1. CZY PODATKI S
POTRZEBNE?
Czy podatki nie są konieczne, jak uważa większość ludzi? Czy nie trzeba płacić
podatków, by cieszyć się
takimi rzeczami, jak opieka medyczna, drogi, poczta, koleje, ochrona policyjna i tak
dalej?
Wyobraz
my sobie lokalnego kupca, który wypędza z miasta, pod groz
bą użycia broni,
całą swą konkurencją.
Następnie regularnie rabuje swych sąsiadów, ale "w zamian" dostarcza im pewne
artykuły spożywcze (bardzo
niskiej jakości) i wykonuje (bardzo kiepsko) pewne usługi, takie jak strzyżenie
trawników. Jego "klienci" odnosiliby się bardzo sceptycznie do jakości usług, które ten
kupiec tak łaskawie im dostarczałby, zabraniając jednocześnie tego komukolwiek innemu.
Tak właśnie jest z rządem. Dlaczego nie wolno nam trzymać swych pieniędzy i kupować
takich dóbr czy usług, jakie chcemy od tych, którzy oferują się ich dostarczać. Czego rząd
miałby się bać, jeśli uważa, że jest w stanie sam dostarczyć te wszystkie dobra i usługi,
na które ma obecnie monopol? Konkurencja pokazałaby, jakim marnym interesem są
państwowe usługi i zniszczyłaby mit, że są "dobra publiczne", które mogą być
dostarczane jedynie przez państwowy monopol. Biurokracja, nieefektywność, niebotyczne
ceny i obniżająca się jakość  tym charakteryzują się wszelkie państwowe usługi, od
poczty i kolei do policji i sądów.
Wolny rynek może dostarczyć wszystkie te usługi, które są tradycyjnie uważane za
domenę państwa. Wśród
wielu faktów, o których nie uczy cię państwowy system edukacji jest to, że historia zna
liczne przypadki
dostarczania ich - od dróg, szkół (np. Prywatne Liceum Menedżerskie) i szpitali po
walutę, ochronę policyjną i
sądy - przez prywatne przedsięwzięcia.
Już wiele razy zdarzało się, że państwo w celu zbudowania lub utrzymania swych
partackich monopoli tłumiło siłą skutecznych konkurentów, którzy naprawdę służyli
ogółowi.
Kto zyskuje, a kto traci? Masy zwykłych ludzi pracy mają wszystko do zyskania na
zniesieniu podatków.
Ekonomiczne i polityczne pasożyty mają wszystko do stracenia.
Osobiście uważam, że podatki nie są potrzebne i należało by je znieść - PODATKI TO
KRADZIEŻ ! Jeśli bandyta zaczepi kogoś na ulicy żądając portfela albo portmonetki, to
bez wahania można to nazwać kradzieżą. Jeśli grupa bandytów żądałaby co miesiąc
dwóch trzecich dochodu od właściciela sklepu grożąc strasznymi
konsekwencjami w przypadku niepodporządkowania się ich propozycji "ochrony", tenże
sprzedawca nie wahałby się nazwać tego czynu kradzieżą! Już każdy jest codziennie
obrabowywany. Co miesiąc przynajmniej około dwóch trzecich dochodu zabiera się
ludziom bez zgody. Robi to rząd. I owszem, to również jest kradzież, nawet jeśli niewielu
zdaje sobie z tego sprawę!
2. KLASYFIKACJA PODATKÓW:
Podatki mogą być klasyfikowane ze względu na różne kryteria klasyfikacji. Do najczęściej
stosowanych podziałów należą następujące podziały:
- ze względu na to, jaki budżet zasilają:
�� państwowe
�� samorządowe
W Polsce taki podział ma sens od niedawna. Przed przemianami przełomu lat
osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, wszystkie podatki miały charakter państwowy.
- ze względu na osobę podatnika można wyróżnić podatki pobierane od:
�� osób fizycznych
�� osób prawnych i jednostek nie mających osobowości prawnej
Z tym podziałem wiążą się różnice wynikające z różnic występujących pomiędzy osobami
fizycznymi oraz
prawnymi. Przykładem tego mogą być różnice w opodatkowaniu dochodów osób
fizycznych i prawnych.
Dochód osób prawnych opodatkowany jest w Polsce (oraz w większości innych
państw) według:
�� skali proporcjonalne,
�� natomiast dochód osób fizycznych opodatkowany jest według skali progresywnej.
W konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych występują odliczenia i ulgi nie
występujące w stosunku do osób prawnych.
