŻącym numerze Biuletynu prezentujemy Pał
stwu kolejne do- w uwagach koł
cowych, gdzie autor jednoznacznie wskazuje,
niesienie prof. Ryszarda Panfila, które zasadniczo skierowane iÅ» warunkiem post´pu w kszta"ceniu techniki jest jakoĘç wykona-
jest do trenerów pracujÄ…cych z graczami profesjonalnymi. Prezen- nia çwiczenia ze wzgl´du na cel, któremu realizacja çwiczenia s"u-
towane treĘci sÄ… jednak na tyle uniwersalne i uj´te na pewnym po- Å»y. Nie ma tzw.  cudownych i uniwersalnych çwiczeÅ‚
, których
ziomie ogólnoĘci, Å»e wskazania do kierowania zespo"em w pi"ce stale domagajÄ… si´ szczególnie m"odzi staÅ»em zawodowym trene-
siatkowej mogÄ… (i powinni) czerpaç szkoleniowcy takÅ»e niÅ»szych rzy, wierzÄ…c w ich sprawczÄ… moc. To stale poszerzana wiedza,
poziomów szkolenia. Zagadnienia coachingu w polskiej literaturze umiej´tnoĘci metodyczne, okreĘlone cechy osobowoĘci i niez"omna
dotyczÄ…cej zespo"owych gier sportowych potraktowane sÄ… doĘç motywacja zawodowa trenerów sÄ… Ä™ród"em ich samorozwoju i dal-
marginalnie i zdawkowo, a jak przekonuje i uzasadnia autor, mogÄ… szego racjonalizowania i usprawniania procesu treningowego.
stanowiç jeden z fundamentalnych czynników warunkujÄ…cych ra- Trener to kategoria zawodów kreatywnych, poszukujÄ…cych,
cjonalny dobór graczy i wykorzystanie ich umiej´tnoĘci do spraw- w których codziennoĘciÄ… jest rozwiÄ…zywanie róŻnorodnych proble-
nego osiÄ…gania celów w grze. MyĘl´, Å»e ta problematyka ma okre- mów wychowawczych, dydaktycznych i organizacyjnych. Ilustro-
Ęlony krÄ…g odbiorców i naleÅ»y mieç nadziej´, iÅ» b´dzie si´ jeszcze wany w doniesieniu dobór i uk"ad çwiczeÅ‚
sÄ… jedynie propozycjÄ…
pojawiaç na "amach naszego wydawnictwa. autora.
Adres do korespondencji z redakcjÄ…: [e-mail]
W kolejnym swoim doniesieniu Roman Palacz przedstawia meto-
dyk´ kszta"cenia umiej´tnoĘci technicznych zagrywki w wyskoku.
Edward Superlak
Istota podejĘcia do problematyki szkolenia m"odzieŻy zawarta jest (redaktor naczelny)
W NUMERZE
Prowadzenie zespo"u sportowego  zadania coacha  2
Zagrywka tenisowa szybujÄ…ca (bezrotacyjne) w wyskoku  5
wkladka_04.qxd 27-01-2006 9:58 AM Page 2 (Black plate)
Prowadzenie
zespo"u sportowego
 zadania coacha
WĘród procesów szczegó"owych, realizowanych przez coacha prowadzącego zespó"
sportowy a zmierzajÄ…cych do zwi´kszenia jego sprawnoĘci wyróŻniamy te, które
zwi´kszajÄ… skutecznoĘç zespo"u oraz te, które umoÅ»liwiajÄ… regulowanie aktywnoĘci
graczy.
R y s z a r d P a n f i l
Zwi´kszanie skutecznoĘci realizowane jest poprzez: przyj´cie w"aĘciwych kryteriów doboru w tym:
1. proces wykorzystania umiej´tnoĘci indywidualnych graczy oraz 1. Koncepcji (strategii) gry wyznaczajÄ…cej dzia"ania zawodników np. koncepcj´
2. proces tworzenia i wykorzystania efektów organizacyjnych. specjalizacji pozycyjnej opartej o schematy dzia"ania czy teÅ» koncepcj´ gry
Regulowanie aktywnoĘci odbywa si´ poprzez: uniwersalnej wymuszajÄ…ca cz´stÄ… wymian´ pozycji opartej o zasady dzia"ania.
1. proces tworzenia i wykorzystania motywów dzia"ania; 2. Przyj´te ustawienie wyjĘciowe wyznaczajÄ…ce funkcje zawodnika w grze.
2. proces tworzenia i wykorzystania efektów spo"ecznych (ryc. 1). 3. Rzeczywiste umiej´tnoĘci dobieranych zawodników do gry, zgodne z przyj´ty-
mi za"oŻeniami (koncepcją i ustawieniem):
-  umiej´tnoĘci gry indywidualnej w ataku,
-  umiej´tnoĘci wspó"dzia"ania w ataku,
-  umiej´tnoĘci gry indywidualnej w obronie,
-  umiej´tnoĘci wspó"dzia"ania w obronie.
Indywidualne zróŻnicowanie poziomu poszczególnych dyspozycji do gry,
w tym: umys"owych, motorycznych, konstytucjonalnych i psychicznych, reprezento-
wane przez poszczególnych graczy oraz stwierdzony ekwifinalizm dyspozycji, wy-
znaczajÄ… indywidualne typy umiej´tnoĘci dzia"ania graczy (profil graczy), rozpatry-
wane w przedstawionym na rysunku 2 uk"adzie, np.:gracz X jest zawodnikiem sto-
sujÄ…cym w grze g"ównie kombinacje proste, o zrównowaÅ»onej proporcji umiej´tno-
Ęci ofensywnych do defensywnych. Natomiast zawodnik (Y) jest graczem stosują-
cym g"ównie kombinacje z"oŻone i jest zawodnikiem ofensywnym. Typ (profil) gra-
cza wyznacza jego pozycj´ i funkcje w grze oraz indywidualizacj´ procesu treningo-
wego, któremu zawodnik jest poddawany.
Rycina 1 przedstawia schematycznie szczegó"owe procesy wchodzące w sk"ad
coachingu realizowanego w zespo"ach sportowych, którego celem jest zwi´kszenie
efektywnoĘci funkcjonowania zespo"u.
Wymienione procesy szczegó"owe realizowane są równolegle, przy czym ich
znaczenie ze wzgl´du na zjawisko ekwifinalizmu1 w odniesieniu do róŻnych zespo-
"ów sportowych jest zróŻnicowane.
