ISSN 1234  8112
R
WIADECTWO
Już drugi rok Liga Małżeństwo
Małżeństwu prowadzi
Życie pokazało...
swój serwis internetowy.
NawiązaliS
my w ten sposób
ny. A do tego jeszcze ginekolog, który metody są warte, dlaczego obecnie
wiele kontaktów, a docierająca
twierdzi, e przy pig łce tak m si być, prawie nie pozostawia sią wybor mło-
do nas korespondencja
choćby nie wiem jaka była nowoczesna, dym l dziom? We wszelkich opraco-
S
wiadczy o tym, że nasza
i ze trzeba sią do tego przyzwyczaić. waniach kwestie nat ralnego planowa-
propozycja trafia
Bardzo przepraszam: co ma być nia rodziny zbywane są kilkoma
do zaintersowanych.
celem stosowania (jakichkolwiek) zdaniami, sprowadzane do  kalenda-
Poniżej przytaczamy fragmenty
metod reg lacji począć? Czy zapew- rzyka , o którym ka de dziecko wie,
listów pewnego małżeństwa,
nienie mał eństw komfort współ y- e jest archaiczny, brak rzetelnych,
a więcej o Internecie piszemy
cia przy pozbyci sią ląk przed nie- obiektywnych opracowań dostąpnych
na stronie 2.
planowanym począciem, czy mo e szerszem gron czytelników.
st procentowe  zapobieganie dziec- Główny arg ment to zawsze:  wy-
k  , kosztem niezliczonych powikłań magają okresowej abstynencji . Jak to
I i dyskomfort ? Nie trzeba odpowia- brzmi? - prawie jak wiezienie! Prze-
Jesteśmy młodym mał eństwem dać. Dr gie zastrze enie: istnieje ja- cie tak czy owak, z ro nych powo-
(choć z pewnym sta em). Mamy za kiś powszechny przym s stosowania dów rzadko kiedy mał eństwo współ-
sobą dosyć zró nicowaną  drogą an- pig łek. Jest to szczególnie widoczne yje na okrągło przez miesiąc, przerwy
tykoncepcji . Mo na by o tym napi- w postawie ginekologów, którzy wrącz są zawsze.
sać spore opowiadanie. J widać, e sami chcą decydować o styl plano-
Dokończenie na s. 4
nale ymy do tych katolików, którym wania rodziny, jaki wybiera dla siebie
tr dno pojąc na ką Kościoła o grze- mał eństwo. Rozró niają tylko dwa
W tym numerze:
ch antykoncepcji, za to obecnie dys- wyjścia: nic (kiedy plan je sią dziec-
pon jemy j sporą dawką własnych ko) albo pig łka (aby zapobiegać). In-
obserwacji, które coraz sk teczniej nych metod nawet nie propon ją, a
osłabiają nasz ent zjazm do szt cz- kiedy mał eństwo j je stos je, reag -
nych środków reg lacji rodzeń. ją achniąciem, ze to na pewno nie-
Nie wdając sią w szczegóły: pierw- sk teczne i  wpadniecie . Jak mo na
sze zastrze enie to przeró ne sk tki powstanie nowego człowieka (zostaw-
l
boczne. Nawet jeśli nie są same w my kwestią - planowane czy nie) na-
l l
sobie zbyt dotkliwe i nie wpływają na zywać  wpadką ?
ogólne f nkcjonowanie organizm , to Poniewa mamy z mą em nat rą
jednak sk tecznie potrafią obrzydzić przekorną i nie wyobra amy sobie,
ycie! Mój l biony przykład: pig ł- eby ktokolwiek miał narz cać nam
ka (wiąc mo na zawsze....) pl s środ- styl mał eństwa, zwłaszcza w tak de-
ki przeciwgrzybiczne pl s el nawil- likatnych kwestiach, wiąc od pewne-
ający (bez którego po par miesiącach go czas nosimy sią z zamiarem wy- W następnych numerach:
pig łki ani r sz) = nie da sią prawie próbowania metod NPR. Tak sią
nigdy. To jakaś paranoja! Od mą a składa, e powoli zaczynamy te my-
wymaga to naprawdą o wiele wiąksze- śleć o dzieck , wiąc nie przera a nas
go samozaparcia ni kilk dniowe prze- nawet ewent alne niepowodzenie.
rwy w nat ralnym, planowani rodzi- Chcemy sią sami przekonać, co te
PRAKTYKA
amieszczona obok karta nale-
y do pielągniarki, prac jącej
Zna zmiany. Normalnie mierzy
ona temperat rą o godzinie szóstej, zaś
po nocnych dy rach śpi w dzień i
dokon je pomiar o godzinie piątna-
stej (te temperat ry oznaczone są na
wykresie literą  P ). Jak widać otrzy-
m je w pełni czytelny wykres i przej-
P
P
rzysty zapis śl z . Wedł g reg ły C
P
P P
faza III zaczyna sią w przedstawionym
P P
P
P
t cykl 24 dnia.
P
P
P
PP P
Pokaz jemy tą kartą dlatego, e pra-
P
P
54 PPP
ca na zmiany czy niereg larny tryb y-
3 21
6
cia cząsto bywają przedstawiane jako
L
przeszkody w prowadzeni obserwacji SSS S LmP L RRRL L SSSSSSSNNN
L S
cykl i praktykowani nat ralnego pla-
nowania rodziny. Choć w przypadk
P1234
niektórych pań mo e to stanowić pew-
ną tr dność, to jednak najcząściej praw-
dziwa przyczyna niechąci le y gdzie
Karta obserwacji nr 13, VII-VIII 1994, wiek: 24 lata
indziej, ale to j całkiem inny temat. najkrótszy cykl: 24; najdłuższy cykl: 37
najwczeS
niejszy dzień wzrostu temp.: 12 (dane z ostatnich 12 cykli)
Zanim z góry ska emy sią na niepowo-
dzenie, warto najpierw spróbować po-
miarów o ró nych porach - zawsze po
najdł szym odpoczynk .
mo na równie zasiągnąć porady w
INTERNET
zakresie karmienia piersią i przebieg
cykl - z tej sposobności skorzystało
j sporo osób. Równie d a cząść
zamówień na materiały dociera do nas
poprzez Internet.
Na wakacje zaplanowaliśmy reor-
ganizacją naszego serwis , by był
www.mateusz.pl/goscie/ligamm/
jeszcze bardziej przejrzysty i by ła-
twiej było znalez
ć interes jące kogoś
teksty. Dziąk jemy za wszystkie
Mo e jeszcze nie wszyscy wiedzą, kolejne lekcje zaczerpniąte z materia- yczliwe słowa - prosimy o rady oraz
wiąc na początek: Liga Mał eństwo łów k rs domowego oraz ich nagra- s gestie, no i o pomoc w propagowa-
Mał eństw prowadzi swój serwis in- nia - mamy j 27 z 32 lekcji. Syste- ni stron Ligi.
ternetowy. Staramy sią, eby nasze matycznie rośnie te ilość porad Na koniec trzeba jeszcze wspo-
strony były ywe - prawie co tydzień dotyczących karmienia piersią oraz mnieć, e całe przedsiąwziącie jest
dokładamy nowe teksty, na przykład nieprawidłowości w przebieg cykl ; mo liwe dziąki bezinteresownej po-
wiele artyk łów mających sią kazać p blik jemy akt alną listą z adresami mocy Chrześcijańskiego Serwis
w  F ndamentach Rodziny mo na wszystkich polskich szpitali odznaczo- WWW  Mate sz , którego wdziącz-
przeczytać w Internecie wcześniej ni nych tyt łem  Szpital przyjazny dziec- nymi gośćmi jesteśmy. (M.T.)
na papierze. Mimo brak szerszej re- k  ; od czas do czas daje nam sią
klamy nasz kącik ma chyba j swo- zamieścić tekst dotyczący spraw jak
ich bywalców skoro od listopada bie- najbardziej akt alnych - na przykład
głego rok odnotowaliśmy prawie trzy mo na nas przeczytać o etycznych
tysiące odwiedzin. aspektach badań prenatalnych; propo-
Co propon jemy? Równolegle z n jemy te siągniącie do wcześniej-
emisją radiowego k rs NPR w Kato- szych n merów  F ndamentów . Za
lickim Radi Poznań zamieszczamy pośrednictwem poczty elektronicznej
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
pn
Z MEDYCYNY
mywał sią w 6 miesiąc po porodzie
wynosił w gr pie KM1 64,5%, w gr -
pie PK 80% i 85,7% w gr pie KM2.
Nowiny
Po połączeni dwóch gr p, w których
trzymano cząste karmienie piersią
(PK KM2) stwierdzono znamienną
z medycyny
ró nicą miądzy nimi i gr pą KM1 Czas
poświącony na karmienie piersią był
czynnikiem mającym najwiąkszy
wpływ na czas trwania brak miesiącz-
ki. Matki, które po wprowadzeni
jaśnić ten problem, w Manili (Filipi-
dzieciom dodatkowych pokarmów
Matkom karmiącym piersią, w ny) przeprowadzono badanie na gr -
nadal cząsto karmiły piersią zachąca-
celu ułatwienia karmienia, zaleca się pie 485 kobiet. Badanie obejmowało
no do dawania dzieck piersi nawet
często spanie razem z dzieckiem. Jak tak e analizą aktywności seks alnej
wtedy, gdy samo nie wyra ało ono
dotychczas niewiele jest badań zasad- czestniczących w nim kobiet.
chąci jedzenia. A torzy sądzą, e w
niających takie zalecenie. Badacze ze Wszystkie matki karmiły poprzednie
war nkach innych ni eksperymental-
Stanów Zjednoczonych ocenili w spo- dziecko przynajmniej 12 miesiący.
ne, matki nie trzymywałyby tak czą-
sób bezpośredni nocne zachowanie 35 Badanie wykazało, e przy właściwym
sto karmienia piersią, a wprowadzenie
par tworzonych przez matką karmią- zastosowani metoda ta w czasie
dodatkowych pokarmów przed koń-
cą wyłącznie piersią i jej dziecko. 15 pierwszych 6 miesiący po porodzie
czeniem 6 miesiąca ycia dziecka skró-
matek nie spało z dzieckiem w jednym była sk teczna w 99% przypadków i
ciłoby czas trwania brak miesiączki i
łó k , a 20 na ogół spało z dzieckiem. pozostawała w 97% sk teczna do 12
okres nat ralnej niepłodności poporo-
Cząstość karmień oraz czas ich trwa- miesiący po porodzie. Do końca 6 mie-
dowej.
nia mierzono podczas dwóch kolej- siąca 1/3 kobiet pojawiły sią ponow-
(Biuletyn ISPD, marzec 1999)
nych nocy: pierwszej nocy trzyma- nie krwawienia miesiączkowe. Kobie-
no dotychczasowy porządek, a dr giej ty te wprowadziły dodatkowe pokarmy
wprowadzono zmianą. Wykazano, e w 6 l b 7 miesiąc ycia dziecka, 3/4
Ryzyko poronienia wzrasta, jeśli
dzieci, które zwykle śpią w jednym kobiet wykazało aktywność seks al-
do implantacji embrionu w macicy
łó k z matką ssały pierś trzykrotnie ną pod koniec trzeciego miesiąca po
dochodzi póz
niej niż po 10 dniach
dł ej ni dzieci, które śpią same. porodzie. Badanie to dowodniło, e
od owulacji - inform je New England
A torzy propon ją dwa prawdopodob- karmienie piersią jest bardzo sk tecz-
Jo rnal of Medicine, powoł jąc sią na
ne wytł maczenia tej syt acji: zapach ną metodą zapobiegania cią y, a jej
badania przeprowadzone w USA.