 - ze względu na charakter:
�� rzeczowe
�� osobiste
Podatki rzeczowe to podatki, w konstrukcji których najistotniejszą rolę odgrywa
przedmiot podatku. Zmiana
podmiotu biernego takiego podatku nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania
podatkowego. Przykładem może być podatek od nieruchomości.
W konstrukcji podatków osobistych kluczową rolę odgrywa podmiot bierny takiego
podatku. Istnienie zobowiązania podatkowego wynika z okoliczności podmiotowych.
Zobowiązania nie przechodzą na inną osobę i
wygasają najpóz
niej z chwilą śmierci podatnika.
- ze względu na techniki poboru, sposób nałożenia podatku, przerzucanie
podatku i zdolność
płatniczą:
�� bezpośrednie :
- podatek dochodowy od osób fizycznych (z ang. PIT)
- podatek dochodowy od osób prawnych (z ang. CIT)
- podatek od spadków i darowizn
- podatek rolny, podatek leśny
- podatek od nieruchomości
- podatek od środków transportu
- podatek od posiadania psów
�� pośrednie :
- podatek od towarów i usług, zwany także podatkiem od wartości dodanej (z ang. VAT)
- podatek akcyzowy
- podatek od gier
Stosując kryterium technik poboru, podatkami bezpośrednimi są podatki płacone
przez podmioty bezpośrednio zobowiązane od płacenia przez podmiot prawa publicznego.
Podatki pośrednie, natomiast, to podatki płacone przez podmioty bezpośrednio nie
zobowiązane do tego przez państwo lub inny podmiot prawa publicznego. Tak więc takie
podatki, jak podatek akcyzowy czy podatek typu VAT są podatkami pośrednimi,
ponieważ płacone są przez podmioty nie zobowiązywane bezpośrednio do ich płacenia,
czyli konsumentów. Podatki takie jak dochodowe, od nieruchomości, czy rolny płacone są
bezpośrednio przez podmioty zobowiązane do ich zapłacenia.
Klasyfikując podatki ze względu na sposób ich nałożenia, za bezpośrednie
uznamy podatki wymierzane na
podstawie stałych przepisów. Podatki pośrednimi będziemy natomiast nazywać podatki
wymierzane na podstawie taryf nie nawiązujących do stałych stanów objętych spisami,
ale uwarunkowane zdarzeniami niemożliwymi do przewidzenia.
Trzecim kryterium bezpośredniości podatku jest jego przerzucanie. Podatki pośrednie
według tego kryterium to
podatki, których przerzucanie jest zgodne z wolą ustawodawcy. Podatki bezpośrednie
to podatki, których
przerzucanie nie jest zgodne z wolą ustawodawcy. Przerzucanie pewnych podatków
pośrednich warunkuje wręcz skuteczność ich funkcji stymulacyjnej. Przykładem tego
może być podatek akcyzowy nakładany na używki takie jak alkohol i wyroby tytoniowe, a
także podatek akcyzowy nakładany na benzyny (wyższy) oraz na gaz propan butan
(niższy).
Stosując kryterium zdolności płatniczej, za podatki bezpośrednie uznamy podatki
bezpośrednio uwzględniające zdolność płatniczą podatnika. Są to podatki dochodowe i
majątkowe. Podatki uwzględniające zdolność płatniczą podatnika tylko pośrednio
(poprzez wielkość przychodu lub konsumpcji) nazywamy zaś podatkami pośrednimi.
- ze względu na okoliczności ich wprowadzenia:
�� zwyczajne - jest to zdecydowana większość podatków
�� nadzwyczajne o charakterze jednorazowym, epizodycznym lub okresowym.
Przykładem takiego podatku może być podatek od wzbogacenia wojennego, czy
niedawno dyskutowany projekt wprowadzenia podatku powodziowego po
katastrofalnej powodzi roku 1997.
- ze względu na sposób powstania:
�� obligatoryjne
�� fakultatywne
Podatki obligatoryjne powstają z woli ustawodawcy i są obowiązkowe dla wszystkich
spełniających określone
 cechy. Podatki fakultatywne mogą być wprowadzone poprzez samo opodatkowanie
się mieszkańców danej gminy w wyniku referendum. Po wprowadzeniu takiego podatku,
staje się on obowiązkowy z wszelkimi tego
konsekwencjami.
