Prawna ochrona pracy
Najbardziej korzystne dla pracownika
świadczenie pracownicze z tytułu
wypadku przy pracy i choroby
zawodowej. Charakterystyka świadczeń
pracowniczych w Polsce.
Z dniem 1 stycznia 2003 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o
ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwana
ustawą wypadkową. Zgodnie z art. 3 ust. 1 tej ustawy za wypadek przy pracy uważa się nagłe
zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w
związku z pracą:
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub
poleceń przełożonych;
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz
pracodawcy, nawet bez polecenia;
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między
siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku
pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ (art.
3 ust. 2):
w czasie podróży służbowej;
podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje
związkowe.
Natomiast za chorobę zawodową według art. 2351 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.
Kodeks pracy uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w
wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim
prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla
zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania
pracy, zwanych  narażeniem zawodowym . Wykaz chorób zawodowych i szczegółowe
zasady postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób
zawodowych oraz podmioty właściwe w tych sprawach zostały określone w rozporządzeniu
Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. (Dz.U. nr 132, poz. 1115). W załączniku do
rozporządzenia zostały wykazane choroby, które są uznawane za zawodowe i okres, w
którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania
choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy wypadkowej z tytułu wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej przysługują następujące świadczenia:
zasiłek chorobowy  dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana
została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
świadczenie rehabilitacyjne  dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku
chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja
lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;
zasiłek wyrównawczy  dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego
wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu;
jednorazowe odszkodowanie  dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
2
 jednorazowe odszkodowanie  dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub
rencisty;
renta z tytułu niezdolności do pracy  dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do
pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
renta szkoleniowa  dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość
przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w
dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą
zawodową;
renta rodzinna  dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
dodatek do renty rodzinnej  dla sieroty zupełnej;
dodatek pielęgnacyjny;
pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz
zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu jeżeli
wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów
dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek
rażącego niedbalstwa. Świadczenia nie przysługują również ubezpieczonemu, który będąc w
stanie nietrzez
wym lub pod wpływem środków odurzających lub substancji
psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Regulacja
ta nie dotyczy członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takich przypadkach zachowują
prawo do świadczeń określonych w ustawie wypadkowej.
Zasiłek chorobowy
Zasiłek chorobowy otrzymuje ubezpieczony, którego niezdolność do pracy powstała w
wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Przysługuje niezależnie od okresu
podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu, od pierwszego dnia niezdolności do pracy, w
wysokości 100 proc. podstawy wymiaru (także za okres pobytu w szpitalu), przez 182 dni, a
w przypadku gruz
licy przez 270 dni.
Przy ustalaniu prawa do zasiłku chorobowego należnego z tytułu niezdolności do
pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, obliczaniu jego
podstawy oraz wypłacie zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, z
uwzględnieniem odmiennych uregulowań określonych w ustawie wypadkowej.
Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu wypadku przy
pracy lub choroby zawodowej określa art. 9 ustawy wypadkowej. Zgodnie z jego treścią
podstawę tę stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego
przysługującego ubezpieczonym innym niż pracownicy jest ustalana za okres 12 miesięcy
kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy. Natomiast jeśli
niezdolność ta powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych, podstawę zasiłku ustala
3
się z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu, za pełne kalendarzowe miesiące tego
ubezpieczenia.
Zgodnie z art. 43 ustawy o świadczeniach chorobowych w razie ponownego powstania
prawa do zasiłku chorobowego, podstawy wymiaru tego zasiłku nie oblicza się na nowo,
jeżeli przerwa między okresami jego pobierania była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe.
Według wyjaśnień ZUS dostępnych na stronie internetowej zasada ta dotyczy także zasiłku
chorobowego finansowanego z różnych funduszy (ubezpieczenia chorobowego i
wypadkowego).
Zasiłek chorobowy nie przysługuje, jeżeli ubezpieczony, na podstawie odrębnych
przepisów (np. art. 92 Kp), zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub
innego świadczenia za czas niezdolności do pracy.
Świadczenie rehabilitacyjne
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po okresie pobierania
zasiłku chorobowego nadal jest niezdolny do pracy z powodu choroby zawodowej, a dalsza
rehabilitacja i leczenie rokują powrót do zdrowia i odzyskanie zdolności do pracy. Wynosi
100 proc. podstawy wymiaru. Maksymalny okres pobierania świadczenia to 12 miesięcy.
Świadczenie nie przysługuje uprawnionemu do emerytury lub renty z tytułu
niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub do
świadczenia przedemerytalnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia  udzielonego na
podstawie odrębnych przepisów prawnych (np. urzędnicy).
