Sterownik PLC Alpha2
Podstawy użytkowania IDE
Sterowniki PLC zwykle kojarzone są z drogimi urządze-
niami do zastosowania w przemyśle. Oczywiście, są
wśród nich i takie, jednak dzięki zdobyczom współczesnej
elektroniki, ceny i tych urządzeń są coraz to niższe,
i częstokroć opłaca się je stosować w aplikacjach, dla
których dawniej tańsze było wykonanie specjalizowanego
sterownika w oparciu o mikrokontroler.
Fot. 1. Wygląd sterownika Mitsubishi Alpha 2
typu AL2-10MR-D
Sterownik Alpha 2 firmy Mitsubishi określany jest
sterownik AL2-10MR-D, jednak potencjalny użytkow-
przez samego producenta jako Simple Application
nik może również wybrać jedną z dwóch innych wer-
Controller. Wersja sterownika, na bazie której po- sji: AL2-14MR (8 wejść/6 wyjść) lub AL2-24MR (15
wstał ten kurs programowania, ma 4 wyjścia prze- wejść/9 wyjść). Każdy ze sterowników produkowany
kaz
nikowe, 6 wejść mogących pełnić funkcję analo- jest w wersji zasilanej napięciem 100...230 V AC (-A)
gowych lub cyfrowych. Jego wygląd przedstawiono
lub 24 V DC (-D).
na fot. 1. Jest to najczęściej stosowany przeze mnie
Aby uniknąć nieporozumień omawiając sygnały wej-
w prostych aplikacjach PLC.
ścia/wyjścia, należy wspomnieć o jednej cesze ste-
Już na pierwszy rzut oka produkt sprawia bardzo
rowników Alpha 2. Otóż żaden ze sterowników zasi-
dobre wrażenie: solidna, wykonana z ABS obudowa,
lanych prądem przemiennym (z literą  A) nie ma
zaciski śrubowe, wyświetlacz i prosta klawiatura
wejść analogowych. Wersje zasilane prądem stałym
umożliwiająca poruszanie się po menu użytkownika.
(z literą  D) mają wejścia napięciowe 0...10 V DC
Pod zaślepką ukryte jest gniazdo służące do podłą- o rozdzielczości 9 bitów (20 mV), z czasem konwersji
czenia adaptera, dzięki któremu można zaprogramo- A/C 8 ms. Wszystkie sterowniki mają wyjścia prze-
wać Alfę.
kaz
nikowe, a opisywany przez nas AL2-10MR-D
Sterownik produkowany jest w trzech wersjach, róż- może przełączać prąd o maksymalnym natężeniu
niących się pomiędzy sobą liczbą wejść/wyjść cyfro- 8 A, natomiast minimalna moc przełączana to
wych oraz możliwością podłączenia dodatkowych
50 mW. Maksymalne przełączane napięcie to
modułów rozszerzeń i dostępnością portu szerego- 250 V AC lub 30 V DC. Tylko moduł rozszerzeń
wego do podłączenia modemu. Jak wspomniałem
o nazwie AL2-4ET, dołączany do wyższych modeli
wcześniej, najczęściej stosuję najprostszy i najtańszy
(AL2-14 i AL2-24), ma odizolowane galwanicznie
1 z 11
wyjścia tranzystorowe, przy pomocy których można
Tab. 1. Zestawienie sterowników z serii Alpha2
Typ
sterować np. modułem falownika. Orientację
sterownika
w typach sterowników ułatwi tab. 1.