matki mo e zwiąkszać aktywność sk teczność nie zale y od abstynencji
W gr pie 189 badanych kobiet 84
dziecka, a jego bliskość mo e pozwa- seks alnej.
procent zarodków zagniez
dziło sią w
lać matce odpowiadać na najdelikat- Celem innego badania przeprowa-
8, 9 l b 10 dni po jajeczkowani . Póz
-
niejsze r chy i cichsze dz
wiąki. dzonego w Hond rasie było stwierdze-
niejsza implantacja była związana ze
(Biuletyn ISPD, marzec 1999) nie, czy wprowadzenie dodatkowych
znaczącym wzrostem liczby wcze-
pokarmów w 4 miesiąc ycia dziec-
snych poronień. Wśród 102 cią , w
ł ka ma wpływ na prawdopodobieństwo
których implantacja nastąpiła w 9 dni ,
Karmienie piersią w mniej wię- zajścia w cią ą. Matki karmiące wy-
13 procent skończyło sią poronieniem
cej 99% przypadków uniemożliwia łącznie piersią zostały w 4 miesiąc
przed szóstym tygodniem. Taki los
zajście w ciążę, pod war nkiem, e po porodzie podzielone losowo na trzy
spotkał 26 procent zarodków za-
spełnione zostaną nastąp jące trzy wa- gr py: w pierwszej z nich trzymano
gnie d onych w dni 10, 52 procent
r nki: wiek karmionego dziecka nie pełne karmienie piersią do 6 miesiąca
zagnie d onych w dni 11 i a 82 pro-
przekracza 6 miesiący, matka karmi ycia dziecka (PK - pełne karmienie),
cent, jeśli implantacja miała miejsce
wyłącznie l b prawie wyłącznie pier- w dr giej wprowadzono dodatkowe
wiącej ni 11 dni po ow lacji.
sią i nie pojawiły sią niej ponownie pokarmy, ale trzymano karmienie
W s mie w badanej gr pie 48 cią
krwawienia miesiączkowe. Tym nie- piersią na ądanie (KM1 - karmienie
zakończyło sią poronieniem przed szó-
mniej, badania nad tym sposobem za- mieszane1), a w trzeciej wprowadzo-
stym tygodniem - średni czas implan-
pobiegania cią y (znanym jako meto- no dodatkowe pokarmy, trzym jąc
tacji wyniósł dla nich 10,5 dnia po
da laktacyjnego brak miesiączki) d ą cząstość karmienia piersią, jak w
ow lacji.
krytykowane są ze wzgląd na to, e 4 miesiąc (KM2 - karmienie miesza-
nie bierze sią w nich pod wagą ak- ne2). Wyniki kazały, e odsetek ma-
(New England Journal of Medicine
tywności seks alnej kobiet. Aby wy- tek, których brak miesiączki trzy-
10 VI 1999, vol. 340, s. 1796-1799)
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
!
R
WIADECTWO
Dokończenie ze s. 1
Zresztą przy stosowani antykon-
Życie pokazało...
cepcji liczba stos nków te nie jest
nieograniczona! Choćby z tych powo-
dów, które wymieniłam powy ej.
Pods mow jąc, wydaje nam sią, e jeszcze odło yć, miłość kwitnie i to radość z pełnego zjednoczenia, beztro-
nat ralne planowanie rodziny jest cie- miałam na myśli, pisząc wagi o cza- ską i cz łość, nie mówiąc j o eks-
kawą alternatywą dla l dzi takich jak sie, w jakim zamierzamy wprowadzić ploatowani zdrowia kobiety, co samo
my. Posz k jemy metody, która po- NPR. Nie zamierzamy traktować NPR w sobie jest złem oczywistym. Nawet
zwoli nam cieszyć sią sobą bez stres jako kolejnej metody antykoncepcji, jeśli mał eństwo stara sią panować nad
i obawy o powikłania. bo to nieporoz mienie. Mnie osobiście antykoncepcją (tak, jak było w naszym
Żeby nie było całkiem idealnie, to zachwyca w tych metodach ich pełna przypadk ), nawet jeśli nie ma mowy
wspomną, e jestem doświadczoną zgodność z nat ralnym rytmem mał- o przedmiotowym traktowani , jeśli
alergiczką z wieloletnim sta em i byle eństwa i fakt, e to samo stos jemy, jest szac nek, miłość i szczerość, to
co powod je mnie wzrost tempera- kiedy chcemy odło yć począcie i kie- po pewnym czasie antykoncepcja sta-
t ry (wiele alergenów). dy chcemy z d ą dokładnością je za- je sią celem samym w sobie, w które-
Kiedy zdecyd jemy sią ostatecz- planować. Od tej pory nie bądziemy go tle majaczy gdzieś miłość fizyczna
nie, zwrócą sią do Państwa o materia- potrzebowali niczego poza ciągłą zna- mał onków.
ły  K rs domowego . Pozdrawiam jomością cykl . Mój mą jest tak za- Mówiąc krótko: jeśli prób je sią
serdecznie. chwycony perspektywą lepszego po- walczyć z nat rą, to ona prądzej czy
znania zmian, jakie zachodzą w ciąg póz
niej zacznie sią b ntować.
miesiąca w jego onie, e ciągle mówi Pozwalam sobie na nieco dł sze
Przechodzimy na NPR i to całko- o tym, kiedy zaczniemy (wiadomo, e refleksje, bo niektóre z nich są dla mnie
wicie (inaczej tego sobie jakoś nie mą czyzna, zwłaszcza jeśli kocha, samej nowe i zadziwiająco prawdzi-
wyobra amy). W ciąg kilk dni po- bywa przera ony i zdezorientowany, we. Mój mą ma bardzo podobne ob-
miądzy wysłaniem mojego list a kiedy onie nastroje zmieniają sią z serwacje.
otrzymaniem odpowiedzi przekopali- dnia na dzień) Na marginesie, choć jestem daleka
śmy masą literat ry, zarówno z Inter- Być mo e jest nam tak łatwo zde- od przyjmowania spiskowej teorii
net , jak i tradycyjnej i tylko twier- cydować sią na całkowitą rezygnacją dziejów, to nie mogą sią oprzeć wra-
dziło nas to w ostatecznym z antykoncepcji, bo nigdy nie stoso- eni , e porczywe odsądzanie me-
postanowieni . waliśmy jej jako czegoś koniecznego tod NPR od czci i wiary w ró nych
Poniewa odstawiliśmy pig łki do ycia albo do zapobiegania począ- artyk łach i podrącznikach medycz-
cztery miesiące tem (i przenigdy do ci . Po prost ja wa ałam, e to naj- nych (choć nie wszystkich - moje ro-
nich nie wrócimy, choćby pojawiły sią lepsze dla mą a, on sądził, e jest to dzeństwo kończyło medycyną, wiąc
nowe, pozłacane i wysadzane diamen- najlepsze dla mnie - to wszystko. Po- oczytałam sią swego czas ), ma pod-
cikami), wiąc syt acja j sią normo- niewa te poglądy okazały sią błądne, ło e komercyjne. Przecie na NPR nikt
wała i wszystko zaczyna pomał wy- wiąc podjąliśmy decyzją o zmianie nie zarabia....
glądać tak, jak przed ich front . Nasze poglądy na mał eństwo Najbardziej cieszy mnie fakt, e
przyjmowaniem. Oczywiście, dla są zbie ne z na ką Kościoła i jeste- wszelkie sk tki boczne antykoncep-
pewności bądziemy przez pewien czas śmy przekonani, e jest to sł szna dro- cji opisywane w podrącznikach znam
postąpować zgodnie ze wskazaniami ga. Jakimś c dem wydawało nam sią, z a topsji i mogą potwierdzić. Mogą
dla byłych ytkowników pig łek. e antykoncepcja tem nie przeszka- wiąc spokojnie odpierać zarz ty, e ci
Czas, w którym począcie dziecka dza. Życie pokazało, e przeszkadza.  kościelni ed katorzy wymyślają fak-
nie jest j adnym problemem, jest W gr ncie rzeczy cieszymy sią, e tak ty, eby tylko przeforsować swoje po-
wedł g nas świetną okazją do spokoj- sią stało, to znaczy e sama nat ra za- glądy....
nej na ki NPR, nie chodzi o podejście manifestowała swoją niechąć do takich Jestem pełna wewnątrznego prze-
 jak bądzie, to tr dno (bo wówczas poczynań, bo ominąła nas konieczność konania, e nasza decyzja jest sł szna
po co w ogóle jakieś obserwacje), tyl- mozolnego, filozoficznego dowad- i wyjdzie nam tylko na dobre. (takie
ko o spokój, który jak wiadomo sprzyja niania sobie ró nic pomiądzy antykon- wewnątrzne przekonanie jeszcze nigdy
reg larności cykli, systematyczności cepcją a NPR. Po prost dane nam mnie nie zawiodło - to ponoć typowe
obserwacji i prawidłowym interpreta- było przekonać sią, e antykoncepcja kobiet).
cjom. Poza tym atmosfera przygoto- do niczego dobrego nie prowadzi, od- Plan jemy rozpocząć obserwacje i
wania na począcie doskonale wpływa biera mał onkom spontaniczność wdra ać NPR wedł g doktora Roetze-
na mał eństwo, nawet jeśli chcemy je (choć mówi sią, e jest odwrotnie), ra. K piliśmy jego ksią ką, bo wyda-
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
"
R
WIADECTWO
Kiedy zbiera nam sią kilka kart, albo
pojawi sią problem, z całą pewnością
 Być może jest nam tak łatwo zdecydować się na całkowitą
prześlemy je do Ligi z prośbą o oce-
rezygnację z antykoncepcji, bo nigdy nie stosowaliS
my jej
ną. Na marginesie: moje karty są chy-
jako czegoS
koniecznego do życia albo do zapobiegania poczęciu.
ba dosyć ciekawe - doskonała il stra-
Po prostu ja uważałam, że to najlepsze dla męża, on sądził, że jest to
cja dla popig łkowych cykli.
najlepsze dla mnie - to wszystko. Ponieważ te poglądy okazały się
Na podstawie naszego nied ego
błędne, więc podjęliS
my decyzję o zmianie frontu.
doświadczenia jesteśmy zdecydowani
Nasze poglądy na małżeństwo są zbieżne z nauką KoS
cioła
kontyn ować NPR. Ja jestem bardzo
i jesteS
my przekonani, że jest to słuszna droga. JakimS
cudem
zadowolona, e mogą spokojnie yć,
wydawało nam się, że antykoncepcja temu nie przeszkadza.
akcept jąc swoją nat rą, mój mą te
Życie pokazało, że przeszkadza...
sią bardzo cieszy, widząc jak ona
 wraca do siebie . Prosiłam go o
wała nam sią najbardziej konkretna z my począcia dziecka, zanim wszystko
szczerą odpowiedz
, czy okresy wstrze-
dostąpnych pozycji, omawiając jedno- wróci do normy. To pierwszy, niewąt- miąz
liwości nie dają m sią za bardzo
cześnie bardzo szczegółowo ró ne sy- pliwy pl s. Mogą dodać, e zanim bra- we znaki. Odparł, e owszem, czasem
t acje nietypowe, jednocześnie wiele łam pig łki, miałam cykle reg larne
trochą go  ciśnie , ale przyjm je ten
z opisanych tam syt acji znam z wła- jak w zegark , prawie co do godziny.
rytm jako element metody i j . Po
snych,  przedpig łkowych obserwa- Je eli wiąc takiej kobiety po odsta- prost : decyd jemy sią na NPR i y-
cji. Zamówimy te materiały  K rs wieni pig łki organizm przez prawie
jemy wedł g określonych reg ł. Tak,
domowego . Oczywiście bądziemy sią pół rok nie mo e wrócić do normy,
jak to ma miejsce w przypadk metod
trzymać jednej odmiany metod NPR - to co mo e stać sią dziewczyny, któ- antykoncepcyjnych. Zawsze te nale-
tak nakaz je rozsądek, ale moja nat - ra zaczyna brać pig łki, bo  reg l ją
y mieć w pamiąci zdanie doktora
ra zagorzałego empirysty domaga sią jej cykle . Być mo e nie ma t prostej
Roetzera, które przytoczyłam na po-
poznania te innych wersji. zale ności, ale powinno to dać do
czątk . Coraz lepiej te zaczynamy
myślenia.
rozmieć na czanie Kościoła na temat
Same obserwacje nie są wcale kło- antykoncepcji - to kolejny pl s.
