51
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ
DZANIA WIEDZ

Seria: Studia i Materiały, nr 66, 2013
EWA KORELESKA
GRZEGORZ STEFAC
SKI
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
y
RÓDA
A INFORMACJI ORAZ USA
UGI UZDROWISKOWE W OPINII KURACJUSZY
CIECHOCINKA I INOWROCA
AWIA
Streszczenie
Głównym celem badań jest poznanie opinii kuracjuszy na temat wykorzystywa-
nych przez nich rodzajów z
ródeł informacji oraz poziomu świadczonych usług uzdro-
wiskowych. Badania własne zostały przeprowadzone metodą ankiety audytoryjnej
we wrześniu 2013 roku wśród kuracjuszy przebywających na leczeniu w sanatorium
w Ciechocinku i Inowrocławiu. Stwierdzono, iż poziom świadczoncych usług, w opinii
badanych, jest na dobrym poziomie, a kuracjusze, najczęściej pozyskiwali informacje
o uzdrowiskach z Internetu.
Słowa kluczowe: uzdrowisko, usługi uzdrowiskowe, z
ródła informacji
1. Wprowadzenie
W ostatnim trzydziestoleciu można zaobserwować wielki rozwój usług. W Japonii, Stanach
Zjednoczonych i największych państwach Europy sektor usług zatrudnia więcej osób niż wszystkie
pozostałe razem wzięte, a same usługi to około 60% do 70% dochodu narodowego. Na wzrost po-
pytu na usługi niekonsumpcyjne i konsumpcyjne składa się wiele czynników. Należą do nich m.in.
starzenie się społeczeństwa, wzrost jego zamożności, wzrost ilości czasu wolnego od pracy oraz
zastosowanie i rozwój nowoczesnych technologii. Starzenie się społeczeństwa spowodowało zwięk-
szone zapotrzebowanie na usługi zdrowotne, w tym sanatoryjne. Wzrost zamożności społeczeństwa
z kolei zwiększył chęć do zlecania innym prac domowych i wpłynął na rozwój usług ułatwiających
życie codzienne. Z kolei zwiększenie ilości czasu wolnego od pracy doprowadziło do rozwoju usług
sportowych i rekreacyjnych. Natomiast większe wykorzystanie nowoczesnych technologii w domu
spowodowało wzrost popytu na specjalistyczne usługi związane z instalacją i naprawą tych urzą-
dzeń.
W przypadku nabywców instytucjonalnych korzystanie z firm usługowych wynika z chęci
zmniejszania kosztów. Taniej jest im zatrudnić fachowca do wykonania jednorazowego lub rzadko
powtarzającego się zadania niż szukać i szkolić do tego nowych pracowników. Coraz więcej przed-
siębiorstw zaczyna też koncentrować się na swojej podstawowej działalności, a wykonanie innych
zadań zlecać firmom zewnętrznym. Taki sposób działania przedsiębiorstw stymuluje rozwój profe-
sjonalnych usług [6, 706 707].
Głównym celem badań jest poznanie opinii kuracjuszy na temat wykorzystywanych przez nich
z
ródeł informacji oraz poziomu świadczoncych usług uzdrowiskowych. Do celów szczegółowych
należą:
" charakterystyka wybranych miast uzdrowiskowych  Ciechocinka i Inowrocławia
" identyfikacja z
ródeł informacji wykorzystywanych przez kuracjuszy wybranych miast
52
Ewa Koreleska, Grzegorz Stefański
y
ródła informacji oraz usługi uzdrowiskowe w opinii kuracjuszy Ciechocinka i Inowrocławia
" poznanie opinii kuracjuszy na temat świadczonch usług uzdrowiskowych
Hipoteza badawcza zakłada, że poziom świadczonych usług sanatoryjnych jest dobry.
Badania własne zostały przeprowadzone wśród 100 osób przebywających na leczeniu w sana-
torium w Ciechocinku lub Inowrocławiu. Liczba badanych w obu miastach została podzielona po
równo po 50 osób. W pracy wykorzystano metodę ankiety audytoryjnej, której zaletą jest m.in. duży
odsetek odpowiedzi, anonimowość [5, 171 177] i szybkość realizacji badań. Dodatkowo w bada-
niach posłużono się metodą obserwacji. Badania w Ciechocinku były przeprowadzane w dniach 16
i 17 września 2013 roku, natomiast w Inowrocławiu 17 i 18 września 2013 roku. Badania właściwe
zostały poprzedzone badaniami pilotażowymi w celu oceny próbnego kwestionariusza ankiety.
