Kredytowanie osób fizycznych oraz działalności podmiotów gospodarczych
jest główną czynną operacją bankową, którą Ustawa Prawo bankowe definiuje
następująco: przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji
kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z
przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiÄ…zujÄ™ siÄ™ do korzystania z
niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu
wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od
udzielonego kredytu.
Słowo  kredyt wywodzi się od łacińskiego  credo oznaczającego wierzę.
Powstał i rozwinął się na tle stosunków towarowo-pieniężnych. Przed powstaniem
kapitalizmu kredyt występował głównie w postaci pożyczek lichwiarskich,
udzielanych najczęściej na cele konsumpcyjne. Wraz z rozwojem wolnego rynku
rozszerzyło się wykorzystanie kredytu na cele produkcyjne. Zmiana charakteru
kredytu oraz rozszerzenie się skali produkcji wzmagały popyt na kredyt,
pozwalający przedsiębiorstwom rozszerzyć produkcję poza granice zakreślone ich
własnym kapitałem.
KREDYTY
BANKOWE
KRYTERIUM
OKRES
PRZEZNACZENIE WALUTA
KREDYTOWANIA
Krótkoterminowe
FORMY SPOSÓB
(do 1 roku)
UDZIELANIA ZABEZPIECZENIA
ZÅ‚otowe
Åšrednioterminowe Kredyty
W rachunku
(od 1 do 3 lat) gospodarcze:
Hipoteczne
bieżącym
Walutowe
DÅ‚ugoterminowe
Obrotowe
W rachunku
(powyżej 3 lat)
Lombardowe
kredytowym
Inwestycyjne
Dyskontowe
Konsumpcyjne
Akceptacyjne
Struktura finansowania przedsiębiorstw w Polsce
mld zł
800
671,0
700
585,7
600
515,3
466,6
500
455,2
400
300
194,0
181,6
179,7
177,1
169,1
200 159,2
100
21,3
20,3
14,3 16,7
6,7
9,6
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005
KPDP (emisje krajowe) DPDP Kredyt kupiecki Kredyt bankowy* Środki własne**
Definicje ryzyka kredytowego
Ryzyko wynikajÄ…ce z
możliwości niedotrzymania
warunków umowy przez 3
Zagrożenie, że
kredytobiorcÄ™, co oznacza,
kredytobiorca
że bank nie otrzyma w
nie jest w stanie
oczekiwanym terminie
spłacić swoich
płatności określonej
2
zobowiązań
warunkami umowy
Jest to ryzyko straty
finansowej w sytuacji, gdy
firma, z którą bank
współpracuje, zaprzestaje
Brak możliwości
RYZYKO
spłaty zobowiązań, albo
terminowego 4
kiedy sytuacja rynkowa
wywiÄ…zywania siÄ™
KREDYTOWE
sprawia, że firma ta może
kredytobiorcy z
1
być zmuszona do takiego
całości lub części
postępowania
zobowiązań
finansowych
Zmniejszenie
wartości rynkowej
Zagrożenie zmniejszenia
kredytu
się wartości instytucji
spowodowane
5
kredytujÄ…cej wynikajÄ…ce
zmianą jakości
ze zmiany jakości kredytu
kredytu i klienta
i klienta oraz zmiany
rynkowej wartości
6
kredytu i wartości
kredytobiorcy.
Podstawowe klasyfikacje ryzyka kredytowego
Ryzyko kredytowe
Aktywne ryzyko Pasywne ryzyko
kredytowe kredytowe
Ryzyko Å‚Ä…cznego
Ryzyko pojedynczej
Ryzyko
Ryzyko Å‚Ä…czne
zaangażowania
transakcji
pojedynczego
kredytowego (ryzyko
kredytu
Å‚Ä…czne)
Aktywne ryzyko kredytowe wiąże się z niespłaceniem przez kredytobiorcę
rat kapitałowych i odsetek w ustalonym w umowie terminie. Natomiast pasywne
ryzyko kredytowe jest związane ze środkami pieniężnymi pozyskiwanymi przez
bank od ludności, przedsiębiorstw lub z emisją papierów wartościowych. Ryzyko
to może wystąpić wówczas, gdy warunki na jakich bank pozyskuje środki są
niekorzystne lub gdy następuje wycofanie depozytów przed terminami
określonymi w umowie.