Zasiłek wyrównawczy
Zasiłek wyrównawczy przysługuje wyłącznie ubezpieczonym posiadającym status
pracownika. Zasiłek przysługuje wówczas, gdy wynagrodzenie poszkodowanego ulegnie
obniżeniu w wyniku stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Za stały uszczerbek na zdrowiu ustawa o świadczeniach chorobowych uważa takie
naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie jego czynności nierokujące
poprawy. Natomiast za uszczerbek długotrwały uważane jest takie naruszenie sprawności
organizmu, które powoduje upośledzenie jego czynności na okres przekraczający sześć
miesięcy, mogące ulec poprawie.
Prawo do zasiłku wyrównawczego ustaje z dniem zakończenia rehabilitacji
zawodowej i przesunięcia do innej pracy, lecz nie póz
niej niż po 24 miesiącach od dnia
rozpoczęcia rehabilitacji lub w sytuacji, gdy rehabilitacja stała się bezcelowa ze względu na
stan zdrowia poszkodowanego.
4
Jednorazowe odszkodowanie
Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy wypadkowej jednorazowe odszkodowanie
przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej
doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Za stały uszczerbek na zdrowiu ustawa uważa takie naruszenie sprawności organizmu,
które powoduje upośledzenie jego czynności nierokujące poprawy. Natomiast za uszczerbek
długotrwały uważane jest takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje
upośledzenie jego czynności na okres przekraczający sześć miesięcy, mogące ulec poprawie.
Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub
chorobą zawodową dokonuje lekarz orzecznik ZUS po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.
Przyznanie lub odmowa przyznania odszkodowania, a także ustalenie jego wysokości
następuje w drodze decyzji ZUS (art. 15 ustawy).
Od 1 kwietnia 2007 r. jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20 proc.
przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu. Ustawa wyjaśnia w art. 2 pkt 5, iż przez pojęcie przeciętnego wynagrodzenia należy
rozumieć przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku,
ogłaszane dla celów emerytalnych przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Do
obliczeń stosowane ono będzie poczynając od drugiego kwartału każdego roku przez okres
jednego roku. Tak więc stawki odszkodowań będą zmieniały się tylko raz w roku, a nowe
kwoty będą obowiązywały od 1 kwietnia danego roku.
W myśl art. 12 ust. 2 ustawy kwota przysługującego odszkodowania może wzrosnąć w
przypadku, gdy wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały uszczerbek na
zdrowiu, który był podstawą przyznania odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co najmniej o
10 proc. Należne odszkodowanie wzrośnie wówczas o 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia
za każdy procent uszczerbku przewyższający procent, według którego było ono pierwotnie
ustalone.
Wysokość odszkodowania ulega zwiększeniu o kwotę 3,5-krotnego przeciętnego
wynagrodzenia, jeśli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność
do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub
choroby zawodowej. Zwiększenie to będzie miało miejsce również wówczas, gdy wskutek
pogorszenia się stanu zdrowia w następstwie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w
stosunku do rencisty została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do
samodzielnej egzystencji (art. 12 ust. 4).
Stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy wypadkowej jednorazowe odszkodowanie
przysługuje także członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy
pracy lub choroby zawodowej. Świadczenie to przysługuje również z tytułu śmierci wskutek
wymienionych wyżej okoliczności rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia
wypadkowego.
Ustawa, w art. 13 ust. 2, za członków rodziny uprawnionych do odszkodowania
uważa:
małżonka (poza przypadkiem, jeśli orzeczona została separacja),
5
 dzieci własne, drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie i
utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości, wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym
również w ramach rodziny zastępczej, spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego lub
rencisty warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej,
rodziców, osoby przysposabiające, macochę oraz ojczyma, jeżeli w dniu śmierci
ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe albo
bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się on do ich utrzymania lub też, jeśli ustalone
zostało wyrokiem albo ugodą sądową, prawo do alimentów z jego strony.
Jeżeli prawo do omawianego odszkodowania ma tylko jeden członek rodziny,
przysługuje ono w wysokości:
18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionymi są małżonek lub dziecko,
9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawniony jest inny członek rodziny.
Ustawa określa także, w art. 14, wysokość odszkodowania przy różnych wariantach,
jeśli chodzi o liczbę uprawionych osób oraz ich stosunek pokrewieństwa ze zmarłym. W
takim przypadku ustaloną kwotę odszkodowania dzieli się w równych częściach między te
osoby.
Zgodnie z art. 14 ust. 7 ustawy jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci
ubezpieczonego lub rencisty, który zmarł wskutek wypadku przy pracy albo choroby
zawodowej, pomniejsza się o kwotę odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu wypłaconego już temu ubezpieczonemu lub renciście.