Oczywiście, zgodnie z wcześniej- potliwe, nie sprawia nam te kłopot
Jeszcze na koniec waga o mate-
szym zamysłem, przeszliśmy na NPR. konieczność codziennego ich wykony- riałach  K rs domowego , które
W naszym przypadk (kilka miesiący wania. Trakt jemy to jako element
otrzymaliśmy. Mimo e metody na-
po odstawieni pig łki), mo e nie być system , na który sią zdecydowaliśmy
czyliśmy sią z ksią ki Roetzera i ona
to szczególnie łatwe. M sieliśmy wy- i nie roztrząsamy w kółko tego, e
jest dla nas podstawowym podrączni-
trwać w baaaaaaaaaaardzo dł gim m simy coś mierzyć albo sprawdzać.
kiem, k rs okazał sią nieoceniony w
okresie wstrzemiąz
liwości, ale jasno Ka dy ze środków antykoncepcyj- wyjaśniani pewnych wątpliwości.
sprecyzowany cel pomaga przetrwać. nych, które stosowaliśmy, wymagał
Jest bardzo jasno i przejrzyście ło o-
Jak piąknie napisał doktor Roetzer, wcale nie mniej zachod ....
ny, ćwiczenia są tak obszerne, ze wy-
kończąc w ten sposób dysk sje na te- Teraz mogą te w pełni docenić to,
jaśniają chyba wiąkszość mo liwych
mat wstrzemiąz
liwości: przecie to nie e jestem sobą, nie jestem  hormonal- problemów. Przerobienie ćwiczeń dało
są dni bez miłości! Po drodze przyplą- nie modyfikowana , wszystkie dole- nam d ą pewność, e roz miemy to,
tała sią pask dna infekcja wir sowa, gliwości, które miałam wcześniej,
czego sią na czyliśmy. Myślą, e ka -
wiąc sami roz miecie... Ale to nic. przeszły jak rąką odjął. Kiedy biorąc
dy mógłby sią na czyć NPR korzysta-
Perspektywa nagrody była zbyt nącą- tabletki, skar yłam sią mojem gine- jąc tylko z  K rs domowego i kon-
ca, aby sią poddać. kologowi na obni enie libido, stwier- s ltacji.
Moje cykle, mimo e to j piąty dził lekko, e owszem, tabletki mogą
Za kilka miesiący, być mo e przed
miesiąc po odstawieni pig łki - któ- to powodować, ale główną przyczyną
wakacjami, postaram sią napisać coś
ra, oczywiście jak wszystkie współcze- jest z pewnością spowszednienie na- wiącej. Bądziemy mieć wtedy wiącej
sne środki hormonalne, jest całkowi- szego związk . (dobrze mieć tak go- doświadczeń i przemyśleń.
cie obojątna dla organizm , tową odpowiedz
na wszystko).  Spo-
nieszkodliwa, nie wpływająca na płod- wszednienie przeszło jak rąką odjął,
ność itd., itd. - nie są bynajmniej re- kiedy odstawiłam tabletki!
g larne i nie chodzi mi tylko o reg - Dziąk ją za serdeczne zaintereso-
larność w sensie dł gości cykl . wanie naszym  przypadkiem (tyle
JeS
li poruszył Cię
Dziąki obserwacjom mam świado- c dzysłowów w tym liście). Na razie
ten tekst -
mość, e mój organizm nie jest jesz- nie było niczego, co sprawiłoby nam
napisz do nas
cze w pełni sprawny i nie zaryzyk je- szczególną tr dność w interpretacji.
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
#
OJCOSTWO
Z nowej książki Jacka Pulikowskiego   Warto być ojcem
o o
o
hciałbym sią zatrzymać trochą kow ją zasł g je na za fanie. Pojącie
spokojniej nad słowem: po- posł szeństwa jest tak wa ne, bo bez
Csł szny. Nie chcą powiedzieć, tej cechy, bez tej miejątności nie
e posł szeństwo wyszło z mody, ale mogłoby f nkcjonować adne społe-
to takie słowo, które jest odczytywa- czeństwo. Co wiącej, wiele społe-
ne nieraz z podtekstem negatywnym, czeństw z
le f nkcjon je dlatego wła-
e to jest niby trata wolności, e to śnie, e nie ma w nich d cha dobrze
jest jakaś zale ność, a przecie my, roz mianego posł szeństwa. nie pomo emy Polsce, nie pomo emy
l dzie końca XX wiek , powinniśmy Myślą, e to jest wielki ból w na- adnej społeczności. Nie pomo emy
być wolni. Z posł szeństwem kojarzy szym kraj , w Polsce, gdzie chl bą rodzinom, które zało ą nasze dzieci.
sią wiele słów, które nabrały wydz
wią- było nieposł szeństwo wobec zabor- Mo e jeszcze jeden przykład. Wy-
k negatywnego, pejoratywnego, np. cy, nieposł szeństwo wobec ok pan- obraz
my sobie, e wylądowaliśmy na
 kolaboracja , która w gr ncie rzeczy ta, nieposł szeństwo wobec władz bezl dnej wyspie, jest nas około dw -
znaczy  współpraca , a w naszym ją- kom nistycznych. Ale za wa my, e dziest osób. Są ró ni l dzie. Niektó-
zyk ywa sią tego słowa w znacze- nawet w czasach najdrastyczniejszych, rzy są bardziej bywali w świecie, inni
ni pogardliwym, negatywnym. To po- gdy pojawiły sią wrącz niechrześcijań- na kowcy, intelekt aliści, jeszcze inni
zostałość czas zaborów, a póz
niej II skie odr chy nienawiści wobec rzą- podró nicy. Wspólnie stalamy, e
wojny światowej i lat kom nistycz- dzących formacji i ich aparat , to na- kom ś powierzamy przywództwo, de-
nych, kiedy naganna była współpraca wet w tamtych czasach, je eli milicjant mokratycznie - nazwijmy to tak - sta-
z ok pantem, współpraca ze złem. stał na rog skrzy owania i kierował lamy, e ktoś sią do tego najlepiej na-
Kolaboracja w potocznym roz mieni r chem, nikt nie wpadał na pomysł, daje i ten ktoś ma nas przeprowadzić
nabrała zabarwienia negatywnego - to eby sią m nie podporządkować, dla- przez niebezpieczeństwa na dr gi
jest współpraca ze złem. Dalej niektó- tego e jest milicjantem, moim wro- brzeg wyspy. Wiąc kiedy m tą wła-
rym posł szeństwo kojarzy sią z po- giem ideowym. Nie, bo jego władzą dzą w tym zakresie powierzyliśmy, to
jąciem  konformizm , które oznacza w tym zakresie my w danym momen- w zasadzie gdy on mówi: idziemy w
bezkrytyczne podporządkowanie sią cie akcept jemy. Jest dla nas po ytecz- lewo, to wszyscy powinni iść w lewo.
wszystkim zasadom, a tak e ze sło- na, my jem tą władzą zleciliśmy, wiąc Jednak w naszej nat rze tkwi coś ta-
wem  ległość - ta ległość ze stra- sią podporządkow jemy, jesteśmy m kiego, by powiedzieć: a mo e jednak
ch , e zrobią wszystko, co mi szef posł szni. Kiwnie rąką - jedziemy, w prawo? I na ka dych rozstajach dróg
ka e, bo boją sią konsekwencji. kiwnie rąką stoimy i nikt przeciw tem bądziemy stawali i dysk towali, czy
W potocznym roz mieni w te po- nie protest je. w prawo, czy w lewo, tracąc czas, a
jącia,: niestety, wpisało sią równie Oczywiście rzecz w tym, e je eli mo e nawet nara ając sią na niebez-
 posł szeństwo , jako coś prawie e kom ś powierzamy władzą, to ta oso- pieczeństwo. (...)
wstydliwego. A prawda jest taka, e ba otrzym je mandat na jakiś zakres Za wa my jeszcze jedną rzecz. Je-
do prawdziwego posł szeństwa, o któ- działalności. T nie chodzi o  rządy eli dziecko nie bądzie wychowane do
rym postaram sią parą słów powie- d sz , to nie jest podporządkowanie posł szeństwa, nie bądzie zdolne po-
dzieć, zdolny jest tylko człowiek wol- sią we wszystkim, to jest powierzenie wierzyć siebie w jakimś zakresie ko-
ny, który posiada siebie, który sobą władzy w pewnym zakresie. I nieste- m ś innem , to ono nie bądzie dobrym
dyspon je. Bo posł szeństwo to jest ty, o tym cząsto nasi władcy, eby nie pracownikiem. Choć mo e sią to wy-
podporządkowanie sią dr giem czło- powiedzieć mo nowładcy, zapomina- dawać dziwne, nie bądzie nawet do-
wiekowi decyzją woli. Podporządko- li i powstawała nieprzeciątna arogan- brą ony czy dobrym mą em. Z wiel-
wanie sią z własnego wybor . Dlacze- cja władzy. Wielokrotnie w naszym kim bólem cząsto obserw ją, jak w
go? Bo ten człowiek jest mądry, kraj to obserwowaliśmy. Je eli nie adnym zakresie ona nie chce pod-
kompetentny, bo ten człowiek pod tym wychowamy w naszych dzieciach porządkować sią mą owi. Być mo e
wzglądem, pod którym sią podporząd- prawdziwego d cha posł szeństwa, to dlatego, e jest po prost niezdolna
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
$
OJCOSTWO
do posł szeństwa, bo nie wyniosła mówi tata do synka - bo ci wleję - to
tego ze swojego dom rodzinnego. Po- takie wychowanie oczywiście jest sk -
sł szeństwo nie było dla niej warto- teczne, ale do pewnego moment , do-
l l l l
ścią pozytywną, było jakimś ograni- póki synek jest słabszy i sią taty boi.
czeniem i tak było pojmowane. I nieraz Ale któregoś dnia, synek powie: Tata,
l dzie, którzy przychodzą do poradni spróbuj, może już nie dasz rady. I koń-
chcąc niby naprawiać mał eństwo, z czy sią cały a torytet ojcowski, wy-
wielką zaciątością sią bronią i nie chcą czerp ją sią arg menty i kończy sią w
sią podporządkować jedno dr giem tym momencie posł szeństwo.
w adnym zakresie. Przecie w pew- Dramatycznie nieraz rodzice prze-
nych sprawach lepiej jest, gdy kier je ywają fakt, e ich dzieci w jakimś
mą , w innych lepiej, eby zarządzała wiek sią b nt ją, w jakimś wiek nie
ona, bo sią lepiej na tym zna. A tr d- chcą j być posł szne. Ale to miądzy
ność le y właśnie w tym koniecznym innymi właśnie dlatego, e te dzieci nie
podporządkowani sią w posł szeń- dostrzegły wartości posł szeństwa.
