BEZPIECZEC
STWO PRACY 7-8/2005
mgr RADOSA
AW BOJANOWSKI
Centralny Instytut Ochrony Pracy
 Państwowy Instytut Badawczy
Nowa statystyczna
karta wypadku
przy pracy
z wypadkiem przy pracy. Ponadto, dodano
W artykule omówiono nowe rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie
statystycznej karty wypadku przy pracy, które obowiązuje od dnia 1 stycznia 2005 r.
miejsce na informację o liczbie osób pra-
cujących w przedsiębiorstwie.
A new statistical card for accidents at work
This article discusses a new ordinance of the Minister of Economic Affairs and Labour of 8 December 2004, which came into
force on 1 January 2005 on statistical cards for accidents at work.
Informacje dotyczące
poszkodowanego
W nowej statystycznej karcie wypadku
zaleca EUROSTAT, nie zrezygnowano
Wprowadzenie
podaje się:
jednak z większości informacji zbieranych
" płeć
Nowe rozporządzenie ministra go-
dotychczas, a nieuwzględnionych w meto-
" rok urodzenia
spodarki i pracy w sprawie statystycznej
dologii ESAW. " obywatelstwo
karty wypadku przy pracy obowiązuje od
Wprowadzono również nowe kla- " status zatrudnienia
dnia 1 stycznia 2005 r. [1]. Zastąpiło ono
" wykonywany zawód
syfikacje i sposób kodowania, zgodne
rozporządzenie ministra pracy i polityki
" staż na zajmowanym stanowisku
z zaproponowanymi przez EUROSTAT.
społecznej z dnia 5 czerwca 2000 r. w spra-
" liczbę godzin przepracowanych od
Umożliwi to łączną i porównawczą ana-
wie ustalenia wzoru statystycznej karty
rozpoczęcia pracy.
lizę danych z Polski i innych krajów UE,
wypadku przy pracy oraz związanego z nią
a na poziomie krajowym zwiększa możli- W nowej karcie nie trzeba podawać
trybu postępowania [2].
wości wykorzystania analizy statystycznej imienia i nazwiska poszkodowanego, bo-
Rozporządzenie wprowadziło zmiany
danych do celów prewencji. wiem ze względu na analizę statystyczną
we wzorze statystycznej karty wypadku
Informacje zbierane za pomocą sta- informacja jest całkowicie nieprzydatna.
przy pracy (SKW). Tym samym uległ
Nie podaje się także informacji o szkole-
tystycznej karty wypadku podzielono
zmianie rodzaj i zakres informacji o wy-
niach z zakresu bhp, jakie odbył. Odbycie
na cztery części, dotyczące pracodawcy,
padkach przy pracy zbieranych do celów
przez pracownika odpowiednich szkoleń
poszkodowanego, skutków wypadku i jego
statystycznych. Wprowadzone zmiany
z zakresu bhp jest wymagane przez pra-
przebiegu.
były podyktowane koniecznością ujedno-
Informacje, które umożliwiają iden- wo, więc może się zdarzyć zafałszowanie
licenia zasad rejestracji i analizy danych
danych na ten temat, co czyni je również
tyfikację pracodawcy (przedsiębiorstwa)
o wypadkach przy pracy na poziomie Unii
nieprzydatnymi w analizie statystycz-
umieszcza się w nagłówku karty. Podobnie
Europejskiej.