Jak wspomniano wcześniej,  Alfa ma wyświetlacz
Funkcjo-
LCD, którego można użyć do wyświetlania komunika-
nalnośd
tów przeznaczonych dla użytkownika. Mogą to być
Wejścia 10 10 14 14 24 24
/Wyjścia
informacje o stanie bieżącym, o stanach alarmowych,
Wejścia 6 6 8 8 15 15
wartości zadane i bieżące liczników czy timerów,
2-stanowe
wielkości analogowe. Ekran jest podświetlany i ma Wejścia ana- - 6 - 8 - 15
logowe
4 linie po 12 znaków. Jeśli dodamy do tego możliwo-
Wyjścia 4 4 6 6 9 9
ści przewijania komunikatów, to LCD jest zupełnie
2-stanowe
Port adaptera - - Tak Tak Tak Tak
wystarczający w prostych aplikacjach. Z ekranem
modemu
LCD wiąże się ciekawa funkcjonalność, a mianowicie
Karty Tak Tak Tak Tak
oprogramowanie sterownika może przesłać zawar- rozszerzeń
tość ekranu w postaci komunikatu SMS. I w tym
miejscu jedna bardzo ważna uwaga: jeśli sterownik
Zasilanie
musi komunikować się z otoczeniem przez modem,
to AL2-10MR nie nadaje się do tego celu, ponieważ
nie ma on portu służącego do podłączenia adaptera
modemu.
pisze się jedynie w postaci graficznej: zadaniem pro-
gramisty jest odpowiednie ułożenie i połączenie ze
Oprogramowanie AL-PCS/WIN-E
sobą bloków funkcjonalnych. Tworzenie programu
Do pisania programów dla sterownika służy IDE
nieco przypomina zajęcia z podstaw techniki cyfro-
o bardzo ciekawych możliwościach. Jest to nie tylko
rodzaj kompilatora, ale również kompletne środowi- wej. Gdy utyskiwałem na brak tych mechanizmów, to
pewien kolega programista powiedział  dinozaury też
sku umożliwiające tak symulację, jak i uruchomianie
oraz monitoring programu w rzeczywistym środowi- chciały być sobą i co? . Faktycznie, świat dąży ku
uproszczeniom i zapewne taki sposób programowa-
sku jego pracy. Programista może obserwować
nia już wkrótce będzie obowiązującym. Ten trend
pobudzenia, sygnały wewnętrzne, pracę liczników
widoczny jest zarówno w kompilatorach dla kompute-
oraz wszystkich układów wewnętrznych, jak również
rów PC, jak i mikrokontrolerów.
sygnały wyjściowe i wyświetlacz użytkownika.
Programista ma do dyspozycji szereg gotowych
Niektórym użytkownikom mającym pewne  stare
funkcji, dzięki czemu proste programy użytkowe mo-
nawyki programowania (jak autor artykułu...), może
gą z powodzeniem być tworzone również przez oso-
przeszkadzać brak możliwości pisania programu
by nieznające metod programowania. Oprócz tego,
w języku STL (albo innym tekstowym) lub
bardziej zaawansowani użytkownicy mogą tworzyć
programowania w postaci tzw. drabinek, ponieważ
własne funkcje  dodawać własne bloki do już istnie-
programy dla  Alfy
2 z 11
AL2-10MR-A
AL2-10MR-D
AL2-14MR-A
AL2-14MR-D
AL2-24MR-A
AL2-24MR-D
PT i AL2-TC
AC
PT i AL2-TC
AC
AC
24 V DC
Tylko AL2-
24 V DC
24 V DC
100& 230 V
Tylko AL2-
100& 230 V
100& 230 V
stronie bloku umieszczany jest
na niebieskim tle napis  CL .
W ten sposób oznaczane jest
wejście zerowania np. licznika.
W związku z tym, że dla po-
trzeb tego artykułu przyjęto
zasadę nauki przez przykłady
programów użytkowych, to
w dalszej części kursu zajmie-
my się opisami poszczególnych
bloków i ich cech użytkowych.
Wyżej podano podstawowe
informacje, które pozwalają
tylko jako tako orientować się w
symbolice wprowadzonej przez
producenta.
