2012-01-16
Tematyka zajęć
Podstawowe pojęcia rachunku kosztów
Ekonomika budownictwa
Proces inwestycyjno-budowlany a metody
i podstawy szacowania kosztów
dr inż. Agata Czarnigowska
Instytut Budownictwa
Przetargi, rodzaje wynagrodzeń w
Zakład Inżynierii Procesów Budowlanych
budownictwie, zamówienia publiczne
i Inwestycyjnych
pok. 521, tel. wew.4441
Rachunek efektywności inwestycji
[e-mail]
Efekty kształcenia Zajęcia
Wykład 15 h
umiejętności i kompetencje:
Laboratorium 15 h
planowania i monitorowania kosztów
realizacyjnych;
Trzeba będzie popracować w domu!
szacowania efektywności przedsięwzięć
budowlanych;
sporządzania kosztorysów budowlanych.
Literatura Literatura uzupełniająca
Polskie standardy kosztorysowania robót Minasowicz A.: Efektywność i zarządzanie finansami
budowlanych. Stowarzyszenie kosztorysantów w budownictwie, POLTEXT, Warszawa 2009
budowlanych. WACETOB, 2005
Sobańska I. (red.): Rachunkowość w
Janik W., Paz
dzior A.: Zarządzanie finansami spółki przedsiębiorstwie budowlanym. DIFIN, Warszawa
kapitałowej. PWE, Warszawa 2010 2006
Werner A.W.: Proces inwestycyjny dla architektów.
Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa
2007
1
2012-01-16
Któż z was bowiem, chcąc zbudować wieżę,
nie usiądzie najpierw i nie obliczy kosztów,
czy ma na wykończenie,
aby, gdy już położy fundament, a nie może KOSZT, NAKA
AD, WYDATEK
dokończyć,
wszyscy, którzy by to widzieli, nie zaczęli
naśmiewać się z niego,
mówiąc: ten człowiek zaczął budować, a nie
mógł dokończyć.
Ewangelia wg Św. A
ukasza, rozdział 14, 28-30
Nakład Koszt
zużycie czynników produkcji i obrotu
zużycie czynników produkcji i obrotu
w ekonomicznie uzasadnionej ilości,
surowce mineralne, wody, lasy, ziemia, rośliny,
zwierzęta,
wyrażone w jednostkach
praca człowieka, praca maszyn,
pieniężnych
maszyny, budynki, licencje, znaki firmowe, środki
pieniężne&
Wydatek Podejście do kosztu
faktyczne zużycie środków
podejście księgowe
wydatkowanie pieniędzy z rachunku
koszty koszty koszty marno- straty
bankowego lub kasy
utraconych nieproduk produk- traw- losowe
(wypływ pieniędzy) korzyści -cyjne cyjne stwo
z punktu widzenia
ekonomisty
2
2012-01-16
Klasyfikacja kosztów
wg typów działalności Koszty wg sfer działalności
operacyjnej (k.dz. podstawowej, pomocniczej i
Koszty zakupu
koszty zarządu)
Koszty produkcji
inwestycyjnej (lokacyjnej)
Koszty sprzedaży
finansowej (kredyty, pożyczki, obrót papierami
wartościowymi)
socjalnej
Klasyfikacja kosztów Podział na koszty stałe i
w układzie rodzajowym zmienne
Wartość sprzedanych towarów i materiałów,
Zużycie materiałów i energii,
Usługi obce,
Podatki i opłaty,
Wynagrodzenia,
Świadczenia na rzecz pracowników,
Amortyzacja (koszt zużycia majątku
trwałego),
Pozostałe
Klasyfikacja kosztów
w układzie kalkulacyjnym
Cena
KMB Inne KB KRB KW KOZ KS
K. bezpośrednie K. pośrednie
K. przerobu
TKW
Całkowite koszty produkcji
Koszty własne produkcji sprzedanej
3
2012-01-16
Cena Cena
to liczba jednostek pieniężnych
Cenę ustala przedsiębiorca w oparciu o analizę:
jaką płaci nabywca, a dostaje sprzedawca
kosztów (aby różnica między przychodami i
za jednostkę produktu, usługi lub towaru.
kosztami była dodatnia)
Cena to wartość jednostki produktu, usługi lub
popytu i podaży (ile klienci będą skłonni
towaru wyrażona w pieniądzu
zapłacić za towar, produkt, usługę)
działań konkurencji
PROCES INWESTYCYJNO-
BUDOWLANY
Proces inwestycyjno-
Zespół czynności koncepcyjnych,
budowlany
prawnych, projektowych, technicznych&
zmierzających do osiągnięcia celu:
i jego koszty
przekazania do użytkowania przedmiotu
inwestycji  obiektu budowlanego
" ogólny budżet
" pozyskanie z
ródeł finansowania
" przyjęcie metody (systemu) realizacji
" projektowanie
" optymalizacja rozwiązań
" pozyskanie wykonawców
" ostateczny plan kosztów
POCZ
TEK PRAC
" Faza realizacji inwestycji
POMYSA

" budowa
BUDOWA
" Faza studiów i analiz: " kontrola realizacji umów z
wykonawcami/dostawcami
" potrzeby i oczekiwania inwestora
EKSPERTYZY " zestawienie możliwych rozwiązań ZAKOC
CZENIE PRAC
" studia opłacalności i analiza
" Rozliczenie inwestycji
NABYCIE GRUNTU
uwarunkowań lokalnych
POZWOLENIA " rozliczenia z wykonawcami
" określenie standardów obiektu i
" obsługa gwarancji i rękojmi
kosztów (inwestycyjnych i
WYPOSAŻENIE
użytkowania)
" &
PROJEKTY REMONTY
DECYZJA INWESTORA
POCZ
TEK UŻYTKOWANIA
" Faza przygotowania
" Faza użytkowania
UTRZYMANIE
inwestycji
KOSZTY ZBYCIA
" Likwidacja
4
2012-01-16
Szacowanie a planowanie
CZAS
PLANO PROJEKTO- BUDOWA UŻYTKOWANIE
WANIE WANIE
?
