31. Efekt cieplarniany.
Gazy cieplarniane obecne w atmosferze wywołują tzw. efekt cieplarniany, czyli zjawisko
podwyższenia temperatury powierzchni Ziemi. Obliczono, ze w przypadku nieobecności
atmosfery średnia temperatura na naszej planecie wynosiła by -19ć%C, a nie jak obecnie 14ć%C,
ponieważ promieniowanie emitowane przez Ziemie zostałoby utracone. Atmosfera zakłóca
proces wymiany ciepła poprzez ograniczenie ilości energii cieplnej wypromieniowywanej z
pow. Ziemi i dolnych warstw atmosfery bezpośrednio w przestrzeń kosmiczną. Dzięki temu
atmosfera ziemska utrzymuje równowagę miedzy ilością energii dostarczanej do Ziemi przez
Słonce i odprowadzanej z powierzchni Ziemi, przez co stabilizuje temp. na powierzchni
Ziemi(chroni przed zbyt wysokim nagrzaniem w dzień i zbyt dużym wychłodzeniem w nocy),
stwarzając dogodne warunki do rozwoju żywych organizmów. Należy wiec podkreślić, ze
termin  efekt cieplarniany związany jest z naturalnym pozytywnym zjawiskiem
zachodzącym na Ziemi i to zjawiskiem nieodzownym do istnienia życia na Ziemi.
W znaczenie potocznym  efekt cieplarniany jest kojarzony negatywnie, ze wzrostem
temperatury na pow. Ziemi w ciągu ostatniego stulecia, spowodowanego działalnością
człowieka, zwiększenie w atmosferze ilości gazów cieplarnianych. Bardziej precyzyjnie i
poprawnie to ostatnie zjawisko nazywane jest globalnym ociepleniem.
Tylko niektóre gazy tworzące atmosferę to gazy cieplarniane, nie są nimi główne składniki
atmosfery, takie jak azot, tlen, gazy szlachetne.
Gazy cieplarniane charakteryzują się trwałością i biernością chemiczną, na co wskazuje długi
okres ich przebywania w atmosferze. Część z nich to naturalne składniki atmosfery, zwarte w
niej od najdawniejszych czasów, inne to wytwory działalności człowieka, o czym świadczy
ich brak w atmosferze w czasach przedindustrialnych (CFC-11 i CFC-12 to freony o wzorach
CCl3F i CCl2F2, których stężenie 100 lat temu w atmosferze wynosiło 0).
Gazy CO2, CH4, N2O, O3 troposferyczny, CFC-11 i CFC-12 stanowią 1/3 udziału w efekcie
cieplarnianym, są to gazy pochodzenia antropogenicznego. Pozostałe 2/3 stanowi para wodna,
która jest głównym naturalnym gazem cieplarnianym. Stężenia: CO2 280-380ppm, CH4 0,7-
1,78ppm, N2O 0,27-0,32ppm, O3 0,025-0,034ppm, CFC-11 i CFC-12 0-1,2ppm.
Para wodna jest naturalnym składnikiem atmosfery, którego stężenie wykazuje dużą
zmienność, a działalność człowieka nie wywołuje w sposób istotny zwiększenie jej
zawartości w atmosferze. Para wodna jest elementem naturalnego systemu obiegu wody w
przyrodzie. Zawartość pary wodnej w atmosferze jest regulowany w sposób naturalny 
nadmiar pary wodnej kondensuje w atmosferze i powraca na ziemie w postaci opadu deszczu
lub śniegu. Takiej zdolności nie maja pozostałe antropogeniczne gazy cieplarniane.
Należy zauważyć, ze przy rosnącej temperaturze powietrza na skutek globalnego ocieplenie
może pozostawać w nim więcej wilgoci(pary wodnej), co potęguje efekt globalnego
ocieplenia. Jest to wtórny efekt (dodatnie sprzężenie zwrotne) nazywane efektem
supercieplarnianym.
Czas przebywania w atmosferze jest parametrem opisującym właściwości składników
atmosfery. Cząsteczki o długim czasie przebywania, mogą nagromadzać się w dużych
stężeniach, w porównaniu do cząsteczek o krótkim czasie przebywania. Cząsteczki takie maja
dużo czasu na rozprzestrzenianie się i wymieszanie w atmosferze, przez co ich stężenie jest
podobne we wszystkich miejscach na powierzchni kuli ziemskiej. Tak więc problemy
wynikające ze wzrostu stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze maja charakter globalny,
dotyczący całej społeczności, bez względu na miejsce zamieszkania.