stwie tem , którem w danej dziedzi- Małe dziecko m si za wa ać, m si
nie władzą zlecić powinniśmy. sią czyć, m si na własnej skórze nie-
Dziecko, gdy sią rodzi, nie wie, co jako odcz ć, e  opłaca sią być po-
jest dla niego dobre. Wiedzą to rodzi- sł szny rodzicom, bo rodzice chcą jego
ce, przynajmniej powinni to wiedzieć. dobra. To rodzice powinni swoim dzie-
Gdy dorosłe dziecko wychodzi z ciom kazywać i  tracić czas na to,
dom , powinno jasno wiedzieć, co jest by dzieciom tł maczyć, dlaczego tak
dla niego dobre, w ogóle, co jest do- postąpili i - co szczególnie tr dne dla
bre, a co złe. Mało tego, powinno być rodziców - pozwalać dzieciom czasem
gotowe do opowiadania sią za tym, co sparzyć sią na własny pomysłach. Nie
jest dobre. Nawet, za pewną ceną, a w - stracić ycie, bo do tego rodzice nie
wyjątkowych wypadkach, gdy w grą mogą dop ścić, ale eby dziecko od-
wchodzi jakieś wielkie dobro - nawet cz ło, e jest na razie jeszcze są mało
z nara aniem ycia. Dziecko ma cz ć samodzielne, e na razie m si być po-
Zapraszamy też
powinność opowiadania sią za dobrem sł szne rodzicom, bo to jest dla jego
i zwalczania zła. Ale tą drogą od z - dobre.
do zamawiania większej iloS
ci
pełnej nieporadności i nieświadomo- Myślą, e d a cząść dzieci tego nie
(minimum 10)
ści do pełnego rozeznania w świecie roz mie, zwłaszcza dzieci, które są
kolejnych numerów
dziecko m si przejść fając rodzicom,  ósmymi c dami świata , które są
e to, co oni mówią, jest dla niego do- atrakcją dla całej rodziny i rodzice są  Fundamentów Rodziny
bre. A wiąc na początk małe dziecko zachwyceni, jakie dziecko jest genial-
do kolportażu
m si fać rodzicom bezgranicznie, a ne, a w efekcie dziecko cz je sią pąp-
wS
ród znajomych,
potem rodzice powinni dop szczać do kiem świata i staje sią zwykle tyranem
w rodzinie, w parafii.
coraz wiąkszej samodzielności po to, domowym. Dosłownie, podporządko-
eby wychodząc z dom , osiągnąło w je sobie rodziców i bardzo szybko
Ci z Państwa, którzy zechcą w
pełną samodzielność i odpowiedzial- przestaje być posł szne, bo jem nie
ten sposób pomóc nam
ność. jest do niczego potrzebne. Ono wodzi
w upowszechnianiu
Niestety myślą, e t taj wszyscy rodziców za nos. Wielką krzywdą
odpowiedzialnego
rodzice popełniają błądy. Podstawo- wyrządzają rodzice takim dzieciom,
wym błądem jest to, e rodzice ądają przez to e nie kaz ją im w ogóle ad-
rodzicielstwa, otrzymują
bezgranicznego posł szeństwa, nie tł - nego sens posł szeństwa.
dodatkowo jeden egzemplarz
macząc dzieciom dlaczego. Tł macze-
gratis, zaS
za pozostałe płacą
(Z książki  Warto być ojcem .
nie, nawet bardzo małem dzieck ,
Dziękujemy autorowi
po 1 zł plus koszty przesyłki
dlaczego ja tak zdecydowałem, jest
za zgodę na przedruk.)
ogromnie wa ne, poniewa dziecko
wtedy czy sią, zaczyna roz mieć
Prosimy o składanie zamówień
wyznawaną przez rodziców hierarchią
wartości. Je eli rodzice mówią tak: Ty
na formularzu ze str. 15
mnie musisz słuchać, bo ja ciebie
Dziękujemy!
utrzymuję i jestem silniejszy. Zrób to -
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
%
MAŁŻEŃSTWO
Etyka małżeńska
iedawno dostaliśmy list od tak staramy sią yć w zgodzie z s -  ...człowiek grzeszy S
miertelnie nie
mał eństwa, które pyta, jakie mieniem, e to przecie mniejsze zło tylko wtedy, gdy jego czyn pochodzi z
Nformy okazywania cz łości w ni antykoncepcja, e oboje tego bezpoS
redniej pogardy Boga i blix
nie-
okresie powściągliwości związanej z chcemy itd. go, lecz także wówczas, gdy S
wiado-
praktykowaniem w mał eństwie me- Równocześnie mą i ona (albo mie i dobrowolnie - z jakiejkolwiek
tod nat ralnej reg lacji począć są mo- tylko jedno z nich) mogą odcz wać przyczyny - wybiera to, co jest poważ-
ralnie dozwolone. Poniewa nie jest to niepokój s mienia, instynktownie wy- nym nieporządkiem moralnym. (...)
jednostkowy problem, postanowilismy cz wając, e nie jest to zachowanie Zapewne należy przyznać, że ze wzglę-
poświącić wiącej miejsca tem zagad- zgodne z zasadami czystości mał eń- dy na rodzaj i przyczyny grzechów
nieni . skiej. Z czasem jednak takie postąpo- natury seksualnej, łatwiej się zdarza,
Papie Paweł VI napisał w encyklice wanie mo e przerodzić sią w nawyk, iż nie występuje w nich w pełni wolne
 Humanae vitae :  Nauka KoS
cioła prowadząc równocześnie do stąpienia przyzwolenie. Wskutek tego wymaga
o należytej regulacji poczęć, będąca wra liwości s mienia. się tu roztropnoS
ci i ostrożnoS
ci w wy-
promulgacją samego prawa Bożego, Jeśli mał onkowie zamiast współ- dawaniu jakiegokolwiek sądu o odpo-
wyda się niewątpliwie dla wielu trud- ycia anga ją sią w intensywne piesz- wiedzialnoS
ci człowieka. W tej spra-
na; więcej nawet - zupełnie niemożli- czoty z zamiarem osiągniącia orgazm wie zwłaszcza przypominają się słowa
wa do zachowania. Bo rzeczywiS
cie, l b gdy tylko świadomie i dobrowol- Pisma S
więtego:  ...człowiek bierze
jak wszystkie rzeczy szlachetne i poży- nie dop szczają taką mo liwość, to pod uwagę to, co widoczne dla oczu,
teczne, tak i to prawo wymaga moc- popełniają grzech określany jako ona- Bóg natomiast patrzy na serce (1 Sm
nych decyzji i wielu wysiłków od po- nizm mał eński albo wzajemna ma- 16, 7). JeS
li jednak zaleca się roztrop-
szczególnych ludzi, od rodzin i st rbacja i nie sprawiedliwia nicze- noS
ć w osądzaniu stopnia subiektyw-
społecznoS
ci ludzkiej. (HV, 20) go fakt, e dzieje sią to w mał eństwie. nej winy poszczególnych wykroczeń, to
Cząsto mał onkowie mówią, i Sakrament ten nie oznacza bowiem bynajmniej stąd nie wynika, iż wolno
najsilniejsze pragnienie fizycznej bli- przyzwolenie na wszelkie zachowania mniemać, że w dziedzinie seksualnej
skości odcz wają w czasie najwiąkszej seks alne. nie popełnia się grzechów S
miertel-
płodności i e natą enie tego pragnie- Deklaracja Kongregacji do spraw nych. (PH, 10)
nia bliskości fizycznej słabnie nich, Na ki Wiary  Persona humana. O Problem nie tylko w tym, czy w
gdy wkraczają w okres niepłodności niektórych zagadnieniach etyki seksu- wynik pieszczot dochodzi do pełnej
poprzedzający kolejną miesiączką - alnej czy o mast rbacji, e stanowi fizycznej satysfakcji zyskiwanej poza
jest to nat ralne odcz cie. Na to ona  poważne nieuporządkowanie w współ yciem czy te w pewnym mo-
wszystko mogą nało yć sią jeszcze dziedzinie moralnej. (...) Zasadnicza mencie mał onkowie sią zatrzymają,
ró ne yciowe syt acje - zmączenie, podstawa tej prawdy leży w tym, że bez nie doprowadzając sią do orgazm -
zapracowanie, codzienne obowiązki, względu na motyw działania, S
wiado- nie ma jakiegoś mał eńskiego katalo-
wyjazdy, choroba itp. - które sprawia- my i dobrowolny użytek władzy seksu- g technik dozwolonych i zabronio-
ją, e i w tym czasie mał eństwo nie alnej poza prawidłowym pożyciem nych. Problem w tym, eby nasze
ma okazji nacieszyć sią wzajemną bli- małżeńskim w sposób istotny sprzeci- wspólne działanie miało na wzglądzie
skością. Jeśli taki stan rzeczy trwa dł - wia się jego celowi. Brakuje tu bowiem szac nek dla godności ony i mą a.
ej, mo e on rodzić fr stracją i napią- relacji seksualnej, jakiej domaga się Szac nek dla tej godności polega mią-
cie, i skłaniać nawet osoby szczerze porządek moralny; takiej mianowicie, dzy innymi na tym, eby nie trakto-
wierzące do siągniącia po  mniej szko- która urzeczywistnia w kontekS
cie wać człowieka jako narządzie, instr -
dliwe środki antykoncepcyjne l b do prawdziwej miłoS
ci pełny sens wzajem- ment do dawania przyjemności. Jest to
 zrekompensowania sobie podjątego nego oddania się sobie i przekazywa- te szac nek dla s mienia współmał-
wyrzeczenia jakąś formą pieszczot. nia życia ludzkiego. (PH, 9) onka w przypadk , gdy nie godzi sią
Mo e sią zdarzyć, e wytł maczymy Wspomniana wy ej deklaracja bar- on na intensywne formy okazywania
sobie takie postąpowanie ró nymi dzo piąknie mówi te o ocenie odpo- cz łości w okresie, kiedy nie plan jąc
tr dnościami, mówimy, e przecie i wiedzialności i winy człowieka: począcia, mał onkowie powstrzym -
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
&
MAŁŻEŃSTWO
ją sią od współ ycia. Nie sprawiedli- szkodzie współ yci , czyli zaplano-
Jako ludzie wierzący
wia te takiego działania fakt, e oboje wać i zorganizować intymne wieczo-
zobowiązani jesteS
my jednak
tego chcemy l b e jedno z mał onków, ry i obdarowywać sią pełnią miłosnej
podejm jąc inicjatywą pieszczot, roz- do starania się o większą
rozkoszy (jeśli nie stworzymy sprzy-
b dzi dr gie, tak e mą czy ona le- doskonałoS
ć, której
jających okoliczności, jeśli nasze
poszukuje się nie tyle
gnie tak wywołanem podnieceni i współ ycie bądzie szybkie i byle ja-
na drodze pytania, czy to już
odpowie na tą inicjatywą. kie - po ostatnim filmie, z perspekty-
grzech, czy może jeszcze nie,
Jako l dzie wierzący zobowiązani wą wczesnego wstawania do pracy na
jesteśmy jednak do starania sią o wiąk- lecz poprzez dar z siebie,
dr gi dzień, to tr dno mówić o dobrym
swoich pragnień, pożądań
sza doskonałość, której posz k je sią wykorzystani tego czas i fr stracja
w imię miłoS
ci Boga
nie tyle na drodze pytania, czy to j bądzie narastać; nie ma powod , eby
grzech, czy mo e jeszcze nie, lecz po- i blix
nich...
ak rat na te dni planować wielkie
przez dar z siebie, swoich pragnień, sprzątanie, prasowanie, generalne po-
po ądań w imią miłości Boga i bliz
nich: rządki itp.)