Ryzyko pojedynczego kredytu jest zdeterminowane przez wysokość
prawdopodobnej straty, a ryzyko łączne zależy dodatkowo od wzajemnych
powiązań między poszczególnymi kredytami.
Ryzyko pojedynczej transakcji określa wysokość możliwej straty oraz
prawdopodobieństwo jej wystąpienia podczas realizowania pasywnej operacji
bankowej. Natomiast ryzyko łączne zależy od wysokości możliwej straty
pojedynczej transakcji, prawdopodobieństwa jej wystąpienia oraz
współzależności między pojedynczymi transakcjami.
Podstawowy podział prawnych zabezpieczeń kredytu
Prawne
zabezpieczenia
kredytu
Osobiste MajÄ…tkowe
Gwarancja
Hipoteka
bankowa
Blokada środków
Weksel własny
na rachunku
in blanco
bankowym
Zastaw na
Poręczenie
zasadach ogólnych
wekslowe
Zastaw rejestrowy
Poręczenie wg
prawa cywilnego
Przewłaszczenie
na zabezpieczenie
W literaturze można znalez
ć jeszcze inne klasyfikacje prawnych
zabezpieczeń kredytu. A. Gospodarowicz i H. Możaryn wyróżniają dwie
podstawowe grupy zabezpieczeń: płynne i rzeczowe. Do zabezpieczeń płynnych
zaliczają gwarancje bankowe, awale oraz blokadę środków na rachunkach
bankowych. Natomiast w skład grupy drugiej wchodzą: zastaw, hipoteka,
przewłaszczenie na zabezpieczenie. Zabezpieczenia płynne są o wiele bardziej
korzystne dla banku, ponieważ zapewniają natychmiastowy zwrot należności.
M. Kurowska wyodrębnia zabezpieczenia ekonomiczne, do których zalicza
dobrą kondycje finansową przedsiębiorstwa, i zabezpieczenia psychologiczne,
czyli pozytywny obraz kredytobiorcy w opinii banku.
Banki opierają swoje decyzje dotyczące udzielenia kredytu na szczegółowej
analizie kondycji majÄ…tkowo  finansowej podmiotu ubiegajÄ…cego siÄ™ o kredyt.
Podstawą oceny mogą być kryteria efektywnościowe, ale uwzględnia się także
inne elementy obejmujące m.in. charakter działalności podmiotu ubiegającego się
o kredyt, wiarygodność, rzetelność, dobre imię klienta. Również w czasie
wykorzystywania kredytu przez kredytobiorcę, bank może żądać systematycznego
przedstawiania informacji i dokumentów niezbędnych do oceny jego sytuacji
ekonomicznej. Wobec podmiotów nie posiadających trwałej zdolności kredytowej
bank ma prawo zastosować szereg rygorów (np.: żądać przedstawienia programu
naprawczego bÄ…dz
podnosić oprocentowanie kredytów).
Podstawowymi czynnikami jakościowymi wykorzystywanymi przez banki
są: jakość zarządzania firmą i pozycja na rynku.
Jakość zarządzania firmą obejmuje kwalifikacje, umiejętności i stabilność
kadry kierowniczej. Banki pozytywnie oceniajÄ… zarzÄ…dy firm posiadajÄ…ce
odpowiednie wykształcenie i doświadczenie oraz przedsiębiorców mających długi
staż w prowadzeniu samodzielnej działalności gospodarczej. Na jakość
zarządzania wpływa także strategia firmy, która powinna być spójna z
możliwościami finansowymi firmy i dotychczasowym charakterem działalności.
Pozycja firmy na rynku oceniana jest przez pryzmat nowoczesności
oferowanego produktu, charakter branży, konkurencję i udział w rynku, a także
zależności od odbiorców i dostawców.
Ilościowe kryteria oceny zdolności kredytowej
Analiza ilościowa polega na zgromadzeniu (wyliczeniu) oraz interpretacji
wskaz
ników liczbowych informujących o kondycji finansowej przedsiębiorstwa1.
Najczęściej banki korzystają z czterech grup wskaz
ników ekonomiczno 
finansowych:
żð rentownoÅ›ci
żð sprawnoÅ›ci dziaÅ‚ania
żð pÅ‚ynnoÅ›ci finansowej
żð zadÅ‚użenia.
Oceniając rentowność przedsiębiorstwa, banki skupiają swoją uwagę na
trzech obszarach, które dotyczą sprzedaży (wskaz
nik ROS), aktywów (ROA) i
kapitału własnego (ROE).