nej. Zawód poszkodowanego podaje
jak w poprzedniej wersji jest tam miejsce
Przy opracowywaniu wzoru nowej
się korzystając z klasyfikacji zawodów
na pieczątkę pracodawcy z nazwą i adre-
statystycznej karty wypadku przy pracy
i specjalności wprowadzonej rozporzą-
sem przedsiębiorstwa, numer REGON oraz
wykorzystano model wypadku przy pracy
dzeniem ministra gospodarki i pracy z dnia
oraz metodologię, opracowane przez urząd kolejny numer statystycznej karty wypadku
8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji
statystyczny UE (EUROSTAT) w ramach w zakładzie pracy, wypełnianej od począt-
zawodów i specjalności dla potrzeb rynku
projektu European Statistics on Accidents ku roku. W centralnej części zaznacza się
pracy oraz zakresu jej stosowania (DzU
at Work (ESAW) [4]. Nowa karta zawiera czy wypadek był wypadkiem przy pracy,
nr 265, poz. 2644). Metodologia ESAW
wszystkie informacje, których zbieranie czy też wypadkiem traktowanym na równi
15
15
15
15
Joanna Niedbałowska
 Ogólnopolski konkurs na plakat bezpieczeństwa pracy  Budownictwo . CIOP 2001
BEZPIECZEC
STWO PRACY 7-8/2005
nie przewiduje rejestrowania zbieranych
dotychczas w Polsce danych na temat stażu
poszkodowanego i liczbie godzin prze-
pracowanych przez niego od rozpoczęcia
pracy w danym dniu do chwili wypadku.
Mimo to zostały one uwzględnione rów-
nież w nowej SKW. Wydaje się to słuszne
ze względu na możliwości póz
niejszej
analizy statystycznej.
Do rejestrowanych danych dodano oby-
watelstwo poszkodowanego, a informację
o rodzaju umowy, na podstawie której po-
szkodowany świadczył pracę, zastąpiono
informacją o jego statusie zatrudnienia.
Wymagała tego metodologia ESAW, której
głównym celem jest ujednolicenie zasad
rejestracji i analizy danych o wypadkach
przy pracy w krajach UE. Po przystąpieniu
Polski do UE i otwarciu rynków pracy
coraz więcej obcokrajowców będzie pra-
cowało w polskich firmach, i jednocześnie
polskie firmy będą wykonywały usługi
Miejsce powstania wypadku to miej-
wypadku przy pracy. Przyjęty statystyczny
w innych krajach. Dlatego, zgodnie z me-
sce, w którym przebywał poszkodowany
model wypadku przy pracy, opracowany
todologią ESAW, w nowym wzorze karty
w chwili wypadku (może to być zarówno
przez EUROSTAT wyróżnia trzy fazy:
uwzględniono informację o obywatelstwie
pomieszczenie pracy jak i inne miej-
fazę przedwypadkową, fazę wypadku
poszkodowanego, przy czym możliwości
sce).
oraz fazę powypadkową.
odpowiedzi ograniczono do stwierdzenia
W fazie przedwypadkowej mamy Klasyfikację miejsca powstania wypad-
czy poszkodowany jest obywatelem kraju,
do czynienia z pracownikiem w jego ku zmieniono na zgodną z metodologią
w którym doszło do wypadku, innego kraju
szeroko rozumianym środowisku pracy.
ESAW. Klasyfikacja ta jest znacznie roz-
UE, czy może kraju nienależącego do UE.
Jako środowisko pracy należy rozumieć
budowana w porównaniu do poprzedniej,
Informacja o rodzaju umowy, na podstawie
nie tylko miejsce, gdzie poszkodowany
której poszkodowany świadczył pracę, przez co umożliwia bardziej szczegółową
przebywał w chwili wypadku, ale również
została zastąpiona informacją o statusie analizę statystyczną zbieranych danych.
elementy związane z pracą poszkodowane-
zatrudnienia. Zbierane wcześniej dane W związku ze złożonością nowej klasy-
go, tj. proces pracy, czynność wykonywaną
były ściśle związane z polskim prawem.
fikacji, na początku mogą się pojawiać
przez poszkodowanego i związany z nią
Jednak w różnych krajach istnieją różne
pewne niejasności.
czynnik materialny. Faza przedwypadko-
formy zatrudnienia, niekoniecznie związa-
Miejscu, w którym wydarzył się wy-
wa obejmuje więc to co dotyczy pracow-
ne z pisemną umową między pracodawcą
padek, może czasem odpowiadać więcej
nika i wykonywanego przez niego zadania
i pracownikiem. W tej sytuacji niemożliwa
niż jeden opis z klasyfikacji. Na przykład
w chwili wypadku. Określa ona warunki
była ani łączna, ani porównawcza analiza
miejsce wypadku, który wydarzył się
początkowe przed zaistnieniem zdarzenia
tego aspektu na poziomie UE. Sposób
w warsztacie naprawczym (samochodo-
inicjującego wypadek.