Proces wykorzystywania umiej´tnoĘci indywidualnych graczy
Cele (zadania) w grze w pi"k´ siatkowÄ… mogÄ… byç realizowane indywidualnie
wzgl´dnie zaleÅ»nie od partnerów np.
w ataku:
 zdobycie punktu zagrywkÄ…
Ryc. 2 Profile umiej´tnoĘci zawodników w grze w pi"k´ siatkowÄ…
w obronie zaĘ:
 zdobycie punktu blokiem pojedynczym W przypadku umiej´tnoĘci indywidualnych doros"ych graczy mamy do czynienia
Przedstawione powyÅ»ej przyk"ady wskazujÄ…, Å»e gracze wzgl´dnie zaleÅ»nie2 od z ukszta"towanym, stabilnym profilem dyspozycji osobniczych do gry warunkujÄ…-
partnerów wykorzystujÄ… indywidualne umiej´tnoĘci gry i rozwiÄ…zujÄ… powstajÄ…ce cych umiej´tnoĘç dzia"ania w grze. Wynika to z wieloletniego treningu oraz koÅ‚
czÄ…-
w niej sytuacje. To wskazuje, Å»e coach moÅ»e prowadzÄ…c zespó" tak dobieraç graczy
1
by wykorzystaç ich umiej´tnoĘci indywidualne. Umiej´tnoĘç zdobywania punktów
Ekwifinalizm  moÅ»liwoĘç osiÄ…gania tych samych celów, róŻnymi sposobami (drogami).
2
Wzgl´dna zaleÅ»noĘç od parametrów oznacza, Å»e partnerzy jedynie u"atwiajÄ… zawodnikowi relizacj´
zagrywkÄ…, blokiem pojedynczym, czy zbiciem pi"ki niedok"adnie rozegranej przez
celu gry, poprzez np. tworzenie wolnego pola oraz poprzez asystencj´ i facylitacj´ spo"ecznÄ….
przeciwnika stanowi waÅ»nÄ… sk"adowÄ… wspó"czesnej gry w pi"k´ siatkowÄ….
ObecnoĘç partnerów nie jest konieczn dla zrealizowania okreĘlonego celu gry (rozwiÄ…zania danej
Zagadnieniem decydującym o trafnoĘci doboru zawodników do zespo"u jest
sytuacji), (Panfil 2002).
wkladka_04.qxd 27-01-2006 9:58 AM Page 3 (Black plate)
cej si´ fazy rozwoju psychofizycznego cz"owieka. W zwiÄ…zku z tym coach powinien skania pozycji do ataku, po uzyskaniu przez zawodnika z pi"kÄ… pe"nej moÅ»liwoĘci
wykorzystywaç profil sportowy gracza (szukaç dla niego odpowiedniej pozycji wykonania wystawienia (koordynacja nast´pcza odbywa si´ bez wykorzystania zja-
i funkcji w grze), a nie dÄ…Å»yç do rozwijania jego umiej´tnoĘci i dyspozycji indywidu- wiska przewidywania dzia"ania partnerów). W grze dominujÄ… kombinacje proste,
alnych, gdyÅ» dzia"anie takie b´dzie ma"o skuteczne a poch"ania"o b´dzie duŻą iloĘç a wspó"dzia"anie w ataku to wolne wykonywanie wysoko wystawionej ( w trzecim
czasu, który moÅ»na wykorzystaç do realizacji zadaÅ‚
treningowych poprawiających tempie) pi"ki do partnera umoŻliwiające przeciwnikowi ustawienie stabilnego po-
skutecznoĘç dzia"ania np. zadaÅ‚
dotyczących doskonalenia wspó"dzia"ania. dwójnego lub potrójnego bloku. W obronie dominują podwójne bloki  ruchome . Ob-
Natomiast utrzymanie sprawnoĘci psychofizycznej, uwarunkowane w"aĘciwym serwacje wskazujÄ…, Å»e wi´kszoĘç ligowych zespo"ów w Polsce wykorzystuje koor-
dozowaniem obciąŻeł
, powinno naleÅ»eç do zadaÅ‚
trenerów wspó"pracujÄ…cych np. dynacj´ nast´pczÄ….
trenera specjalnej motoryki. G"ównym zadaniem tego trenera b´dzie utrzymanie po- 2. Optymalne wykorzystanie efektów zespo"owych  poziom koordynacji
tencjalnej aktywnoĘci dzia"ania zawodników przez dozowanie obciąŻeł
, uwzgl´dnia- wyprzedzajÄ…cej
jÄ…cych obj´toĘç wynikajÄ…cÄ… z czasu trwania gry (d"ugoĘç meczu), niestandardowo Koordynacja wyprzedzajÄ…ca zwiÄ…zana jest z moÅ»liwoĘciÄ… wykorzystania prze-
zmiennÄ… intensywnoĘç krótkich wysi"ków (zgodnie z wysi"kiem wyst´pujÄ…cym widywania dzia"aÅ‚
partnerów na podstawie doĘwiadczeł
wynikających z wczeĘniej-
w grze), przy jednoczesnym ograniczaniu przerw wypoczynkowych (dzia"anie na szych i aktualnych obserwacji ich zachował
. Poznanie prawid"owoĘci dotyczących
zm´czeniu). specyficznych dzia"aÅ‚
partnera pozwala przewidywaç ich nast´pstwa, moÅ»na wi´c
Ze wzgl´du na koniecznoĘç doskonalenia, prowadzonego zespo"u sportowego wyprzedziç ich wykonanie. NajwyÅ»szy poziom skoordynowania dzia"aÅ‚
wyst´puje
i zmieniajÄ…ce si´ warunki zewn´trzne (np. wzrost poziomu sportowego przeciwni- w sytuacji, gdy wspó"dzia"ajÄ…cy zawodnicy równoczeĘnie podejmujÄ… uzupe"niajÄ…ce
ka) oraz bariery wewn´trzne (ograniczenia osobnicze w zakresie doskonalenia si´ dzia"ania, np. zawodnik bez pi"ki zajmuje pozycj´ do ataku w chwili, gdy pi"ka
sprawnoĘci indywidualnej) konieczne jest, obok wykorzystania umiej´tnoĘci indywi- zmierza do partnera, od którego oczekuje on wystawienia (wspó"dzia"anie  trójko-
dualnych graczy w obr´bie zespo"u istniejÄ…cego, takÅ»e systematyczne dobieranie do we ). W grze ofensywnej dominujÄ… z"oÅ»one kombinacje trójkowe i dwójkowe.
zespo"u odpowiednich kandydatów o wyŻszym poziomie dyspozycji do gry oraz W obronie natomiast dominują bloki podwójne i potrójne wykonywane w stabilnych
wyŻszych potencjalnych moŻliwoĘciach ich rozwoju. pozycjach. NajwyŻszy poziom koordynacji dzia"ał
w polskiej lidze wykorzystywany
jest incydentalnie.
