Poradnik przygotowany przez:
Domzdrowia.pl
tytuł: 27 objawów niedoboru witamin i minerałów.
Niniejsze opracowanie powstało przy udziale specjalistów zatrudnionych w Domzdrowia.pl.
Informacje zawarte w niniejszym poradniku mają jedynie wartość informacyjną i nie mogą
zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej.
Wydanie 1
Wszelkie prawa zastrzeżone
INFORMACJE OGÓLNE
Kiedy nasza dieta jest bardziej monotonna, brakuje w niej warzyw
i owoców, wówczas szybko pojawiają się objawy niedoboru witamin
i minerałów. Jak je rozpoznać i uzupełnić, aby odzyskać energię,
poprawić kondycję organizmu i swój wygląd?
INFORMACJE OGÓLNE
Witaminy są to organiczne związki, których obecność jest niezbędna
dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Biorą one udział w
bardzo wielu procesach metabolicznych jako składniki enzymów,
hormonów i przeciwciał, ale nie stanowią z
ródła energii i materiału
budulcowego. Zdecydowana większość witamin nie może być syn-
tetyzowana przez nasz organizm (poza witaminą D3 wytwarzaną
pod wpływem promieniowania UV i niacyną wytwarzaną z trypto-
fanu, aminokwasu występującego m.in. w mleku) i z tego względu
muszą być dostarczane z pożywieniem. Związki nazywane prowita-
minami, po spożyciu mogą być przetwarzane na witaminy np. beta-
karoten (prowitamina A). Witaminy charakteryzują się niewielką
trwałością w czasie przechowywania i obróbki gdyż są wrażliwe
na działanie wysokiej temperatury, światła, tlenu i niskiego bądz

wysokiego pH. W efekcie prowadzi to do znacznego zmniejszenia
wartości odżywczej żywności. Brak, niedobór lub nadmiar poszc-
zególnych witamin może być przyczyną: awitaminozy, hipo- i hiper-
witaminozy.
Witaminy dzielą się na dwie grupy: rozpuszczalne w wodzie i w
tłuszczach (A, D, E i K). Te ostatnie wymagają obecności tłuszczu
aby mogły się wchłonąć, dlatego przygotowując surówkę nie za-
pominajmy o kilku kroplach oliwy albo łyżeczce majonezu. Nasz
organizm magazynuje je, dzięki czemu trudniej o ich niedobór i
dość łatwo można je przedawkować. Bogatym z
ródłem witamin z
tej grupy są ryby, oleje roślinne i orzechy. Natomiast witaminy ro-
zpuszczalne w wodzie łatwo się wchłaniają i obecność tłuszczu nie
jest do tego procesu potrzebna. Nie są gromadzone w organizmie
i częściej dochodzi do ich niedoboru. Z tego powodu codziennie
powinno się dostarczać w diecie taką ich ilość, jaka jest potrzeb-
na organizmowi. Znajdują się one przede wszystkim w produktach
zbożowych oraz owocach i warzywach.
Wśród ponad dwudziestu pierwiastków wyróżniamy siedem pod-
stawowych zwanych makroelementami, występujących w naszym
organizmie w największej ilości: potas, magnez, sód, wapń, fosfor,
siarka, chlor. Pozostałe to tzw. pierwiastki śladowe (mikroelemen-
ty) do których zaliczamy: chrom, nikiel, selen, cynk, żelazo, bor,
fluor, miedz
, jod, kobalt, cyna, krzem, mangan, molibden, wanad.
strona 4
OBJAWY NIEDOBORU WITAMIN I MINERAA
ÓW
Często nie zdajemy sobie sprawy, że nawet tak błahe dolegliwości
jak zmęczenie, czy pękanie kącików ust mogą mieć przyczynę
w niedoborze składników odżywczych. Dla Państwa wygody
pogrupowaliśmy objawy wskazujące na niedobory witamin lub
minerałów, podając jednocześnie na niedobór którego składnika
może dany problem wskazywać.