klasyfikacji statusu zatrudnienia przyjęty
wym, RTV itp.) może być rozumiane jako
Informację o miejscu powstania wypad-
w ESAW można zastosować w różnych
 miejsce konserwacji i napraw lub jako
ku uzupełniono danymi o położeniu geo-
krajach. Co więcej, uwzględnia on takie
 zakład usługowy . Prawidłowo należy
graficznym miejsca wypadku oraz rodzaju
istotne z punktu widzenia profilaktyki
je zaklasyfikować jako  miejsce konserwa-
miejsca wypadku. Położenie geograficzne
grupy osób, jak samozatrudniający się
cji i napraw , ponieważ precyzujemy w ten
miejsca wypadku podaje się wpisując jedy-
i pracownicy rodzinni.
sposób rodzaj świadczonych usług. Podob-
nie nazwę miejscowości, na terenie której
nie należy definiować miejsce powstania
wydarzył się wypadek, a odpowiedni kod
Przebieg i okoliczności
wypadku, jeżeli jest ono częścią innego
wpisuje urząd statystyczny. Rodzaj miej-
wypadku
miejsca, np. sala gimnastyczna w szkole,
sca wypadku określa miejsce zdarzenia
biuro w zakładzie produkcyjnym, czy sala
Największe zmiany w statystycznej kar- ze względu na lokalizację stanowiska pracy
konferencyjna w hotelu. W takich przypad-
cie wypadku przy pracy dotyczą zakresu
w zakładzie pracy lub poza nim. Należy
kach należy wybrać element klasyfikacji,
i klasyfikacji danych dotyczących oko- podać, czy wypadek miał miejsce w jed-
który precyzyjnie określa to miejsce, czyli
liczności i przebiegu wypadku. Wynikają
nostce lokalnej przedsiębiorstwa, czy nie,
będą to  Obiekty sportowe kryte dla sali
one z przyjętego modelu wypadku przy
używając kodów i definicji jednostki
gimnastycznej oraz  Biuro, biblioteka,
pracy, który w znacznym stopniu różni się
lokalnej przedsiębiorstwa znajdujących
sala konferencyjna itp. dla pozostałych
od modelu, na podstawie którego opraco- się w objaśnieniach dotyczących sporzą-
wano poprzednią wersję statystycznej karty przykładów.
dzania karty.
16
16
16
BEZPIECZEC
STWO PRACY 7-8/2005
Pracownik zranił się śrubokrętem podczas regulacji maszyny
Poprzednia wersja SKW Nowa wersja SKW
Jakie prace (czynności) wykonywał Proces pracy
poszkodowany w chwili wypadku? " Konserwacja, naprawa, regulacja itp. (52)
" Naprawy, konserwacja maszyn, urządzeń Czynność wykonywana przez poszkodowanego
i środków transportu w chwili wypadku
" Praca narzędziami niezmechanizowanymi " Prace narzędziami niezmechanizowanymi (21)
Klasyfikacja miejsca powstania wypad- rękę, to w tym przypadku procesem pracy
ku jest w dużej mierze związana z rodzajem jest sprzątanie (wg przyjętej klasyfikacji
wykonywanej tam pracy, nie musi chodzić  czyszczenie, sprzątanie  maszynowo lub
jednak o pracę wykonywaną przez poszko- ręcznie), a wykonywaną czynnością cho-
dowanego. Jeśli np. wypadek wydarzy się dzenie (chodzenie, bieganie, wchodzenie
w hali produkcyjnej podczas naprawy lub na, schodzenie z itp.).
konserwacji maszyny, to miejscem powsta- Takie rozróżnienie procesów pracy
i konkretnych czynności, jest korzystne
nia wypadku będzie miejsce produkcji,
zarówno dla osób sporządzających staty-
a nie konserwacji czy naprawy. Ta zasada
styczne karty wypadków, jak i ze względu
nie musi mieć zastosowania do miejsc
na analizę gromadzonych danych. Osoby,
klasyfikowanych jako  Teren budowy ,
które sporządzają SKW unikną wątpliwo-
ponieważ nie ma znaczenia przeznaczenie
budowanego, burzonego lub remontowa- ści związanych z niejasnym określeniem
 prace (czynności) i jego niejednoznacz-
nego obiektu.