Rys. 3. Różnice w grubościach linii połączeń bitowych (cienkie) i liczbowych
Po lewej stronie ekranu
(grube)
umieszczony jest pasek
(rys. 4) narzędziowy umożli-
jących. Dokumentacja producenta podaje również, że
wiający narysowanie schematu. Wybranie przycisku
funkcje można pisać np. w języku C (np. zaawanso-
w górnej części paska napisu: IN, FUNC, LOGIC,
wane procedury obsługi komunikacji w sieci), jednak
OUT, USER, powoduje wyświetlenie odpowiednio:
owa funkcjonalność, mimo iż bardzo ciekawa, prze-
symboli wejść, bloków funkcyjnych, funktorów logicz-
rasta chyba wymagania większości potencjalnych
nych, symboli wyjść, funkcji użytkownika. Na ekranie
użytkowników.
wyświetlana jest tylko niewielka część listy dostęp-
Bloki mogą mieć wejścia i wyjścia sygnałów
nych funkcji czy opcji, jej przesuwanie umożliwiają
w postaci liczbowej (liczby integer, z zakresu -
umieszczone poniżej symbole strzałek i suwak. Bez-
32767...+32768) lub bitowej. Wejścia umieszczane
pośrednio pod nimi umieszczono przycisk (trzy brą-
są po lewej stronie bloku, natomiast wyjścia po pra-
zowe, połączone ze sobą kwadraty), po którego naci-
wej. Dodatkowo symbolizują je strzałki skierowane,
śnięciu IDE przechodzi do trybu rysowania połączeń.
odpowiednio,  do lub  od bloku. Ani bloczków, ani
Bloki można łączyć ze sobą na dwa sposoby: klikając
funktorów nie można obracać, więc opisana wyżej
na wejściu/wyjściu z
ródłowym i docelowym oraz
reguła jest zawsze prawdziwa. W symbolach wejść
techniką drag&drop. W przypadku niezgodności typu
i wyjść bitowych znak  > umieszczany jest na tle
wejścia z wyjściem na ekranie natychmiast zostanie
szaroniebieskim, natomiast w liczbowych  na zielo-
wyświetlony odpowiedni komunikat.
nym. Różnicę widać również po połączeniu bloków:
Osobom przyzwyczajonym do programów  edytorów
połączenia wiodące bity prowadzone są cienką linią,
schematów urządzeń elektronicznych, mogą prze-
natomiast liczby  grubą (rys. 3). Czasami po lewej
3 z 11
szkadzać skromne funkcje edycji połączeń oraz dale- gramu do innego sterownika, nie jest ona potrzebna.
ko posunięta automatyza- Wówczas można posłużyć się kasetą EEPROM,
cja. Czasami po prostu nie
można odpowiednio czy-
telnie i estetycznie popro-
wadzić linii. Owszem, nie
ma to żadnego znaczenia
dla kompilatora i pewnie
w żaden sposób nie wpły-
wa na optymalizację kodu
wynikowego, ale wygląd
i czytelność schematu są
ważne dla człowieka 
Rys. 5. Wybór modelu sterownika
programisty, który musi
dzięki której nie jest konieczne taszczenie ze sobą
orientować się w tym gąsz-
komputera, kabli połączeniowych itp.
czu połączeń.
Program AL-PCS (podczas pisania artykułu była to
Do przesłania skompilowa-
wersja 2.60) pracuje pod kontrolą środowiska Win-
nego programu  Alfy służy
dows, w tym również Windows Vista. Nie sprawia mu
specjalny adapter  przej-
też żadnego problemu współpraca z adapterami
ściówka pomiędzy portem
USB/RS232. Numer portu COM, do którego podłą-
szeregowym RS232 kom-
Rys. 4. Pasek narzę-
czony jest adapter sterownika ustawia się
dziowy z zasobni- putera PC, a sterownikiem.
w konfiguracji (menu Com -> Configuration).
