odprawaposlowgreckich

Najbliższa jest twórczości Eurypidesa, bowiem fatum (przekleństwo, wina,
wola bogów) nie ma żadnego znaczenia dla rozwoju akcji. Podobnie jak u
Eurypidesa, wszystko jest dziełem ludzi. Tragedia Kochanowskiego
respektuje również zasadę jedności miejsca, czasu i akcji oraz
wykorzystuje klasyczne formy podawcze dramatu antycznego: relacja Posła
o przebiegu rady pozwala uniknąć wprowadzenia na scenę większej ilości
postaci. "Odprawa posłów greckich", wzorem tragedii starożytnych, dzieli
się na epeisodia i stasima; epeisodion - to część dialogowa utworu,
stasimon zaś prezentuje wystąpienia Chóru. Monolog Antenora
informujący o preakcji (a więc o lądowaniu Greków domagających się zwrotu
Heleny) pełni rolę prologu. W utworze Kochanowskiego rola bogów została
wyeliminowana. Czy Helena wróci do Grecji wraz z posłami zależy tylko i
wyłącznie od ludzkich decyzji, od rady trojańskiej, która ma zebrać się,
aby rozważyć odpowiedź na żądania greckich wysłanników. Konfliktu tra-
gicznego utworu Kochanowskiego trzeba więc doszukiwać się nie w
konstrukcjach bohaterów, ich losu i działania, ale w samym temacie
dramatu. Wojna bądź pokój - ta konsekwencja decyzji Rady - staje się
sytuacją probierczą, która sprawdza wartość moralną społeczeństwa.
"Odprawa posłów greckich" okazuje się w takim kontekście tragedią racji
politycznych, społecznych, moralnych, które decydują o losach ojczyzny -
zbiorowości. Racje te zostają w utworze jednoznacznie przeciwstawione:
prywata - odpowiedzialności za państwo, polityczna lekkomyślność -
surowej rozwadze, dążenie do wojny - umiłowaniu pokoju. Tragedia
Kochanowskiego buduje więc sytuację, w której losy państwa znajdują się w
rękach ludzi; od ich decyzji zależą dalsze dzieje zbiorowości. Aleksander,
Ikeaton, młodzież arystokratyczna Troi reprezentują polityczną i moralną
niedojrzałość. Ich prywata, lekkomyślność, brak odpowiedzialności za dobro
wspólne doprowadza do wojny. Przedstawicielem z kolei moralnej i
politycznej mądrości jest Antenor - bohater, który wykorzystuje wszelkie
możliwości, aby nie dopuścić do tragicznego finału. Ważną postacią jest
także Ulisses, którego sławny monolog zapowiada "zginienie nierządnego
królestwa". Proroctwo Kasandry wieńczy patriotyczno-obywatelski sens
utworu: tak giną królestwa, których obywatele nie kierują się prawością,
umiłowaniem zgody i pokoju.
Przestrogę "nierządnemu królestwu" wypowiada także Chór złożony z panien
trojańskich. Pieśń "Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie" ustanawia
odpowiedzialność władców za powierzony im lud i państwo.
Król Priam okazuje się w kontekście słów Chóru władcą słabym,
niezdecydowanym, uzależnionym od parlamentaryzmu. Słowa te odniesione
także do Aleksandra, nabierają sensu tragicznej przepowiedni:
Przełożonych występki miasta zgubiły I szerokie do gruntu carstwa
zniszczyły. Tragedia humanistyczna Kochanowskiego wyznacza moralny i
polityczny zakres odpowiedzialności za państwo - ojczyznę. Losowi Troi -
spalonemu miastu, śmierci kobiet i mężczyzn - można było zapobiec.
Naczelną ideą "Odprawy posłów greckich" staje się więc polityczno-
obywatelska przestroga. Ma ona zasięg uniwersalny: zawsze i wszędzie
"królestwo nierządne" musi zginąć.