ną klasyfikacją. Korzyści dla analizy
Rejestrowaną dotychczas informację
są dwojakiego rodzaju. Niejednoznaczność
o  pracach (czynnościach) wykonywanych
przez poszkodowanego w chwili wypad- klasyfikacji negatywnie wpływała na jakość
sługa maszyny, prowadzenie pojazdu) lub
danych poddawanych analizie. Rozróżnie-
ku zastąpiono dwiema nowymi: procesem
operowaniu przedmiotem (bez użycia na-
nie procesu pracy i konkretnej czynności
pracy i czynnością wykonywaną przez
rzędzi) to czynnikiem materialnym będzie
zwiększa ponadto, możliwości dokonywa-
poszkodowanego w chwili wypadku.
to urządzenie lub przedmiot.
nia analizy statystycznej (powyżej tabela).
Czynnik materialny związany z wyko-
Proces pracy to podstawowy rodzaj pra-
Jako uzupełnienie informacji o procesie
cy wykonywanej przez poszkodowanego nywaną czynnością, jak i sama czynność,
pracy i czynności podaje się jaki czynnik
w czasie, kiedy wypadek miał miejsce. nie muszą mieć związku z wypadkiem, lecz
materialny był związany z czynnością
jeśli z wykonywaną czynnością ma zwią-
Proces pracy charakteryzuje bardzo
wykonywaną w chwili wypadku.
zek więcej niż jeden czynnik materialny,
ogólnie typ prac lub zadanie jakie wyko-
należy wziąć pod uwagę ten czynnik, który
Czynnik materialny związany z czyn-
nywał poszkodowany przez pewien czas,
nością wykonywaną przez poszkodo- był najbardziej związany z wypadkiem.
a które przerwał wypadek. Nie należy
wanego w chwili wypadku to maszyna,
jednak mylić go z konkretną czynnością
narzędzie lub inny obiekt, używany przez
Faza wypadku
wykonywaną przez poszkodowanego
poszkodowanego w chwili, gdy uległ on
w chwili wypadku, ani z zawodem po-
wypadkowi. Fazę wypadku oddziela od fazy przed-
szkodowanego.
wypadkowej wydarzenie będące odchy-
Określając ten czynnik, dobrze jest naj-
leniem od stanu normalnego (nazywane
Czynność wykonywana przez poszko-
pierw ustalić czynność wykonywaną przez
odchyleniem).
dowanego w chwili wypadku to czyn-
poszkodowanego, a następnie zwią-
ność wykonywana przez poszkodowane-
Wydarzenie będące odchyleniem
zany z nią czynnik materialny. Ułatwi
go w sposób zamierzony, bezpośrednio
od stanu normalnego to wydarzenie
to w znacznym stopniu określenie tego
przed wypadkiem.
niezgodne z właściwym przebiegiem
czynnika. Wystarczy pamiętać, że naj-
procesu pracy, które wywołało wypadek.
W procesie pracy pracownik najczę- ważniejszy jest związek z wykonywaną
Jeżeli wypadek nastąpił w wyniku szere-
ściej wykonuje kilka różnych czynności. w chwili wypadku czynnością. Oznacza
gu następujących po sobie wydarzeń, to
Ostatnia z nich, która była wykonywana to między innymi, że jeśli czynność była
powinno zostać zarejestrowane ostatnie
tuż przed zaistnieniem wypadku i została wykonywana za pomocą narzędzia czy in-
z tych wydarzeń.