kiem funkcji
Kabel nosi oznaczenie AL-
Program przesyłany jest do sterownika po wybraniu
232CAB (fot. 2) i można go nabyć jako akcesorium
opcji Controller -> Write to Controller. Oprócz tego,
dodatkowe.
menu Controller umożliwia weryfikację i odczyt pro-
Mimo iż ten adapter tak jakby dodaje do sterownika
gramu, uruchomienie i zatrzymanie jego realizacji,
łącze szeregowe, to nie nadaje się on np. do podłą-
odczyt zajętości pamięci, diagnostykę  Alfy , jak rów-
czenia modemu. Do tego celu
służy inny adapter AL2-GSM-CAB,
przy pomocy którego sterownik
może również przesyłać komuni-
katy do innych systemów, wypo-
sażonych w Interfejs RS232. Ka-
bel AL-232CAB w połączeniu
z kompu-terem PC ma bardzo
szeroką funkcjonalność, jednak
czasami, np. do skopiowania pro-
4 z 11
Fot. 2. Kabel AL-232CAB do programowania sterownika
nież symulację realizacji programu na komputerze blokującej wyzwalanie w trybie nastaw. Z wyjścia
PC oraz jego monitorowanie w rzeczywistym środo- bramki pobudzenie dociera do bloku PULSE (B12),
wisku pracy. którego zadaniem jest generowanie impulsu wyzwa-
lającego w odpowiedzi na zbocze sygnału. Dwukrot-
Przykład 1: Opóz
nione wyłączenie ne kliknięcie na symbolu bloku otwiera okno jego
W pierwszym z przykładów programowania sterowni- właściwości (rys. 7) umożliwiające wybór zbocza, na
ka pokażę w jaki sposób można zbudować wyłącznik którym generowany będzie sygnał wyjściowy: From
czasowy o ustawianym opóz
nieniu wyłączenia. Wy- On to Off  opadające, From Off to On  narastające,
łącznik będzie reagował na opadające zbocze sygna- From On to Off And Off to On  oba. Opcje te odno-
łu na wejściu 1 (zwarcie do masy) załączając prze- szą się do logiki wejścia i zależą od konfiguracji
kaz
nik wyjściowy 1 (OUT1) na ustawiony czas opóz
- wejść. Dla potrzeb tego przykładu, posługującego się
nienia. Czas opóz
nienia będzie ustawiany klawiszami masą jako sygnałem aktywnym należy wybrać opcję
 + i  - w zakresie 1...300 s, a przedłużający się stan drugą, czyli From Off to On (masa jest aktywna,
niski na wejściu 1 będzie ignorowany. Nastawy będą a więc jej brak to Off, a dołączenie to On).
możliwe po naciśnięciu  ESC , a powrót do trybu Sygnał z bloku PULSE podawany jest na wejście
pracy i wyjście z trybu nastaw, po naciśnięciu  OK . SET przerzutnika RS i powoduje ustawienie na jego
Odpowiednie stany pracy niech będą sygnalizowane wyjściu (B05) stanu wysokiego, który steruje pracą
na wyświetlaczu. W pliku ZIP dołączonym do artykułu generatora podstawy czasu, bloku o nazwie FLIC-
można znalez
ć program CZASÓWKA.VLS funkcjonu- KER. Wróćmy jeszcze na chwilę do przerzutnika RS.
jący zgodnie z opisa-nymi wyżej założeniami.
Tworzenie programu rozpo-
czyna się od wybrania
z menu File opcji New. Na
ekranie komputera pokaże
się okienko (rys. 5), w którym
należy dokonać wyboru mo-
delu sterownika. Następnie
ukaże się ekran jak na rys. 6.
Po rozciągnięciu obszaru
roboczego (FBD) można
przystąpić do układania po-
szczególnych komponentów.
