Ingmar Bergman - reżyser ze Skandynawii
Lata 30. w Szwecji  kinematografia szwedzka w obliczu kryzysu polityczno-gospodarczego
( tzw.  kryzys zapałkowy )zwraca się ku masowej publiczność, produkuje pod jak najprostsze
gusta, ucieka od problemu w eskapizm. Dwa ośrodki produkcji filmowej: Svensk Filmindustri
i Europa Film.
żð  Szampan, koniak i potrawy na srebrnej zastawie  oto Å›wiat filmów Svensk
Filmindustri (& ). Kasza w garnku, wódka i piwo  to znaki rozpoznawcze (& )
Europa Film  tak opisuje różnicę między nimi Aleksander Kwiatkowski.
Wzrost liczby krajowych produkcji kinowych w okresie wojny z powodu:
żð nieimportowania filmów zagranicznych
żð kino szwedzkie stanowi element stymulacji patriotycznej
żð cechy eskapistyczne kina
żð nad kinematografiÄ…, jej wymiarem narodowym, czuwaÅ‚ PaÅ„stwowy ZarzÄ…d Informacji
(beradskap  pogotowie obronne Szwedów)
1942  Dymling (za Anderssona) szefem Svensk Filmindustri -> powierzenie funkcji
dyrektora artystycznego Victorowi Sjorstromowi ->symbol zwrotu w kinematografii
szwedzkiej (reżyserzy tamtego okresu: Hasse Ekman i Alf Sjoberg   Droga do nieba 1942)
+ (1938  Terrafilm  kolebka Ingmara Bergmana).
Ingmar Bergman
żð  Skandal 1944, Alfa Sjoberga  Bergman debiutuje w kinie jako scenarzysta.
żð Biogram Bergmana w podrÄ™czniku  s. 653.
żð W najwczeÅ›niejszych pisanych przez niego sztukach (np.  Åšmierć Kaspra 1942)
odszukać można tematy charakterystyczne dla jego twórczości  główne elementy
jego teodycei, moralistyczną wizję ludzkiej natury, psychologię płci czy
autotematyzm.
żð  Kryzys 1946  debiut reżyserki
" Adaptacja trzeciorzędnej sztuki Lecka Fischera  skazany przed producentów
na wykorzystywanie nie swoich scenariuszy, gdyż jego sztuki uważane są za
epigońskie
" Film o dziewczynie rozdartej między przywiązaniem do przybranej matki, a
fascynacjÄ… matkÄ… prawdziwÄ…
" Zarys póz
niejszych tematów  psychologiczna analiza uczuć w świecie kobiet,
zbawcza rola muzyki i destrukcyjna rola teatru w życiu kobiet ( Persona !)
" Okres buntu i sprzeciwu wobec otaczającej go rzeczywistości  po debiucie
robi filmy, które prezentują skonfliktowanych z rzeczywistością młodych
ludzi, np.  Okręt do Indii 1947 (jego porte parole w tamtym okresie jest aktor
Birger Malmsten), Bergman na błędach uczy się warsztatu przy pomocy
operatora Gorana Strindberga
" Inspirował się Carne oraz neorealizmem włoskim
żð Lorens Marmstedt z Terrafilm powierza mu nakrÄ™cenie  WiÄ™zienia 1949 wg
własnego scenariusza, którzy sam reżyser określa jako pierwszy  jego film
" Film o tragicznym losie sztokholmskiej prostytutki  Brigitty Caroliny 
historia o niewinnej duszy, która popełnia samobójstwo, po tym jako została
zmuszona przez swojego sutenera i jego siostrę do wydania na śmieci
własnego dziecka
" Alegoria piekła na ziemi, przyrodzonego ludzkiej naturze zła
" Watkiem pobocznym jest skłócone małżeństwo (Thomas i Sofia), co daje
przykład bergmanowskiego piekła płci
" Historia Brigitty jest opowiadania przez Thomasa reżyserowi, który chce
zrobić film o piekle na ziemi  struktura narracyjna
" Reżyser przemawia własnym głosem, tworząc manifest pokoleniowy
(pokolenia lat 40.) w powojennej Szwecji  pesymizm, trwoga, poczucie
zagrożenia
" Trzy fundamentalne perspektywy oglÄ…du ludzkiego bytu:
żð Metafizyczna, moralistyczna i psychologiczna
" Podstawowe wymiaru egzystencjalnego projektu:
żð Sceptyczny stosunek do Boga
żð Niezbite przekonanie o otchÅ‚ani demonicznego zÅ‚a w ludzkiej naturze
żð Protestancka wrażliwoÅ›ci na pojÄ™cie grzechu
żð Psychoanalityczny obraz ludzkiej psychiki
żð Autotematyczna refleksja nad iluzjonistycznÄ… naturÄ… kina
" Forma  długie ujęcia, zapożyczone od Hitchcocka
 Panna Julia 1951, Sjobergia  Złota Palma,  Ona tańczyła jedno lato 1952, Arne
Mattssona  ZÅ‚oty Niedz
wiedz
, kinematografia szwedzka wychodzi z zaścianka, choć przez
wielu uważana jest za prowincjonalną  otwiera się na Europę, choć jednocześnie wielu
najlepszych i nagradzanych reżyserów po swoich najważniejszych filmach upada.