 ... pełna cnota czystoS
ci nie po- padkach (PH, 11) Bez wątpienia - Trwające zbyt krótko współ ycie
przestaje bynajmniej na unikaniu mał onkowie mogą wyra ać miłość w nie satysfakcjon je kobiety, pragnie
wspomnianych grzechów. Domaga się ro ny sposób - tak e poprzez pieszczo- ona dł szych pieszczot, przygotowa-
ona, by miało się przed oczyma także ty - ale m szą przy tym zachować nia, cz łości - pewien mą , który dzi-
osiągnięcie pewnych wyższych warto- czciwość wobec prawa Bo ego, wła- wił sią reakcjom ony, e jest najbar-
S
ci. Jest ona bowiem taką cnotą, która snych s mień i siebie nawzajem. Cz - dziej chątna, jak nie mo na po
odnosi się do całej osoby, w jej czy- łość, pieszczoty, współ ycie mogą wyjaśnieni tej zale ności przyznał
nach wewnętrznych i działalnoS
ci ze- znaczyć:  kocham cią albo przeciw- szczerze:  no, jak j mo na, to ja nie
wnętrznej. (...) Tą właS
nie cnotą po- nie:  chcą sią z tobą kochać - rozłado- potrafią dł go czekać
winni odznaczać się ludzie stosownie wać swoje podniecenie . Mistrzowie - Przypomnijmy sobie, kiedy ostat-
do różnych stanów swego życia... (...) d chowości chrześcijańskiej mówią o ni raz wychodziliśmy razem do ka-
Jednak w żadnym stanie życia czystoS
ć potrzebie s blimacji popąd seks al- wiarni, do kina, na spacer, kiedy mie-
nie ogranicza się tylko do postawy ze- nego - tak e w mał eństwie. Trzeba liśmy czas na dł szą, spokojna
wnętrznej; samo serce człowieka win- świadomie traktować czas, kiedy rozmową, kiedy mą bez adnej spe-
no stać się czyste... (...) CzystoS
ć nale- współ ycie mo e być związane z po- cjalnej okazji obdarował oną jakimś
ży do tej powS
ciągliwoS
ci, którą S
w. cząciem dziecka jako wyzwanie i oka- drobiazgiem, kiedy ona zrobiła mą-
Paweł zalicza do darów Ducha R
wię- zją do owego s blimowania wzajem- owi niespodzianką w postaci jego
tego (...): Albowiem wolą Bożą jest nych odniesień, do poszerzenia l bionej potrawy - w taki sposób
wasze uS
więcenie: powstrzymanie się  repert ar  zachowań, które wyra a- mo na sobie wyznawać miłość bez
od rozpusty, aby każdy umiał utrzymy- ją miłość (zapominają o tym nie tylko współ ycia w czasie płodności
wać ciało własne we S
więtoS
ci i we mą owie ale tak e zatroskane o co- - Czy modlimy sią razem i ka de z
czci, a nie w pożądliwej namiętnoS
ci, dzienne drobiazgi ony). Ostatecznie osobna, czy czytamy reg larnie Pismo
jak to czynią nie znający Boga poga- nieskrąpowane wymogami moralnymi Świąte, czy miemy podjąć post, czy
nie. Niech nikt w tej sprawie nie wy- ycie i współ ycie nie zapewnia a to- mamy wspólnego stałego spowiedni-
kracza ani nie oszukuje brata swego... matycznie harmonii, zroz mienia i ka i czy reg larnie oraz cząsto korzy-
Nie powołał nas Bóg do nieczystoS
ci, miłości w mał eństwie - cząsto jest stamy z Sakrament Pojednania? - to
ale do S
więtoS
ci. A więc kto (to) od- wrącz przeciwnie. są z
ródła wewnątrznej siły dla chrze-
rzuca, nie człowieka odrzuca, lecz Czas powściągania swojej zmysło- ścijanina, tylko e cząsto ich nie do-
Boga, który przecież daje wam swego wości mo e i powinien sł yć tym ceniamy -  ... wewnętrzny ład całego
Ducha R
więtego (1 Tes 4, 3-8; por. Kol, głąbszem prze ywani tego dar , ja- obcowania małżeńskiego, który po-
3, 5-7; Tm 1,10). Im bardziej wierni kim jest mo liwość współ ycia mał- zwala rozwijać się znakom miłoS
ci w
zrozumieją znaczenie czystoS
ci i jej eńskiego. Có , pragnienie wiąkszej ich właS
ciwej proporcji i znaczeniu,
niezbędne zadanie w swym własnym wierności Bog wią e sią zawsze z jest nie tylko owocem cnoty, którą
życiu jako mężczyzn i kobiet, tym le- doświadczeniem własnej słabości... małżonkowie w sobie wypracowują,
piej  wiedzeni pewnego rodzaju in- ale także darem Ducha R
więtego, z któ-
stynktem duchowym  pojmą, co ta I rym współpracują. (Papieska Rada
cnota nakazuje lub zaleca, łatwiej tak- Co zrobić, eby okres powściągli- ds. Rodziny:  Ludzka płciowoS
ć:
że, będąc posłusznymi Urzędowi Na- wości nie był  drogą przez mąką? Oto prawda i znaczenie. Wskazania dla
uczycielskiemu KoS
cioła, zdołają kilka prostych pomysłów: wychowania w rodzinie , 21)
przyjąć i wypełnić to, co prawe su- - Nie zasypiajmy gr szek w popie-
mienie nakaże w poszczególnych wy- le wtedy, kiedy nic nie stoi na prze-
Dokończenie na s. 12
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
'
KARMIENIE
dr Magdalena Nehring  Gugulska
wod je wiel matek nieprzyjemną we. Pamiątaj, e piersi pełne mleka
s chość pochwy. Mo na sobie z tym mogą być tkliwe, znajdz
wiąc pozy-
poradzić prosząc mą a o dł szą i cją, w której nie bądą mocno gniata-
cz lszą grą wstąpną albo zastosować ne. Czasem w momencie orgazm na-
środek nawil ający (np. Feminum żel) stąp je wypływ mleka, nie zdziw sią.
otrzeby seks alne karmiącej albo jedno i dr gie. Wa ne jest, ebyś pomógł onie, by
matki kształt ją sią ró nie. Wie- Omówiliśmy sprawy fizjologiczne była satysfakcjonowana ze współ y-
Ple kobiet ma w okresie laktacji i techniczne, a pozostały ogromnie cia. Tak prowadz
grą miłosną, eby
obni oną pob dliwość seks alną, nie- wa ne aspekty psychologiczne. Jak j mieć pewność, e ona osiągnąła wy-
które wrącz przeciwnie. Hormony od- wspomniałam, matka mo e zwyczaj- starczające pob dzenie i wyraz waszej
powiedzialne za laktacją wpływają ha- nie nie mieć ani siły ani ochoty na miłości zadowoli was oboje.
m jąco na hormony odpowiedzialne współ ycie w pierwszych miesiącach
za płodność. I jest to kolejny dowód po porodzie. Cz je sią zmączona ca- I ł
na mądrość nat ry. Ale nie tylko hor- łodobową opieką nad dzieckiem, a jed- Najwiąkszym błądem popełnianym
mony ham ją libido. Matki niemow- nocześnie jest bardzo silnie emocjo- przez kobiety jest zbyt d e zaanga-
ląt są cząsto zmączone i napiąte, bar- nalnie związana z maleństwem i to ją owanie w macierzyństwo i odrz ca-
dziej marzą o śnie ni o pieszczotach, całkowicie pochłania. Ponadto znala- nie mą a. Dawanie m odcz ć, e nie
boją sią, e zaraz maleństwo sią ob - zła sią pośród kilk nowych relacji z potrafi pielągnować niemowlaka, znaj-
dzi i bądzie ich potrzebować. Niektó- najbli szymi osobami. Jej mą i zara- dowanie wymówek na propozycje
re kobiety potrzeb ją sporo czas , aby zem kochanek stał sią jednocześnie współ ycia, nietykalność to najcząst-
przyzwyczaić sią do swego ciała po ojcem ich dziecka. Jakie to nowe i tr d- sze i najwiąksze  grzechy . Wynikiem
porodzie, odcz wają coś w rodzaj ne! Odnalezienie sią w tym wszystkim takiego stawiania sprawy jest s wa-
obcości i ląk przed nowymi dozna- przychodzi stopniowo. nie sią mą a we własny świat i konk -
niami. Niektóre boją sią czy w ogóle rowanie z dzieckiem o miejsce w ser-
bądą odcz wały przyjemność ze I ł I c kobiety.
współ ycia. Badania prowadzone M sisz otoczyć oną opieką i głą- Nasze zachowania seks alne są dla
przez parą psychologów Masters i bokim zroz mieniem. Na podjącie nas piąknymi i głąbokimi prze ycia-
Johnson wykazały, e karmiące matki zbli eń nie nalegaj zbytnio. Ale te nie mi. Jednocześnie są one bardzo za-
szybciej podejm ją współ ycie po chowaj głowy w piasek, bo młoda le nione od naszego myślenia i nasta-
porodzie i czerpią z niego wiąksze za- mama gotowa pomyśleć, e jest j dla wienia psychicznego, z czego nie
dowolenie ni kobiety karmiące ciebie nieatrakcyjna, niegodna i nie- zawsze zdajemy sobie sprawą.
szt cznie. kochana. Plan jąc wspólny wieczór, Wszystkim mamom karmiącym radzą,
Pierwsze tygodnie po porodzie są zwróć wagą na zachowanie dziecka aby gdy miną j pierwsze tygodnie
zarezerwowane na obk rczanie maci- tego dnia. Jeśli przez cały dzień malec przygotowały specjalny wieczór. Od
cy, gojenie krocza i cofanie sią zmian darł sią z powod kolki i ssał pierś co rana trzeba go planować. Warto posta-
związanych z cią ą i porodem. W tym 15 min t, nie wró y to danych chwil rać sią o krótką drzemką w ciąg dnia.
czasie nie zaleca sią współ ycia. Ale we dwoje. Na ile mo esz, odcią oną Mo na przygotować coś specjalnego
czekanie do końca połog (6 tygodni) od domowych obowiązków, ponoś na kolacją. Wa ne, aby ent zjastycz-
nie zawsze jest konieczne, zwłaszcza krzyczącego brzdąca, myj naczynia, nie przywitać mą a w prog dom . I
jeśli macica obk rcza sią szybko, a zrób zak py itp. Ale to na razie proza. koniecznie zmienić pozalewaną pokar-
krocze nie było nacinane. Wtedy po 3 Kobiecie potrzebna jest poezja. W ra- mem bl zką na kwiecistą szatką. A
- 4 tygodniach matka mo e być goto- mach odrobiny romantyzm przynieś mo e da sią wyskoczyć do fryzjera?
wa do współ ycia. Dobrze jeśli po- kwiatek (ot, tak!), przygot j pachnącą To by było zaskoczenie! Cały wieczór
przedzi to wizytą kontrolną gineko- kąpiel, m zyką, świece...co chcesz. I bądz
miła, mów mą owi o tym, co w
loga. Niski poziom estrogenów, bądz
miły, chwal ją, e jest dobrą mat- nim podziwiasz i cenisz:
zwłaszcza w pierwszym półrocz , po- ką, mów komplementy, byle prawdzi-
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
KARMIENIE
Karmienie ekologiczne  matka też korzysta
W kolejnych 3 miesiącach, jeśli nie
pojawia sią adne krwawienie, a mat-
ka karmi wyłącznie piersią szanse na
począcie są niewielkie i nie przekra-
o
czają 2 %. W dr gim półrocz wraz z
wprowadzaniem stałych, pozamlecz-
nych posiłków mo liwość począcia
jest wiąksza, ale jeśli matka nadal kar-
mi i nie miesiączk je nie przekracza
6%. Pomyślcie, czy nie warto?
akt, e karmienie piersią jest ko
To nie laktacja a cią a wpływa na
rzystne dla dziecka w nikim nie T po porodzie nastąp je wyrz t
Fb dzi zdziwienia. Jest to praw- hormonów ster jących laktacją. Hor- pojawianie sią rozstąpów na skórze i
zmiany w tkankach gr czoł s tkowe-
da, wielokrotnie potwierdzona badania- mon prolaktyna odpowiedzialny za
mi na kowymi. Dobrze te wiemy, e prod kcją mleka w gr czołach piersio- go, których nie l bicie. Ale są te mat-
korzyści te są nie tylko odcz walne od wych osiąga w tym czasie bardzo wy- ki, które wyczek ją na laktacją, bo tyl-
raz , ale równie po wiel latach ycia sokie stą enie. W momencie przysta- ko w tym okresie mają ładniejsze,
pełniejsze piersi i cz ją sią atrakcyj-
człowieka wykarmionego przez mamą wienia noworodka do piersi wyzwala
niejsze. Po stani prod kcji mleka
piersią. Nie ka da mama jednak wie, e sią z przysadki mózgowej inny hormon
karmienie piersią niesie korzyści dla niej  oksytocyna, który mo liwia wy- bi st wraca do stan sprzed cią y.
