Porozumienia horyzontalne
(porozumienia kooperacyjne)
Jana Plapavová - Latanowicz
Porozumienia horyzontalne
(pojęcie)
" Porozumienia zawarte pomiędzy przedsiębiorstwami
działającymi na tym samym poziomie lub na tych samych
poziomach rynku (tj. z reguły pomiędzy konkurentami)
" Konkurenci rzeczywiści i potencjalni (w razie niewielkiego
wzrostu cen przeprowadziło by dodatkowe konieczne
inwestycje w celu wejścia na rynek właściwy)
" Przykłady sfer, które obejmuje:
 prace badawczo-rozwojowe (B+R)
 produkcja
 zakupy
 komercjalizacja
 standaryzacyjne
Wady i zalety
Może prowadzid do: Może prowadzid do:
" Ustalania cen lub " Podziału ryzyka
wielkości produkcji
" Oszczędności kosztów
" Podziału rynków zbytu
" Dzielenie siÄ™ know-how
" Zwiększenia lub
" Innowacyjności
utrzymania siły rynkowej
(wpływa na ceny,
Dotyczy w szczególności
produkcjÄ™,
MÅšP!
innowacyjnośd,
różnorodnośd i jakośd
produktów)
Ocena porozumieo horyzontalnych
" Wyłączenia grupowe + Oświadczenie Komisji: Wytyczne w sprawie
porozumieo kooperacji horyzontalnej z 2011 r. (2011/C 11/01)
" Podejście ekonomiczne (uwzględnia porozumienia potencjalnie
przynoszące korzyści)
" Podejście analityczne
" Podejście całościowe
 Mogą łączyd różne etapy kooperacji (B+R i wykorzystanie w produkcji,
ale nie integracje produkcji)
" Tzw. alianse strategiczne nie podlegajÄ… wytycznym
" Specyficzne reguły sektorowe: rolnictwo, transport, ubezpieczenia
" Koncentracje podlegają odrębnym przepisom
" Niestosuje siÄ™ do porozumieo o mniejszym znaczeniu (de minimis)
" Możliwe równoległe (nie jednoczesne!) zastosowanie art. 82
" Dotyczy towarów i usług
Podstawowe zasady oceny
" Charakter porozumienia
" Siła rynkowa i struktura rynku
 Indeks HHI (Herfindhal - Hirshman Index)
" Korzyści gospodarcze
" Odpowiedni udział konsumentów w
korzyściach
" Niezbędnośd
" Brak eliminacji konkurencji
Charakter porozumienia
" Porozumienia nie podlegające pod zakaz (zakładając
brak efektu zamknięcia):
 Kooperacja między konkurentami, którzy nie mogą
samodzielnie realizowad projektu lub przedsięwzięcia
objętego kooperacją
 Kooperacja w zakresie działalności, która nie wpływa na
właściwe parametry konkurencji
" Porozumienia, które podlegają pod zakaz (hard-core):
" pomiędzy konkurentami rzeczywistymi lub potencjalnymi
" Porozumienia, które mogą podlegad pod zakaz
" Kooperacja pomiędzy nie-konkurentami
Ocena wg art. 101 ust. 1
" Ograniczenia ze względu na cel
 Badanie faktycznego lub potencjalnego wpływu na
konkurencjÄ™ nie jest konieczne
" Skutki ograniczajÄ…ce konkurencjÄ™
 Skutki faktyczne lub potencjalne
 Zmniejszenie niezależności stron w podejmowaniu
decyzji
Herfindahl - Hirshman Index (HHI)
" Suma indywidualnych, podniesionych do
kwadratu udziałów w rynku
" Poniżej 1000 = niska koncentracja
" Między 1000  1800 = umiarkowana
" Powyżej 1800 = wysoka koncentracja
 Przykład: 30%+25%+25%+20%
 HHI przed kooperacjÄ…: 2550
 HHI po kooperacji pierwszych dwóch: 4050
Korzyści gospodarcze, niezbędnośd,
brak eliminacji konkurencji
1. Oszczędnośd kosztów, wzajemna wymiana
pomysłów i doświadczeo szybsze
wprowadzanie nowych lub ulepszanie
istniejących produktów lub technologii
2. Nie są niezbędne np. klauzule w
porozumieniach B+R wymienione poniżej
jako nie objęte zwolnieniem
3. Np. powstanie lub wzmocnienie pozycji
dominujÄ…cej
Zwolnienia grupowe
" RozporzÄ…dzenie Nr w " RozporzÄ…dzenie Nr
1218/2010 sprawie 1217/2010 w sprawie
stosowania art. 101 ust. stosowania art. 101 ust.