Na wejściu I01 ułożono sym-
bol przycisku, który będzie
imitował pobudzenie podczas
symulacji. Sygnał ten podano
na wejście bramki AND (B17)
Rys. 6. Obszar roboczy
5 z 11
Rys. 7. Okno generatora impulsu PULSE Rys. 10. Okno generatora FLICKER
Rys. 8. Okno właściwości przerzutnika
Rys. 11. Okno licznika UP/DN COUNTER
Rys. 9. Okno właściwości bloku PULSE
Rys. 12. Okno komparatora COMPARE
6 z 11
Dwukrotne kliknięcie na jego symbolu otwiera okno wejścia licznika. Bramkowanie zastosowano po to,
właściwości (rys. 8), dzięki któremu możemy ustalić aby nie było możliwe wprowadzanie nastaw w trybie
w jakim stanie ma być ustawiony przerzutnik po załą- odmierzania czasu. W okienku właściwości licznika
czeniu (Set priority  stan wysoki, Reset priority  (rys. 11) wprowadzono nastawę minimalną, tj. liczbę
stan niski) oraz czy stan przerzutnika ma być zapa- 1, od której rozpoczyna się nastawę czasu. Liczba 1
miętany w przypadku awarii napięcia zasilania (Re- wpisywana jest również do rejestru licznika po sygna-
member Output Signal after a Power Cut). W tym le preset.
przykładzie, po załączeniu zasilania, wyjście prze- Blok UP/DN COUNTER ma 5 wejść. Są to (od góry):
rzutnika ma być wyzerowane (Reset priority) oraz nie bitowe wejście inkrementacji, bitowe wejście dekre-
ma potrzeby zapamiętywania stanu w przypadku mentacji, wejście zerowania (CL), bitowe wejście
wyłączenia zasilania. sygnału preset oraz liczbowe wejście nastawy
Sygnał B05 bramkuje generator FLICKER. Generuje w postaci liczby typu integer (-32767...+32768).
on przebieg prostokątny, jeśli na jego wejściu binar- W programie wejście zerowania nie jest używane.
nym panuje stan wysoki. Parametry generowanego Sygnał (B14) na wejściu preset pojawia się
przebiegu można ustawić po dwukrotnym kliknięciu w następujących sytuacjach:
na symbolu (rys. 9). Suwakami wybiera się czas -Gdy wartość nastawy przekroczy 300. Odpowiada
wyłączenia i załączenia sygnału. W przykładzie za to blok COMPARE porównujący stan licznika
ustawiono odpowiednio 100 ms i 900 ms  genero- (B02) ze stałą liczbą 300, którą wpisano w oknie
wany jest przebieg o częstotliwości 1 Hz. właściwości (rys. 12). Korzystając z niego należy
Sygnał ten (B06) steruje pracą licznika COUNTER, ustawić sygnał, który jest porównywany (lista rozwi-
którego stan (B04) porównywany jest z nastawą jana w dolnej części ekranu) oraz warunek porówna-
(B02) przez moduł COMPARE. Moduł COUNTER nia (przyciski z symbolami matematycznymi). Przy
zlicza do 300 (rys. 10), a następnie jest zerowany. poprawnym ustawieniu, na wyjściu bloku COMPARE
panuje stan niski, jeśli warunek
Nastawa czasu B02:CurUDCount>300 nie jest spełniony.
Nastawa czasu wprowadzana jest przyciskami  + -Gdy zawartość licznika równa się 0, co może zda-
(zwiększanie) i  - (zmniejszanie). Naturalnym wydaje rzyć się przy pierwszym załączeniu zasilania sterow-
się zastosowanie do wprowadzenia nastawy licznika nika lub podczas zmniejszania nastawy. Za wygene-
mającego możliwość zliczania dwukierunkowego rowanie sygnału odpowiedzialny jest blok COMPARE
i podłączenie przycisków do odpowiednich wejść (B27).
powodujących inkrementację lub dekrementację za- Wszystkie wymienione wyżej sygnały (B14 i B27)
wartości. W programie wyłącznika czasowego posłu- sumowane są przez bramkę OR (B13) i podawane
żono się blokiem UP/DN COUNTER, do którego na wejście preset licznika UP/DN COUNTER.