Po pilotażu zostały wprowadzone niewielkie zmiany kwestionariusza. Kwestionariusz składał się
z kilku bloków tematycznych, z których wybrana część danych została zaprezentowana w niniejszej
pracy. Badania miały na celu poznanie opinii kuracjuszy z dwóch uzdrowisk w województwie
Kujawsko  Pomorskim, a podobny profil leczniczy Ciechocinka i Inowrocławia zdecydował
o wyborze tych miejscowości jako miejsc badań. Sanatoria, w których zostały przeprowadzone
badania zostały wybrane drogą losowania prostego. Jednostką próby były sanatoria uzdrowiskowe,
a podmiotem badań przebywający w nich kuracjusze.
2. Pojęcie, charakterystyka i podział usług
Wg Payne usługa to  każda czynność zawierająca w sobie element niematerialności, która po-
lega na oddziaływaniu na klienta lub przedmioty bądz
nieruchomości znajdujące się w jego posia-
daniu, a które nie powoduje przeniesienia prawa własności. Do najbardziej charakterystycznych
cech usług należą: niematerialność, różnorodność, nierozdzielność, nietrwałość. Niematerialność
polega na tym, że usługi raczej nie związane są z wytworzeniem dóbr materialnych. Nierozerwal-
ność oznacza, że usługi są wykonywane przez usługodawcę a jednocześnie konsumowane przez
klienta. Nietrwałość rozumiana jest jako brak możliwości magazynowania usług, a różnorodność
wynika z tego, że usługi są niejednolite i niestandardowe.
Wiele przedsiębiorstw dostarcza jednocześnie produkty materialne i usługi, ze względu na to
możemy wyróżnić pięć podstawowych rodzajów ofert występujących na rynku (relatywnie czysty
produkt, produkt z towarzyszącą usługą, hybrydę, usługę z towarzyszącym produktem oraz relatyw-
nie czystą usługę). Relatywnie czysty produkt złożony jest jedynie z zasobów materiałowych bez
żadnych dodatkowych usług.[17, 34 35 ].
Drugim typem jest produkt z towarzyszącymi mu usługami, czyli produkt fizyczny wraz
z dodatkowymi usługami, mającymi na celu pokazanie troski o klienta. Gdy w podstawie oferty
wykorzystywana jest zaawansowana technologia, to jego sprzedaż w większym stopniu jest zależna
od dodatkowych usług oraz jakości towaru. Przykładem są tu sprzęty komputerowe wymagające
instalacji i konserwacji, samochody potrzebujące konsultacji mechanika i tym podobne. Odwrotno-
ścią tego typu ofert jest podstawowa usługa z towarzyszącymi produktami oraz usługami mającymi
mniejsze znaczenie niż główna. Jako przykład można wskazać linie lotnicze lub kolejowe, których
podstawowym zadaniem jest transport pasażerów, a jako dodatki są serwowane napoje i posiłki [17,
34 35].
Kolejnym typem usług jest hybryda, czyli oferta składająca się w równej mierze z usług i pro-
duktów (np. lokale gastronomiczne). Ostatni typ, czyli relatywnie czysta usługa, to oferta składająca
się przede wszystkim z usług, np. masaż lub wizyta u psychologa [17, 34 35].
53
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ
DZANIA WIEDZ

Seria: Studia i Materiały, nr 66, 2013
Usługi można dzielić pod względem następujących kryteriów:
" celu usługodawcy który może być niekomercyjny (osiąganie celów społecznych) i komer-
cyjny (prowadzenie działalności zarobkowej)
" charakteru usługi, czyli kryterium podziału usług ze względu na rodzaj prowadzonej dzia-
łalności i rodzaju zaspokajanych przez daną usługę potrzeb
" fluktuacji popytu, pozwalające rozgraniczyć usługi o popycie stałym i sezonowym, opisu-
jąc natężenie popytu w różnych okresach
" rodzaju odbiorcy, dzielący klientów na instytucjonalnych i indywidualnych.
" stopnia dopasowania usługi od nabywcy do odbiorcy, dzielący usługi na indywidualizo-
wane, czyli świadczone na rzecz pojedynczych odbiorców uwzględniając ich preferencje
oraz standaryzowane (prawne, konsultingowe), świadczone według procedur, charaktery-
zujące się takim samym poziomem jakości, niezależnie od tego kto jest nabywcą (komuni-
kacyjne, telekomunikacyjne, edukacyjne)
" ciągłości procesu świadczenia, co oznacza, że mogą być świadczone w sposób ciągły (ban-
kowość, ubezpieczenia) lub nieciągły (turystyczne, naprawcze)
" charakter kontaktu z odbiorcą pozwala na podzielenie usług świadczonych w pośrednim
i bezpośrednim kontakcie z usługobiorcą. Bezpośrednie świadczone w miejscu wyznaczo-
nym przez klienta (naprawcze, ochroniarskie, remontowe), w siedzibie usługodawcy
(medyczne, edukacyjne, hotelarskie) lub w innym miejscu (transportowe, turystyczne).
W pośrednim kontakcie wykonywane na odległość przy użyciu środków technicznych
takich jak na przykład internet, telefon (usługi telekomunikacyjne, monitoringi)[10, 40 ].