Rodzaje stosowanych porównań wyników uzyskanych przez spółkę
Baza
porównawcza
WEWN
TRZNA ZEWN
TRZNA
Wielkości Wielkości
postulowane średniobranżowe
Wielkości Wielkości wskaz
ników
zaplanowane różnych branż
Wielkości osiągnięte w Wielkości przeciętne w
poprzednich okresach całej gospodarce
Grupy wskaz
ników wyodrębnione na podstawie punktów widzenia
przyjmowanych przy analizie
Menedżerowie Właściciele Kredytodawcy
1 2 3
Analiza operacyjna Zwrot z inwestycji Płynność
Marża brutto Zwrot z kapitału własnego Wskaz
nik bieżący
Stopa zysku Zwrot z kapitału akcjonariuszy Wskaz
nik szybki
EBIT, EBITDA, zysk zwykłych Wartość przy szybkiej
operacyjny po opodatkowaniu Zysk na jedną akcję sprzedaży
Poziom kosztów operacyjnych Strumień gotówki na jedną akcję
Nadwyżka operacyjna Wzrost cen akcji
Dz
wignia operacyjna Całkowity zwrot dla akcjonariuszy
Analiza porównawcza
Gospodarowanie zasobami Podział zysku Dz
wignia finansowa
Rotacja aktywów Dywidenda na jedną akcję Zadłużenie aktywów
Zarządzanie kapitałem Stopa dywidendy Udział zadłużenia w kapitale
obrotowym Proporcje podziału zysku stałym
Pokrycie dywidendy Stosunek zadłużenia do
-ð rotacja zapasów
Stosunek dywidendy do aktywów kapitału własnego
-ð okres Å›ciÄ…gania należnoÅ›ci
-ð okres spÅ‚aty zobowiÄ…zaÅ„
Efektywność wykorzystania
zasobów ludzkich
Zyskowność Kryteria rynku kapitałowego Obsługa zadłużenia
Zwrot z aktywów po Wskaz
nik cena/zysk Pokrycie obciążeń
opodatkowaniu Współczynnik krotności odsetkowych
Zwrot z aktywów przed spłatą strumienia gotówki Pokrycie obsługi zadłużenia
odsetek i opodatkowaniem Stosunek wartości rynkowej do Pokrycie stałych obciążeń
Zwrot rzeczywistej wartości księgowej Analiza przepływów
aktywów Zmiany ceny na tle rynku pieniężnych
Ekonomiczna wartość dodana i y
ródła wartości
zysk ekonomiczny Wartość operacyjna firmy
Gotówkowy zwrot z inwestycji
Strumień wolnej gotówki
Najczęściej spotykanym i stosowanym podziałem wskaz
ników jest
pogrupowanie ich według czterech obszarów analizy, które służą do oceny:
1.Płynności finansowej, opisującej zdolność płatniczą przedsiębiorstwa, stopień
elastyczności majątku, politykę płatniczą wobec kontrahentów;
2.Rentowności, obejmującej kształtowanie się kosztów i dochodów, ich zmiany,
stopień i siłę dochodową przedsiębiorstwa, poziom akumulacji finansowej
przedsiębiorstwa;
3.Sprawności działania (wykorzystania zasobów majątkowych), w tym m.in.
struktury majątku, dynamiki zmian wielkości zaangażowanego majątku, rotacji
środków, polityki inwestycyjnej i umorzeniowej;
4.Sytuacji kapitałowej (zadłużenia), opisującej strukturę zaangażowanych
kapitałów, z
ródła ich pochodzenia, wielkość oraz tempo zmian itp.