Proces tworzenia i wykorzystania efektów zespo"owych MoŻliwoĘci tworzenia i wykorzystania efektów organizacyjnych w grach spor-
Cele (zadania) w grze w pi"k´ siatkowÄ… sÄ… realizowane g"ównie poprzez wspó"- towych wydaje si´ byç bardzo duÅ»e, natomiast Ęwiadome ich tworzenie i wykorzy-
dzia"anie, czyli dzia"ania bezwzgl´dnie zaleÅ»ne3 od partnerów, które dominujÄ… w pi"- stywanie jest zjawiskiem bardzo rzadkim. Wydaje si´, Å»e o efektywnoĘci pracy co-
ce siatkowej a obejmujÄ… mi´dzy innymi: acha, ze wzgl´du na ograniczenia w rozwoju indywidualnym doros"ych graczy, de-
w ataku: cydujÄ… umiej´tnoĘci tworzenia i wykorzystania efektów organizacyjnych (synergicz-
 zdobycie punktu po rozegraniu wybranej kombinacji; nych).
 tworzenie sytuacji do zdobycia punktu przez dogranie pi"ki i rozegranie; Wykorzystanie przez coacha efektów wspó"dzia"ania sprowadza si´ do usta-
w obronie: wiania  dwójek i  trójek na polu gry i stawiania im zadał
umoŻliwiających efek-
 zdobycie punktu blokiem (podwójnym lub potrójnym). tywne osiąganie celów gry poprzez wspó"dzia"anie.
To wskazuje, Że coach dobierając graczy do zespo"u w pi"ce siatkowej powi-
nien obok umiej´tnoĘci indywidualnych uwzgl´dniç g"ównie dyspozycje graczy do Proces tworzenia i wykorzystania motywów dzia"ania.
wspó"dzia"ania. W poczÄ…tkowej fazie aktywnoĘç nowo pozyskanych graczy regulujÄ… g"ownie
Organizacj´ dzia"aÅ‚
w grze, z jednej strony wyznaczajÄ… zadania wynikajÄ…ce ich motywy w"asne. WĘród tych motywów wyróŻnia si´:
z przyj´tej koncepcji prowadzenia gry, z drugiej prozespo"owe dyspozycje zawodni-  ch´ç zaprezentowania swoich umiej´tnoĘci;
ków. Tzw. cechy prozespo"owe powodujÄ… wyst´powanie w dzia"aniach zespo"owych  ch´ç uzyskania satysfakcjonujÄ…cego kontraktu/transferu;
zjawiska synergii, przejawiajÄ…cej si´ w poziomie efektów organizacyjnych. Przyk"ad  ch´ç uzyskania akceptacji i sympatii u trenera;
wykorzystania efektów synergicznych w prowadzeniu zespo"u sportowego stanowi  ch´ç zdobycia sta"ego miejsca w tzw. sk"adzie podstawowym zespo"u;
okres pracy z ReprezentacjÄ… Polski trenerów K. Górskiego czy Jerzego Wagnera,  ch´ç unikni´cia urazów (kontuzji).
którzy dobierali do zespo"u po 2 lub 3 zawodników z klubów. WiedzÄ…c, Å»e w zespo- Coach tworzÄ…c sytuacje przymusowe lub n´cÄ…ce stosuje bodÄ™ce materialne
"ach klubowych wybierani zawodnicy wspó"dzia"ają skutecznie, przenosi" do repre- (kontrakty, premie) i niematerialne (miejsce w zespole w tzw. podstawowym sk"a-
zentacji efekty organizacyjne, które wypracowali zawodnicy poprzez wspólne tre- dzie) i dąŻy do przekszta"cenia motywów w"asnych graczy w motywy wspólne ze-
ningi (cz´sto wieloletnie) w klubach macierzystych. wn´trzne. W praktyce bodÄ™ce niematerialne stosowane równolegle z bodÄ™cami ma-
Tworzenie efektów organizacyjnych sprowadza si´ do zestawiania  dwójek terialnymi wp"ywajÄ… na zwi´kszenie aktywnoĘci dzia"aÅ‚
gracza, przy czym indywi-
i  trójek graczy o prozespo"owych dyspozycjach. Nast´pnie poprzez systematyczne dualne preferencje zawodników decydujÄ…c tym, który rodzaj bodÄ™ców dla okreĘlone-
stosowanie w procesie treningowym gier symulacyjnych (w tym gier ma"ych i frag- go gracza jest istotniejszy. Diagnoza struktury potrzeb i systemu wartoĘci uznawa-
mentów gry) tworzÄ… si´ efekty organizacyjne. W procesie tym wykorzystuje si´ zja- nego przez graczy jest warunkiem w"aĘciwego oddzia"ywania na nich bodÄ™cami ak-
wisko koordynacji dzia"ał
bezwzgl´dnie zaleÅ»nych umoÅ»liwiajÄ…cych osiÄ…ganie celów tywizujÄ…cymi. RealizujÄ…c potrzeby rozpoczynamy od podstawy piramidy, czyli po-
gry (udzia" 2, 3 zawodników) oraz u"atwiajÄ…cych ich osiÄ…ganie (udzia" 4 i wi´cej trzeb socjalno-bytowych, poprzez potrzeb´ dzia"ania w zespole oraz zadowolenie
graczy). z osiąganych wyników sportowych, a koł
czymy na potrzebie samorealizacji. NaleŻy
Poziom skoordynowania wspó"dzia"ania w grze zaleÅ»y od wyboru czasu, miej- takÅ»e pami´taç, Å»e tylko optymalne pobudzenie wp"ywa korzystnie na zaangaÅ»owa-
sca i sposobu dzia"ania okreĘlonego zawodnika ze wzgl´du na czas, miejsce i spo- nie zawodników w gr´. To znaczy, Å»e stosowanie zbyt silnych lub zbyt s"abych bodÄ™-
sób dzia"ania partnerów. ców materialnych i niematerialnych wp"ywa niekorzystnie na aktywnoĘç zawodni-
Poprzez trening, szczególnie symulujÄ…cy sytuacje  dwójkowe i  trójkowe wy- ków. Zbyt s"abe pobudzenie ogranicza aktywnoĘç (gracz nie wykorzystuje swojego
st´pujÄ…ce w grze klasyfikowanej, grupy zawodników powtarzajÄ… wybrane warianty potencja"u) zbyt duÅ»e natomiast powoduje nadaktywnoĘç (dzia"ania nieracjonalne,
rozegrania pi"ki w ataku lub przeciwdzia"ania rozegraniu przez przeciwnika w obro- zbyt duÅ»o b"´dów).