Niekiedy stosuje się jeszcze inne kryteria podziału:
" Według odpłatności
 pozarynkowe
 rynkowe
" Według adresatów
 dla gospodarki uspołecznionej
 dla ludności
" Według obiektu działania
 osobiste
 kierownicze
 produkcyjne
" Według rodzaju wykonywanej pracy
 działania polegające na oddziaływaniu na obiekty lub przedmioty
 zaspokajające potrzeby bezpośrednie organizacyjno  porządkowe społeczeństwa
i gospodarki narodowej
" Według rodzaju wyniku pracy
 pośrednie
 bezpośrednie
54
Ewa Koreleska, Grzegorz Stefański
y
ródła informacji oraz usługi uzdrowiskowe w opinii kuracjuszy Ciechocinka i Inowrocławia
" Według przeznaczenia danej usługi
 konsumpcyjne
 produkcyjne
 ogólnospołeczne [14, 152]
Pomimo wielu definicji usług, istotnym ich rozwinięciem są podstawowe funkcje usług, które
dzielimy na gospodarcze i pozagospodarcze. Funkcje pozagospodarcze, traktuje się łącznie, a ich
wykonawcami są organizacje polityczne, aparat władzy, aparat porządku publicznego, obrona naro-
dowa oraz organizacje społeczne i zrzeszenia. Natomiast funkcje gospodarcze dzielą się na sześć
grup, a pierwszą z nich jest obsługa procesów wytwórczych. Jest najważniejszą funkcją usług i sku-
pia się ona na wspieraniu materialnych procesów wytwarzania. Handel, łączność czy transport są
niezbędnymi elementami, umożliwiającymi proces produkcji. Drugą grupą są funkcje bytowe wy-
stępujące w usługach skierowanych do ludności, a ich zadaniem jest zaspokajanie podstawowych
ludzkich potrzeb takich jak bezpieczeństwo, żywność, komunikacja, mieszkania i tak dalej [16, 14].
Kolejną grupą jest funkcja socjalna zapewniana przez instytucje opieki społecznej, służbę zdro-
wia. Jako następną można wymienić funkcje oświatowe i kulturotwórcze spełniane przez placówki
oświatowe oraz instytucje kulturalne zapewniające kształcenie, popularyzację wartości kulturowych
[16, 14].
Do następnej grupy zalicza się funkcje naukowo-badawcze, a ich celem jest wprowadzanie od-
kryć naukowych w praktykę oraz zagwarantowanie ciągłego rozwoju technologicznego w sferze
produkcji. Są one zarezerwowane dla sfery nauki czyli uczelni, laboratoriów, ośrodków badaw-
czych, instytutów naukowych i tym podobnych instytucji. Ostatnia już, szósta grupa funkcji usług
ma zapewnić prawidłowe kierowanie gospodarką narodową, poprzez administrację rządową i jest
to funkcja administracyjno-organizacyjna. Wszystkie opisane wyżej funkcje uzupełniają definicję
usług i pozwalają lepiej zrozumieć ich istotę [16, 14].
3. Pojęcie i klasyfikacja uzdrowisk
Zgodnie z Ustawą z dnia 28 lipca 2005 roku o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach
i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, za uzdrowisko uznaje się
wydzielony obszar na którym, jest prowadzone lecznictwo uzdrowiskowe oraz wykorzystywane
i chronione są lecznicze surowce naturalne na nim położone [18]. Definicja ta jest uznawana za
obowiązującą przez Ministerstwo Zdrowia. Nieco węższą definicję, proponuje Gołębiewski, który
określa pojęciem uzdrowiska miejscowość mająca do dyspozycji lecznicze czynniki naturalne, do
których należą właściwości klimatyczne oraz wody mineralne [3, 359].
Miejscowości w Polsce, aby stać się uzdrowiskiem muszą posiadać:
" naturalne złoża surowców uzdrowiskowych
" urządzenia służące do korzystania z uzdrowiskowych zasobów naturalnych
" teren właściwy umożliwiający wyodrębnienie stref ochrony uzdrowiskowej
" kompletną infrastrukturę techniczną
" ponadlokalne znaczenie
" sanatoryjne oraz szpitalne obiekty z pełnym zapleczem, o wysokim standardzie
" zakłady opieki zdrowotnej świadczące usługi z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego oraz
odpowiednio wykwalifikowane kadry medyczne
" lokalny klimat o walorach leczniczych
55
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ
DZANIA WIEDZ

Seria: Studia i Materiały, nr 66, 2013
" wymagania opisane w przepisach prawa o ochronie i kształtowaniu środowiska [1, 38-39]
W Polsce istnieje 45 miejscowości posiadających status uzdrowiska. Najwięcej z nich, bo aż 11
występuje w województwie Dolnośląskim.