wejścia UP podłączono przycisk  + (K03), a do wej- Wymuszenie stanu licznika można wykonać również
ścia DN przycisk  - (K04). Sygnał z przycisków w inny sposób. Wyjście binarne bloku UP/DN CO-
bramkowany jest przez dwie bramki AND (odpowied- UNTER ma stan wysoki, gdy wartość zliczana jest
nio B16 i B18) i dopiero te sygnały podawane są na większa od wpisanej Number of counts. Jak łatwo
7 z 11
domyśleć się, to wyjście pełni podobną rolę, jak za- typu integer. Komunikat pojawia się na ekranie wte-
stosowany blok COMPARE. Problem pojawia się dy, gdy wejście binarne bloku jest w stanie wysokim.
jednak w momencie załączenia zasilania. Pierwotnie Wejścia binarne bloków B09 i B10 podłączono na
zastosowałem w programie blok PULSE, do wejścia stałe do sygnału ALWAYS ON (M01). Bloki te powo-
którego podłączyłem sygnał ALWAYS ON, a wyjście dują wyświetlanie komunikatu, odpowiednio, C-TIME
podałem na bramkę OR (B13). Okazało się jednak, (etykieta czasu bieżącego) i C-SET (etykieta czasu
że w ten sposób wartość licznika nastaw nie była ustawionego). Przyjrzyjmy się bliżej właściwościom
przechowywana przy zaniku napięcia zasilania, tylko bloku DISPLAY.
powracała do nastawy minimalnej. Stąd konieczność Okienko to wygląda różnie w zależności od tego, czy
użycia bloku COMPARE (B27), którego zadaniem wejście zmiennych liczbowych jest podłączone, czy
jest generowanie sygnału preset przy niedozwolonym też nie. Jeśli nie, to na wyświetlaczu można pokazać:
stanie licznika. dowolny napis (np. jak na rys. 13), datę lub godzinę.
Stan licznika B04 zliczającego impulsy podstawy Wyboru dokonuje się zaznaczając odpowiednie pole
czasu (FLICKER, B06) i licznika zawierającego na- w prawym, górnym rogu. Jeśli zostanie wybrane wy-
stawy (UP/DN COUNTER, B02) porównywany jest świetlanie stałej typu string, to na ekranie pojawi się
przez blok COMPARE (B03), generujący na swoim odpowiednie pole umożliwiające wpisanie tekstu.
wyjściu stan wysoki, gdy spełniony jest warunek Format daty i czasu określany jest w zmiennych glo-
B04:CurCountimpulsów podstawy czasu jest mniejszy od nastawy. lewej stronie ekranu, w środkowej części okna, pro-
Jego wyjście (B03) bezpośrednio steruje pracą prze- gramista ma możliwość wyboru współrzędnych X, Y,
kaz
nika wyjściowego O01. na których pojawi się napis. Dodatkowo można okre-
Opadające zbocze sygnału wyjściowego (B03) poda- ślić długość łańcucha  jeśli ta będzie większa od
ne jest na wejście bloku PULSE generującego sygnał rzeczywistych potrzeb, to łańcuch zostanie dopełnio-
(B08) zerujący licznik podstawy czasu i przerzutnik ny spacjami, co można zastosować do wymazywania
RS bramkujący generator podstawy czasu. wcześniejszych komunikatów. Następnie, zaznacza-
jąc odpowiednie pole wyboru po prawej stronie, moż-
Interfejs użytkownika na wybrać, czy komunikat ma być stały (Fixed), czy
Jak to zwykle bywa przy pisaniu programów, funkcje ma migotać i z jaką częstotliwością (Flicker), czy też
interfejsu użytkownika zajmują całkiem sporo zaso- ma być przewijany w poziomie w ramach swojej dłu-
bów i komplikują program, jednak komunikaty pre- gości.