3. PA
ACIMY NAST
PUJ
CE PODATKI :
- podatek dochodowy od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej,
- podatek dochodowy od osób fizycznych
- zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych osiągany przez
osoby fizyczne
4. KTO I W JAKI SPOSÓB USTALA WYSOKOŚĆ PODATKÓW W POLSCE ?
Podatki ustalane są przez państwo (rząd) kontrolując znaczną część produkcji. Niemal
wszystkim, co ma związek z systemem podatkowym, zajmuje się obecnie wiceminister
Waldemar Manugiewicz. Kieruje trzema departamentami: Podatków Pośrednich (VAT,
akcyza, podatek od gier, podatek importowy, od sprzedaży akcji w publicznym obrocie, a
także współudział w określaniu cen samochodów osobowych, paliw silnikowych i wyrobów
tytoniowych), Podatków Pośrednich i Opłat (oprócz spraw oczywistych, jak założenia
polityki podatkowej, do kompetencji tego departamentu nalezą też m.in. postępowanie
oddłużeniowe) oraz Prawnym (m.in. dokonywanie okresowej analizy orzecznictw NSA w
sprawach podatkowych i cen). Prócz tego minister Manugiewicz kieruje zespołem ds.
reformy systemu podatkowego, który obecnie zajmuje się m.in. ustawą o katastrze
nieruchomości. Podatkami - choć z innej strony - zajmuje się także Jan Kubik, obecny
generalny inspektor kontroli skarbowej. Do jego kompetencji należy m.in. nadzór nad
Krajową Izbą Biegłych Rewidentów (Departament Rachunkowości), nad organami
orzekającymi w sprawach karnych skarbowych (Departament Organizacji i Nadzoru
Podatkowego), działalnością urzędów kontroli skarbowej (Departament Kontroli
Skarbowej) oraz tworzenie systemów komputerowych dla izb i urzędów skarbowych.
Stawki podatkowe wyznaczane są poprzez ustawę określającą zasadę, według której
ustalano przedziały dochodu podlegającego opodatkowaniu: przedziały dochodu mają
ulegać corocznie podwyższeniu "w stopniu odpowiadającym wskaz
nikowi wzrostu
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w okresie trzech
kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu
roku ubiegłego". Tej zasady jednak nie dotrzymywano, manipulując corocznie stawkami i
progami. I tak w 1993 r. Nie zwaloryzowano przedziałów dochodowych (progi zostały
zamrożone na poziomie 1992 r.), co dla podatników niesie konsekwencje przez wszystkie
lata obowiązywania ustawy. Z kolei na 1994 r. podatki podwyższono wprost,
wprowadzając nową skalę podatkową, zamiast dotychczasowej 20%, 30% i 40% - 21%,
33% i 45% Ta
sama skala obowiązywała w 1995 i 1996 r. W 1997 r. zmieniono sposób odliczania ulg,
na mniej korzystny dla
podatników przekraczających drugi i trzeci próg, z jednoczesną obniżką stawek - na
20%, 32% i 44%. 1998 r.
przynosi kolejną zmianą stawek: 19%, 30% i 40%. Stawki podatkowe określone zostały
w skali podatkowej mającej charakter progresji szczeblowej. Skala zbudowana jest z
przedziałów podstawy obliczenia podatku oraz odpowiadających tym przedziałom stawek
podatkowych. W stosunku jednak do dochodów, które nie podlegają łącznemu
opodatkowaniu stosuje się stawkę proporcjonalną (np. dochody ze sprzedaży
nieruchomości, dochody uzyskiwane z odsetek od pożyczek, dywidend). W 1998 r. progi
podatkowe ustalono na poziomie: 19% dla dochodów nie przekraczających kwoty 25.252
zł., 30% dla dochodów powyżej kwoty 25.252 zł. i nie przekraczających kwoty 50.504 zł.,
40% dla dochodów przekraczających kwotę 50.504 zł.
5. SCHARAKTERYZUJ INSTYTUCJ
NADZORUJ
CE EGZEKUCJE PODATKÓW.
Instytucją nadzorującą egzekucją podatków jest Ministerstwo Finansów.
21 postulatów Ministerstwa Finansów :
�� Podatki mają być proste i zrozumiałe nie tylko dla firm doradczych. Ich nałożenie nie
może podlegać uznaniu lub interpretacji urzędnika.
�� Podatki muszą być sprawiedliwe. Podatki sprzeczne z podstawowymi zasadami
moralnymi, jak grabież wdów i sierot ("spadkowy") - muszą być natychmiast
zniesione.
�� Podatki muszą nakłaniać do pracy a nie do lenistwa. Sprzeczne z tym podatki
dochodowe, zwłaszcza progresywne, muszą być zniesione.