Wskaz
niki płynności finansowej przedsiębiorstwa
Wskaz
niki płynności finansowej
aktywa obrotowe
Wskaz
nik bieżącej płynności
zobowiązania bieżące
aktywa obrotowe  zapasy
Wskaz
nik wysokiej płynności
zobowiązania bieżące
środki pieniężne
Wskaz
nik gotówkowy
zobowiązania bieżące
kapitał obrotowy
Wskaz
niki wykorzystujÄ…ce w swojej
konstrukcji kapitał obrotowy netto
przychody ze sprzedaży
Wielkości normatywne wskaz
nika wysokiej płynności prezentowane w
literaturze
0,9 -1 1-1,2 Co najmniej 1 1,2-1,5
J. Ostaszewski, J. Czekaj, Zb. Dresler, M. Nowak, Ocena
Michael R. Tyran,
Ocena efektywności Zarządzanie finansami zdolności kredytowej i
Wskaz
niki finansowe,
przedsiębiorstwa wg przedsiębiorstwa  ryzyka kredytowego,
Dom Wydawniczy ABC,
standardów EWG, CIM, podstawy teorii, PWN, Wyd. Bodie, Poznań
Warszawa 2000, s. 107
Warszawa 1991, s. 54-55 Warszawa 1998, s. 216 2002, s.91
Wskaz
niki rentowności przychodów
Wskaz
niki rentowności obrotu
wynik finansowy netto
Wskaz
nik rentowności sprzedaży (ROS)
przychody ze sprzedaży
wynik finansowy netto
Wskaz
nik rentowności sprzedaży netto
przychody netto
wynik finansowy brutto
Wskaz
nik rentowności sprzedaży brutto
przychody netto
zysk operacyjny
Wskaz
nik rentowności działalności
przychody netto
operacyjnej
wynik z działalności gospodarczej
Wskaz
nik rentowności działalności
przychody netto
gospodarczej
Wskaz
niki rentowności kapitałów przedsiębiorstwa
Wskaz
niki rentowności kapitału
wynik operacyjny
Stopa rentowności inwestycji
aktywa ogółem
(ROI)
wynik finansowy netto
Stopa rentowności aktywów
aktywa ogółem
(ROA)
wynik finansowy netto
Wskaz
nik rentowności kapitału
kapitał własny
własnego (ROE)
wynik finansowy netto
Wskaz
nik rentowności kapitału
kapitał podstawowy
podstawowego
zysk netto + odsetki od zobowiązań
długoterminowych
Stopa rentowności kapitału
kapitał własny + rezerwy + zobowiązania
stałego
długoterminowe
Wskaz
niki oceny rynkowej wartości akcji i kapitału
Wskaz
niki oceny rynkowej wartości akcji i kapitału
wynik finansowy netto
Wskaz
nik zysku na jednÄ… akcjÄ™ (EPS)
liczba wyemitowanych akcji
kapitał własny
Wartość księgowa akcji (BVS)
liczba wyemitowanych akcji
wynik finansowy netto na 1 akcjÄ™
x 100%
Stopa zyskowności akcji
cena rynkowa 1 akcji
dywidenda na 1 akcjÄ™
x 100%
Wskaz
nik stopy dywidendy
cena rynkowa 1 akcji
Wskaz
niki sprawności działania przedsiębiorstwa
Wskaz
niki sprawności działania
przeciętny stan należności * 365
Wskaz
nik cyklu regulowania należności w
przychody ze sprzedaży netto
dniach
przeciętny stan zapasów * 365
Wskaz
nik cyklu obrotu zapasami w
koszty operacyjne
dniach
przeciętny stan zobowiązań * 365
Wskaz
nik cyklu regulowania zobowiązań
koszty operacyjne
w dniach
liczba dni cyklu liczba dni cyklu
Cykl operacyjny rotacji zapasów + regulowania należności
liczba dni cyklu liczba dni cyklu
Cykl konwersji gotówki operacyjnego + regulowania zobowiązań
przychody ze sprzedaży netto
Wskaz
nik rotacji aktywów
przeciętny stan aktywów
Wskaz
niki wspomagania finansowego
Wskaz
niki wspomagania finansowego
zobowiązania ogółem
Wskaz
nik ogólnego zadłużenia
majÄ…tek
kapitał własny
Wskaz
nik udziału kapitału własnego
majÄ…tek
w finansowaniu majÄ…tku firmy
zobowiązania ogółem
Wskaz
nik relacji zobowiązań do
kapitał własny
kapitału własnego
zobowiązania długoterminowe
Wskaz
nik zadłużenia
majÄ…tek
długoterminowego
Wskaz
nik opłacenia odsetek od
zysk netto + podatek dochodowy + odsetki
zaciągniętych zobowiązań z
odsetki
uzyskanych efektów finansowych
zysk netto + amortyzacja
Wskaz
nik zdolności kredytowej
kapitał obcy
Wielowymiarową analizę dyskryminacyjną jako pierwszy wykorzystał do
prognozowania bankructwa E. Altman. Próba użyta w badaniu była zbilansowana
i stanowiły ją po 33 przedsiębiorstwa wypłacalne i niewypłacalne. Z początkowej
listy 22 wskaz
ników finansowych jako predykatory upadłości zostało wybranych
pięć.
