III. Procesy egzogeniczne kształtuja� oblicze Ziemi
1. Podane procesy przyporza�dkuj wywołuja�cym je siłom zewne�trznym lub wewne�trznym.
trze�sienie ziemi erupcja wulkanu
erozja rzeczna gejzery
wietrzenie skał tworzenie sie� skał
spływy mas błotnych fałdowanie łan�cucho�wgo�rskich
powstawanie wydm abrazja brzegu morskiego
wyste�powanie cieplic tworzenie sie� jaskin�

a. siły wewne�trzne: .....................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................


b. siły zewne�trzne: ......................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................


2. Na podstawie opisu rozpoznaj rodzaj wietrzenia.
a. Kruszenie i rozpad skał naste�puja�ce pod wpływem zmian temperatury to wietrzenie
.............................................................................


b. Proces, w wyniku kto�rego zmienia sie� skład chemiczny skał to wietrzenie
.............................................................................


c. Rozkruszanie skał oraz zmiana ich składu chemicznego na skutek działalnos�ci ros�lin i
zwierza�t to wietrzenie .............................................................................
3. Gołoborza sa� efektem wietrzenia mrozowego i powstały w warunkach mroz�nego klimatu
peryglacjalnego w plejstocenie. Wymien� trzy obszary w Polsce, gdzie wyste�puja� takie
rumowiska skalne.
a. .............................................................................
b. .............................................................................
c. .............................................................................
4. Ruchy grawitacyjne mas skalnych to odprowadzanie zwietrzeliny pod wpływem siły
cie�z�kos�ci. Wyro��zniamy ro��zne rodzaje rucho�w grawitacyjnych. Do podanych rodzajo�w rucho
�w dopisz przykłady.
Rodzaje rucho�w grawitacyjnych mas
skalnych
Przykłady zaobserwowane w s�rodowisku
a. obrywanie
b. odpadanie
c. osuwanie

1

LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright #
2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl



5. Dopisz nazwe� procesu egzogenicznego, do kto�rego odnosza� sie� wszystkie wymienione
nazwy:
a. hydroliza, uwe�glanowienie, utlenianie, uwadnianie, rozpuszczanie .......................................................
b. obryw, spływ, spełzywanie, spłukiwanie, odpadanie .......................................................................................
c. deflacja, saltacja, toczenie, przesuwanie, korazja .............................................................................................
6. Zwietrzelina pod wpływem siły cie�z�kos�ci przemieszcza sie� w do�ł. Wymien� trzy procesy
nalez�a�ce do grawitacyjnych rucho�w masowych, kto�re rozpoznajesz na przedstawionym
rysunku.
a. ....................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
b. ....................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
c. ....................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
7. Uzupełnij zdania.
a. Proces ....................................... skał przez wody w obecnos�ci CO2 to proces ....................................................
b. Szczego�lnie podatne na proces krasowienia sa� skały wapienne oraz ....................................... i
....................................... , a w mniejszym stopniu ....................................... i .......................................
c. Urozmaicona rzez�ba na powierzchni terenu jest charakterystyczna dla krasu
....................................... , a wyste�powanie jaskin�, korytarzy i grot cechuje kras .......................................
8. W teks�cie opisuja�cym procesy i formy krasowe podkres�l błe�dy i popraw je.
Warto wiedziec�, co dzieje sie� z woda� opadowa�, kto�ra spadnie na obszar zbudowany z wapieni.
Woda ta pobiera dwutlenek siarki z powietrza, przez co moz�e rozpuszczac� wapienie. Cze�sto
wymywa bruzdy ułoz�one zgodnie z linia� spływu wody, tworza�c mogoty, pomie�dzy kto�rymi
powstaja�z�ebra skalne. W miejscu, w kto�rym woda intensywnie rozpuszcza wapien�, tworzy sie�
wzniesienie nazwane od kształtu, kto�ry przyjmuje, lejkiem krasowym. Gdy poła�czy sie� wiele
lejko�w krasowych, powstaja� rozległe zagłe�bienia, zwane polja. Uwały sa� to natomiast kotliny
powstałe w wyniku długotrwałych i intensywnych proceso�w krasowych. Osia�gaja� one
znaczne rozmiary, moga� zajmowac� powierzchnie� dochodza�ca� nawet do 200 km2.
na podst. J. Kop i inni, Geografia. Podre�cznik, cze�s�c� I
2
LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl

9. Na podstawie zamieszczonego rysunku opisz procesy zachodza�ce na stoku i u jego
podno�z�
a pod wpływem wo�d płyna�cych.
10. Działalnos�c� rzez�botwo�rcza rzek przebiega inaczej w kaz�dym jej odcinku. Dopisz nazwe
� biegu rzeki, w kto�rym dominuje podany rodzaj działalnos�ci.
Rodzaj działalnos�ci Bieg rzeki
a. erozja wgłe�bna
b. erozja boczna
11. Korzystaja�c z rysunku, opisz kro�tko warunki, w kto�rych dochodzi do erozji wstecznej.
12. Na podstawie opisu rozpoznaj rodzaj ujs�cia rzeki.
a. Duz�a głe�bokos�c� zbiornika wodnego, do kto�rego rzeka uchodzi oraz oddziaływanie silnych
pływo�w morskich i pra�do�w przybrzez�nych tworzy ujs�cie zwane .............................................................
b. Materiał niesiony przez rzeke� nie jest zabierany przez morze, gdy jest ono płytkie, spokojne,
bez pra�do�w przybrzez�nych i powstaje wo�wczas ujs�cie zwane ..................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
3
LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright # 2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl

13. Na kaz�dej z wymienionych pustyn� przewaz�a inny rodzaj działalnos�ci wiatru. Przyporza
�dkuj typom pustyn� dominuja�cy na nich rodzaj działalnos�ci eolicznej: niszczenie,
transport, akumulacja.
Typy pustyn� Rodzaj działalnos�ci
a. skalista
b. piaszczysta

14. Do podanych nazw pustyn� dopasuj pan�stwa, w kto�rych sie� one znajduja�.
Pan�stwa: Stany Zjednoczone, Namibia, Angola, Indie, Australia, Irak

Nazwa pustyni Pan�stwo
a. Pustynia Simpsona
b. Pustynia Thar
c. Pustynia Namib

15. Wymienione pustynie przyporza�dkuj kontynentom, na kto�rych sie� znajduja�.
Nazwy pustyn�: Tanami, Takla Makan, Wielka Pustynia Wiktorii, Nubijska, Gibsona,
Namib, Simpsona, Lota, Kalahari, Wielka Pustynia Piaszczysta, Libijska, Kara-Kum,
Syryjska, Ałaszan, Arabska

Kontynent Pustynia
a. Afryka
b. Azja
c. Australia

16. Korzystaja�c z rysunku, opisz trzy kolejne etapy powstawania jeziora przybrzez�nego
o genezie mierzejowo-zalewowej.
a. .............................................................................................................................................................................................................
b. .............................................................................................................................................................................................................
c. .............................................................................................................................................................................................................
4

LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright #
2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl



17. Oznacz litera� P zdania prawdziwe, a litera� B zdania błe�dne.
a. Do wysokich wybrzez�y morskich zaliczamy wybrzez�a klifowe, riasowe, dalmatyn�skie i fiordowe
.............
b. Niskie wybrzez�a morskie sa� niszczone przez fale morza ..............
18. Przyporza�dkuj rysunkom nazwy typo�w wybrzez�
y: 1. szkierowe, 2. dalmatyn�skie,
3. fiordowe, 4. riasowe, 5. mierzejowo-zalewowe
19. Zaro�wno w czasie działalnos�ci la�dolodo�w, jak i lodowco�wgo�rskich tworzyły sie�moreny.
Wymien� moreny wykształcone przez:
a. la�dolo�d: .........................................................................................................................................................................................
b. lodowiec go�rski: ......................................................................................................................................................................
20. Oznacz litera� P zdania prawdziwe, a litera� B błe�dne.
a. W czasie topnienia la�dolo�d pozostawiał w miejscach dłuz�szego postoju formy morenowe
.............