Uzdrowiska statutowe można podzielić biorąc pod uwagę np. położenie nad poziomem morza.
Ze względu na to kryterium wyróżnia się uzdrowiska nizinne (do 300 m n.p.m.), podgórskie (od 300
do 500 m n.p.m.) oraz górskie (od 500 do 700 m n.p.m.) [1, 208].
Kolejnym podziałem miast uzdrowiskowych jest kryterium kombinacji występujących tam su-
rowców leczniczych i dzieli kurorty na:
" Zdrojowiska borowinowe
" Zdrojowiska klimatyczne
" Zdrojowiska klimatyczno  borowinowe
" Uzdrowiska klimatyczno  borowinowe [1, 208]
Niekiedy spotyka się powyższy podział w nieco innym ujęciu. Wg tej klasyfikacji wyróżnia się
uzdrowisko klimatyczne, w którym występuje zorganizowana działalność lecznicza, korzystająca
z wpływu klimatu na ludzki organizm oraz posiadająca urządzenia terenowe do klimatoterapii.
Podstawowe zabiegi, odbywają się tam przy użyciu wód leczniczych. Kolejnym typem jest uzdro-
wisko borowinowe, gdzie wśród głównych zabiegów najczęściej jest wykorzystywana borowina.
Uzdrowiska nadmorskie powinny być umiejscowione maksymalnie 3 kilometry od morza, wyko-
rzystując do leczenia właściwości nadmorskiego klimatu oraz stosować wodę morską do celów lecz-
niczych. Ostatnim typem są tu uzdrowiska subterraneo terapeutyczne, czyli lecznictwa podziem-
nego. Korzystają one z mikroklimantu jaskiń i podziemnych wyrobisk, gdzie w powietrzu nie wy-
stępują alergeny, ani chorobowe mikroorganizmy, a powietrze odznacza się kompletną jonizacją [8,
187].
Uzdrowiska można podzielić również pod względem walorów środowiskowych i zasobów na-
turalnych:
" Zdrojowiska wykorzystujące zabiegi z wykorzystaniem wód leczniczych
" Uzdrowiska lecznictwa podziemnego opierające się na mikroklimacie podziemnych wyro-
bisk
" Uzdrowiska nadmorskie stosujące działalność leczniczą z użyciem właściwości nadmor-
skiego klimatu i wody morskiej
" Uzdrowiska borowinowe, gdzie prowadzona jest lecznicza działalność z użyciem natural-
nego surowca leczniczego  borowiny
" Uzdrowiska klimatyczne z wykorzystaniem głównie walorów klimatycznych, które zostały
potwierdzone naukowo [1, 208]
56
Ewa Koreleska, Grzegorz Stefański
y
ródła informacji oraz usługi uzdrowiskowe w opinii kuracjuszy Ciechocinka i Inowrocławia
4. Charakterystyka zakładów lecznictwa uzdrowiskowego
Wśród zakładów lecznictwa uzdrowiskowego największą grupę stanowią sanatoria uzdrowi-
skowe. Definicja sanatorium uzdrowiskowego, opisuje je jako zakład lecznictwa uzdrowiskowego,
którego obowiązkiem jest zapewnienie pacjentowi skierowanemu na rehabilitację uzdrowiskową
lub leczenie uzdrowiskowe następujących warunków:
" Opieki lekarskiej oraz całodobowej opieki pielęgniarskiej
" Świadczeń profilaktycznych
" Objętych programem leczenia zabiegów
" Całodobowych świadczeń opieki zdrowotnej w stacjonarnych warunkach
" Edukacji zdrowotnej [ 18].
W końcu 2010 r. w Polsce funkcjonowało 171 sanatoriów uzdrowiskowych (63,8% zakładów
lecznictwa w Polsce) w tym 5 dziecięcych, w których znajdowało się około 27,8 tysiąca łóżek. Było
to o 17 placówek i 4300 łóżek więcej niż w 2000 roku. Względny przyrost liczby sanatoriów wyniósł
11%, a łóżek o około 18% w stosunku do roku 2000 [4, 61].
Kolejnym ważnym zakładem lecznictwa uzdrowiskowego jest szpital uzdrowiskowy, którego
definicja brzmi bardzo podobnie jak w przypadku sanatorium uzdrowiskowego. Częścią wspólną
w obu pojęciach jest początek definicji, czyli to zakład lecznictwa uzdrowiskowego, który musi
zapewnić skierowanym do niego pacjentom odpowiednie warunki: całodobową opiekę w warun-
kach szpitalnych, edukację zdrowotną oraz zgodne z programem zabiegi. Natomiast różnica między
sanatorium, a szpitalem uzdrowiskowym polega na tym, że w szpitalu wymagana jest całodobowa
opieka nie tylko pielęgniarska, ale również lekarska [18].