nie. Wynikiem tego jest nabywanie bieg"oĘci we wspó"dzia"aniu przejawiajÄ…cej si´ Bodziec aktywizujÄ…cy powinien byç dostosowany do moÅ»liwoĘci (umiej´tnoĘci)
w przechodzeniu na coraz wyŻszy poziom skoordynowania dzia"ał
(tworzenie i wy- zawodników. Coach powinien pami´taç, Å»e pieniÄ…dze mogÄ… spowodowaç jedynie
korzystanie efektów organizacyjnych). wzrost aktywnoĘci, nie zwi´kszÄ… jednak umiej´tnoĘci poszczególnych graczy. StÄ…d
1. Niedostateczne wykorzystanie efektów zespo"owych  poziom stosowanie zbyt duŻych wzmocnieł
nieadekwatnych do umiej´tnoĘci graczy i ocze-
koordynacji nast´pczej
3
Bezwzgl´dna zaleÅ»noĘç od partnerów oznacza, Å»e warunkiem koniecznym realizacji celu gry jest
Wyst´puje wtedy, gdy zaleÅ»ne od siebie dzia"ania wykonywane sÄ… w uk"adzie
wspó"dzia"anie zawodników, czyli partnerzy umoÅ»liwiajÄ… realizacj´ celów gry, np. skoordynowane
nast´pczym tzn. rozpocz´cie kolejnego dzia"ania zaleÅ»y od koÅ‚
cowego wyniku dzia-
wybieganie na pozycje i podania pi"ki (efekt organizacyjny) obecnoĘç partnerów jest konieczna dla
"ania poprzedniego, np. zawodnik bez pi"ki podejmuje dzia"anie zmierzające do uzy- realizacji celów gry (rozwiązania danej sytuacji) (Panfil 2002).
wkladka_04.qxd 27-01-2006 9:58 AM Page 4 (Black plate)
kiwanie na zwi´kszenie jego sprawnoĘci w grze jest b"´dem i prowadzi cz´sto do wprowadzaç do zespo"u konflikt rzeczowy np. poprzez wymian´ graczy na rezerwo-
obniÅ»enia tej sprawnoĘci. Zawodnik chcÄ…c zdobyç wysokÄ… premi´ dzia"a nieracjo- wych, usadowienie nie akceptujÄ…cych si´ graczy przy stoliku w jadalni lub w pokoju
nalnie, zbyt aktywnie, pope"nia wi´cej b"edów. NaleÅ»y, wi´c pami´taç, Å»e umiej´tno- hotelowym, a takÅ»e poprzez ujawnianie przed zespo"em s"abych stron graczy, któ-
Ęci gry nie moÅ»na kupiç za pieniÄ…dze, stosujÄ…c bodÄ™ce materialne moÅ»na jedynie rych chcemy aktywizowaç. Cz´sto, gdy zespó" osiÄ…ga w grach klasyfikowanych za-
zwi´kszyç aktywnoĘç graczy. (Panfil 1992) skakujÄ…co dobre wyniki, konieczne staje si´ wywo"anie w zespole konfliktu rzeczo-
Wydaje si´, Å»e w polskiej praktyce sportowej cz´Ä˜ciej zaobserwowaç moÅ»na wego (mobilizujÄ…cego), gdyÅ» dobre wyniki obniÅ»ajÄ… aktywnoĘç, wywo"ujÄ… poczucie
naduŻywanie zasady  wszystkim równo , niŻ stosowanie zasady róŻnicowania nadmiernej pewnoĘci siebie. Metody przeciwdzia"ania tej sytuacji to: rozegranie me-
bodÄ™ców. W ostatnim okresie nasili"o si´ zjawisko w"Ä…czania premii za efektywnoĘç czu kontrolnego z potencjalnie s"abszym przeciwnikiem, prezentacja zapisu magne-
w grze do uposaÅ»enia miesi´cznego graczy. Wynika to z róŻnych przyczyn, a przede towidowego fragmentów s"abej gry w"asnego zespo"u w meczach wygranych, usu-
wszystkim z faktu, Å»e jest to bardzo wygodne, zwalnia bowiem trenerów od obo- ni´cie ze sk"adu podstawowego na jeden mecz podstawowego zawodnika. Coach
wiÄ…zku szczegó"owej oceny wk"adu poszczególnych zawodników w realizacj´ zadaÅ‚
musi zwracaç uwag´ na fakt, iÅ» integracja w zespole jest tylko Ęrodkiem zwi´ksza-
w poszczególnych meczach. Jednak niedostrzeganie przez trenera osiÄ…gni´ç wybi- jÄ…cym aktywnoĘç zawodników i nie moÅ»e staç si´ celem dzia"ania zespo"u.
jajÄ…cych si´ zawodników w trosce o dobre samopoczucie pozosta"ych prowadzi do WyróŻnia si´ kilka rodzajów konfliktów wyst´pujÄ…cych w zespole sportowym,
swoistego  równania w dó" , i towarzyszącej mu bezpiecznej taktyki  nie wychyla- w tym np. konflikty emocjonalne i rzeczowe. Konflikty rzeczowe są poŻyteczne
nia si´ , co jest sprzeczne z istotÄ… wspó"zawodnictwa sportowego. w przeciwieÅ‚
stwie do emocjonalnych, które nie przyczyniajÄ… si´ do usprawnieÅ‚
.
Uczestnictwo graczy w ustalaniu celów sprzyja zrozumieniu celów realizowa- W przypadku, gdy prowadzony zespó" nie spe"nia oczekiwał
, coach zmuszony
nych przez poszczególnych graczy, grupy graczy, zespo"u jako ca"oĘci oraz emocjo- jest wprowadziç do sk"adu podstawowego nowych zawodników, cz´sto mniej do-
nalnemu zaangaÅ»owaniu w sprawy wykonawstwa. Jest takÅ»e Ä™ród"em informacji Ęwiadczonych liczÄ…c, Å»e zmiany wp"ynÄ… korzystnie na gr´ zespo"u poprzez pojawie-
o moÅ»liwoĘciach wykonawców i prowadzi do internalizacji celów i pojawiania si´ nie si´ efektów synergicznych (grupowych i zespo"owych). Wymiana gracza obok
w zespole tak poŻądanych motywów wewn´trznych. zmiany organizacji gry, prowadzi cz´sto do naruszenia struktury nieformalnej ze-
Wspólne realizowanie celów zespo"owych i przebywanie graczy ze sobÄ…, pro- spo"u i w konsekwencji moÅ»e doprowadziç do róŻnych zachowaÅ‚
graczy.
wadzi do pozytywnych wyników i generuje pojawianie si´ motywów wspólnych we- Akceptowana przez zespó" wymiana graczy wywo"uje poŻądane efekty spo-
wn´trznych jako tych, które najtrwalej stymulujÄ… aktywnoĘç graczy. WĘród tych "eczne (facylitacj´, integracj´, asystencj´) i aktywizuje pozosta"ych graczy.