Tabela 1Wskaz
niki wykorzystywane w modelu Altmana
Wskaz
niki wykorzystywane w modelu Altmana
kapitał obrotowy
X1
aktywa ogółem
zysk zatrzymany (skumulowany)
X2
aktywa ogółem
zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem
X3
aktywa ogółem
rynkowa wartość kapitału akcyjnego
X4
wartość księgowa kapitału obcego
sprzedaż netto
X5
aktywa ogółem
Funkcja dyskryminacyjna
Z=0,717x1+0,847x2+3,3x3+0,42x4+1,0x5
Najlepszą wartością funkcji Z ze względu na podział na dwie populacje jest
2,675. Ostatecznie E. Altman podał trzy obszary decyzyjne:
1) Z < 1,81  przedsiębiorstwa niewypłacalne,
2) Z Îð áð1,81;2,99Å„ð - obszar niekonkluzywnoÅ›ci (tzw. szara strefa),
3) Z > 2,99  przedsiębiorstwa wypłacalne
Model został przetestowany na próbie analitycznej. Odsetek poprawnych
klasyfikacji wyniósł 95%, 6% przedsiębiorstw, które zbankrutowały, zaliczono do
populacji przedsiębiorstw niezagrożonych bankructwem i 3% przedsiębiorstw o
dobrej kondycji zakwalifikowano do populacji przedsiębiorstw zagrożonych
bankructwem. Pozwala to wnioskować, że model ten był efektywnym narzędziem
prognozowania bankructwa.
Systemy wczesnego ostrzegania oparte na funkcji dyskryminacyjnej
Nazwa modelu Funkcja dyskryminacyjna Wykorzystane wskaz
niki
V1 = zysk skumulowany/ aktywa ogółem
V2 = przychody ze sprzedaży/ aktywa
ogółem
V3 = wynik finansowy przed
opodatkowaniem/ kapitał własny
Z = 5,528V1 + 0,212V2 +
V4 = przepływy pieniężne/ zobowiązania
0,073V3 + 1,270V4 - 0,120V5 + ogółem
Model J. Fulmera
V5 = zobowiązania ogółem/ aktywa
2,335V6 + 0,575V7 + 1,083V8 +
ogółem
0,894V9  6,075
V6 = zobowiązania bieżące/ aktywa
ogółem
V7 = log (księgowa wartość aktywów)
V8 = aktywa obrotowe/ aktywa ogółem
V9 = log (EBIT/ odsetki)
x1 = wynik finansowy operacyjny/
przychody ze sprzedaży
x2 = rotacja zapasów (dwa lata wstecz)/
rotacja zapasów (trzy lata wstecz)
Z = 0,868x1 + 0,198x2 + 0,048x3 x3 = odchylenie standardowe zysku netto
Model J. Ko
(z ostatnich czterech lat)
+ 0,426x4 + 0,115x5
x4 = kapitał obrotowy netto/
zobowiązania ogółem
x5 = rynkowa wartość kapitału własnego/
wartość księgowa kapitału obcego
x1 = (aktywa obrotowe  zapasy)/
zobowiązania krótkoterminowe
Model H. Koha i Z = -1,2601 + 0,8701x1 + x2 = zysk skumulowany/ aktywa ogółem
x3 = wynik finansowy na jednÄ… akcjÄ™
2,1981x2+0,1184x3 + 0,8960x4
L. Killougha
(EPS)
x4 = dywidenda na jednÄ… akcjÄ™
A = kapitał obrotowy netto/ aktywa
ogółem
B = wynik finansowy przed
opodatkowaniem i zapłatą odsetek
Model Z = 1,03A + 3,07B + 0,66C +
(EBIT)/ aktywa ogółem
0,40D
Springatea
C = wynik finansowy przed
opodatkowaniem/ zobowiązania bieżące
D = przychody ze sprzedaży/ aktywa
ogółem
Wskaz
niki i funkcja dyskryminacyjna modelu Gajdki i Stosa.