�� Podatki nie mogąą przeszkadzać. Sprzeczne z tym podatki trzeba zlikwidować.
�� Podatki muszą być niskie - i nakładane w miarę równo. W celu pobudzenia
gospodarki należy zlikwidować lub znacznie zmniejszyć VAT, wprowadzając w miejsce
podatku dochodowego - ryczałtowy podatek osobisty.
�� Państwo powinno szczególną opieką otaczać kobiety i rodzinę. Kobiety pracujące na
równi z mężczyznami powinny płacić taki sam podatek - kobiety wybierające pracę w
domu powinny być zeń zwolnione całkowicie.
�� Podatki nie mogą nakłaniać do oszustw. Trzeba zlikwidować podatki, których
dokumentowanie jest trudne i niejasne.
�� Podatki muszą być nakładane i wydawane oszczędnie. To obywatele poprzez
Parlament mają decydować, ile pieniędzy mogą zapłacić - a państwo ma
gospodarować w tych ramach.
�� Podatki mogą, iść tylko na cele, z których wszyscy podatnicy tak samo korzystają.
System podatkowy nic może zamieniać społeczeństwa w stado, gdzie silniejsi grabią
słabszych, a państwo dzieli i rządzi.
�� Podatki nie mogą być nakładane na nasze dzieci i wnuki. Konstytucja powinna
zakazywać deficytu budżetowego.
�� Podmioty gospodarcze muszą mieć równe szansę. Jeśli podatki nakładane są na
działalność gospodarczą, to administracja nie może mieć prawa udzielania,
jakichkolwiek zwolnień, ulg - a także subwencji i dotacji.
�� Specjalny podatek zwany akcyzą powinien zostać zmniejszony, a jego zakres
ograniczony. Przede wszystkim dotyczy to energii i paliw, gdzie wysoka akcyza
zdecydowanie hamuje rozwój gospodarki.
�� Podatek graniczny zwany cłem, powinien być zniesiony; cło między Polską a Czechami
jest równie szkodliwe jak cło między Śląskiem a Mazowszem.
�� Emerytura nie może być "świadczeniem społecznym", przy którym nieustannie
manipuluje Rząd; musi być wypłacana z Funduszu Emerytalnego, wspomaganego
przez podatek na rzecz likwidacji zadłużenia socjalistycznego państwa. Nie wolno
wyprzedawać państwowych zakładów, nie rezerwując odpowiedniej puli akcji dla
emerytów, z których składek były budowane.
�� Składka ubezpieczeniowa nie może być podatkiem. Trzeba znieść przymus
ubezpieczeń, traktując je jako umowę cywilną, na straży której stoi państwo.
�� Podatki służące opłacaniu usług świadczonych obywatelom za pośrednictwem
urzędników państwowych muszą być zlikwidowane, jeśli obywatele mogą opłacać te
usługi bezpośrednio lub przez instytucje społeczne.
�� Podatki muszą być traktowane tak samo, jak inne sprawy cywilne. To nie podatnik ma
wykazać skąd ma pieniądze - to Urząd musi starać się udowodnić, że zarobił je
nieuczciwie.
�� Urząd podatkowy nie powinien mieć wglądu w księgowość, która powinna być
tajemnicą przedsiębiorstwa.
�� Urząd podatkowy nie powinien gromadzić o obywatelach informacji, umożliwiających
wkraczanie w ich życie prywatne - co może robić dziś w stopniu większym niż w
reżimach totalitarnych pozbawionych komputerów.
�� Obecne podatki od nieruchomości powinny być zmniejszone i opłacane w zależności
od wielkości i wartości nieruchomości.
�� Raz zmieniony system podatków powinien być trwały. Zmiany powinny być
wprowadzane dopiero po sześciu latach od chwili ich uchwalenia.
6. KTÓRE Z PODATKÓW NAJEFEKTYWNIEJ ZASILAJ
BUDŻET PAC
STWA ?
Uważam, że najefektywniej zasilają budżet państwa następujące podatki :
- Podatek dochodowy od osób fizycznych.
Podstawę opodatkowania stanowi dochód danej osoby, pomniejszony o
odliczenia i ulgi. Podatek dochodowy od osób fizycznych obejmuje swym
zasięgiem wszystkie dochody osób fizycznych, z wyjątkiem tych uzyskanych z:
- działalności rolniczej (oprócz działów specjalnych produkcji rolnej),
- gospodarki leśnej,
- czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy (np.
paserstwo),
- przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.
- podatek dochodowy od osób prawnych.