Objawy ze strony układu nerwowego:
" osłabienie pamięci i koncentracji - niedobór wita-
miny B1, magnezu
" depresja - niedobór witaminy H, C, magnezu
" zapalenie nerwów i zanik czucia w kończynach -
niedobór witaminy B1, B12, E
" mrowienie w kończynach - niedobór witaminy B1,
wapnia, potasu
Objawy ze strony narządów zmysłów:
" pogorszenie wzroku, szczególnie nocą
(tzw. kurza ślepota); suche i zaczerwien-
ione oczy - niedobór witaminy A
" zaburzenia smaku i węchu - niedobór
cynku
Objawy ze strony układu kostnego i mięśniowego:
" skurcze mięśni (drganie powiek, kończyn), wzmożone
napięcie mięśni - niedobór witaminy B5, B6, C, E,
chromu, selenu, magnezu, potasu
" uczucie zmęczenia - niedobór witaminy B5, B6, C, E,
chromu, jodu, selenu, magnezu, żelaza
" krzywica, osteoporoza - niedobór witaminy D, wapnia,
manganu, magnezu
" tężyczka (bolesne długotrwałe kurcze mięśni -
występujące głównie u kobiet w ciąży) - niedobór
wapnia
Objawy ze strony układu immunologicznego:
" infekcje - niedobór witaminy C, B5, chromu, magnezu
strona 5
OBJAWY NIEDOBORU WITAMIN I MINERAA
ÓW
Nieprawidłowa struktura skóry, błon śluzowych,
włosów i paznokci:
" sucha, łuszcząca się skóra - niedobór witaminy A,
B5, H, selenu, cynku, żelaza
" łamliwe paznokcie i włosy, wypadanie włosów -
niedobór witaminy A, B5, H, selenu, cynku, żelaza
" wysypki skórne - niedobór witaminy B2, PP (B3)
" pęknięcia w kącikach ust - niedobór witaminy B2,
kwas foliowy
" zapalenie skóry, języka - niedobór witaminy B6,
żelaza
" napuchnięte i krwawiące dziąsła, wypadanie
zębów (szkorbut) - niedobór witaminy C
" powoli gojące się rany - niedobór witaminy C
" plamy na paznokciach - niedobór selenu
Objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego i
krwionośnego:
" kołatanie serca - niedobór witaminy B1, magnez,
potas
" anemia, zmęczenie - niedobór witaminy B2, B6,
kwas foliowy, B12, E, żelaza, manganu, miedzi
" nadmierne krwawienie - niedobór witaminy K
Objawy ze strony układu pokarmowego:
" utrata apetytu - niedobór witaminy A, B1, B6
" wymioty, zaburzenia żołądkowe (niestrawność) -
niedobór witaminy B5, B6, PP (B3), H, kwas foliowy
" nadmierne pragnienie, apetyt - niedobór chromu,
jodu
Objawy ze strony układu rozrodczego i u płodu:
" bezpłodność - niedobór witaminy E, manganu
" wady układu nerwowego płodu - niedobór kwasu
foliowego u matki
strona 6
WITAMINY
Poniżej prezentujemy kilka prostych, a zarazem skutecznych po-
rad pomocnych w zapobieganiu niedoborom witamin i minerałów.
1. Stosuj zbilansowaną, urozmaiconą dietę dostarczającą wszyst-
kich niezbędnych dla zdrowia składników.
2. Rzuć palenie i ogranicz ilość spożywanego alkoholu.
3. Stosuj suplementację preparatami farmaceutycznymi w okre-
sach zwiększonego zapotrzebowania organizmu np. podczas
karmienia piersią, w czasie ciąży (kwas foliowy - FOLIK, ACIDUM
FOLICUM, ACIFOLIK, multiwitaminy - FALVIT MAMA, CEN-
TRUM MATERNE, ELEVIT), u niemowlaków (witamina K - VITA
K, BABY K , witamina D - VITA D), w okresie rekonwalescencji
(multiwitaminy - SUPRADYN, BODYMAX), w czasie zimy (multi-
witaminy - CENTRUM, VITAMINER, VIGOR) i u osób starszych
(multiwitaminy - CENTRUM SILVER, VIGOR GOLD, GERIAVIT
PHARMATON).
4. Uzupełniaj zapotrzebowanie organizmu na witaminy i składniki
mineralne w czasie kuracji odchudzających.
5. W przypadku stwierdzenia ewidentnego niedoboru konkretnych
witamin powinno się je dostarczyć organizmowi w postaci jedno-
lub kilkuskładnikowego preparatu a nie multiwitaminy, aby nie
doprowadzić do przedawkowania innych składników.
Kiedy zaobserwujemy u siebie niedobór którejś z witamin powinniśmy
postarać się uzupełnić jej braki. Naturalnym sposobem jest
uzupełnienie niedoborów wraz z dietą. Alternatywą jest sięgnięcie
po odpowiedni preparat farmaceutyczny.