motywów wyróŻniamy:
 ch´ç reprezentowania barw klubowych/reprezentacyjnych; Podsumowanie
 ch´ç tworzenia grupy spo"ecznej i przebywania w niej (w zespole, w klubie, Przedstawione na ryc. 3 koÅ‚
cowe (cz´sto wieloletnie) efekty pracy coacha
mieĘcie); wskazujÄ…, Å»e o jego efektywnoĘci decyduje, wyst´powanie w zespole graczy takich
 ch´ç wspierania klubu w sytuacjach trudnych (s"absze wyniki, problemy finan- zmiennych jak:
sowe).  wspó"dzia"anie wyprzedzające (dwójkowe i trójkowe );
Tworzenie i wykorzystanie motywów dzia"ania stymuluje optymalnie pobudza-  podporządkowanie gry indywidualnej celom zespo"owym;
nie graczy do dzia"ania. Stan optymalnego pobudzenia przejawia si´ sta"Ä… koncen-  konflikt rzeczowy (dotyczÄ…cy gry);
tracjÄ… uwagi na zadaniu, kontrolÄ… pobudzenia emocjonalnego i poczuciem pewnoĘci  motywy wewn´trzne wspólne.
w"asnych dzia"ał
. Wyst´powanie tych zmiennych korzystnie wp"ywa na sprawnoĘç dzia"ania ze-
Poza motywowaniem istniejÄ… pewne inne moÅ»liwoĘci wp"ywania na stany emo- spo"ów w grze. Tak, wi´c doprowadzenia do utrwalonego ich wyst´powania jest po-
cjonalne i koncentracj´, a przez to na aktywnoĘç graczy. PierwszÄ… moÅ»liwoĘç sta- zytywnym wynikiem pracy coacha.
nowi cz´sty udzia" w grach klasyfikowanych, który uczy panowania nad niekorzyst-
nymi reakcjami organizmu, drugÄ… moÅ»liwoĘç dostarcza rozgrzewka, która wp"ywa
regulująco na stan pobudzenia i hamowania w korze mózgowej. Wreszcie instrukcja
coacha i sposób jej przekazania, jak równieŻ metody inspirowania zawodników mo-
gÄ… w duÅ»ym stopniu korygowaç niekorzystne reakcje i wp"ywaç pozytywnie na ak-
tywnoĘç.
Proces tworzenia i wykorzystywania efektów spo"ecznych
Efekty spo"eczne to facylitacja, asystencja, integracja i konflikt rzeczowy. Uzy-
skanie efektów spo"ecznych wiÄ…Å»e si´ ze spontanicznym i kontrolowanym tworze-
niem grup spo"ecznych, które generują powstawanie tych efektów. Wymienione
efekty regulowane przez coacha wp"ywajÄ… pozytywnie na aktywnoĘç dzia"ania za-
wodników w grze.
JednÄ… z cech zespo"u sportowego jest wspó"wyst´powanie integracji zawodni-
ków wynikajÄ…cej z realizacji wspólnych celów np. osiÄ…gni´cia wysokiej pozycji
w rozgrywkach ligowych oraz konfliktów b´dÄ…cych efektem dÄ…Å»enia zawodników
do osiÄ…gania celów indywidualnych np. graç w sk"adzie podstawowym zespo"u mo-
Å»e jednoczeĘnie ograniczona liczba graczy. Zarówno integracja jak i konflikt wyst´-
pujące w optymalnym zakresie są czynnikiem aktywizującym zawodników do sku- Ryc. 3. Idealny model efektywnego coachingu
tecznej gry. Poczucie wspólnoty celów oraz stymulowane przez coacha konflikty
rzeczowe są czynnikami aktywizującymi zawodnika do wzmoŻonej pracy treningo- PiĘmiennictwo:
wej i dzia"ania w grze. Zespó" sportowy bez wewn´trznych konfliktów to zespó" sta- 1. Panfil R. (1991) Kierowanie zespo"em sportowym, Wydawnictwo RCMSzKFiS.
tyczny, pozbawiony szans rozwoju, które są istotą dzia"alnoĘci w sporcie klasyfiko- 2. Panfil R. (1992) Dyspozycje sportowców do gry a kierowanie nimi. Studia i Mo-
wanym. ToteÅ» nie bezkonfliktowoĘç, lecz umiej´tnoĘç przezwyci´Å»ania konfliktów nografie AWF Wroc"aw.
wewn´trznych i wykorzystanie ich w interesie zespo"u sportowego jest jednÄ… z jego 3. Panfil R. (2002) Gra sportowa-funkcje spo"eczne i rynkowe. Cz"owiek i Ruch
cech. AWF Wroc"aw nr.2.
O integracji Ęwiadczy wzajemna akceptacja zachował
i umiej´tnoĘci, uznanie 4. Panfil R. (2004) ZarzÄ…dzanie produktem klubu sportowego. Wydawnictwo
pozycji spo"ecznej w zespole, empatia i asertywnoĘç. Zespó" zintegrowany stymulu- WyÅ»szej Szko"y-Edukacja w Sporcie w Warszawie.
je aktywnoĘç graczy. JeÅ»eli integracja wp"ywa korzystnie na aktywnoĘç coach po- 5. Pszczo"owski T. (1978)  Ma"a encyklopedia prakseologii teorii organizacji , Za-
winien jÄ… wzmacniaç. JeÅ»eli natomiast wiÄ…Å»e si´ ze spadkiem aktywnoĘci naleÅ»y k"ad im. OssoliÅ‚
skich, Warszawa-Wroc"aw, Gdał
sk.
wkladka_04.qxd 27-01-2006 9:58 AM Page 5 (Black plate)
Zagrywka
tenisowa szybujÄ…ca
(bezrotacyjna)
R o m a n P a l a c z
w wyskoku
Opis czynnoĘci: 5. åwiczÄ…cy przechodzi na drugÄ… stron´ boiska ustawia si´ w rz´dzie.
1. Faza przygotowawcza  pozycja wyjĘciowa. 6. KaŻdy zawodnik wykonuje 10 celnych powtórzeł
.
2. Faza g"ówna  podrzut pi"ki z zamachem i uderzenie pi"ki. Zalecenia:
3. Faza koł
cowa  zakoł
czenie czynnoĘci , wejĘcie na boisko i goto- 1. NaleÅ»y dostosowaç wysokoĘç ustawienia pi"ki w trzymaku w zaleÅ»no-
woĘç do gry. Ęci od zasi´gu zagrywajÄ…cego.