Na sk tek przyspieszenia tempa
samej i to nie małe. Spotykam kobiety, pływ mleka z piersi poprzez sk rcz
przemiany materii, mamy karmiące
które nie chcą karmić, bo boją sią traty przewodów wyprowadzających. Jest
łatwiej  zrz cają nagromadzony w
fig ry, zniekształcenia bi st i wiąza- to dokładnie ten sam hormon, który
czasie cią y  tł szczyk , co bardzo
nia w dom . Gdyby wiedziały co mogą odpowiada za sk rcze macicy. A
atwo
zyskać, mo e zmieniłyby zdanie. wysn ć wniosek, e im wcześniej roz- dobrze wpływa na samopocz cie ka -
dej kobiety, a tak e na f nkcjonowa-
począte i im cząstsze karmienie tym
nie wiel kładów organizm .
wiącej nat ralnej oksytocyny zostaje
 Dobrze, e masz taką dobrą pra-
wydzielone do krwi matki i tym szyb- Warto dodać, e niektóre choroby
cą ,  Dziąk ją, e mi pomogłeś przy
przewlekłe m.in. c krzyca, padaczka,
ciej i sprawniej obk rcza sią miąsień
kąpieli małego ,  Cieszą sią, e znów
astma w czasie laktacji nierzadko wy-
macicy a trata krwi przez matką jest
mogą być cała twoja! .
ciszają sią, co chor jącym przynosi
mniejsza. Udowodniono, e dziąki
Po kolacji ze świecami (obowiąz-
lgą i pozwala ograniczyć leki.
wcześnie rozpoczątem karmieni
kowo!), wykąpcie razem dziecko. Po-
piersią obni a sią ryzyko krwotoków
tem sprób j je l lać. Niemowląta
I
poporodowych.
mają na szcząście jedną dość dł gą
Badania wykaz ją, e przebyta dł -
przerwą nocną i śpią bardzo mocno.
ga laktacja zmniejsza ryzyko zacho-
ł I
Nawet jeśli dziecko śpi was w sy-
Mama, która świe o przebyła cią- rowania na nowotwór s tka o 50% (!)
pialni, czy nawet w łó k , nie martw
i nowotwór jajnika o 25%. Jeśli zda-
ą i poród, pochłoniąta obowiązkami
sią i obowiązkowo sią rozl z
nij. Bądz

przy niemowląci , na ogół nie plan - my sobie sprawą, e choroby nowo-
aktywna. Sama zobaczysz, jak c dow-
je od raz kolejnego począcia. I t lak- tworowe są najcząstszą przyczyną
nie dowartościowany pocz je sią twój
tacja jest prawdziwym sprzymierzeń- zgonów kobiet w średnim wiek , a
mą . Jem te to potrzebne. A jak
wśród nich rak s tka zajm je pierw-
cem. Hormony odpowiedzialne za
mocni sią wasza miłość, o ile doj-
laktacją wpływają ham jąco na płod- szą a jajnika szóstą pozycją, jednocze-
rzalsza i silniejsza, bo jest to teraz mi-
śnie rocznie w Polsce odnotow je sią
ność. Matka karmiąca przez pewien
łość dwojga rodziców.
czas nie ma ani ow lacji, ani miesiącz- ok. 9000 nowych zachorowań na raka
Warto w harmonogram tygodnia
ki. Nat ra zadbała o to, aby istniał od- s tka i ok. 3000 na raka jajnika to za-
wpisać na stałe  specjalny wieczór .
czynamy roz mieć wagą sprawy. Je-
powiednio dł gi, przejściowy okres,
Dziąki tem w nadmiarze obowiązków
który pozwala organizmowi odb do- śli wszystkie matki w Polsce zechcia-
nie zapomnisz o tym, e to właśnie w
łyby karmić dzieci dł go i sk tecznie
wać zapas elaza i przygotować sią na
wiąz
z mą em m sisz szczególnie in-
ewent alne przyjącie kolejnego po- piersią parą tysiący kobiet rocznie nie
westować. Gwarant ją, e wasze re-
tomka. Przy prawidłowo przebiegają- zachorowałoby na chorobą nowotwo-
lacje bądą stopniowo kładały sią tak
cym, dobrym karmieni piersią pierw- rową. To chyba warto?
jak powinny. Nikt nie bądzie o nikogo
Starsze panie najbardziej boją sią
sze 12 tygodni mo na znać za
zazdrosny, a dziecko otrzyma od was
całkowicie niepłodne ( kobiety kar- osteoporozy, która powod je bóle i
najwiąkszy dar - kochających sią ro-
miącej szt cznie płodność mo e wra- złamania kości.
dziców.
cać j w 4 tygodni po porodzie!).
Dokończenie na s. 12
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
RÓŻNE
Dokończenie ze s. 11
Laktacja zmniejsza szanse na roz-
wój osteoporozy korzystnie wpływa-
jąc na gospodarką wapniowo-fosfora- Dokńczenie ze s. 9 wiedzą, o jakie gesty cz łości chodzi).
nową organizm . Badania wykaz ją, - Mo e lepszym biorem nocnym
e wśród pań po 65 rok ycia, które -  CzystoS
ć domaga się osiągnię- ony na ten czas bądzie zwykła pi a-
karmiły, ryzyko złamań szyjki kości cia panowania nad sobą (...). Alterna- ma ni k sa kosz lka?
dowej z powod osteoporozy jest ni - tywa jest oczywista: albo człowiek pa- - Warto te dobrze na czyć sią me-
sze o połową. nuje nad swoimi namiętnoS
ciami tod nat ralnego planowania rodziny,
i osiąga pokój, albo pozwala zniewo- by zyskać pewność w wyznaczani
lić się przez nie i staje się nieszczęS
li- okresów płodności i niepłodności -
Mamy karmiące czerpią ogromną wy. Każda osoba wie, również przez mał eństwa, które nie fają własnym
satysfakcją z macierzyństwa, cz ją sią doS
wiadczenie, że czystoS
ć wymaga obserwacjom l b mają niewielkie po-
spełnione jako matki, mają lepszy kon- tego aby stanowczo odsuwać niektóre jącie o własnej płodności, zwykle nie-
takt z dzieckiem ni kobiety karmiące myS
li, słowa i czyny grzeszne, jak to potrzebnie przedł ają czas powstrzy-
szt cznie. Hormony  laktacyjne wpły- starał się dokładnie wyjaS
nić i przy- mywania sią od współ ycia, mimo e
wają kojąco na matczyne sposobienie, pomnieć S
w. Paweł (...). Takie pano- nic nie stoi tem na przeszkodzie. Poza
pozwalają kobiecie łatwiej znosić nie- wanie nad sobą niesie z sobą zarówno tym ta pewność sprzyja spokojnem i
mowlące krzyki i zarwane noce. unikanie sytuacji prowokujących i za- komfortowem prze ywani chwil
Gdy cała rodzina wybiera sią na chęcających do grzechu, jak i umie- intymnej bliskości.
sobotnią wycieczką mama karmiąca jętnoS
ć przezwyciężania instynktow- Zakończmy jeszcze jednym cyta-
jest całkowicie dyspozycyjna. Nie nych impulsów własnej natury. tem:  Sam fakt, że wszyscy są powo-
m si martwić sią o godziną powrot . ( Ludzka płciowoS
ć... , 18) - niech łani do S
więtoS
ci (...) ułatwia zrozu-
Na  zielonej trawce mo e spądzić nam sią wiąc nie wydaje, e jeśli po- mienie tego, że zarówno w celibacie
cały dzień, bo jedzenie dla mal cha zwalamy sobie na oglądanie pob dza- jak i w małżeństwie mogą istnieć (...)
jest  pod rąką . Czy jest coś zdrow- jących filmów czy czasopism, to po- sytuacje, w których są niezbędne he-
szego dla młodej kobiety ni r ch na zostanie to bez wpływ na naszą roiczne akty cnoty. Także życie mał-
świe ym powietrz ? zdolność panowania nad sobą. żeńskie zakłada radosną i wymaga-
Przyznacie, e laktacja to fenomen, - Kl czem do s kces jest przede jącą drogę S
więtoS
ci. ( Ludzka
który tr dno jest podrobić. I  kons - wszystkim stanowcze i podjąte wspól- płciowoS
ć... , 19) - yczmy sobie,
ment i  prod cent chronią to co naj- nie postanowienie nieanga owania sią ebyśmy, mimo padków, wcią wra-
cenniejsze  własne zdrowie. w takie pieszczoty, które mogą spra- cali na tą drogą.
wić, e stracimy nad sobą panowanie
(z reg ły mał onkowie bardzo dobrze
rzeprowadzone w Stanach Zjed- kim działem pokarm kobiecego (od razy cząściej w gr pie dzieci karmio-
noczonych na d ej pop lacji 89 do 99% ogół po ywienia stano- nych wyłącznie piersią. Zapalenie
Pbadanie potwierdziło, e kar- wiło mleko kobiece), 3) karmienie cha wystąpowało 1,6 razy cząściej
mienie piersią zmniejsza ryzyko za- mieszane ze średnim działem pokar- w gr pie dzieci karmionych w spo-
chorowania dziecka zarówno w kra- m kobiecego (pokarm stanowił od 58 sób mieszany z małym działem po-
jach przemysłowionych, jak te do 88%), 4) karmieni mieszane z karm kobiecego, w porównani z
rozwijających sią. 1743 matki wypeł- małym działem pokarm kobiecego dziećmi karmionymi wyłącznie pier-
niły ankietą dotyczącą sposob kar- (od 1 do 57% po ywienia stanowiło sią i 1,7 razy cząściej wśród dzieci
mienia dzieci oraz ich stan zdrowia mleko kobiece) i 5) karmienie wyłącz- karmionych wyłącznie mieszankami.
w momencie, gdy miały one 2, 3, 4, 5, nie mieszankami. Wykazano, e ryzy- Ryzyko wystąpienia zarówno bieg n-
6 i 7 miesiący. Na podstawie danych ko wystąpienia bieg nki było prawie ki, jak i zapalenia cha zwiąkszało sią
zyskanych z ankiety tworzono 5 dw krotnie wiąksze dzieci nie otrzy- wraz ze zmniejszaniem sią objątości
kategorii sposob karmienia: 1) kar- m jących pokarm kobiecego, w po- pokarm kobiecego spo ywanego
mienie wyłącznie pokarmem kobie- równani z dziećmi karmionymi pier- przez dziecko.