przez wypadek przerwana, powinna być nego przedmiotu, wówczas to narzędzie
odnotowana jako czynność wykonywana lub inny przedmiot jest czynnikiem ma- Jest to więc ostatnie wydarzenie sprzecz-
ne z warunkami przyjętymi za normalne,
przez poszkodowanego w chwili wypad- terialnym. W przytoczonym wcześniej
ku. W przeciwieństwie do procesu pracy, przykładzie jest to śrubokręt ( Narzę- które zakłóciło normalny (przewidywany)
przebieg procesu pracy i doprowadziło
czynnością jest to, co poszkodowany wy- dzia ręczne bez napędu  do wiercenia,
do wypadku. Odchylenie zalicza się
konuje w określonym, stosunkowo krótkim skręcania, przykręcania itp. ), ponieważ
do fazy wypadku, choć tak naprawdę
czasie. Jeśli np. sprzątaczka po sprzątnięciu pracownik dokonywał regulacji przy
jest to wydarzenie, które oddziela fazę
jednego z pomieszczeń, przechodząc użyciu tego narzędzia. Jeśli czynność
do kolejnego przewróciła się i złamała polegała na obsłudze urządzenia (np. ob- przedwypadkową od fazy wypadku i jako
17
17
Mariusz Kowalczyk
 Wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie na plakat bezpieczeństwa pracy
 Budownictwo . CIOP 2001
BEZPIECZEC
STWO PRACY 7-8/2005
takie nie musi być związane z żadną z nich, związany z odchyleniem jest często inny stał się bezpośrednią przyczyną urazu.
ani z ich elementami. niż czynnik materialny związany z czyn- Na przykład, jeśli podczas podnoszenia
Zazwyczaj z odchyleniem jest związany nością wykonywaną w chwili wypadku. z ziemi ciężkiego przedmiotu dojdzie
czynnik materialny. Może się jednak zdarzyć, np. w przypadku do urazu kręgosłupa, wówczas wydarze-
gdy odchylenie jest związane bezpośred- niem powodującym uraz będzie obciążenie
Czynnik materialny związany z od- nio z czynnością wykonywaną w fazie układu mięśniowo-szkieletowego, a jego
chyleniem to maszyna, narzędzie, inny
przedwypadkowej, że ten sam czynnik z
ródłem przedmiot, który był podnoszony
obiekt lub czynnik środowiska, który ma
materialny będzie związany z czynnością i spowodował to obciążenie. O ile w tym
bezpośredni związek z wydarzeniem
i odchyleniem. Na przykład, jeśli pracow- przykładzie możemy mówić o kontakcie
będącym odchyleniem od stanu normal-
nik rzez
ni podczas dzielenia mięsa upuści z czynnikiem materialnym (z
ródłem
nego. Jeśli z odchyleniem jest związa-
nóż i zrani nim nogę, wówczas nóż (zakla- urazu), to w przypadku urazów psychicz-
nych kilka czynników materialnych, to
syfikowany jako  Narzędzia ręczne bez nych zazwyczaj kontakt nie ma miejsca.
wówczas musi być wskazany ostatni
napędu  do cięcia, przecinania ) będzie Na przykład, jeśli pracownik na farmie,
z tych czynników materialnych.
związany jednocześnie z wykonywaną sprzątając wybieg zostanie zaatakowany
Jest to więc czynnik (narzędzie, ma- czynnością ( Narzędzia ręczne bez napędu przez strusia, na skutek czego nie dozna
szyna, obiekt, element środowiska łącznie  do cięcia, przecinania i odchyleniem urazu fizycznego, ale dozna urazu psy-
z organizmami żywymi itp.), który spowo- ( Ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się chicznego i nie będzie mógł wrócić do pra-
czynnika materialnego  upadek czynnika cy, to wydarzeniem powodującym uraz
dował zakłócenie (odchylenie) w procesie
pracy lub był ściśle związany z tym zakłó- z góry ). Co więcej, w tym przypadku będzie  obciążenie psychiczne (np. nagły
jest on również z
ródłem urazu. stres, szok) , a jego z
ródło to  Zwierzęta
ceniem. Określenie związku z odchyleniem
jest kluczowe przy wypełnianiu statystycz- Do ścisłej fazy wypadkowej zalicza się  domowe, hodowlane .
wydarzenie powodujące uraz oraz czynnik
nej karty wypadku. Jeśli wypadek nastąpił Czynnik materialny będący z
ródłem
materialny, który jest z
ródłem urazu.
w wyniku kilku odchyleń, to powinien urazu powinno się określić na podstawie
zostać zarejestrowany czynnik związany wcześniej zidentyfikowanego wydarzenia
Wydarzenie powodujące uraz opisuje,
z ostatnim odchyleniem, tzn. z tym, które powodującego uraz. Dobrze zaklasyfi-
w jaki sposób poszkodowany doznał ura-
zostało odnotowane w karcie. kowane wydarzenie powodujące uraz
zu (fizycznego lub psychicznego) spowo-
Podobnie jak odchylenie, związany w znacznym stopniu ułatwi zidentyfiko-
dowanego przez czynnik materialny.
z nim czynnik materialny nie musi mieć wanie z
ródła urazu.