W Polsce, do końca 2010 roku, działało 65 szpitali uzdrowiskowych, z których 11 obiektów
stanowiły placówki dziecięce (16,9%). Stanowiło to 24,3% wszystkich zakładów lecznictwa uzdro-
wiskowego w kraju [4, 51].
Następnie należy wspomnieć również o zakładach przyrodoleczniczych oraz przychodniach
uzdrowiskowych. W przychodniach leczą się ludzie skierowani na zabiegi balneofizykalne, którzy
nie przebywają na stałe w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego. A do zadań zakładów przyrodo-
leczniczych należą zabiegi balneofizykalne, wśród kuracjuszy w ramach leczenia uzdrowiskowego
[1, 68]. W 2010 r. na terenie Polski istniało 20 przychodni uzdrowiskowych to 8 mniej niż w 2000
roku, a ich udział w całkowitej liczbie placówek lecznictwa uzdrowiskowego w 2010 roku to 7,5%.
Na koniec roku 2010 w Polsce działało 91 zakładów przyrodoleczniczych, w tym 12 jednostek sa-
modzielnych, a pozostałe (86,8%) działały jako komórki zakładu macierzystego, czyli przychodni
uzdrowiskowej, sanatorium uzdrowiskowego lub szpitala uzdrowiskowego [4, 71 75].
57
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ
DZANIA WIEDZ

Seria: Studia i Materiały, nr 66, 2013
5. Charakterystyka miast uzdrowiskowych Ciechocinka i Inowrocławia
Ciechocinek i Inowrocław położone są w województwie Kujawsko  Pomorskim. Zgodnie
z prezentowaną wcześniej klasyfikacją należą do uzdrowisk nizinnych oraz zdrojowisk borowino-
wych.
Ciechocinek zajmuje około 16 km2 i jest zamieszkały przez 10 944 mieszkańców. Od 160 lat
utrzymuje charakter uzdrowiskowy, a kuracjuszom ma do zaoferowania wiele atrakcji turystycz-
nych [7, 39]. Pierwsze wzmianki o ciechocińskich z
ródłach solankowych sięgają XIII wieku, kiedy
to w 1235 roku książę Konrad I Mazowiecki, przekazał Zakonowi Krzyżackiemu w wieczną
dzierżawę dwie warzelnie soli. W latach 1824  1833 powstały dwie pierwsze tężnie, a w 1859 roku
trzecia. Zaczęto wtedy produkować sól na skalę przemysłową [7, 240]. Solanki do celów leczni-
czych zaczęto wykorzystywać w latach 30  tych XIX wieku, to właśnie wtedy w Ciechocinku
zaczęli pojawiać się pierwsi kuracjusze [2, 24] Uzdrowiskowemu charakterowi miasta sprzyja rów-
nież łagodny, nizinny klimat, który do dziś cechuje się wysoką średnią roczną temperaturą, dużą
liczbą dni słonecznych, niezbyt silnymi wiatrami, niewielką wilgotnością powietrza oraz niedużą
liczbą opadów. Dla człowieka proces aklimatyzacji przebiega tu łagodnie i trwa stosunkowo krótko,
dlatego właśnie jest idealnym miejsce dla ludzi chcących wypocząć i poprawić przy tym swój stan
zdrowia [11] Ciechocinek pomimo niewielkiego obszaru, jaki zajmuje, posiada na swoim terenie
aż 28 obiektów świadczących usługi zdrowotne. Lecznictwo uzdrowiskowe dotyczy głownie chorób
układu nerwowego, krążenia, oddechowego, ortopedyczno-urazowego chorób kobiecych i reuma-
tycznych. Z dostępnych danych wynika, że w Ciechocinku w roku 2012 było dostępnych ok 4328
miejsc dla pacjentów.
Uzdrowisko Inowrocław powstało póz
niej, założył je dr Zygmunt Wilkoński w 1875 roku.
Na początku powstały pierwsze łazienki solankowe, następnie zakład borowinowy, muszla koncer-
towa oraz wziewalnia. Ważnym etapem dla miasta było otwarcie w latach 30 pierwszego sanatorium
i to zapoczątkowało rozwój uzdrowiska [12]. W Inowrocławiu panuje umiarkowany bodz
cowy,
klimat nizinny, charakteryzujący się małą zacisznością i swobodnym przepływem powietrza.
Występuje tu niewielka ilość opadów, a rozległy Park Zdrojowy, ma duży wpływ na zróżnicowanie
warunków bioklimatycznych i klimatycznych miasta. Lecznictwo uzdrowiskowe w Inowrocławiu
jest najbardziej skupione na następujących jednostkach chorobowych chorobach angiologicznych,
chorobach układu trawienia, chorobach kardiologicznych oraz wczesnej rehabilitacji kardiologicz-
nej, chorobach reumatycznych, chorobach ortopedyczno  urazowych [12]. Z dostępnych danych
wynika, że w Inowrocławiu w roku 2012 było dostępnych ok 1017 miejsc dla pacjentów.