cym, 2) karmienie mieszane z wyso- sią. Zapalenie cha wystąpowało 1,6 (Biuletyn ISPD, marzec 1999)
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
ZDROWIE
wać przyswajanie magnez . Ograni-
czyć nale y spo ycie prod któw kon-
serwowanych, na przykład konserw,
szynki konserwowej, koncentratów
z p, napojów typ cola, tonik , ponie-
wa są one m.in. z
ródłem d ych ilo-
ści fosfor , który równie mo e zab -
rzać wchłanianie wapnia. Przy
kłopotach z kośćmi nale y te zmniej-
r gą d ą gr pą dolegliwości selen ), marchew, oliwa z oliwek, szyć spo ycie soli, kawy, herbaty oraz
związanych z przekwitaniem orzechy, migdały (działanie przeciw- alkohol , który pośledza przemianą
Dstanowią choroby kład ser- mia d ycowe, z
ródło witamin i sele- witaminy D. Oprócz diety wa ne dla
cowo  naczyniowego. Po menopa - n ), otrąby, płatki owsiane (witamina profilaktyki i leczenia osteoporozy są
zie kobiety cząściej zapadają na cho- B, mikroelementy), pyłek kwiatowy odpowiednie ćwiczenia i pływanie
robą wieńcową, nadciśnienie, wylewy - ryby (obni ają ryzyko choroby wień- Na osteoporozą szczególnie nara-
czy zawały. Hormonalna terapia za- cowej), seler (obni a ciśnienie), owo- one są kobiety o drobnej b dowie,
stąpcza jest w tym przypadk jedną z ce, warzywa, herbaty ziołowe. wa ące poni ej 47 kilogramów, w któ-
mo liwości działań profilaktycznych, Starajmy sią te nikać stresów i rych rodzinie wystąpowała ta choro-
nie nale y jednak zapominać, e do jak najwiącej czas spądzać na świe- ba. W tej gr pie mo e czasem okazać
głównymi przyczynami wspomnia- ym powietrz z dala od spalin i zgieł- sią potrzebna hormonalna terapia za-
nych kłopotów są: otyłość, brak r ch k miasta. Pomocne mogą sią okazać stąpcza. Istnieją te alternatywne spo-
i niewłaściwa dieta, sprzyjające tak e równie wspomniane wcześniej prepa- soby leczenia i postąpowania w za-
wystąpieni mia d ycy. Dlatego war- rat ziołowe, które w swoim zawiera- awansowanej osteoporozie (są
to j wcześniej pomyśleć o właści- ją m.in. głóg i miłorząb japoński. W dostąpne leki ham jące resorbcją ko-
wym model od ywiania. Obecnie razie wątpliwości nale y skons ltować ści, np. kalcytonina). Warto jednak
zalecana jest szczególnie dieta śród- sią z lekarzem prowadzącym. wiedzieć, e aby hormonalna terapia
ziemnomorska: niskotł szczowa, bo- Trzecią powa ną gr pą dolegliwo- zastąpcza odniosła sk tek w leczeni
gata w witaminy, mikroelementy i wie- ści są bóle kości, stawów i osteoporo- osteoporozy, m si ona trwać przynaj-
lonienasycone kwasy tł szczowe. za. Warto wiedzieć, e podobnie jak mniej 10 lat. Z najnowszych badań
Warto w szczególności wzglądnić te w przypadk kłopotów z sercem nasi- (Digest, 1997) wynika miądzy inny-
pokarmy, które wspomagają serce, ta- lenie tak e i tych objawów ma zwią- mi, e terapia ta to tylko jedna z mo -
kich jak: borówka i czarna jagoda, zek z trybem ycia, jaki prowadzimy. liwych dróg w pre- i menopa zie.
b raki czerwone (wzmacniają naczy- W myśl zasady: przede wszystkim Wa ne jest świadomienie sobie, e
nia krwionośne, obni ają poziom cho- profilaktyka zapamiątajmy przede klimakteri m nie jest chorobą, lecz fi-
lesterol i zapobiegają nadciśnieni , wszystkim, e na tzw. szczytową masą zjologicznie zasadnioną zmianą w
dostarczają soli mineralnych i witami- kostną, która osiągamy miądzy 17 a yci kobiety. Wsk tek niekorzystne-
ny C  bardzo zdrowy jest zwłaszcza 25 rokiem ycia, prac jemy j w go oddziaływania licznych czynników
kwas b raczany), ceb la (działanie dzieciństwie i młodości. Odpowiednia środowiskowych i ywieniowych co-
przeciwmia dzycowe), czosnek (dzia- dieta, r ch, słońce mogą stanowić o raz wiącej kobiet (np. w USA około
łanie przeciwmia dzycowe, antyoksy- tym, e nasze kości bądą silne i twar- 80 procent) ma dolegliwości menopa -
dant), chrzan, fasola, soja, soczewica de. Poza tym palenie tytoni pogłąbia zalne, czasem o znacznym nasileni .
(bogate w witaminy z gr py B, E oraz niedobory wapnia i dramatycznie na- W tych war nkach szczególnego
w mikroelementy o właściwościach sila procesy resorbcyjne w kościach znaczenia nabierają relacje z mą em,
przeciwcholesterolowych), dynia (z
ró- ( trata masy kostnej) oraz prowadzi do pocz cie bycia kochaną i potrzebną.
dło witamin: B, C, prowitaminy A), wb dowywania w masą kostną pier- Konieczne jest równie świadomie-
grejpfr t (obni a poziom cholestero- wiastków cią kich (ołów, kadm). Pro- nie sobie, e zdrowe od ywianie i od-
l ), herbata (ma działanie przeciwza- cesy te są szczególnie nasilone osób powiedni styl ycia mogą znacząco
krzepowe, herbata zielona ma właści- z aglomeracji miejskich, gdzie zanie- poprawi nasze samopocz cie, które
wości oczyszczające i przeciwdziała czyszczenie środowiska jest znaczne. przecie nie pozostaje bez znaczenia
darowi mózg ), jabłka (obni ają po- Stwierdzono, e na ka dym etapie y- dla jakości ycia całej rodziny.
ziom cholesterol ), kawa bezkofeino- cia b d jemy kości prawidłową, pro-
wa parzona przez filtr, karczochy porcjonalną dietą bogatowapniową
(działanie przeciwmia d ycowe), kieł- (ch dy nabiał, rośliny strączkowe),
ki, k k rydza (działanie przeciw- trzeba jednak przy tym pamiątać, e
mia d ycowe, z
ródło witaminy E i nadmierna poda wapnia mo e hamo-
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
!
LISTY
PROPOZYCJA
Stowarzyszenie Ewangelizacji Ro- Rodzin jest wspieranie rodzin w krze- z je do odpowiedzialności  taka jest
dzin dla K lt ry Życia zaprasza na wieni k lt ry sł ącej yci . Jest to wymowa dzieła K. Wojtyły.
rekolekcje o nazwie:  Dojrzewające aktywne zaanga owanie sią w b do- W tym rok rekolekcje dla rodzin
dzieci  egzaminem dojrzałości dla wą Cywilizacji Życia, oraz pozytyw- organizowane są w Jodłowie k. Mią-
rodziców . Dlaczego takie rekolekcje? ny sprzeciw wobec Cywilizacji Śmier- dzylesia. I t rn s od 17 lipca do 31 lip-
W dobie tzw.  rewol cji seks al- ci. Cel swój Stowarzyszenie realiz je ca nt.  Dojrzewanie do ojcostwa , II
nej , której celem jest wyzwolenie przez wdra anie w ycie na czania t rn s od 2 do 7 sierpnia nt.  Komu-
dzieci i młodzie y spod wychowaw- Jana Pawła II na temat moralności sek- nikacja małżeńska , oraz III t rn s
czego wpływ dom , rodziców i s alnej, zawartego zwłaszcza w pracy od 9-14 sierpnia pt.  Dojrzewająca
wszelkich instyt cji wychowawczych, pt.  Miłość i odpowiedzialność . młodzież  egzaminem naszej doj-
staje przed rodzicami szczególne za- Jedną z form działania stowarzy- rzałości . Wyjazdy mają charakter re-
danie. Chodzi o prawidłowe wycho- szenia jest organizowanie rekolekcji i kreacyjny i są niedochodowe. Zgłosze-
wanie seks alne. seminariów poświąconych wychowa- nia przyjmowane są w Parafii Św.
Zadanie to jest nie tyle tr dne, co ni , zwłaszcza wychowani seks al- Ma rycego, l. Tra g tta 34, biblio-
tr dniane rodzicom. Najpierw  je- nem młodzie y. Nie mo emy, jako teka w Dom Katechetycznym, w
steśmy zalewani lawiną pornografii, rodzice, zrzec sią odpowiedzialności czwartki od godz. 16 do 17 (wcześniej
filmów i pism demoraliz jących mło- za przygotowanie naszej dorastającej prosimy o kontakt: tel. [phone]).
dzie . Nastąpnie wmawia sią rodzi- młodzie y do ycia mał eńskiego!
com, e wychowanie seks alne jest Miłość jaką obdarza nas Bóg zobowią-
zadaniem dla  specjalistów . Przesąd
specjalisty  ed katora seks alnego 
ma zniechącić rodziców do samodziel-
nego przygotowania młodzie y do y-
cia rodzinnego. Tymczasem, jak wska-
W dniach 7 do 9 maja miała miej- drogi, a okna nie były dekorowane
z ją na to badania na kowe, zadanie
sce wizyta Ojca Świątego w R m nii, nawet w czasie pobyt Papie a. Zain-
to mogą dobrze zrealizować jedynie
na którą wszyscy t taj, z zwłaszcza teresowanie R m nów tym wydarze-
rodzice! Wychowanie seks alne w
Polacy czekali z niecierpliwością. Pol- niem okazało sią jednak bardzo d e.
szkole jest zawsze jakimś  łataniem
ski ksiądz na ka dej Mszy Świątej A 4 r m ńskie programy telewizyj-
dzi r , czyli zastąpowaniem rodziców,
którzy sami nie chcą, czy te nie po- modlił sią w intencji tej wizyty i jej ne transmitowały na ywo wszystkie
trafią, tego zadania zrealizować. Dla- owoców. Byliśmy bardzo szcząśliwi i spotkania, wiąc mogliśmy cały czas na
czego bywa to zadanie tr dne? Jak pi- dziąkowaliśmy Bog , e Papie od- bie ąco śledzić papieską wizytą (z ró -
wiedza ten kraj właśnie wtedy, gdy my nych jąć). Na trasach przejazd Pa-
sał Norwid:
t taj tymczasowo mieszkamy (obec- pie a był bardzo wiel l dzi z chorą-
I mieli dzieci, a dzieci ich  dzieci
ny prezydent R m nii Emil Constan- giewkami i transparentami. Po
Takie mnóstwo dzieci małych.
tinesc j wiele razy zapraszał Ojca przeszło dziesiąci latach w B karesz-
Tak, że po dwóch wiekach - idzie już
Świątego, ale On czekał na zaprosze- cie znow zebrały sią tł my l dzi, ale
trzeci
nie prawosławnego Patryjarchy Teok- tym razem z własnej woli. Dziąki
A brak jeszcze Ludzi dojrzałych.
tista i wreszcie je otrzymał). W prze- tem , e mieszkamy w centr m B -
Czasem jest tak, e sami rodzice
nie otrzymali odpowiedniego przygo- ciwieństwie do tego, co pamiątamy z kareszt , w ka dy dzień mogliśmy być
Polski, t taj nie było za bardzo widać blisko przeje d ającego Ojca Świąte-
towania w tym wzglądzie. Czy mają
przez to zrezygnować z tego, do cze- przygotowań do tej szczególnej wizy- go i wszystkie te spotkania prawie twa-
ty
go są powołania jako wychowawcy?  dopiero tydzień przed zacząto rzą w twarz z Nim były wzr szające.
