Śmigasiewicz, K., Szymura, B. i Słabosz, A.
Przerzutność uwagi. Rola procesów automatycznych i kontrolowanych
Wpływ procesów automatycznych na redukcję kosztów przeczucania uwagi między zadaniami został potwierdzony, nie potwierdził się
natomiast wpływ procesów kontrolnych. Ponadto okazało się, że jedynie przenoszenie uwagi z płytkiego do głębokiego poziomu
przetwarzania powoduje powstawanie kosztów.
Wprowadzenie
Uwaga selektywna  konstrukt odpowiedzialny za wybór ważnych informacji do przetwarzania oraz hamowanie bodz
ców
nieistotnych. (Broadbent, 1958).
Przerzutność uwagi oznacza  przenoszenie uwagi selektywnej pomiędzy różnymi obiektami i zadaniami; przełączanie uwagi
może więc wymagać selekcjonowania bodz
ców na różnych poziomach przetwarzania.
W teorii elastycznego filtru Johnson stwierdził, że poziom przetwarzania informacji determinuje szybkość i poprawność analizy
oraz selekcji bodz
ców; polega to na dostosowaniu się do poziomu przetwarzania zgodnie z obowiązującą zasadą selekcji. Craik i Lockhart
(1972) wyróżnili trzy poziomy analizy przetwarzania:
- sensoryczny - interpretacji sygnału - semantyczne
Dostosowanie elastycznego filtru do poziomu analizy wymaga czasu  koszty przełączania.
W celu zbadania tego zjawiska wykorzystuje się paradygmant przełączania uwagi pomiędzy zadaniami (Jersild, 1927). Dwie
kolumny liczb  odkrycie kosztów przełączania. Potem wykazano, że obecność wskazówek ma znaczenie na koszty przełączania. Potem
te serie  mieszane i jednorodne (np. ABAAABB).
Obecnie badania nad przerzutnością uwagi skupiają się na dwóch obszarach badawczych:
1. Udział procesów kontrolnych w przełączaniu uwagi pomiędzy różnymi zadaniami
2. Wpływ procesów kontrolnych i automatycznych w elastycznym reagowaniu na zmiany.
Procesu kontrolowane są świadome, kierowane odgórnie, intencjonalne, ukierunkowane na określony cel. Badany wie, jakie to zadanie,
jaki jest jego cel i jak go osiągnąć.
Automatyczne są wzbudzane i kierowane oddolnie, przez zewn.stymulację, nieświadome, nieintencjonalne i bezwysiłkowe działanie.
*efekt poprzedzania pozytywnego  ułatwione przetwarzanie tej samej stymulacji, która wystąpiła w zadaniu poprzednim.
Rogers i Monsell wprowadzili pojęcie rekonfiguracji sieci zadaniowej  sytuacja, w której procesy kontrolne doprowadzają do
połączenia i rekonfiguracji modułów.
Eskp.m.in. Allporta wskazywały na proaktywną interferencję (proces automatyczny) jako odpowiedzialną za powstawanie kosztów.
/podobne do transferu negatywnego tyle, że o aktywacji/
Wykonując zadanie wytwarzamy połączenia między bodz
cem a reakcją (S-R mapping). Wg Allporta  im bardziej podobne połączenia
między bodz
cem a reakcją mają dwa zadania, tym większa jest interferencja między nimi.
Ważne jest czy badani mają czas na przygotowanie się do zadania. Przybiera to formę przerwy między zadaniami (RSI). Efektywność
przerwy zależy od rodzaju zadań.
Ale generalnie im dłuższa była przerwa tym mniejsze koszty przełączania uwagi między zadaniami.
Koszty rezydualne przełączania uwagi to takie koszty, które nie ulegają redukcji.
*Przy przechodzeniu do wykonania kolejnego zadania muszą zostać uruchomione dwa procesy:
- wzbudzenie aktywacji istotnej sieci zadaniowej
- zahamowanie aktywacji nieistotnej sieci zadaniowej
Hipotezy
Udział procesów kontrolnych w przerzutności uwagi został zbadany dzięki łącznej manipulacji zarówno rodzajem informacji jak i
wielkością przerwy pomiędzy zadaniami. Układ regularny  możliwość przewidzenia, co będzie następne.
Układ procesów automatycznych w przerzutności uwagi został zbadany dzięki manipulacji wielkością przerw między zadaniami. Ta
przerwa miała osłabić jedną i ułatwić inną aktywację.
Różna długość miała dodatkowo ukazać redukcję kosztów jako funkcja wielkości RSI.
Metoda
Test TPSA. Zadanie A (zielone)  fizyczna selekcja, zadanie B (czerwone) semantyczna.
3 etapy  dwa krótkie treningi i 36 zadaniowy główny& Los/Reg  miała charakter zmiennej międzygrupowej.
BREAK  miała poziomy  brak  400ms  600 ms  800 ms.
Efekty generalne
Stwierdzono wyraz
ne efekty manipulacji przerwą. Poprawność wzrastała wraz z długością przerwy. Break x d x OM x beta.
Efekty szczegółowe
Więcej błędów w teście nominalnym/semantycznym.
Przejście łatwy trudny  koszty. Przejście trudny  łatwy  brak kosztów.
Wyniki nie potwierdziły hipotezy H1 i H3 o wpływie procesów kontrolnych na przerzutność uwagi. Brak przerwy  wzrost błędów
każdego rodzaju. Im dłuższa przerwa tym mniej Om, ale więcej FA.
Współgra to z modelem Johnsona  krótka przerwa umożliwia analize sensoryczną, ale nie semantyczną stąd takie a nie inne błędy.
Ciekawe było to , że koszty przerzucenia trudny łatwy są miejsze niż podtrzymania trudny trudny. Wychodzi na to, że przełączanie się na
trudne zadanie zawsze pochłania najwięcej kosztów bez względu na to jakie zadanie je poprzedzało. Nie do końca się to zgadza z
modelem Johnsona, bo on zakładał, że nie będzie kosztów jeśli nie przerzucamy uwagi, a tutaj nie przerzucając (z trudnego na trudne)
koszty się pojawiają. Może to być związane z powrotem do pewnego  punktu wyjścia  metafora windy.
Powstawanie kosztów wydaje się być związane z trudnością zadania.
Koszty automatyczne niekoniecznie redukowane są stopniowow miarę wzrastającej przerwy (RSI) między zadaniami.