Zalecane dzienne spożycie witamin i składników mineralnych
prezentujemy na końcu tego opracowania, w formie przystępnej
tabeli.
Witamina A (retinol)
Rola witaminy A w organizmie:
" decyduje o prawidłowym wzroście,
" wpływa na wzrok, zwłaszcza ostrość widzenia o zmierzchu,
" uczestniczy w budowie kości i zębów.
Produkty spożywcze bogate w witaminę A: mleko, masło, mięso,
ryby morskie, oleje roślinne, sałata, sery, śledzie, brukselka, wino-
grona, awokado.
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITAMINUM A
strona 7
WITAMINY
złożone: BODYMAX, CENTRUM, VIGOR GOLD, NATURKAPS
tran, MOLLER S tran, CAPIVIT A + E forte, TOKOVIT A + E forte,
MAŚĆ OCHRONNA Z WITAMIN
A
W przypadku stwierdzonego przez lekarza niedoboru podaje się 25
000 - 50 000 j.m. witaminy A dziennie (w postaci kapsułek lub
roztworu, także w połączeniu z witaminą E). Kobiety w ciąży nie
powinny bez zaleceń lekarza przyjmować preparatów witaminy A,
ponieważ może to prowadzić do pojawienia się wad rozwojowych u
płodu.
Witamina B1 (tiamina, aneuryna)
Rola witaminy B1 w organizmie:
" bierze udział w przemianie składników pokarmowych w energię,
" zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,
" przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające
ból.
Produkty spożywcze bogate w witaminę B1: niełuskane ziarno
pszenicy, kiełki, płatki owsiane, słonecznik, drożdże, orzechy, groch,
fasola, jaja, pieczywo pełnoziarniste, ryby, wątroba, wieprzowina i
ziemniaki.
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITAMINUM B1
złożone: VITAMINUM B compositum, BODYMAX, CENTRUM,
VIGOR GOLD, FALVIT
Witamina B2 (ryboflawina)
Rola witaminy B2 w organizmie:
" bierze udział w przemianie składników pokarmowych w energię,
" współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowe-
go,
" współuczestniczy z witaminą A w prawidłowym funkcjonowaniu
błon śluzowych,
" odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku.
Produkty spożywcze bogate w witaminę B1: produkty pełnoziarniste,
mleko, nabiał, jaja, ryby
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITAMINUM B2
złożone: BODYMAX, BELISSA, CEBION Multi, VITAMINUM B
compositum
strona 8
WITAMINY
Witamina B5 (kwas pantotenowy)
Rola witaminy B5 w organizmie:
" bierze udział w przemianie składników pokarmowych w energię
(w organizmie zostaje przekształcona w substancję zwaną koen-
zymem A),
" współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowe-
go,
" ma wpływ na wytwarzanie witaminy D,
" zapobiega przemęczeniu,
" uczestniczy w regeneracji tkanek, przyspiesza gojenie ran,
przeciwdziała tworzeniu się zmarszczek i przedwczesnemu
starzeniu się i siwieniu włosów.
Produkty spożywcze bogate w witaminę B5: ryby, mleko, produkty
pełnoziarniste, warzywa strączkowe, wątróbka
Preparaty farmaceutyczne:
proste: CALCIUM PANTOTHENICUM
złożone: BETABRONZ, BODYMAX, SILICA, VIBOVIT
Witamina B5 współdziała z innymi witaminami grupy B, należy je
więc przyjmować razem. W większości preparatów występuje jako
pantotenian wapnia.
Witamina B6 (pirydoksyna, pirydoksamina)
Rola witaminy B6 w organizmie:
" bierze udział w przemianach składników pokarmowych,
umożliwia magazynowanie energii oraz wytwarzanie enzymów,
hormonów i hemoglobiny,
" zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i ser-
cowo-naczyniowego,
" zwiększa odporność organizmu,
" łagodzi objawy tzw. napięcia przedmiesiączkowego,
" wspomaga leczenie łojotokowego zapalenia skóry, wypadania
włosów, zapalenia warg i języka.