Wydarzenie powodujące uraz to ostat-
związku z pozostałymi elementami mo- Należy pamiętać, że chociaż wszystkie
nie wydarzenie bezpośrednio prowadzące
delu, tj. czynnością wykonywaną przez trzy czynniki materialne (związany z czyn-
do urazu. Warto zwrócić uwagę na zależ-
poszkodowanego w chwili wypadku,
nością wykonywaną przez poszkodowa-
ność pomiędzy odchyleniem a wydarze-
urazem itp. W szczególności czynnik
nego w chwili wypadku, związany z od-
niem powodującym uraz  wydarzenie po-
chyleniem i będący z
ródłem urazu) mają
wodujące uraz następuje zawsze w wyniku
wspólną klasyfikację, to nie musi to być
odchylenia. Na przykład pracownik rzez
ni,
ten sam czynnik, lecz trzy różne. Może się
upuścił nóż. W tym przypadku wydarze-
zdarzyć, że wszystkie czynniki materialne
niem powodującym uraz jest  Kontakt
są w istocie jednym i tym samym czynni-
z przedmiotem ostrym (nóż, ostrze itp.) ,
kiem, dwa się pokrywają, a trzeci jest inny,
do którego doszło w wyniku odchylenia
lub nawet któryś czynnik materialny może
jakim jest upadek czynnika materialnego.
nie istnieć (tabela obok).
W przykładzie tym jest widoczna różnica
pomiędzy odchyleniem i wydarzeniem
Skutki wypadku
powodującym uraz, a mianowicie, nawet
jeśli nie doszłoby do urazu (np. jeśli nóż
upadłby na podłogę obok nogi pracowni- Rejestrowane informacje o skutkach:
ka), nadal możemy mówić o odchyleniu " rodzaj urazu
" umiejscowienie urazu
(upadek czynnika materialnego).
" liczba osób poszkodowanych
Definicja wydarzenia powodującego
" skutki wypadku
uraz wskazuje, że jest z nim związany
" liczba dni niezdolności do pracy
czynnik materialny, który jest z
ródłem
" straty czasu pracy innych osób (w ro-
urazu.
boczogodzinach)
" szacunkowe straty materialne spowodo-
Czynnik materialny będący z
ródłem
wane wypadkiem (bez strat związanych
urazu to maszyna, narzędzie, inny obiekt
ze stratami czasu pracy).
lub czynnik środowiska, z którym kontakt
stał się przyczyną urazu (fizycznego lub
W fazie powypadkowej mamy do czy-
psychicznego).
nienia z szeroko rozumianymi skutkami
 Kontakt w tej definicji oznacza
wypadku. Większości zbieranych dotych-
znacznie więcej niż kontakt z gorącym,
czas danych o skutkach wypadku (tj. liczba
ostrym, rozpędzonym obiektem, który
osób poszkodowanych, skutki wypadku,
18
18
Piotr A
opalewski
 Ogólnopolski konkurs na plakat bezpieczeństwa pracy  Budownictwo . CIOP 2001
BEZPIECZEC
STWO PRACY 7-8/2005
Pracownik przeprowadzając konserwację bojlera znajdującego się w bloku mieszkalnym, nastąpił na rurę
dostarczającą gaz, poślizgnął się, nie upadł, ale skręcił staw skokowy.
Lp. Rodzaj informacji Opis
19 Proces pracy Konserwacja, naprawa, regulacja itp.
20 Rodzaj miejsca wypadku Mieszkanie, dom jednorodzinny
21 Czynność wykonywana Chodzenie, bieganie, wchodzenie na, schodzenie
przez poszkodowanego w chwili wypadku z itp.