Kwoty odszkodowań określone zostały w obwieszczeniu ministra gospodarki, pracy i
polityki społecznej z dnia 20 lutego 2009 r. (MP nr 12, poz. 149) i w okresie od 1 kwietnia
2009 r. do 31 marca 2010 r. wynoszą odpowiednio:
589 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
589 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu
zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych
10 304 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do
samodzielnej egzystencji ubezpieczonego
10 304 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do
samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty
52 990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub
dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
26 495 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny
zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko
52 990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie
małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 304
zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci
52 990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie
dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 304 zł z tytułu
zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko
10 304 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania
uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub
rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania
przysługującego małżonkowi lub dzieciom
6
 26 495 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie
rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10
304 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i
każdego następnego uprawnionego.
Renta z tytułu niezdolności do pracy
Przy ustalaniu uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową oraz obliczaniu jej wysokości stosuje się
przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych  zwanej dalej ustawą o e. i r. z FUS, z uwzględnieniem zmian wynikających z
ustawy wypadkowej.
Drugi z wymienionych aktów prawnych, w art. 17 ust. 2 stanowi, iż wspomniana renta
przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na
datę powstania niezdolności do pracy.
Renta z tytułu niezdolności do pracy wynosi:
24% kwoty bazowej,
po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych - z uwzględnieniem
pełnych miesięcy,
po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych - z
uwzględnieniem pełnych miesięcy,
po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat
okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia
wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat, tzw. staż hipotetyczny.
Renta z tytułu niezdolności do pracy i renta szkoleniowa spowodowane wypadkiem
przy pracy lub chorobą zawodową nie mogą być niższe niż:
60 % podstawy wymiaru renty - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy,
80% podstawy wymiaru renty - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
100% podstawy wymiaru renty - dla osoby uprawnionej do renty szkoleniowej.
Podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem
lub chorobą zawodową może być ustalona od wskaz
nika wysokości podstawy wymiaru
wyższego niż 250%. W przypadku jednak dokonania wyliczeń z wykorzystaniem wyższego
niż 250% wskaz
nika wysokości podstawy wymiaru renty nie obowiązują określone wyżej
gwarancje dotyczące tego, iż renta nie może być niższa niż określony procent podstawy jej
wymiaru.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy i renty
szkoleniowej stosuje się przepisy art. 15 (i następnych) ustawy emerytalnej, przy czym
podstawę tę ustala się od przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie
wypadkowe lub na ubezpieczenie społeczne.
Zasady ustalania wysokości rent z tytułu niezdolności do pracy i rent szkoleniowych
wymuszają konieczność każdorazowego sprawdzania, przy zastosowaniu którego z
wariantów wyliczone świadczenie jest korzystniejsze.
7
Renta szkoleniowa
Renta szkoleniowa przysługuje ubezpieczonemu, w stosunku do którego orzeczono
celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w
dotychczasowym zawodzie, spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
Świadczenie to przyznawane jest na 6 miesięcy, z możliwością przedłużenia o 30 miesięcy na
wniosek starosty.
Przy ustalaniu uprawnień do renty szkoleniowej obowiązują przepisy ustawy o e. i r. z
FUS, z uwzględnieniem odrębnych uregulowań zawartych w ustawie wypadkowej,
omówionych już przy rencie z tytułu niezdolności do pracy.
Wysokość renty szkoleniowej wypłacanej z ubezpieczenia wypadkowego nie może być
niższa od 100 proc. podstawy jej wymiaru (art. 18 ust. 1 pkt. 3 ustawy). Nie dotyczy to jednak
sytuacji, gdy wysokość świadczenia ustalana była bez ograniczenia wskaz
nika podstawy
wymiaru do 250 proc.
Ponadto nie może być ona niższa niż 120 proc. kwoty najniższej renty z tytułu
niezdolności do pracy ustalanej według ogólnych zasad.
Renta rodzinna
W myśl art. 17 ustawy wypadkowej renta rodzinna przysługuje po uprawnionym do
świadczenia na podstawie ustawy ubezpieczonym lub renciście, który zmarł wskutek
następstw wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Osobami uprawnionymi są:
małżonek, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, przysposobione, przyjęte na wychowanie
i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości, wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym
również w ramach rodziny zastępczej oraz rodzice. Osoby te nabywają prawo do renty
rodzinnej, jeśli spełniają warunki określone w ustawie o e. i r. z FUS.