5.1. y
ródła informacji i usługi uzdrowiskowe w opinii kuracjuszy
W badaniu wzięło udział 64% kobiet i 36% mężczyzn. W Ciechocinku zbadano 66% kobiet
i 34% mężczyzn, a w Inowrocławiu 62% kobiet oraz 38% mężczyzn. Osoby badane legitymowały
się głównie wykształceniem średnim  46%. Prawie jedna trzecia badanych posiadała wykształcenie
wyższe. Jedna piąta kuracjuszy wskazywała na wykształcenie zawodowe. Najmniej osób posiadało
wykształcenie podstawowe  2%. Respondenci pochodzili z różnorodnych środowisk, od miejsco-
wości z ludnością do 10 tysięcy mieszkańców, aż do miast liczących ponad 100 tysięcy obywateli).
Najwięcej osób pochodziło z miast powyżej 100 mieszkańców (łącznie 48% osób badanych),
z czego 23% z Ciechocinaka, a 25% z Inowrocławia. 27% respondentów wskazywało na miejsco-
wości od 10 do 50 tys. mieszkańców. Jeszcze mniej mieszkało w miejscowościach poniżej 10 tys.
58
Ewa Koreleska, Grzegorz Stefański
y
ródła informacji oraz usługi uzdrowiskowe w opinii kuracjuszy Ciechocinka i Inowrocławia
 14% oraz od 50 do 100 tys  11 %. Respondenci to osoby w wieku średnim lub starsze. Najwięcej,
bo 48% osób spośród wszystkich badanych wskazywało na wiek powyżej 65 lat. Nieco mniej bada-
nych znalazło się w grupie wiekowej od 56 do 65 lat  łącznie 47% respondentów. Najmniej osób,
bo 5% stanowiły osoby w wieku od 46  55 lat. Ponad 80% badanych zostało skierowane na leczenie
przez lekarza (82%), a 18% prywatnie. W Ciechocinku 78% ankietowanych przebywało na kuracji
ze skierowania lekarza, a 22% prywatnie, natomiast w przypadku Inowrocławia ze skierowania le-
karskiego przybyły 86% osoby, a prywatnie 14%. Większość osób (68%) korzystała już wcześniej
z kuracji w Ciechocinku. Tylko 32% respondentów przebywało tu po raz pierwszy. Podobnie wy-
glądała sytuacja w Inowrocławiu, bo 30% osób, z którymi przeprowadzane były tam badania prze-
bywała na kuracji w sanatorium po raz pierwszy, a aż 70% osób  po raz kolejny. Spośród ogółu
ankietowanych 69% osób było wcześniej w sanatorium, a 31% osób deklarowało, że jest po raz
pierwszy. Kuracjusze wymieniali następujące uzdrowiska które, odwiedzali wcześniej: Świnoujście,
Kołobrzeg, Polanica Zdrój, Busko, Ustroń, Sopot, Szczawno, Ustka, Krynica Zdrój, Piwniczna,
Nałęczów, Horyniec Zdrój i Lądek Zdrój. Najczęściej powtarzały się nazwy Kołobrzeg (11 wska-
zań) Polanica Zdrój i Lądek Zdrój (po 6 wskazań). Spośród wszystkich ankietowanych 20% kura-
cjuszy korzystało z usług sanatoryjnych w obu badanych miastach.
Ogół badanych najczęściej pozyskiwał informacje o uzdrowiskach z Internetu (45%), co ze
względu na wiek ankietowanych, może być zaskakujące i świadczyć o systematycznym wzroście
znaczenia tego środka komunikacji również w grupie osób w wieku średnim i straszych. Ważne
z
ródło informacji stanowiła też rodzina i znajomi  ponad 30 wskazań. Dla kuracjuszy z Ciecho-
cinka było to także podstawowe z
ródło informacji. Mniejsze znaczenie miały tradycyjne nośniki
informacji, takie jak telewizja  11, czy prasa-2. Nikt z badanych nie wskazał na radio. Pośród
innych odpowiedzi kuracjuszy znalazły się między innymi informacje uzyskane w szkole na lek-
cjach geografii oraz miejsce zamieszkania, usytuowane niedaleko badanego uzdrowiska.
Podczas badań starano się poznać opinie kuracjuszy na temat świadczonych usług sanatoryj-
nych. Kompleksowy pobyt w Ciechocinku został oceniony bardzo dobrze przez 44% osoby, dobrze
przez 50% respondentów, 6% badanych nie miało zdania na ten temat. W Inowrocławiu było mniej
ocen bardzo dobrych 28%, ale więcej ocen dobrych  60%. Pozostałe 12% osób nie chciało wyrazić
swojego zdania na ten temat. Należy zwrócić uwagę na fakt, że żadna z osób nie oceniła pobytu z
le
lub bardzo z
le, chociaż zaproponowano również takie odpowiedzi w kwestionariuszu ankiety. Śred-
nia ocena pobytu w Ciechocinku wyniosła 4,38, natomiast w Inowrocławiu była mniejsza i stano-
wiła 4,16.