Produkty spożywcze bogate w witaminę B6: ziemniaki, banany,
drób, produkty pełnoziarniste
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITAMINUM B6
złożone: VITAMINUM B compositum, SKRZYPOWITA, VIBOVIT,
MG B6, NOVOCARDIA
Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B6 odczuwają: dzieci,
kobiety przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne i ciężarne,
strona 9
WITAMINY
osoby starsze, alkoholicy i palacze. Niedobór witaminy B6 utrud-
nia działanie niektórych witamin (m.in. witaminy C) oraz mikroe-
lementów (m.in. wapnia, magnezu, miedzi, selenu) koniecznych do
prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Witamina B9 (kwas foliowy, folacyna)
Rola witaminy B9 w organizmie:
" reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek,
" współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu ner-
wowego (m.in. zapobiega uszkodzeniom tzw. cewy nerwowej u
rozwijającego się w łonie matki dziecka),
" jest czynnikiem anty-anemicznym, pobudza procesy krwiot-
wórcze.
Produkty spożywcze bogate w witaminę B9: warzywa zielonolistne
(sałata, szpinak, kapusta, brokuły, szparagi, kalafiory, brukselka),
pomidory, rośliny strączkowe (groch, fasola), orzechy, słonecznik,
wątroba, żółtko jaja.
Preparaty farmaceutyczne:
proste: FOLIK, ACIDUM FOLICUM
złożone: BIOFER FOLIC, BODYMAX, PRENATAL, VIGOR junior
Najczęściej niedobór witaminy B9 występuje u osób w starszym
wieku, u ciężarnych kobiet i u osób nadużywających alkoho-
lu i palących. Dla pełnej aktywności witaminy B9 konieczna jest
obecność witaminy B12 w organizmie.
Witamina B12 (cyjanokobalamina)
Rola witaminy B12 w organizmie:
" uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi (przeciwdziała
niedokrwistości),
" wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, uczestniczy w
tworzeniu otoczki mielinowej ochraniającej komórki nerwowe,
" pomaga zachować równowagę psychiczną,
" pobudza apetyt.
Produkty spożywcze bogate w witaminę B12: wszelkie produkty po-
chodzenia zwierzęcego, np. nabiał, wątróbka, jaja. Witamina B12
nie występuje w produktach roślinnych.
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITAMINUM B12
złożone: BELISSA, FALVIT, NUTROF, SYROP DLA NIEJADKA
strona 10
WITAMINY
Witamina C (kwas askorbinowy)
Rola witaminy C w organizmie:
" wspomaga przyswajanie żelaza i kwasu foliowego,
" bierze udział w powstawaniu tkanki łącznej (w tym w syntezie jej
najważniejszego składnika  kolagenu) i w procesie gojenia ran,
"  uszczelnia nabłonek naczyń włosowatych skracając czas
trwania infekcji,
" spowalnia proces starzenia.
Produkty spożywcze bogate w witaminę C: ziemniaki (gotowane w
łupinach), brokuły, papryka, pomarańcze, kiwi
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITAMINUM C
złożone: PIKOVIT D, 2 KC, CENTRUM, APETIZER
Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę C występuje podczas
długotrwałego stresu i wysiłku fizycznego, u osób palących, ko-
biet w ciąży i stosujących doustne środki antykoncepcyjne oraz
u pacjentów przewlekle przyjmujących aspirynę. Witamina ta
pomaga w uaktywnianiu się witaminy B9 (kwasu foliowego),
we wchłanianiu żelaza i manganu. Duża ilość witaminy C może
wpływać na zafałszowanie wyników analizy krwi, moczu i kału
(zmiana ilości hemoglobiny i poziomu cukru).
Witamina D3 (cholekalcyferol)
Rola witaminy D w organizmie:
" bierze udział w przemianie wapnia i fosforanów,
" jest niezbędna do prawidłowego uwapnienia kości i zebów,
" ma korzystny wpływ na system nerwowy i mięśniowy,
" działa stymulująco na układ odpornościowy.
Produkty spożywcze bogate w witaminę D: cielęcina, drób, jaja,
tran, grzyby, wątroba.
Preparaty farmaceutyczne:
proste: DEVIKAP, VIGANTOL
złożone: ELEVIT, OSTERCAL, CENTRUM, VITAMINUM A+D3
Aby zapobiec krzywicy niemowlętom i małym dzieciom podaje się
codziennie 500 j.m. witaminy D (w postaci kropli lub tabletki roz-
puszczonej w wodzie).
Witamina E (tokoferol)
Rola witaminy E w organizmie:
" bierze udział w chemicznych reakcjach redukcji i utleniania (jest
antyoksydantem chroniącym przed wolnymi rodnikami),
strona 11
WITAMINY
" poprawia kondycję skóry i zapobiega jej przedwczesnemu
starzeniu,
" obniża podwyższony poziom lipidów w surowicy krwi i chroni
czerwone krwinki przed uszkodzeniami.