Dochody z działalności gospodarczej są w Polsce opodatkowane kilkoma rodzajami
podatków bezpośrednich, w zależności od formy prawnej jednostek gospodarczych oraz
skali ich działalności. Podstawowe znaczenie ma tu jednak podatek dochodowy od osób
prawnych (z ang. CIT - corporate income tax). W 1997 r. z tytułu podatku dochodowego
od osób prawnych wpływy do budżetu państwa wyniosły 13,3 mld zł, co stanowiło 13,4%
ogólnych wpływów podatkowych budżetu państwa. Trzeba zauważyć, że w minionych
latach udział ten zmalał, po części wskutek korzystnych dla podatników zmian przepisów,
ale także wskutek celowego zaniżania przez podatników podstawy wymiaru podatków.
Zarówno teoria podatkowa jak i praktyka potwierdzają, że przedsiębiorcy - min. poprzez
manipulacje kosztami - potrafią skutecznie zmniejszać wykazywany przychód lub dochód.
7. RODZAJE PODATKÓW
Podatek akcyzowy.
Podatek akcyzowy jest rodzajem podatku pośredniego nakładanego na wyroby
konsumpcyjne zwane akcyzowymi, między innymi alkoholowe, tytoniowe, paliwa i
wyroby uznane za luksusowe. Akcyza może sięgać nawet kilkudziesięciu procent ceny
detalicznej. W Polsce dochody budżetowe z tytułu akcyzy stanowią 18%.
Podatek VAT.
Podstawową zasadą obowiązującą w podatku od towarów i usług jest, iż sprzedawca
oblicza podatek należny od dokonanej sprzedaży i odejmuje od niego podatek zapłacony
wcześniej przez dostawców, zawarty w fakturach zakupu. Powstałą różnicę wpłaca do
budżetu, lub otrzymuje zwrot, jeśli podatek zawarty w fakturach jest wyższy od
należnego.
8. CO S
DZISZ O RELACJI MI
DZY WIELKOŚCI
PODATKÓW STANOWI
CY DOCHÓD GMIN, A
ODPROWADZANYCH DO BUDŻETU PAC
STWOWEGO ?.
Uważam, że wysokość podatków stanowiąca dochód gmin jest zdecydowanie zbyt niska
w porównaniu do wielkości podatku odprowadzanego do budżetu państwowego (np. w
przypadku podatku dochodowego od osób
fizycznych budżetowi państwa przypada 85%, a gminom 15%, zaś jeśli chodzi o podatek
dochodowy od osób
prawnych 95% otrzymuje budżet państwa a gminy jedynie 5%). Na tym przykładzie
wyraz
nie widać, że liczba
podatków.
9. CO S
DZISZ O REFORMIE SYSTEMU PODATKOWEGO L. BALCEROWICZA ?
Leszek Balcerowicz jest legendarną postacią związaną nieodłącznie z przejściem Polski
z systemu komunistycznego do wolnego rynku. Plan nazwany jego nazwiskiem wpisał się
na zawsze na karty historii. Wielu młodych ludzi nie pamięta już wielkiego skoku z roku
1990. Sądzę, że proponowany przez Leszka Balcerowicza podatek liniowy polegający na
jednej stawce podatku dla wszystkich, niezależnie od poziomu dochodów jest wspaniałym
pomysłem. Nie występuje tu element progresywności. Choć to system prosty, to bardzo
rzadko jest spotykany i występuje tylko w małej Estonii. Zgłoszoną przez premiera
Leszka Balcerowicza ideę na razie nie traktuję poważnie, ale pochwalam ją. Dziś jest to
tylko hasło - slogan obniżenia podatków ponieważ najniższy podatek wynosi obecnie 19
procent, a podatek liniowy miałby wynosić 18-17%. Proponuję jednak by minister
finansów wziął pod uwagę koszty czekających nas reform, restrukturyzacji przemysłu
związanej z naszymi dążeniami do wejścia do Unii Europejskiej.
Moim zdaniem obecny system podatkowy wyraz
nie odbiega od systemu, jakiego Polska
potrzebuje dla szybkiego rozwoju gospodarki i tworzenia nowych miejsc pracy. Nie
zachęca dostatecznie do zachowań produktywnych, tak potrzebnych w kraju na dorobku.
Ta wada wynika głównie z nadmiernego fiskalizmu, zwłaszcza nadmiernych fiskalnych
obciążeń kosztów pracy, które zniechęcają pracodawców do powiększania zatrudnienia 
najwyższy czas to zmienić.