W dalszych badaniach ocenie szczegółowej poddano takie czynniki jak: personel, warunki po-
bytu, jedzenie, różnorodność zabiegów sanatoryjnych, łatwość dojazdu, atmosferę, koszty pobytu
oraz dodatkowe atrakcje. Spośród wszystkich ankietowanych najlepiej kuracjusze ocenili personel
(4,54), a najgorzej warunki pobytu (3,73). W Ciechocinku najlepiej został oceniony personel (4,44),
a najgorzej łatwość dojazdu (3,42), natomiast w Inowrocławiu kuracjusze najlepiej oceniali również
personel (4,64), a najgorzej dodatkowe atrakcje (3,72). W obu miastach wysoko zostały ocenione
także takie czynniki jak  różnorodność zabiegów sanatoryjnych  Ciechocinek (4,34), Inowrocław
(4,7) oraz atmosfera  Ciechocinek (4,42) oraz Inowrocław (4,46).
Chcąc ocenić poziom zadowolenia kuracjuszy z pobytu zapytano ich w sposób bezpośredni
i pośredni o chęć ponownego pobytu w tych miejscowościach. Wśród badanych w Ciechocinku 76%
kuracjuszy, chce w przyszłości ponownie odwiedzić to miejsce, 4% osób nie wykazuje takiej chęci,
a 20% nie ma zdania na ten temat. W Inowrocławiu 92% osób chętnie tam wróci, natomiast po 4%
59
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ
DZANIA WIEDZ

Seria: Studia i Materiały, nr 66, 2013
osób nie mają zdania i nie chcą tam wracać. A
ącznie 84% badanych chce powrócić do sanatorium
w którym aktualnie przebywają, 8% nie chce tego robić, a 24% nie ma zdania na ten temat. Spośród
osób badanych w Ciechocinku, 82% osób poleciłaby to miejsce znajomym, 4% woli tego nie robić,
natomiast 14% badanych nie ma zdania na ten temat. W Inowrocławiu wszyscy ankietowani są
zdecydowani polecić to miejsce znajomym. Aż 91% wszystkich ankietowanych jest gotowych
polecić innym miejsce, w którym korzystało z usług sanatoryjnych [15, 68 89].
6. Podsumowanie i wnioski
1. Z przeprowadzonej analizy wynika, że Ciechocinek przy podobnym do Inowrocławia
profilu leczniczym posiada dużo większe możliwości związane z wyborem placówki
uzdrowiskowej oraz 4  krotnie większą liczbę łóżek przeznaczonych dla pacjentów.
2. Z przeprowadzonych badań można wywnioskować, że ogół kuracjuszy najczęściej pozy-
skiwał informacje o uzdrowiskach z Internetu (45%), co ze względu na wiek ankietowa-
nych, może świadczyć o systematycznym wzroście znaczenia tego środka komunikacji
również w grupie osób w wieku średnim i starszych.
3. Uzyskane dane wskazują, iż prawie jedna piąta kuracjuszy pokrywa w pełni koszty pobytu
i leczenia w sanatorium. Można przypuszczać, że grupa ta jest szczególnie wrażliwa na
poziom świadczonych usług sanatoryjnych.
4. Przeprowadzone badania dowodzą, że zdecydowana większość kuracjuszy wysoko ocenia
ośrodki, w których przebywa i świadczone w nich usługi zdrowotne, średnia ocen dla Cie-
chocinka wyniosła 4,38, natomiast Inowrocławia 4,16, co odpowiada ocenie dobrej i po-
twierdza przyjętą hipotezę badawczą.
5. A
ącznie 84% kuracjuszy delaruje, iż chce powrócić do sanatorium, w którym aktualnie
przebywa, a aż 91% wszystkich respondentów jest gotowych polecić innym osobom miej-
sce, w którym korzystało z usług sanatoryjnych. Uzyskane odpowiedzi potwierdzają
wysoki stopień zadowolenia ze świadczonych usług oraz potrzebę ich świadczenia wśród
osób chorych.
6. W Ciechocinku kuracjusze najlepiej ocenili personel (4,44), natomiast w Inowrocławiu 
różnorodność zabiegów sanatoryjnych (4,7). Należy zauważyć, że personel w Inowrocła-
wiu został również wysoko oceniony (4,68), co pozytywnie świadczy o jego kwalifikacjach
i zaangażowaniu. Przy świadczeniu usług sanatoryjnych czynnik ludzki odgrywa bardzo
ważną rolę, wpływając na ogólne zadowolenie kuracjuszy.