3 TFUE do grup 3 TFUE do grup
porozumieo porozumieo badawczo-
specjalizacyjnych rozwojowych
+ wyjaśnienia w + wyjaśnienia w
Wytycznych Wytycznych
Porozumienia
badawczo  rozwojowe (B+R)
Zakres przedmiotowy zwolnienia grupowego:
" Wspólne prace B+R + wykorzystanie wyników
" Wspólne wykorzystanie wyników
wcześniejszych wspólnych prac B+R
" Wspólne prace B+R z wyłączeniem wspólnego
korzystania z wyników
Nawet jeżeli nie stanowią pierwszoplanowego
przedmiotu porozumienia.
Warunki wyłączenia B+R
" Dostęp do wyników
Okres zastosowania
" Niezależnośd w zakresie
wyłączenia:
wykorzystania (jeżeli
" Konkurenci: do 7 lat
umowa tego nie obejmuje)
trwania jeżeli łączny
" Wspólne korzystanie
udział w rynku poniżej
dotyczy wyników
25%
chronionych prawem
własności intelektualnej lub
know-how, istotnych dla
produktu lub technologii +
postęp gospodarczy.
Porozumienia B+R nie objęte
zwolnieniem
" Ograniczające współpracę B+R z innymi podmiotami poza porozumieniem
bÄ…dz
po zakooczeniu prac objętych porozumieniem
" Zawierające zakaz podważania ważności praw po zakooczeniu prac B+R
" Ograniczające produkcję lub sprzedaż
" Ustalające cenę sprzedaży
" Ograniczenia w zakresie podziału rynku lub klientów po upływie 7 lat od
wprowadzenia produktu na rynek
" Zakazujące prowadzenia biernej sprzedaży (odmowa w razie popytu)
" Zobowiązanie do nieudzielania licencji stronom trzecim w razie jeśli
korzystanie przez przynajmniej jednÄ… ze stron nie jest przewidziane
" Utrudnianie importu równoległego (zwłaszcza poprzez wykonywanie praw
własności intelektualnej)
Pozbawienie przywileju wyłączenia
" Istnienie porozumienia istotnie ogranicza dostęp
stron trzecich do B+R z powodu ograniczonego
potencjału badawczego
" Istnienie porozumienia ogranicza dostęp stron
trzecich do rynku produktów umownych ze względu
na szczególną strukturę podaży
" Bez żadnej obiektywnie ważnej przyczyny strony nie
korzystajÄ… z wyniku prac B+R
" Niema produktów konkurencyjnych
" Istnienie porozumienia eliminuje konkurencjÄ™ w
zakresie prac B+R
Porozumienia specjalizacyjne
Zakres przedmiotowy Próg udziału w rynku
zwolnienia grupowego: uczestników poniżej
20%
" Specjalizacja
jednostronna Nie ma zastosowania:
" Specjalizacja wzajemna " Ustalanie cen
odnośnie różnych
" Ograniczenie produkcji
produktów
lub sprzedaży
" Wspólna produkcja
" Podział rynku lub
klientów
Pozbawienie przywileju wyłączenia
" Porozumienie nie pociąga istotnych efektów
racjonalizacyjnym lub nie ma udziału
konsumentów w korzyściach
" Nie ma skutecznej konkurencji dla produktów
objętych porozumieniem
Ocena porozumieo nie objętych
zwolnieniem grupowym
" Oświadczenie Komisji: Wytyczne w sprawie
porozumieo kooperacji horyzontalnej z 2011 r.