Pozycja wyjĘciowa 2. W çwiczeniach stosowaç siatk´ obniÅ»onÄ….
 ustawienie przodem do siatki w pozycji rozkroczno- wykrocznej w od- 3. Zwracaç uwag´, aby zagrywajÄ…cy w momencie wykonywania zagryw-
powiedniej strefie zagrywki; ki nie dotknÄ…" stopÄ… linii 3 m.
 pi"ka trzymana oburÄ…cz (dok"adniejszy podrzut).
Podrzut pi"ki z zamachem i uderzenie pi"ki åwiczenie 2
 podrzut pi"ki bezrotacyjnie oburÄ…cz w przód na stron´ barku r´ki za- Cel: Nauka podrzutu pi"ki i uderzenia pi"ki.
grywajÄ…cej na wysokoĘç zasi´gu jednorÄ…cz; Przebieg çwiczenia:
 wykonanie szybkiego, krótkiego doskoku dwutempowego ( podobnie 1. Zawodnik w odleg"oĘci 5m od Ęciany wykonuje podrzut pi"ki oburącz
jak w ataku) z krótkim zamachem ramion w ty", tak aby "okieç by" lek- w gór´ i w przód.
ko opuszczony; 2. åwiczÄ…cy po doskoku dwutempowym ruchem szybkim, zatrzymanym
 d"oł
odprowadzona na wysokoĘç twarzy; uderza centralnie pi"k´ przy usztywnionym nadgarstku.
 kontakt d"oni z pi"kÄ… jest krótki , ale dynamiczny przy usztywnionym 3. Zawodnik kieruje pi"k´ w Ęcian´ powyÅ»ej linii 2,43 cm.
nadgarstku; 4. åwiczÄ…cy wykonuje 10 powtórzeÅ‚
, nast´pnie zwi´ksza odleg"oĘç od
 po uderzeniu pi"ki r´ka zostaje zatrzymana w górze. Ęciany.
Zakoł
czenie czynnoĘci, wejĘcie na boisko i gotowoĘç do gry
 po zagrywce zawodnik zajmuje okreĘlonÄ… pozycj´ w obronie w jednej
ze stref i wykazuje gotowoĘç do dzia"ania. åwiczenia nauczajÄ…ce
ZAGRYWKA TENISOWA SZYBUJŃCA åwiczenie 1
(BEZROTACYJNA) W WYSKOKU Cel: Nauka zagrywki szybujÄ…cej w wyskoku.
Przebieg çwiczenia:
åwiczenia przygotowawcze 1. Zawodnicy w dwóch rz´dach ustawieni 5 m od siatki.
2. WykonujÄ… bezrotacyjny podrzut pi"ki oburÄ…cz w gór´ przed sobÄ… na
åwiczenie 1 stron´ r´ki zagrywajÄ…cej.
Cel: Nauka prowadzenia r´ki i uderzenia pi"ki. 3. åwiczÄ…cy wykonuje doskok i zagrywa pi"k´ , która przelatuje pomi´-
Przebieg çwiczenia: dzy górnÄ… taĘmÄ… a linkÄ… zawieszonÄ… 1 m od górnej kraw´dzi siatki.
1. Zawodnicy z pi"kami ustawieni sÄ… w dwóch 4. Po celnym wykonaniu zagrywki zawodnik przechodzi na drugÄ… stron´.
rz´dach w odleg"oĘci 3 m od siatki. 5. KaÅ»dy çwiczÄ…cy wykonuje 10 celnych powtórzeÅ‚
.
2. Na podwyÅ»szeniu stoi trener (lub zawodnik) 6. Po opanowaniu tego çwiczenia zwi´kszamy odleg"oĘç od siatki do
z trenaÅ»erem (trzymak). 7 m a nast´pnie do 9 m.
3. Zawodnicy wk"adajÄ… pi"k´ do trenaÅ»era. Modyfikacja:
4. Gracz wykonuje doskok dwutempowy i ude- OkreĘlamy materacem stref´ w którÄ… zawodnicy zagrywajÄ….
rza pi"k´ ruchem szybkim i zatrzymanym przy
usztywnionym nadgarstku tak, aby pi"ka åwiczenie 2
przelecia"a na drugÄ… stron´ siatki. Cel: Nauka zagrywki szybujÄ…cej w wyskoku.
wkladka_04.qxd 27-01-2006 9:58 AM Page 6 (Black plate)
Przebieg çwiczenia: Modyfikacja:
1. Zawodnicy ustawieni w dwóch rz´dach 7 m od siatki. Zawodnicy wykonujÄ… zagrywk´ w polach nad siatkÄ… trafiajÄ…c w materac
ustawiony na 3 m i w stref´ koÅ‚
cowÄ… boiska.
2. Gracze wykonujÄ… zagrywk´ w oznaczonÄ… stref´ ( np. materacem).
3. KaÅ»dy çwiczÄ…cy wykonuje po 3 celne zagrywki i przechodzi na drugÄ… åwiczenie 2
stron´. Cel: Doskonalenie kierunkowej zagrywki szybujÄ…cej w wyskoku.
4. Po opanowaniu çwiczenia zwi´kszamy odleg"oĘç do 9 m i zmieniamy Przebieg çwiczenia:
stref´ zagrywki. 1. Zawodnicy ustawieni w trzech strefach pola zagrywki A1; B1; C1.
2. Gracze ze swoich stref wykonujÄ… zagrywk´ w okreĘlonych kierunkach
(strefy oznaczone materacami):
 ze strefy A1  po d"ugiej i krótkiej przekÄ…tnej w stref´ koÅ‚
cowÄ…;
 ze strefy B1  po prostej w stref´ koÅ‚
cową + skrót w pole ataku;
Zalecenia:
Narysowaç linie zagrywki w odleg"oĘci 7 m od siatki w celu nie pope"nie-
nia b"´du dotkni´cia linii przez zagrywajÄ…cego, jak równieÅ» podniesienie
przez to poziomu jego koncentracji uwagi.
 ze strefy C1  po d"ugiej i krótkiej przekątnej;
åwiczenia doskonalÄ…ce 3. åwiczÄ…cy wykonuje po dwie celne zagrywki i zmienia stref´.
4. W ca"ym çwiczeniu zawodnik dwukrotnie wykonuje zadanie w kaÅ»dej
åwiczenie 1 ze stref.
Cel: Doskonalenie kierunkowej zagrywki szybujÄ…cej (bezrotacyjnej).
Przebieg çwiczenia: åwiczenie 3
1. åwiczÄ…cy ustawieni w strefach zagrywki A1, B1 i C1. Cel: Doskonalenie zagrywki szybujÄ…cej i przyj´cia zagrywki.