22 Czynnik materialny związany z czynnością Powierzchnie poziome na poziomie gruntu  stałe
wykonywaną przez poszkodowanego
w chwili wypadku
23 Wydarzenie będące odchyleniem od stanu Złe stąpnięcie
normalnego
24 Czynnik materialny związany Systemy dostaw i dystrybucji, sieci rur, instalacje
z odchyleniem stacjonarne
25 Wydarzenie powodujące uraz Obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego
26 Czynnik materialny będący z
ródłem urazu Czynnik materialny nie występuje
straty czasu pracy innych osób i szacunko- Metodologia ESAW nie przewidziała
we straty materialne) nie uwzględnia meto- zbierania informacji o przyczynach wy-
dologia ESAW, mimo to nie zrezygnowano padku, ponieważ podawane przyczyny
ze zbierania tych danych za pomocą nowej są wynikiem subiektywnej oceny osoby
badającej wypadek. Opracowując nową
statystycznej karty wypadku. Nowymi
statystyczną kartę wypadku, nie zrezy-
informacjami są: rodzaj urazu oraz jego
gnowano jednak z rejestrowania przyczyn
umiejscowienie, które zastąpiły informację
wypadku, a do klasyfikowania i kodowania
nt. umiejscowienia uszczerbku dla zdrowia
zaadaptowano klasyfikację z poprzedniej
w związku z wypadkiem.
wersji karty.
Rodzaj urazu określa zdrowotne kon-
sekwencje wypadku dla poszkodowanego
Przyczyny wypadku są to wszelkie braki
(np. złamanie, skaleczenie, oparzenie).
i nieprawidłowości, które bezpośrednio
Zgodnie z przyjętą metodologią, w sytu- lub pośrednio przyczyniły się do powsta-
acji, gdy wypadek spowodował więcej niż nia wypadku, związane z czynnikami
materialnymi (technicznymi), z ogólną
jeden rodzaj urazu (np. upadek z wysokości
organizacją pracy w zakładzie lub orga-
często powoduje złamania kości i urazy
nizacją stanowiska pracy oraz związane
wewnętrzne), powinno się zakodować
z pracownikiem.
rodzaj urazu, którego skutki dla poszkodo-
wanego są najpoważniejsze. Jeśli takiego
W karcie należy podać wszystkie
urazu nie da się jednoznacznie wskazać, wykryte przyczyny, co nie jest trudne,
wówczas rodzaj urazu należy zaklasyfi- ponieważ powinny być one wymienione
kować jako  Liczne urazy . w protokole ustalenia okoliczności i przy-
Wraz z rodzajem urazu należy podać czyn wypadku przy pracy, na podstawie
jaka część ciała doznała urazu w wyniku którego sporządza się statystyczną kartę
wypadku przy pracy. Przyjęta klasyfikacja wypadku.
umiejscowienia urazu (zgodna z ESAW)
PIŚMIENNICTWO
jest znacznie bardziej rozbudowana od po-
[1] Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy
przednio stosowanej w celu umiejscowie-
z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty
nia uszczerbku dla zdrowia w związku
wypadku przy pracy (DzU nr 269 poz. 2672)
z wypadkiem. Uwzględniono w niej
[2] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 5 czerwca 2000 r. w sprawie usta-
między innymi  liczne urazy części ciała
lenia wzoru statystycznej karty wypadku przy pracy
i  całe ciało . Elementy te wykorzystuje
oraz związanego z nią trybu postępowania. (DzU
się w sytuacji, gdy wypadek spowodował
nr 51, poz. 612)
urazy więcej niż jednej części ciała lub
[3] Ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubez-
całego ciała (np. oparzenia). Ważne jest, pieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673,
aby pamiętać, że podawana informacja
z póz
n. zm.)
powinna dotyczyć umiejscowienia najpo-
[4] European statistics on accidents at work
ważniejszego urazu, czyli tego, którego
(ESAW). Methodology  2001 edition. European
rodzaj został podany wcześniej.
Communities, 2001
19
19