Produkty spożywcze bogate w witaminę E: olej z pestek słonecznika,
kiełków pszenicznych, rzepaku, orzechy, soja
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITAMINUM E
złożone: VITAMINUM A+E, BELISSA, BETAKAROTEN E, CAPIVIT
A+E, FEMINATAL, TRIOMAR
Witamina PP (witamina B3, niacyna, kwas nikotynowy)
Rola witaminy E w organizmie:
" bierze udział w przemianach metabolicznych prowadzących do
uzyskania energii,
" uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi,
" reguluje poziom cholesterolu we krwi,
" poprawia ukrwienie skóry i kondycję włosów.
Produkty spożywcze bogate w witaminę PP: Mięso cielęce i wieprzowe,
wątroba, makrela, drożdże, chleb biały, chleb pełnoziarnisty, ziarna
pszenicy, szpinak, kapusta, groszek, marchew, jabłka, pomarańcza
i ziemniaki.
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITAMINUM PP
złożone: BODYMAX, BELISSA, FALVIT, H-PANTOTEN,
Witamina K (filochinon)
Rola witaminy K w organizmie:
" decyduje o krzepliwości krwi,
" odgrywa rolę w gospodarce wapniowej i mineralizacji tkanek.
Produkty spożywcze bogate w witaminę K: kapusta (przede wszyst-
kim kiszona), brokuły, szpinak, soja, zielona herbata
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITACON, VITA K, VITAMINUM K
złożone: VIGOR GOLD, TRIOMAR TOTAL, FEMCALVIT
Witamina H (biotyna, witamina B7)
Rola witaminy H w organizmie:
" wspomaga funkcję tarczycy,
" wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry oraz włosów,
" uczestniczy z witaminą K w procesie krzepnięcia krwi.
strona 12
MINERAA
Y
Produkty spożywcze bogate w witaminę H: ziarna pszenicy, groch,
szpinak, cebula, jaja, mleko, grzyby, kurczak, śledz
, wieprzowina,
wołowina, drożdże, banany i winogrona.
Preparaty farmaceutyczne:
złożone: FALVIT, H-PANTOTEN, VIGOR GOLD
Chrom
Rola chromu w organizmie:
" decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu enzymów,
" ułatwia przenikanie glukozy z krwi do komórek,
" zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę,
" obniża stężenie całkowitego cholesterolu.
Produkty spożywcze bogate w chrom: drożdże piwne, wątroba
wołowa, groszek zielony, cebula, kukurydza, jaja
Preparaty farmaceutyczne:
proste: CHROM
złożone: APICHROM, CHOLESTEROL PROTECT, VIGOR GOLD,
LINEA
Cynk
Rola cynku w organizmie:
" decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu enzymów,
" bierze udział w mineralizacji kości i gojeniu się ran,
" wpływa na pracę układu odpornościowego,
" zwiększa produkcję plemników.
" ma istotny wpływ na czynności mózgu,
" jest niezbędny do utrzymania optymalnego stężenia witaminy A
we krwi.
Produkty spożywcze bogate w cynk: mięso, wątroba, sery podpuszc-
zkowe, fasola, groch, kasza gryczana, orzechy, przetwory zbożowe
Preparaty farmaceutyczne:
proste: CYNK, ZINCAS FORTE, BIO-CYNK
złożone: RUTINACEA HOT, BELISSA, NUTROF, CENTRUM
Regularne zażywanie niektórych farmaceutyków, w tym doust-
nych środków antykoncepcyjnych, oraz picie alkoholu wpływa na
obniżenie poziomu cynku w organizmie człowieka.
Jod
Rola jodu w organizmie:
" decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu enzymów i hormonów
(głównie tarczycy),
strona 13
MINERAA
Y
" wpływa na rozwój, wzrost oraz przebieg procesów życiowych,
" odpowiada za utrzymanie prawidłowej struktury skóry i właściwej
masy ciała.
Produkty spożywcze bogate w jod: ryby morskie, mleko, sól kuchen-
na jodowana
Preparaty farmaceutyczne:
proste: VITREOLENT, IODID
złożone: APLEFIT, CENTRUM, MAXIVIT
Magnez
Rola magnezu w organizmie:
" uczestniczy w przekazywaniu sygnałów w układzie nerwowym,
" jest składnikiem kości i szkliwa zębów,
" odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie mięśni, w tym mięśnia
sercowego,
" stanowi niezbędny element w czasie syntezy niektórych hor-
monów.