2. Zawodnicy wykonujÄ… zagrywk´ szybujÄ…cÄ… w wyskoku przez okreĘlone Przebieg çwiczenia:
strefy przelotu pi"ki nad siatkÄ…. Strefy te oznaczone sÄ… antenkami 1. Zawodnicy w okreĘlonych strefach zagrywki wykonujÄ… zagrywk´ po
w odleg"oĘci co 3 m. prostej i przekątnej na okreĘlonych graczy przyjmujących.
2. Zawodnicy przyjmujÄ…cy dogrywajÄ… pi"k´ do trenera.
3. Zawodnicy strefy A1 wykonujÄ… zagrywk´ nad siatkÄ… w pole A.
4. Zawodnicy strefy B1 w pole B.
5. Zawodnicy strefy C1 w pole C.
6. KaŻdy zawodnik wykonuje 3 celne zagrywki w kaŻde pole nad siatką.
wkladka_04.qxd 27-01-2006 9:58 AM Page 7 (Black plate)
Po trzech seriach zmieniajÄ… ustawienie na boisku (jedna seria to trzy za- Przebieg çwiczenia:
grywki). 1. Zawodnicy w trzech rz´dach ustawieni przodem do siatki.
3. Trójka przyjmujÄ…cych wykonuje zadanie przez 5 minut i nast´puje 2. Po wykonaniu doskoku uderzajÄ… pi"k´ jednorÄ…cz w wyskoku z podrzu-
zmiana zawodników przyjmujÄ…cych. tu partnera znajdujÄ…cego si´ na podwyÅ»szeniu na linii pola ataku.
Zalecenia:
Trener ĘciĘle okreĘla kierunek zagrywki i gracza przyjmujÄ…cego t´ zagryw-
k´.
ZAGRYWKA ROTACYJNA W WYSKOKU
1. Faza przygotowawcza  pozycja wyjĘciowa.
2. Faza g"ówna  podrzut pi"ki, wyskok i uderzenie pi"ki.
3. Faza koł
cowa  zakoł
czenie czynnoĘci, wejĘcie na boisko i gotowoĘç
do gry. 3. ZagrywajÄ…cy wykonuje po 3 zagrywki i przechodzi do rz´du nast´p-
Pozycja wyjĘciowa nego.
 zaj´cie odpowiedniego miejsca w jednej ze stref w polu zagrywki; 4. ZagrywajÄ…cy zbiera pi"ki do kosza i ustawia si´ w nast´pnym rz´dzie.
 pi"ka trzymana jednorÄ…cz przed sobÄ… na d"oni wyprostowanej r´ki 5. Po opanowaniu tego çwiczenia wykonujemy zagrywki w odleg"oĘci
uderzajÄ…cej. 7 m i 9 m od siatki.
Podrzut pi"ki, wyskok i uderzenie pi"ki Zalecenia:
 podrzut pi"ki jednorÄ…cz w przód przed sobÄ… na stron´ r´ki uderzajÄ…- 1. Zawodnicy na podestach muszÄ… bardzo dok"adnie podrzuciç pi"k´,
cej; która zostanie uderzona na maksymalnym zasi´gu.
 wykonanie dynamicznego doskoku dwutempowego w przód z jedno- 2. Zwróciç szczególnÄ… uwag´ na prowadzenie r´ki i zakoÅ‚
czenie ruchu.
czesnym zamachem ramion w ty";
 dynamiczny wyskok z jednoczesnym ruchem ramion z ty"u przodem åwiczenia nauczajÄ…ce
w gór´ tak, aby ramiona by"y wyprostowane na wysokoĘci g"owy.
 rami´ uderzajÄ…ce jest odprowadzone maksymalnie za g"ow´; åwiczenie 1
 ruch prostujÄ…cy ramienia uderzajÄ…cego rozpoczyna si´ przez obrót Cel: Nauka zagrywki rotacyjnej w wyskoku.
w stawie barkowym, "okieç jest prowadzony blisko g"owy, a d"oÅ‚
od- Przebieg çwiczenia:
gi´ta grzbietowo; 1. Zawodnicy ustawieni w dwóch rz´dach w odleg"oĘci 7 m od siatki.
 uderzenie pi"ki nast´puje dynamicznym ruchem d"oni w stawie nad- 2. WykonujÄ… zagrywk´ w wyskoku z linii 7 m w pole o wymiarach
garstkowym przy wyprostowanym ramieniu; 4,5 x 9 m.
 po kontakcie z pi"kÄ… rami´ jest prowadzone przodem w dó" i zostaje 3. Po wykonaniu zadania przechodzÄ… na drugÄ… stron´.
przywiedzione do tu"owia. 4. åwiczenie jest zaliczone, jeÅ»eli zawodnik wykona 10 celnych zagry-
Zakoł
czenie czynnoĘci, wejĘcie na boisko i gotowoĘç do gry wek.
 zawodnik po wykonaniu zagrywki lÄ…duje na polu gry;
 zajmuje pozycj´ w okreĘlonej strefie boiska i wykazuje gotowoĘç do
dzia"ania.
ZAGRYWKA ROTACYJNA W WYSKOKU
åwiczenia przygotowawcze
åwiczenie 1
Cel: Nauka podrzutu pi"ki. 5. Po opanowaniu çwiczenia zagrywk´ wykonujemy za linii 9 m.
Przebieg çwiczenia: Modyfikacje:
1. Zawodnicy ustawieni w dwóch grupach. 1. Zagrywka w wyskoku w materace ustawione w rogach boiska.
2. Podrzut pi"ki r´kÄ… uderzajÄ…cÄ… z nadaniem jej rotacji.
3. Doskok i chwyt pi"ki oburÄ…cz na maksymalnym zasi´gu na wyprosto- åwiczenie 2
wanych r´kach na wysokoĘci linii koÅ‚
cowej. Cel: Nauka kierunkowej zagrywki rotacyjnej w wyskoku.
4. Po chwycie pi"ki lÄ…dowanie na polu gry. Przebieg çwiczenia:
5. Zadanie wykonujemy z róŻnych stref pola zagrywki. 1. Zawodnicy wykonujÄ… zagrywk´ po prostej w wyznaczona stref´.
åwiczenie 2
Cel: Nauka uderzenia pi"ki.
wkladka_04.qxd 27-01-2006 9:58 AM Page 8 (Black plate)
Przebieg çwiczenia:
1. ZagrywajÄ…cy w okreĘlonej kolejnoĘci wykonujÄ… zagrywk´ w wyskoku
na trzech przyjmujÄ…cych.
2. Po wykonaniu trzech zagrywek dwóch zawod-
ników atakuje pi"k´ z podestów ustawionych
na 7 m . Nast´pnie ponawiamy seri´ zagry-
wek i ataki z podestów.