(2011/C 11/01)
" Ocena na podstawie art. 101 ust. 3
" Porozumienia objęte Wytycznymi:
 Produkcyjne (w tym specjalizacyjne)
 O wspólnych zakupach
 Komercjalizacyjne
 Standaryzacyjne
 O ochronie środowiska
Porozumienia produkcyjne
Rodzaje:
1. O wspólnej produkcji
2. Specjalizacyjne (jednostronne lub wzajemne)
3. O podwykonawstwie (wertykalne) zawarte
pomiędzy konkurentami bez przeniesienia
know-how na podwykonawcÄ™
Z przeniesieniem know-how na podwykonawcÄ™  Obwieszczenie
w sprawie oceny porozumieo o podwykonawstwie
Pomiędzy niekonkurentami  Wytyczne wertykalne
Porozumienie o zakupach
Celem jest osiągnięcie wolumenów i rabatów
podobnych do ich większych konkurentów.
1. Wspólnie kontrolowane przedsiębiorstwo
2. Przedsiębiorstwo w którym wiele firm ma
małe udziały
3. W drodze umownego uzgodnienia
4. W luz
niejszej formie kooperacji
Może mied charakter porozumienia wertykalnego (z dostawcami) i
horyzontalnego = stosuje się Wytyczne dot. współpracy horyzontalnej
oraz te dotyczące porozumieo wertykalnych (podwójny standard).
Porozumienie komercjalizacyjne
" Dotyczą kooperacji pomiędzy konkurentami w
zakresie sprzedaży, dystrybucji lub promocji
ich produktów
" Zróżnicowany zakres (od wspólnej sprzedaży
do jednej specyficznej usługi marketingowej
np. reklamy)
" Najważniejsze są wzajemne porozumienia
dystrybucyjne pomiędzy konkurentami
Niewzajemne = stosuje siÄ™ Wytyczne wertykalne
Porozumienie standaryzacyjne
" MajÄ… za cel zdefiniowanie technicznych lub
jakościowych wymagao, z którymi muszą byd
zgodne obecne lub przyszłe parametry
produktu, procesy produkcyjne lub metody.
" Dotyczy także warunków dostępu do znaku
jakości
" Nie dotyczy standardów związanych ze
świadczeniem usług zawodowych (np. zasady
dostępu do wolnych zawodów)
Porozumienie o ochronie środowiska
" Strony wchodzÄ… w te porozumienia celem:
a. Zmniejszenia zanieczyszczeo
b. celów związanych ze środowiskiem (w
szczególności tych związanych z art. 174 TWE)
Mowa o porozumieniach, których głównym celem a nie
ubocznym wynikiem jest zmniejszenie zanieczyszczenia.
Może dotyczyd także standardów surowców lub produkcji (np.
energooszczędnośd).
Np. porozumienie o zasięgu branżowym typu take-back lub
recykling (mogÄ… zawierad elementy wertykalne).
Wymiana informacji
" Dzielenie się danymi przez samych konkurentów lub
pośrednio przez wspólny podmiot lub dostawców czy
detalistów
" Zalety: oszczędzanie kosztów poprzez ograniczenie
zapasów, dla konsumentów zmniejszenie kosztów
poszukiwania i poprawa wyboru (np. informacja o
aktualnych cenach, dane publiczne, dane
uśrednione)
" Wady: zdobycie wiedzy o strategiach rynkowych
konkurentów (ceny przyszłe lub przyszła produkcja,
dane niepubliczne, dane indywidualne)