Produkty spożywcze bogate w magnez: kakao, kasza gryczana,
groch, fasola, orzechy, płatki kukurydziane i zbożowe z pełnego
przemiału, makarony
Preparaty farmaceutyczne:
proste: BIOMAG, ASMAG, MAGNEFAR, MAGNESOL
złożone: DOLOMIT, MG B6, SENOMAG, CENTRUM
Mangan
Rola manganu w organizmie:
" decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu enzymów,
" jest niezbędny do wytwarzania niektórych hormonów, barwnika
skóry i włosów (melaniny),
" uczestniczy w budowie kości, składników krwi i tkanki nerwowej.
Produkty spożywcze bogate w mangan: orzechy, produkty zbożowe
z pełnego przemiału, czarne jagody, fasola, groch, czekolada
Preparaty farmaceutyczne:
złożone: BODYMAX, FALVIT, KLARIN, VITAPIL
Miedz

Rola miedzi w organizmie:
" decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu enzymów,
" potrzebna jest do tworzenia się krwinek czerwonych i działania
układu immunologicznego,
" bierze udział w przesyłaniu impulsów nerwowych.
strona 14
MINERAA
Y
Produkty spożywcze bogate w miedz
: orzechy, wątroba, groch,
fasola, kasza gryczana, pieczarki, ryby
Preparaty farmaceutyczne:
złożone: BODYMAX SPORT, KLARIN PERFECT, VIGOR GOLD,
PIKOVIT COMPLEX
Potas
Rola potasu w organizmie:
" uczestniczy w przekazywaniu sygnałów w układzie nerwowym,
" jest aktywatorem wielu enzymów,
" podwyższa stopień uwodnienia komórek.
Produkty spożywcze bogate w potas: produkty zbożowe, mleczne,
banany, ziemniaki gotowane  w mundurkach
Preparaty farmaceutyczne:
proste: KALDYUM, KALIUM
złożone: ASPARGIN, FALVIT
Potas występuje w wielu preparatach farmaceutycznych w postaci
soli z substancjami aktywnymi. Ważne jest aby mieć świadomość
ilości spożywanego w ten sposób pierwiastka, gdyż jego nadmierna
suplementacja może być równie groz
na jak niedobór.
Selen
Rola selenu w organizmie:
" decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologic-
znego i tarczycy,
" wpływa na zdolność koncentracji i ostrość widzenia,
" decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu enzymów,
" odpowiada za płodność u mężczyzn.
Produkty spożywcze bogate w selen: nerki, ryby, kukurydza,
wątroba, orzechy
Preparaty farmaceutyczne:
proste: SELEN
złożone: CAPIVIT SUN SYSTEM, FALVIT, NUTROF, SELEN+CYNK
Wapń
Rola wapnia w organizmie:
" decyduje o prawidłowym przekazywaniu impulsów nerwowych,
" umożliwia wydzielanie wielu hormonów,
" jest aktywatorem wielu enzymów, składnikiem kości i zębów,
" bierze udział w procesie krzepnięcia krwi,
" uczestniczy w skurczu mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia
strona 15
MINERAA
Y
sercowego,
" obniża stopień uwodnienia komórek.
Produkty spożywcze bogate w wapń: sery podpuszczkowe, mleko,
napoje mleczne, ser twarogowy sardynki, śledzie, fasola
Preparaty farmaceutyczne:
proste: ADDITIVA CALCIUM, CALCIUM 500, CALCIUM PLIVA,
CALPEROS
złożone: ASCORUTICAL, CENTRUM, ELEVIT, RECALVIT D
Żelazo
Rola żelaza w organizmie:
" decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu enzymów i hemoglob-
iny,
" odpowiada za zaopatrzenie komórek w tlen,
" wpływa na pracę układu odpornościowego.
Produkty spożywcze bogate w żelazo: wątroba, rośliny strączkowe,
szczypiorek, pietruszka, mięso, produkty zbożowe
Preparaty farmaceutyczne:
proste: ASCOFER, BIOFER, HEMOFER
złożone: FERROFOLIC, MERZ SPECIAL, PIKOVIT PLUS,
REVALID, TRIOMAR, CENTRUM
strona 16