Skumulowane koszty w związku z inwestycją
Szacowanie a planowanie JAK OSZACOWAĆ KOSZTY?
przedsięwzięcia budowlane 
Szacowanie  na wątłych
każde jest wyjątkowe
podstawach, lecz wynik jest
podstawą decyzji
różne warunki
różni ludzie
Planowanie  ustalamy budżet (plan)
i go realizujemy (tak organizujemy i
różna pogoda
projektujemy, by został dotrzymany)
różne przepisy
różne metody
Oszacowanie powinno być Szacowanie/planowanie
bliskie temu, co  się okaże kosztów
Niepewność  doliczamy rezerwę
Niezależnie od metody, koszty należy
traktować jako wartości losowe
Duża rezerwa - uśpiona czujność
Dokładność rośnie z zaawansowaniem
planów i projektów (coraz więcej wiemy
o tym, czego koszty obliczamy)
5
2012-01-16
Metody szacowania kosztów
JAK OSZACOWAĆ KOSZTY?
Dokładność
ocena ekspercka
oszacowania
szacowanie poprzez analogię
modelowanie parametryczne i
nieparametryczne
kosztorysowanie szczegółowe
Koszt
oszacowania
Metody szacowania kosztów
Ocena ekspercka Przez analogię
Zapytać kogoś doświadczonego
Wez
podobną budowę (lub kilka) o
Pojedynczy ekspert może się bardzo pomylić,
znanym koszcie
dlatego uśrednia się oceny wielu ekspertów
Dopasuj koszty do swojej sytuacji
albo zaprasza się ich do dyskusji i ustalenia
wspólnego stanowiska
Wymaga wiedzy o kosztach różnego
Dokładność oszacowania rzędu 15-20%
typu przedsięwzięć (bazy danych)
zapewnia udział około 70 ekspertów*
Metoda droga
* Ktoś to zbadał doświadczalnie w Anglii, prosząc wielu ekspertów o wycenę tego
samego obiektu
Modelowanie
Modelowanie parametryczne
nieparametryczne
Wez
dużo podobnych budów o znanych kosztach
Wez
dużo budów o znanych kosztach
Przeprowadz
analizy, od czego zależą koszty
Zastosuj np. algorytmy sieci neuronowych do
Opracuj wzór matematyczny
określenia zależności między cechami budowy a
Wystarczy podstawić do wzoru wartości
jej kosztem
odpowiednich zmiennych
Gotową, przetestowaną sieć używaj do
np. powierzchnia, kubatura
szacowania kosztu nowych budów
złożoność projektu, innowacyjność, stopień
zdefiniowania wymogów klienta
6
2012-01-16
Kosztorysowanie
Modele parametryczne i
szczegółowe
nieparametryczne
Gdy szczegóły są już znane (projekt, specyfikacje)
wymagają mnóstwa przedsięwzięć wejściowych
Rozłożenie zadania na  najmniejsze składowe -
wymagają przetestowania na wielu projektach
roboty
zweryfikowane modele są bardzo użyteczne
Obliczenie kosztów bezpośrednich
Doliczenie kosztów pośrednich i zysku
Metoda bardzo pracochłonna,
Obliczenia mogą być wykorzystane w przyszłości (w
metodach  przez analogię )
It is better to be
approximately correct
than to be precisely wrong Modele kosztowe
Hicks D.T. (1992) Activity-based costing
według momentu analizy
for small and mid-sized businesses: An
i stopnia szczegółowości
implementation Guide, John Wiley&Sons,
New York
(stopnia scalenia)
Wstępne oszacowanie
Modele kosztowe? (inwestor)
Zgrubny podział:
Oszacowania kosztowe
Koszt pozyskania działki
Budżety
Przygotowanie terenu
Kosztorysy
Budowa obiektów podstawowych
Zagospodarowanie terenu i ob. pomocnicze
Wyposażenie
Przygotowanie, projektowanie, obsługa
inwestorska, rozruch i szkolenia
7
2012-01-16
Koszty budowy w fazie projektowania
(inwestor, projektant) Przed realizacją (wykonawca)
Podział obiektu na elementy: Koszty procesów budowlanych:
Roboty ziemne
Fundamenty
Roboty fundamentowe
Ściany, stropy, dach (konstr.)
Pozost. roboty stanu zerowego
Elewacje Roboty związane w wykonaniem konstrukcji
nadziemia
Wykończenie
Itd.  zwykle w podziale na rodzaje robót (murarskie,
Instalacje
montażowe, żeelbetowe, & )
& (procesowo)
& (produktowo)
PRZERWA
8