b. Moreny czołowe to pago�ry o małych wysokos�ciach wzgle�dnych, dlatego obszary ich wyste
�powania charakteryzuja� sie� monotonnos�cia� krajobrazu .............
c. Krajobraz Polski na znacznym obszarze powstawał w wyniku działalnos�ci la�dolodo�w plejstocen
�skich i wo�d z nich spływaja�cych .............
5

LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright #
2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl



21. Rzez�ba polodowcowa zasadniczo ro��zni sie� w zalez�nos�ci od czasu, kto�ry mina�ł od
momentu jej utworzenia. Podaj dwie cechy ro��znia�ce rzez�be� staroglacjalna� od młodoglacjalnej.
a. .............................................................................................................................................................................................................
b. .............................................................................................................................................................................................................
22. Jedna� z cze�s�ciej wyste�puja�cych form polodowcowych sa� jeziora. Podaj po trzy cechy
jeziora morenowego i jeziora zastoiskowego.
a. jezioro morenowe b. jezioro zastoiskowe

23. Na przedpolu lodowca podczas dłuz�szych jego postojo�w wody wypływaja�ce z lodowca
usypywały rozległe pola sandrowe. Wymien� trzy cechy sandro�w.
a. .............................................................................................................................................................................................................
b. .............................................................................................................................................................................................................
c. .............................................................................................................................................................................................................
24. W klimacie peryglacjalnym na przedpolu zanikaja�cego la�dolodu miało miejsce wiele
proceso�w: akumulacyjna działalnos��cwiatru, wietrzenie mrozowe, spływy błotne. Do podanych
obszaro�w dopisz zachodza�ce na nich procesy.
Obszary wyste�powania proceso�w
peryglacjalnych
Procesy
a. Wzgo�rza Trzebnickie, Wzgo�rza Dalkowskie,
Wzniesienia Z�arskie
b. Go�ry S�wie�tokrzyskie, Tatry, Karkonosze

25. W wymienionych grupach okres�len� wskaz� element, kto�ry nie pasuje do pozostałych.
a. kanion, spełzywanie, kaptaz�, meander, delta
b. ponor, mogot, estuarium, uwał, stalagnat
c. oz, kem, sandr, muton, polje
6

LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright #
2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl



Modele poprawnych odpowiedzi
do testo�w

III. PROCESY EGZOGENICZNE KSZTAŁTUJA� OBLICZE ZIEMI
Nr
zad.
Prawidłowa odpowiedz� Nazwa sprawdzanej umieje�tnos�ci Poziom
wymagan�
Kat.
takson.
1. a. trze�sienie ziemi, wyste�powanie cieplic,
erupcja wulkanu, gejzery, tworzenie sie�
skał magmowych, fałdowanie łan�cucho�w
go�rskich;
b. erozja rzeczna, wietrzenie skał, spływy
mas błotnych, powstawanie wydm, abrazja
brzegu morskiego, tworzenie sie� jaskin
�
Znajomos�c� fakto�w, poje�c� , zalez�nos�ci,
prawidłowos�ci i teorii niezbe�dnych do
zrozumienia i przedstawienia zdarzen� ,
zjawisk i proceso�w w zakresie geografii
fizycznej
P B
2. a. fizyczne
b. chemiczne
c. organiczne (biologiczne)
jw. P B
3. a. Go�ry S�wie�tokrzyskie
b. Karkonosze
c. Tatry
jw. P A
4. a. pojedyncze oberwanie bloku skalnego,
np. oberwanie klifu;
b. odpadanie okrucho�w skalnych na stokach
go�rskich, np. wzdłuz� budowanych
autostrad;
c. zsuwanie sie�wdo�ł warstwy zwietrzeliny
przesyconej woda� opadowa�, np.
po ulewnych deszczach
Wyjas�nianie i ocenianie przebiegu oraz
konsekwencji zjawisk i proceso�w przyrodniczych
P C
5. a. wietrzenie chemiczne;
b. grawitacyjne ruchy masowe;
c. działalnos�c� wiatru
eoliczna
jw. P C
6. obrywanie,
odpadanie,
osuwanie zwietrzeliny,
usypywanie blokowiska skalnego
Korzystanie z ro�z�
nych z�ro�deł informacji
w celu odczytywania, interpretowania i
przetwarzania informacji zapisanych w
postaci mapy, tekstu, tabel, wykreso�w,
fotografii, modeli i schemato�w
P C
7. a. rozpuszczania, krasowy;
b. sole i gipsy, dolomity i margle;
c. powierzchniowego, podziemny
Znajomos�c� fakto�w, poje�c�,zalez�nos�ci, prawidłowos
�ciiteoriiniezbe�dnych do zrozumienia
i przedstawienia zdarzen�,zjawisk i
proceso�w w zakresie geografii fizycznej
P B
8. dwutlenek siarki
powinno byc� dwutlenek
we�gla;
mogoty
powinno byc� z�
łobki;
obniz�enie
powinno byc� wzniesienie;
polja
winno byc� uwały;
uwały
winno byc� polja
Znajomos�c� fakto�w, poje�c� , zalez�nos�ci,
prawidłowos�ci i teorii niezbe�dnych do
zrozumienia i przedstawienia zdarzen� ,
zjawisk i proceso�w w zakresie geografii
fizycznej
P B
9. W wyz�szych partiach stoku zachodzi
proces erozji i tworzy sie� bruzda erozyjna,
z kto�rej wykształci sie� dolina rzeczna;
U podno�z�
a stoku naste�puje proces akumulacji
materiału, tworzy sie�stoz�ek napływowy.
Wyjas�nianie i ocenianie przebiegu oraz
konsekwencji zjawisk i proceso�w przyrodniczych
P C

7


LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright #
2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl



Nr
zad.
Prawidłowa odpowiedz� Nazwa sprawdzanej umieje�tnos�ci Poziom
wymagan�
Kat.
takson.
10. a. bieg go�rny
b. bieg s�rodkowy
Znajomos�c� fakto�w, poje�c� , zalez�nos�ci,
prawidłowos�ci i teorii niezbe�dnych do
zrozumienia i przedstawienia zdarzen� ,
zjawisk i proceso�w w zakresie geografii
fizycznej
P B
11. Obszar zbudowany jest z wyste�puja�cych
na przemian skał mało i bardzo odpornych
na procesy niszczenia;
Skały mało odporne sa� szybciej niszczone
przez wode� i tworza�sie� kotły eworsyjne,
a ich pogłe�bianie prowadzi do cofania sie�
progo�w skalnych (erozja wsteczna).
Wyjas�nianie i ocenianie przebiegu oraz
konsekwencji zjawisk i proceso�w przyrodniczych
PP D
12. a. estuarium
b. delta
Znajomos�c� fakto�w, poje�c� , zalez�nos�ci,
prawidłowos�ci i teorii niezbe�dnych do
zrozumienia i przedstawienia zdarzen� ,
zjawisk i proceso�w w zakresie geografii
fizycznej
P B
13. a. niszczenie;
b. transport i akumulacja
jw. P C
14. a. Australia
b. Indie
c. Namibia
jw. P A
15. a. Arabska, Nubijska, Kalahari, Namib,
Libijska
b. Kara-kum, Lota, Takla Makan, Ałaszan,
Syryjska
c. Gibsona, Wielka Pustynia Wiktorii,
Wielka Pustynia Piaszczysta, Simpsona,
Tanami
jw. P B
16. a. Pra�dy przybrzez�ne przynosza� osady,
kto�re usypuja�przy wejs�ciu do zatoki
piaszczysty wał nazywany kosa� lub mierzeja
�;
b. Mierzeja stopniowo odcina od morza
zatoke�, tworza�c zalew;
c. Mierzeja całkowicie zamyka zalew,
tworzy sie� jezioro.
Wyjas�nianie i ocenianie przebiegu oraz
konsekwencji zjawisk i proceso�w przyrodniczych
P C
17. a. P, b. B jw. P B
18. A
2, B
4, C
3, D
1 Korzystanie z ro�z�
nych z�ro�deł informacji
w celu odczytywania, interpretowania
i przetwarzania informacji zapisanych w
postaci mapy, tekstu, tabel, wykreso�w,
fotografii, modeli i schemato�w
P C
19. a. morena czołowa i denna
b. morena czołowa, denna, boczna,
s�rodkowa i wewne�trzna
Znajomos�c� fakto�w, poje�c�,zalez�nos�ci, prawidłowos
�ci i teorii niezbe�dnych do zrozumienia
i przedstawienia zdarzen�,zjawisk i
proceso�w w zakresie geografii fizycznej
P A
20. a. P, b. B, c. P jw. P A
21. a. Rzez�ba staroglacjalna powstała w naste
�pstwie starszych zlodowacen�,wiele
form utworzonych przez la�dolo�d uległo
zniszczeniu (w wyniku po�z�niejszych proceso
�w egzogenicznych).
Wyjas�nianie i ocenianie przebiegu oraz
konsekwencji zjawisk i proceso�w przyrodniczych
P C

8

LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright #
2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl



Nr
zad.
Prawidłowa odpowiedz� Nazwa sprawdzanej umieje�tnos�ci Poziom
wymagan�
Kat.
takson.
b. Rzez�ba młodoglacjalna wyste�puje na
obszarze ostatniego zlodowacenia i cechuje
ja� wyste�powanie wszystkich form
polodowcowych (glacjalnych, fluwioglacjalnych),
kto�re sa� wyraz�nie zachowane.
22. a. Powstawały w misach pomie�dzy pago�-
rami morenowymi w czasie postojo�wla�dolodu;
sa� rozległe, niezbyt głe�bokie;
b. Tworzyły sie�mie�dzy czołem la�dolodu a
pradolina�; powstawały na obszarach o
utrudnionym okresowo zatamowanym
odpływie wody; sa� małe, płytkie; szybko
ulegaja�ce eutrofizacji.
jw. PP C
23. a. Pola sandrowe maja� kształt stoz�ko�w;
b. Sa� rozległe i płaskie;
c. Materiał je buduja�cy jest wyselekcjonowany
(grubszy przy czole lodowca).
jw. PP B
24. a. spływy błotne;
b. wietrzenie mrozowe
Korzystanie z ro�z�
nych z�ro�deł informacji
w celu odczytywania, interpretowania
i przetwarzania informacji zapisanych w
postaci mapy, tekstu, tabel, wykreso�w,
fotografii, modeli i schemato�w
PP C
25. a. spełzywanie
b. estuarium
c. polje
Znajomos�c� fakto�w, poje�c� , zalez�nos�ci,
prawidłowos�ci i teorii niezbe�dnych do
zrozumienia i przedstawienia zdarzen� ,
zjawisk i proceso�w w zakresie geografii
fizycznej
P B

9


LICEUM
TESTY DLA CIEBIE
publikacja internetowa
Geografia, 2. semestr nauki
Marianna Bugdał, Barbara Kłos
Copyright #
2004 by Wydawnictwo Szkolne PWN
www.egzaminyszkolne.pl