zentowane użytkownikowi są niezbędne po to, aby Jeśli do wejścia modułu DISPLAY doprowadzono
ten wiedział, że sterownik pracuje poprawnie. zmienną, to okienko przyjmuje wygląd taki, jak na
Blok o nazwie DISPLAY odpowiada za wyświetlanie rys. 14. Długość wyświetlanej liczby jest stała (znak
stałych napisów i zmiennych, tj. liczb całkowitych + 5-cyfrowa liczba lub 5 cyfr bez znaku), więc
8 z 11
w kierunku w lewo, umieszczane są cyfry bardziej
znaczące.
Po prawej stronie, w miejscu gdzie poprzednio wy-
świetlane było pole wyboru Fixed/Time/Date, teraz
umieszczone jest pole wyboru o nazwie Graph, a
poniżej niego lista sygnałów dostępnych z danego
z
ródła oraz pola wyboru Display Ratio umożliwiające
wstawienie przecinka (np. przy Display Ratio = 1/10
liczba 3450 wyświetlana jest jako 345.0). Polem Gra-
ph zajmiemy się w kolejnych przykładach, kiedy po-
trzebny będzie sposób obrazowania liczb w postaci
słupka graficznego.
Wygląd projektowanego wyglądu wyświetlacza
umieszczany jest na samym dole. Pojedyncze cyfry
Rys. 13. Okno właściwości bloku DISPLAY: wyświetlanie
reprezentowane są przez znak #, natomiast etykiety
stałych
wyświetlane są tak, jak wpisano w polu string. Na
górze okienka umieszczone są zakładki, których
wybranie umożliwia projektowanie wyglądu wyświe-
tlanego komunikatu w jednym miejscu, bez koniecz-
ności  skakania po symbolach na schemacie. Za-
kładki obejmują bloki DISPLAY podłączone do dane-
go sygnału wyboru załączenia wyświetlacza (np.
ALWAYS ON, jak w tym przykładzie). Wygląd projek-
towanego komunikatu umieszczony jest na samym
dole okna  aktualnie wybrana zakładka wyróżniana
jest kolorem czerwonym. Wróćmy jednak do interfej-
su użytkownika.
Bloki odpowiedzialne za wyświetlanie etykiet
i czasów podłączone są do sygnału ALWAYS ON
(M01) i wyświetlane zawsze. Zmienny jest komunikat
na samym dole ekranu LCD, który sygnalizuje tryb
Rys. 14. Okno właściwości bloku DISPLAY: wyświetlanie
zmiennych
pracy (B21, komunikat RUN) i tryb nastaw (B20, ko-
munikat SET). Przełączaniem wyświetlania komuni-
z okienka znika możliwość wyboru długości napisu,
katów steruje sygnał B15, pobierany z wyjścia prze-
a zostaje tylko możliwość określenia współrzędnych
rzutnika RS (stan wysoki odpowiada trybowi SET, a
X i Y. Liczby wyświetlane są od prawej do lewej stro-
stan niski RUN). Zmiany stanu tego przerzutnika
ny w taki sposób, że najmniej znacząca cyfra
dokonuje się naciskając klawisz ESC lub OK. Odpo-
umieszczana jest po prawej stronie i od niej,
9 z 11
wiada to wejściu w tryb nastaw lub tryb pracy. Funk-
cja klawisza ESC jest blokowana (B24 po zanegowa-
niu B08), gdy została wyzwolona funkcja odmierzania
czasu. Dodatkowo sygnał B15 uaktywnia klawisze  +
i  - oraz blokuje wejście I01, a tym samym możli-
wość wyzwolenia odmierzania czasu.