3. Co seria (trzy zagrywki i dwa ataki z pode-
stów) zmiana miejsca graczy przyjmujących.
4. Po 5 minutach zmiana zawodników przyjmują-
2. W kaÅ»dÄ… stref´ muszÄ… trafiç 2 razy, aby móc wykonaç zagrywk´ z na- cych i graczy na podestach.
5. Czas trwania çwiczenia  20 .
st´pnej strefy. Dwie celne zagrywki do strefy to 1 punkt.
Modyfikacje:
3. åwiczenie trwa 10 minut.
1. åwiczÄ…cy po zagrywce zajmuje pozycj´ w obronie i wykazuje goto-
4. Trener zapisuje liczb´ zdobytych punktów.
woĘç do dzia"ania
Modyfikacje:
2. Wprowadzamy zawodników wystawiajÄ…cych pod siatk´, którzy wysta-
1. Po skutecznym wykonaniu zagrywki zawodnik wykonuje okreĘlone
wiajÄ… przyj´te pi"ki w okreĘlone strefyboiska.
zadanie ruchowe w jednej ze stref obrony (gotowoĘç do obrony po
3. Gracze na podestach atakują pi"ki na zawodników, którzy pope"nili
wykonaniu zagrywki).
2. Zawodnik liczy liczb´ wykonanych zagrywek i oblicza skutecznoĘç za- b"Ä…d w przyj´ciu zagrywki.
grywki (mierzonej celnoĘcią).
UWAGI KOÄ„COWE
Przedstawi"em Pał
stwu propozycje çwiczeÅ‚
przygotowawczych, na-
åwiczenia doskonalÄ…ce
uczających i doskonalących czterech rodzajów zagrywek. Do powyŻszego
materia"u naleÅ»y podchodziç w sposób bardzo elastyczny. MoÅ»na dowolnie
åwiczenie 1
w zaleÅ»noĘci od potrzeb i celów stosowaç przedstawione przeze mnie çwi-
Cel: Doskonalenie kierunkowej zagrywki w wy-
czenia w nauczaniu i doskonaleniu okreĘlonych sposobów zagrywki. We-
skoku i przej´cia zagrywki.
d"ug mnie istotniejszÄ… rzeczÄ… jest cel i jego realizacja a nie çwiczenie, któ-
Przebieg çwiczenia:
re jest tylko Ęrodkiem do realizacji celów. Nasz trening nie moÅ»e byç zbio-
1. Zawodnicy zagrywajÄ…cy ustawieni w 4 gru-
rem çwiczeÅ‚
. Musi byç celowym dzia"aniem, gdzie çwiczenia, w których
pach z dwóch stron w polu zagrywki
okreĘlamy konkretne zdania do wykonania pozwolÄ… nam zrealizowaç cel
2. WykonujÄ… zagrywk´ po prostej na zawodni-
treningu. Tylko poprzez realizacje celów treningowych nasi zawodnicy sta-
ka przyjmującego, który przyjmuje zagryw-
nÄ… si´ skuteczniejsi w grze.
k´ do trenera pod siatk´.
Niejednokrotnie mnogoĘç çwiczeÅ‚
na treningu moÅ»e spowodowaç za-
3. Zawodnicy przyjmujÄ…cy zmieniajÄ… si´ co
hamowanie w rozwoju naszych zawodników, a nie post´p.  DuÅ»o nie zna-
5 zagrywek . KaŻda para przyjmujących wy-
czy wcale  dobrze i efektywnie . W nauczaniu zagrywki, a póęniej w do-
konuje zadanie przez 5 minut.
skonaleniu naleÅ»y zwróciç uwag´ na dok"adnoĘç i elastycznoĘç wykonania
czynnoĘci ruchowych. NaleÅ»y stawiaç çwiczÄ…cym zadania i bezwzgl´dnie
åwiczenie 2
egzekwowaç ich wykonanie, wtedy trening staje si´ efektywny i rozwija
Cel: Doskonalenie zagrywki w wyskoku w róŻ-
naszych zawodników. Od poczÄ…tku naleÅ»y zwracaç uwag´ na zaj´cie w"a-
nych kierunkach i przej´cia zagrywki.
Ęciwej pozycji wyjĘciowej w strefie zagrywki, w"aĘciwym podrzucie, pro-
Przebieg çwiczenia:
wadzeniu r´ki zagrywajÄ…cej i czynnoĘciach, które zawodnik ma wykonaç
1. Zawodnicy zagrywają z róŻnych stref pola
po zagrywce. JeÅ»eli nasz zespó" ma skutecznie zagrywaç musimy mieç
zagrywki na par´ przyjmujÄ…cych.
zawodników zagrywających z róŻnych stref, w róŻnych przedzia"ach czasu
2. Para przyjmujÄ…cych dok"adnie przyjmuje za-
zagrywki i róŻnymi sposobami, wtedy b´dzie stanowiç duÅ»e zagroÅ»enie
grywk´ do trenera; po 5 minutach przyjmu-
dla zespo"u przeciwnika.
jÄ…cy zmieniajÄ… strefy pod siatkÄ….
W çwiczeniach doskonalÄ…cych zagrywk´ wprowadzamy przyj´cie za-
Uwaga: Zawodnicy zagrywajÄ…cy zagrywajÄ… z do-
grywki. Zespó" skutecznie zagrywajÄ…cy poprawnie teÅ» przyjmuje zagrywk´.
wolnych stref i zmuszajÄ… przyjmujÄ…cych do po-
Cz´sto stosujemy çwiczenia zagrywki izolujÄ…c je od nast´pnego dzia"ania ja-
pe"nienia b"´du (rywalizacja pomi´dzy zagrywa-
kie ma wykonaç zawodnik, czyli obrony. W çwiczeniach doskonalÄ…cych nale-
jÄ…cymi a przyjmujÄ…cymi).
Å»y ujÄ…ç ten aspekt. Od samego poczÄ…tku, gdy nasi zawodnicy rozpocznÄ… ry-
Modyfikacje:
walizacj´ analizujemy ich gr´ na podstawie obserwacji meczowej.
1. Pod siatka znajduje si´ wystawiajÄ…cy, który po przyj´ciu zagrywki
Nie naleÅ»y oceniaç zawodnika s"owami  s"abo zagrywa"eĘ . NaleÅ»y
wystawiajÄ… pi"k´ w okreĘlone strefy boiska.
rozmawiaç  liczbami , przedstawiajÄ…c w ten sposób skutecznoĘç dzia"ania
i na jej podstawie analizowaç gr´ pojedynczego zawodnika i ca"ego zespo-
åwiczenie 3
"u, jak równieÅ» dokonywaç korekt w treningu.
Cel: Doskonalenie zagrywki w wyskoku w róŻnych kierunkach.