żð Bergman lat 50.  analiza zagmatwanych zwiÄ…zków miÄ™dzyludzkich (Strindberg),
precyzja w odtwarzania mechanizmów pamięci na ekranie (Proust), atmosfera
egzystencjalnego koszmaru (Kafka)  świat jego filmów jest niesłychanie spójny,
zaludniany tymi samymi postaciami, rozgrywajÄ…cymi ten sam scenariusz
indywidualnej psychodramy
żð  Åšwiat kobiet jest moim uniwersum Bergman  nie tylko chodzi o niedosiężonÄ… w
dzieciństwie matkę czy związki, ale także specyficzny związek z aktorkami
zbudowany na profesjonalnej empatii
"  Kobiety czekajÄ… 1952,  Wakacje z MonikÄ… 1953,  Marzenia kobiet 1955
" Kobiety nie tylko są głównymi bohaterkami filmów, ale też w kompozycji
dzieła dominuje ich punkt widzenia
" Bohaterki są mądre, dojrzałe, odważne i silne, kiedy mężczyz
ni sÄ… zarozumiali,
egoistyczni, infantylni, których dręczą ambicje oraz retrospektywna zazdrość
żð  Letni sen 1951, s. 664.
żð  Wakacje z MonikÄ… 1953
Gorzkie pożegnanie z młodością
Bohaterowie (Monika [Harriet Andersson] i Harry) pochodzący ze środowiska
proletariackiego (element neorealizmu)  w większości filmów Bergman
portretuje zamożne mieszczaństwo
Podsztokholmskie szkiery  raj dla uciekających od rzeczywistości bohaterów
żð  Wieczór kuglarzy 1953, s.665-666, (najbardziej osobisty film Bergmana)
żð  UÅ›miech nocy 1955, s.666, (komedia)
1962r. pojawia się artykuł Bo Wideberga  Czy film mówi prawdę?  kino było krytykowane
za oderwanie od rzeczywistości i ignorowanie trendów światowych (dostało się głównie
filmom Bergmana). Przełom lat 50. i 60. przynosi też obniżki cen biletów, pojawiały się
nowe, ambitne nazwiska.
żð Choć pod koniec lat 50. kino szwedzkie pogrąża siÄ™ w marazmie Bergman dochodzi
do szczytu kariery
 Siódma pieczęć 1956 i  Tam gdzie rosną poziomki 1957  moralitety, s.
671-675.
 Twarz 1958  s. 675-676.
Przepraszam za podawanie stron w podręczniku, jeśli ktoś nie ma to mogę podesłać pdf  w
każdym razie, Szczepański opisał te filmy na tyle dobrze, że jedyne co mogę zrobić to
przepisywać jego słowa, a to chyba nie ma sensu. Zachęcam do obejrzenia  Siódmej
pieczęci i  Poziomek , jeśli ktoś tego nie zrobił  znacznie łatwiej będzie odpowiedzieć na
to pytanie, ponieważ te filmy zawierają w sobie praktycznie wszystkie cechy twórczości
Bergmana.