b dować ołtarze i naprawiać główne Nasza trójka dzieci te bardzo to
Celem Stowarzyszenia Ewangelizacji
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
"
LISTY
Dodatkowo Polacy przetł maczyli
nam najwa niejsze treści homilii, w
której Papie powiedział m.in., e Bóg
prze ywała, choć Natalka była Pawła II i Patryjarchy Teoktista z dokonał j wiel zmian w R m nii i
zmartwiona, e nie mogła podać M dwóch przeciwległych kier nków jeszcze wiele dokona. Przyniosło to
rąki, a tylko machała do Niego. przed ołtarz, gdzie powitali sią i prze- nadzieją wiel l dziom, którzy w wi-
Modliliśmy sią o dobrą pogodą na kazali sobie pocał nek pokoj (trans- zycie Ojca Świątego widzą początek
czas papieskiej wizyty i mogliśmy misja z tej szczególnej Mszy była w pozytywnych zmian w ich kraj . Na
doświadczyć c downego Bo ego dzia- polskiej telewizji). Na zakończenie koniec Mszy Papie powiedział coś
łania  była piąkna słoneczna pogoda, tego nabo eństwa Patryjarcha Teoktist szczególnie do nas  po polsk pozdro-
a przed przyjazdem Papie a i zaraz po poinformował wiernych, e w miejsc , wił wszystkich Polaków, mieszkają-
Jego wyjez
dzie było zimno i padał gdzie stoi ołtarz, bądzie zb dowana cych w R m nii i powiedział: Niech
deszcz (wszyscy znajomi R m ni świątynia, a pierwszym ofiarodawcą Bóg błogosławi Wam we wszystkim,
stwierdzili nawet, e Papie m si mieć znacznej s my pieniądzy na jej b do- co robicie . Te słowa zapadły nam głą-
jakieś  znajomości w niebie, skoro wą jest Papie . boko w serce, gdy odebraliśmy je
tak sią stało). Jan Paweł II w czasie tej W niedzielą po poł dni odbyło sią jako skierowane do nas. Po 5 godzi-
wizyty czestniczył w 3 Mszach trzech dla nas najwa niejsze wydarzenie  nach wróciliśmy zmączeni do dom ,
ró nych wyznań  Jego wizyta miała katolicka Msza Świąta, w której oso- ale pełni niezapomnianych wra eń.
charakter ek meniczny, co w tym kraj biście mogliśmy czestniczyć. Mieli- Dziwiliśmy sią, jak Papie wytrzym je
ma bardzo istotne znaczenie (wiąk- śmy niestety bardzo odległy sektor, ale te wszystkie pielgrzymki i spotkania
szość stanowią prawosławni, dr gą byliśmy razem z Polonią z B karesz-  widać było, e jest j słaby i zcho-
gr pą wyznaniową są greko-katolicy, t , wiąc cz liśmy sią jak w Polsce, a rowany, a mimo wszystko Bóg daje
a tylko mniej ni 5% to kościół rzym- dziąki lornetce widzieliśmy wszystko M d o siły. Podziwialiśmy Jego
sko-katolicki). W sobotą w katedrze dokładnie. W telewizji mo na d o wspaniałą zdolność do jązyków  r -
świątego Józefa odbyła sią Msza gre- wiącej zobaczyć, ale nie jest sią w m ński był dla Niego czymś nowym,
ko-katolicka, a w niedzielą rano  środk tej szczególnej atmosfery, któ- a jednak całą Mszą prowadził w tym
Msza prawosławna, której główną rą mogliśmy odcz ć tam na miejsc . jązyk , jak równie czytał homilią i
cząść stanowiły śpiewane modlitwy. Było to wspaniałe prze ycie, nasze inne przemówienia. Nasza na czy-
Nabo eństwo to odbywało sią na Pla- dzieci te to odcz wały i wyjątkowo cielka angielskiego (wyznania prawo-
c Unirii, tzn. plac jedności, co mia- nie mar dziły za bardzo. Cała Msza sławnego) stwierdziła, e miał bardzo
ło szczególną wymową w tej ek me- była w jązyk r m ńskim, wiąc nie dobry akcent i miły głos  odebrała
nicznej pielgrzymce. Symbolicznym roz mieliśmy zbyt wiele, ale mieliśmy Go wspaniale. Nasz bliski kolega (ka-
znakiem próby pojednania dwóch re- ksią eczką z wszystkimi tekstami i tolik) powiedział, e jesteśmy jako
ligii było majestatyczne podejście Jana pieśniami, co nam bardzo pomogło. Polacy szcząśliwi, e mamy Ojca
Świątego, który bardzo wiele pomógł
nam w tr dnych czasach. On ał je,
e jego naród nie ma takiej szczegól-
Tytuł Cena IloS
ć NależnoS
ć
nej osoby, która mogłaby pomóc R -
 Domowy kurs NPR (komplet) 40,00 zł
m nii. Mamy jednak nadzieją, e wi-
J.S. Kippley  Sztuka naturalnego planowania rodziny 10,00 zł
zyta Papie a w tym kraj przyniesie
Przewodnik  Domowego kursu NPR 7,00 zł
Karty obserwacji codziennych 2,00 zł dobre owoce.
Ćwiczenia 2,50 zł
ulotka  Antykoncepcyjne kłamstwa 0,20 zł
Od redakcji: Ula i Zbyszek są
ulotka:  NPR - zdrowe, skuteczne, bezpieczne 0,30 zł
instruktorami w LMM, mają troje dzieci,
 Fundamenty Rodziny (minimum 10 egz.) 1,00 zł/egz.
mieszkają w Bukareszcie.
 Warto być ojcem (nowoS
ć) 13,00 zł
 Młodzi i miłoS
ć 15,00 zł
Encyklika "Humanae vitae" 1,50 zł
"Ludzka płciowoS
ć: prawda i znaczenie..." 5,50 zł
Razem do zapłaty:
(Do łącznej kwoty zostaną doliczone koszty przesyłki.
Nie dotyczy to tylko kompletu materiałów  Kursu domowego )
Zamawiam zaznaczone pozycje i zobowiązuję się zapłacić Podpis
za nie w ciągu tygodnia od daty otrzymania przesyłki
imię i nazwisko adres telefon
Fundamenty Rodziny  nr 2/1999
#
2. Pisze świąty Paweł do Efezjan: kształtowanego na Jego obraz i po- sprzyjała osobistem i społecznem
�Zachącam was ja, wiązień w Pan , dobieństwo (por. Rdz 1, 26 28). Ży- wychowani dzieci. Jak e wielką rolą
abyście postąpowali w sposób godny cie l dzkie ma zatem charakter świąty ma t do spełnienia matka. Dziąki
powołania, jakim zostaliście wezwa- i nienar szalny, w którym odzwiercie- szczególnie głąbokiej wiązi, jaka łą-
ni. (Ef 4, 1). (...) Świąty Paweł wska- dla sią nienar szalność samego Stwór- czy ją z dzieckiem, mo e sk tecznie
z je na wielkość tego powołania. Je- cy (por. Evangeli m vitae, 53). Bóg zbli ać je do Chryst sa i do Kościoła.
steśmy członkami Ciała Chryst sa, to chroni ycie zdecydowanym zakazem Zawsze jednak oczek je na pomoc
jest Kościoła, który On stanowił i jest wypowiedzianym na Synaj �Nie bą- swego mą a  ojca rodziny.
jego Głową. W tym Kościele D ch dziesz zabijał (Wj 20, 13). Dochowaj- Drodzy rodzice, dobrze wiecie, e
Świąty rozdziela stawicznie swoje cie wierności tem przykazani . Kar- nie jest łatwo w dzisiejszych czasach
dary sł ące do ró nych posł g i za- dynał Stefan Wyszyński, Prymas stworzyć chrześcijańskie war nki po-
dań. Stanowią one wielkie bogactwo Tysiąclecia powiedział: �Pragniemy trzebne do wychowania dzieci. M si-
Kościoła i sł ą dobr wszystkich. być narodem ywych, a nie mar- cie czynić wszystko, aby Bóg był
Przypominając te słowa, myślą łych. obecny i czczony w waszych rodzi-
zwłaszcza o was, drodzy rodzice. Bóg Rodzina jest powołana równie do nach. Nie zapominajcie o wspólnej
obdarzył was szczególnym powoła- wychowania swoich dzieci. Pierw- codziennej modlitwie, zwłaszcza wie-
niem. By zachować ycie l dzkie na szym miejscem, gdzie rozpoczyna sią czornej; o świątowani niedzieli i
ziemi, powołał do istnienia społecz- proces wychowawczy młodego czło- czestniczeni we Mszy świątej nie-
ność rodzinną. To wy jesteście pierw- wieka jest dom rodzinny. Ka de dziec- dzielnej. Jesteście dla swoich dzieci
szymi stró ami i opiek nami ycia ko ma nat ralne i niezbywalne prawo pierwszymi na czycielami modlitwy
jeszcze nie narodzonego, ale j po- do posiadania własnej rodziny: rodzi- i cnót chrześcijańskich i nikt was w
czątego. Przyjm jcie dar ycia jako ców i rodzeństwa, wśród których roz- tym nie mo e zastąpić. Zachow jcie
najwiąkszą łaską Boga, jako Jego bło- poznaje, e jest osobą potrzeb jącą religijne zwyczaje i pielągn jcie tra-
gosławieństwo dla rodziny, dla naro- cz cia miłości i e tym cz ciem dycją chrześcijańską, czcie wasze
d i Kościoła. T , z tego miejsca, wo- mo e obdarzyć sam innych. Zawsze dzieci szac nk dla ka dego człowie-
łam do wszystkich ojców i matek niech bądzie dla was przykładem ka. Niech waszym najwiąkszym pra-
mojej Ojczyzny i całego świata, do Świąta Rodzina Nazaretańska, w któ- gnieniem bądzie wychowanie młode-
wszystkich l dzi bez wyjątk : ka dy rej wzrastał Chryst s przy Matce Ma- go pokolenia w łączności z
człowiek począty w łonie matki ma ryi i przy opiek nie Józefie. Poniewa Chryst sem i Kościołem. Tylko w ten
prawo do ycia! Jeszcze raz powta- rodzice dają ycie swoim dzieciom, sposób dochowacie wzor , dochowa-
rzam to, co wielokrotnie j mówiłem: dlatego przysł g je im prawo do tego, cie wierności waszem powołani ro-
� ycie l dzkie jest świąte. Nikt w ad- by byli znani za pierwszych i głów- dzicielskiem i potrzebom d chowym
nej syt acji, nie mo e rościć sobie pra- nych ich wychowawców. Oni te mają waszych dzieci.
wa do bezpośredniego zniszczenia nie- obowiązek stworzenia takiej atmosfe-
winnej istoty l dzkiej. Bóg jest ry rodzinnej, przepojonej miłością i (Fragment homilii wygłoszonej
absol tnym Panem ycia człowieka, szac nkiem dla Boga i l dzi, która by w Łowiczu)
FUNDAMENTY RODZINY dw miesiącznik LIGI MAA
ŻEC
STWO MAA
ŻEC
STWU  stowarzyszenia o charakterze niedochodowym,
którego celem jest na czanie i pop laryzowanie nat ralnego planowania rodziny. Redaktor prowadzący: Maciej Tabor.
Współpraca: Magdalena Nehring  G g lska, ks. Jan sz Kaleta, Ewa Ślizień  K czapska. Sześć kolejnych n merów
FUNDAMENTÓW RODZINY wysyłamy czestnikom k rsów NPR prowadzonych przez LMM oraz jako wyraz naszej
wdziączności wszystkim ofiarodawcom, którzy wesprą działalność Ligi darowizną w kwocie co najmniej 25 zł, wysłaną
przekazem na konto LMM: PKO BP O/Gostynin, n mer: 10204014 33167 270 1 (prosimy o pisanie na przekazie, e
jest to dar na rzecz LMM). Liga Małżeństwo Małżeństwu, ul. Spokojna 5, 05 502 Piaseczno 3; tel. [phone];
e mail:[e-mail]; www.mateusz.pl/goscie/ligamm/
� LMM 1999 ISSN 1234  8112