Nieużywane klawisze podłączono na wejście bramki
OR. Jej wyjście (B25) steruje wyświetlaniem migo-
czącej gwiazdki w prawym, dolnym rogu wyświetla-
cza (B026), która sygnalizuje wciśnięcie, ale również
i nieaktywność klawisza. Gdyby nieużywane klawisze
pozostawić niepodłączone, to wciśnięcie dowolnego
z nich powoduje migotanie wyświetlacza (funkcja
związana z systemowym menu użytkownika), co
mogłoby zdezorientować użytkownika.
Podłączenie i uruchomienie
Sterownik należy podłączyć zgodnie ze schematem
umieszczonym na rys. 15. Przy wyłączonym zasila- Fot. 16. Usunięcie zaślepki gniazda
niu sterownika, do komputera PC należy podłączyć
z menu Controller opcję Write to Controller (rys. 18).
kabel RS232 przeznaczony przesłania programu,
Program można przesłać wyłącznie do sterownika,
a następnie podłączyć go do gniazda sterownika
który nie pracuje i jest w trybie oczekiwania na uru-
zasłoniętego zaślepką. Tę należy delikatnie usunąć
chomienie (menu Controller -> Drive Controller ->
odginając zaczep przy pomocy cienkiego wkrętaka
Stop). W okienku (rys. 19) można zaznaczyć obie
(fot. 16). Po podłączeniu przewodu można włączyć
opcje, co wprowadzi IDE w tryb monitorowania
zasilanie sterownika. Jest to postępowanie zalecane
i uruchomi program na sterowniku.
przez producenta.
Monitoring aplikacji pokazuje stany sygnałów we-
Teraz, mając otwarty program AL-PCS/WIN-E
wnątrz sterownika, pracę liczników i komunikaty wy-
a w nim projekt CZASÓWKA.VLS, należy wybrać
świetlane na LCD. Umożliwia również wymuszanie
pobudzeń pochodzących od sygnałów zewnętrznych
(w tej aplikacji będzie to możliwość podania sygnału
wyzwalającego odmierzanie czasu) oraz zmiany
stanów liczników. Przykład zmiany nastawy licznika
UP/DN COUNTER przechowującego nastawę czasu
pokazano na rys. 20. Aby otworzyć okienko umożli-
wiające modyfikację, należy dwukrotnie kliknąć na
Rys. 15. Schemat połączeń sterownika
symbolu licznika, a następnie na przycisk Change
10 z 11
Current Value. Po wpisaniu nowej zawartości,
trzeba kliknąć na Write to Controller. Monitoring
można przerwać wybierając z menu opcję Con-
troller -> Monitor/Test -> Stop lub wskazując kla-
wisz z literą  M na pasku skrótów.
Inna możliwością uruchomienia programu jest
jego symulacja. Wystarczy wybrać z menu Con-
troller -> Simulation -> Start. Program urucha-
miany jest na komputerze PC i zachowuje się
w taki sposób, jakby był uruchomiony na sterow-
Rys. 17. Menu zapisu programu do sterownika
niku w trybie monitorowania. Oczywiście w takiej
sytuacji nie sposób jest symulować rzeczywiste
przebiegi wejściowe, ale tryb ten doskonale na-
daje się do uruchomienia i weryfikacji funkcjono-
wania prostych funkcji logicznych oraz sterowa-
nia.
Podsumowanie
W kolejnych odcinkach kursu programowania
sterownika Alpha 2 pokażę, w jaki sposób korzy-
stać z innych, nieopisanych wyżej, funkcji ste-
rownika. Opisami bloków będziemy zajmować się
Rys. 18. Wybór opcji zapisu programu
przy okazji ich stosowania, ucząc przez przykłady
i odbiegając tym samym od zwykle przyjętej for-
my kursu, w której po kolei wymienia się wszyst-
kie funkcje, aby następnie przejść do przykładów.
Programowanie Alfy jest tak łatwe, że możemy
sobie pozwolić na drobne odstępstwo od norm.
Jacek Bogusz
[e-mail]
Rys. 19. Zmiana stanu licznika nastaw
11 z 11