Zgodnie z art. 52 ustawy wypadkowej prawo do renty rodzinnej nabywają również
członkowie rodziny pozostali po renciście:
pobierającym rentę z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy, którego śmierć nastąpiła
po 31 grudnia 2002 r. wskutek takiego wypadku,
pobierającym rentę z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach lub z tytułu
choroby zawodowej pozostającej w związku ze szczególnymi okolicznościami, którego
śmierć nastąpiła po 31 grudnia 2002 r. wskutek takiego wypadku lub choroby
zawodowej.
Wysokość renty rodzinnej uzależniona jest od liczby osób, które mają do niej prawo i
wynosi odpowiednio:
85 proc. świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłemu, jeśli uprawniona jest jedna
osoba,
90 proc. wspomnianego świadczenia, w sytuacji jeśli do renty uprawnione są dwie
osoby,
95 proc.  o ile do renty rodzinnej uprawnione są trzy lub więcej osób.
Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się kwotę renty z
tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
8
Oznacza to, że w celu ustalenia wysokości renty rodzinnej należy każdorazowo
obliczyć wysokość renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy w związku z wypadkiem
przy pracy lub chorobą zawodową według omówionych już dwóch wariantów obliczania tych
rent (z ograniczeniem wskaz
nika podstawy wymiaru i bez tego ograniczenia).
Wysokość renty rodzinnej wypłacanej z ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa od
kwoty odpowiadającej 120 proc. najniższej renty rodzinnej ustalanej według przepisów
ustawy o e. i r. z FUS.
Dodatek dla sieroty zupełnej
Jeżeli do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego uprawniona jest sierota
zupełna, przysługuje jej z tego tytułu dodatek na zasadach ogólnych. Aktualna jego wysokość
wynosi 325,36 zł.
Dodatek pielęgnacyjny
Dodatek pielęgnacyjny przysługuje uprawnionemu do renty z tytułu wypadku przy
pracy i choroby zawodowej  osobie, która została uznana za całkowicie niezdolną do pracy
i samodzielnej egzystencji, a także osobie, która skończyła 75 lat. Dodatek pielęgnacyjny
wynosi 259,65 zł.
Pokrycie kosztów leczenia
z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz
zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą
Ze środków funduszu wypadkowego są pokrywane:
koszty skutków wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, związane ze
świadczeniami zdrowotnymi z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych, na które
ubezpieczony został skierowany przez lekarza orzecznika ZUS-u, na wniosek lekarza
prowadzącego, nierefundowane na podstawie odrębnych przepisów,
koszty wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi, w wysokości
udziału własnego ubezpieczonego, określonego w przepisach o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Świadczenia te realizowane są przez placówki medyczne wybrane przez ZUS.
Wypadki przy pracy i choroby zawodowe, poza aspektem społecznym, a zwłaszcza
humanitarnym, mają znaczny wymiar ekonomiczny dla osoby poszkodowanej i jej rodziny,
przedsiębiorstwa oraz całego społeczeństwa. Straty, jakie ponoszą osoby poszkodowane i ich
rodziny są częściowo rekompensowane świadczeniami pieniężnymi i rzeczowymi
otrzymywanymi od pracodawców, ZUS lub ze strony państwa. Wśród kosztów wypadków
przy pracy obciążających poszkodowanych i ich rodziny, wyróżnia się następujące składniki:
9
 utracone dochody z powodu czasowego lub trwałego wyeliminowania z zatrudnienia
w okresie pobierania zasiłku chorobowego lub renty,
koszty leczenia i rehabilitacji (niepokrywane przez ubezpieczenie zdrowotne i
społeczne wypadkowe) oraz koszty zakupu leków,
inne składniki kosztów (np. koszty transportu, zwiększone koszty kupna artykułów
pierwszej potrzeby).
Z powodu różnorodności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych nie można
jednoznacznie określić najbardziej korzystnych dla pracownika świadczeń z tytułu wypadku
przy pracy i choroby zawodowej.
Literatura:
1. Ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz.1673 z póz
n. zm.).
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.  Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z
póz
n. zm.).
3. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 60, poz. 636 z póz
n. zm.).
4. Obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 20 lutego 2009 r. w sprawie
wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub
choroby zawodowej (M.P. nr 12 poz. 149).
5. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz.U. nr 162, poz. 1118, z póz
n. zm.).
6. Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
http://www.zus.pl/default.asp?p=4&id=402#top.
7. Uprawnienia poszkodowanych w wypadkach związanych z pracą,
http://www.pip.gov.pl/html/pl/prewencja/wypadki/88300000.htm.
8. J. Rzepecki, społeczne koszty wypadków przy pracy w Polsce, Bezpieczeństwo pracy,
2005, 7-8, 34.
10