7. W badanej w Ciechocinku grupie kuracjuszy najgorzej zostały ocenione warunki pobytu
(wygląd pokoi itp.) z oceną 3,66, natomiast w Inowrocławiu dodatkowe atrakcje (3,72).
Wydaje się, że zapewnienie dodatkowych atrakcji kuracjuszom, jest możliwe do zrealizo-
wania szybko i z wykorzystaniem mniejszych nakładów, np. organizacja ognisk lub zabaw,
zajęć grupowych w sanatoriach, co na pewno wpłynęłoby pozytywnie na wizerunek
ośrodka i całego pobytu.
60
Ewa Koreleska, Grzegorz Stefański
y
ródła informacji oraz usługi uzdrowiskowe w opinii kuracjuszy Ciechocinka i Inowrocławia
7. Literatura
[1] Boruszczak M. (red.) Turystyka zdrowotna, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Turystyki
i Hotelarstwa w Gdańsku, Gdańsk 2010, s. 38 39.
[2] Gazeta Samorządu Lokalnego, Zdrój Ciechocinek, nr. 2/245/2013, s. 24.
[3] Gołembiewski G., Kompendium wiedzy o turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Poznań
2002, s. 359.
[4] Jakóbik K. (red.) Lecznictwo uzdrowiskowe w Polsce w latach 2000  2010, Urząd
Statystyczny w Krakowie Oddział w Nowym Sączu, Kraków 2011, s. 61.
[5] Kaczmarczyk S. Badania marketingowe. Metody i techniki, PWE, Warszawa 2002, s. 171,
177.
[6] Kotler p., Armstrong G., Saunders J., Wong V., Marketing. Podręcznik europejski, Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002, s. 706 707.
[7] Księżyk R. (red.) Wielka Encyklopedia PWN, Tom 6, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2002, s. 39.
[8] A
azarkowie M. R., Uzdrowiska w Europie. Teraz
niejszość i rys historyczny, Wydawnictwo
Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej w Lublinie, Lublin 2007, s. 187.
[9] Miśko M., Ludność, ruch naturalny i migracje w województwie kujawsko-pomorskim
w latach 2011 2012, US, Bydgoszcz 2013, s. 333 [Online] Dostęp:
http://www.stat.gov.pl/bydgosz/69_700_PLK_HTML.htm z dnia 8.11.2013.
[10] Mruk H., Pilrczyk B., Sławińska M., Marketing. Koncepcje-strategie-trendy,
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2012, s. 40.
[11] O Ciechocinku. Uzdrowisko. Klimat, Urząd Miejski w Ciechocinku, 2000 2013, [Online]
Dostęp: http://www.ciechocinek.pl/275,l1.html z dnia: 11.09.2013r.
[12] O uzdrowisku Inowrocław, [Online] Dostęp:
http://zdroj24.pl/?uzdrowiska/inowroclaw.html z dnia 22.09.2013r.
[13] Payne A., Marketing usług, PWE, Warszawa 1997, s. 20 21.
[14] Rosa G. (red.) Marketing. Materiały do ćwiczeń, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011,
s. 152.
[15] Stefański G. Porównanie sektora usług miast uzdrowiskowych Ciechocinka i Inowrocławia,
Praca magisterska, Maszynopis niepublikowany, UTP w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2013.
[16] Rogozińska K., Usługi rynkowe, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 2000,
s.14.
[17] Styś A.,Marketing usług, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003, s. 34 35.
[18] Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach
ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych. Miejsce publikacji Dz. U. z 2012
r. poz. 651, z póz
n. zm.
61
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ
DZANIA WIEDZ

Seria: Studia i Materiały, nr 66, 2013
THE SOURCE OF INFORMATION AND THE HEALTH RESORT SERVICES
IN THE OPINION OF THE BATHERS IN CIECHOCINEK AND INOWROCA
AW
Summary
The main aim of the research was to find out the opinion the bathers have on the
types of the sources of information which are used by them as well as the level of the
level of the health resort services. The own researches were carried out in September
2013, with the use of the method of survey, among the people, who were currently
staying on the treatment in the health resorts in Ciechocinek and Inowroclaw. It was
stated that the level of the services rendered, in the bathers' opinion, is proper and the
bathers themselves the information about the health resorts via the Internet the most
frequently.
Keywords: health resor, the health resort services, the source of information, the bathers' opinions
Ewa Koreleska
Grzegorz Stefański
Katedra Ekonomiki, Organizacji i Zarządania
Wydział Zarządzania
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
ul. Fordońska 430, 85-790 Bydgoszcz
e-mail: [e-mail]
Copyright of Studia i Materialy Polskiego Stowarzyszenia Zarzadzania Wiedza / Studies &
Proceedings Polish Association for Knowledge Management is the property of Polish Society
of Knowledge Management and its content may not be copied or emailed to multiple sites or
posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users
may print, download, or email articles for individual use.