Funkcja dyskryminacyjna
Z = 0,773206  0,085642x1 + 0,000775x2 + 0,922098x3 + 0,653599x4  0,59469x5
przychody ze sprzedaży
X1
przeciętny stan aktywów ogółem
przeciętny stan zobowiązań krótkoterminowych
x 360
X2
koszty wytworzenia produkcji sprzedanej
wynik finansowy netto
X3
przeciętny stan aktywów ogółem
wynik finansowy brutto
X4
przychody ze sprzedaży netto
zobowiązania ogółem
X5
aktywa ogółem
Wartość graniczna dla omawianego systemu została określona na poziomie 0,45
Wskaz
niki wykorzystane w modelu M. Hamrola, B. Czajki i M. Piechockiego
Funkcja
Z = 3,562x1 + 1,588x2  4,288x3 + 6,719x4  2,368
dyskryminacyjna
wynik finansowy netto
X1
majątek całkowity
(aktywa obrotowe  zapasy)
X2
zobowiązania krótkoterminowe
kapitał stały
X3
majątek całkowity
wynik finansowy ze sprzedaży
X4
przychody netto ze sprzedaży
Punkt graniczny modelu poznańskiego został określony jako zero, a trafność
prognoz potwierdzono na poziomie 96%.
Pomiar ryzyka kredytowego w metodologii KMV
Prawdopodobieństwo niewypłacalności spółki określają trzy podstawowe
elementy: wartość aktywów, ryzyko aktywów i dz
wignia finansowa.
Rynkową wartość aktywów spółki obliczoną jako zdyskontowaną wartość
wolnych przepływów pieniężnych, zdyskontowanych średnim ważonym kosztem
kapitału (WACC), ustala się według formuły:
Formuła obliczania wartości spółki
n
FCFFt
V =ð
åð
t
t =ð1
(1 +ð WACC )
Õð
j
j =ð1
gdzie:
V  wartość spółki
n  kolejny okres (dąży do nieskończoności)
WACC  średni ważony koszt z
ródeł finansowania
FCFF  wolne przepływy pieniężne do spółki
Wartość aktywów mierzona w powyższy sposób odzwierciedla potencjał
spółki, a także istotne informacje i czynniki dotyczące branży i rynku, mające
wpływ na jej wartość.
Ryzyko aktywów, czyli miara ryzyka spółki i branży, mierzona jako
odchylenie standardowe (rozrzut wartości spółki).
Dz
wignia finansowa dotyczy rozmiaru zobowiązań spółki, a jej miarą jest
stosunek wartości księgowej zobowiązań do wartości rynkowej przedsiębiorstwa.
Schemat postępowania przy dokonywaniu łącznej oceny zdolności
kredytowej podmiotu i ryzyka kredytowego banku
Etap I
Ocena punktowa
Etap II
poszczególnych Obliczenie wskaz
ników
czynników określających ekonomiczno  finansowych,
podmiot i jego a następnie dokonanie
działalność przeliczenia ich wielkości na
odpowiednią liczbę punktów
Etap III
Obliczenie Å‚Ä…cznej liczby
Etap IV
punktów, polegające na
Ocena spełnienia wymogów
ich podsumowaniu z
ujętych w metodyce banku i
uwzględnieniem
stwierdzenie posiadania lub
ewentualnych korekt
nie posiadania zdolności
kredytowej przez podmiot
Etap V
Określenie poziomu
(klasy) ryzyka
kredytowego banku
Czynniki ilościowe oceniane za pomocą punktowej metody oceny zdolności
kredytowej.
Lp. Nazwa i skrót Wartość Pkt Waga
Wskaz
niki rentowności
ROS e" 2S1 3
Wskaz
nik
2S >ROS e" 0,5S 2
1 rentowności 1,2
0,5S >ROS >0% 1
sprzedaży (ROS)
ROSd"0% 0
ROE e" 2E 3
Wskaz
nik
2E >ROE >0,5E 2
2 rentowności kapitału 0,8
0,5E >ROE >0% 1
własnego (ROE)
ROE d" 0% 0
Wskaz
nik płynności
CR e" 2,0 3
2,0 >CD e" 1,3 2
Wskaz
nik płynności
3 0,9
bieżącej (CR)
1,3 >WPZ e" 1,0 1
WPZ <1,0 0
QR e"1,2 3
1,2 >QR e"0,8 2
Wskaz
nik płynności
4 0,9
szybki (QR)
0,8 >QR e"0,5 1
QR <0,5 0
Wskaz
niki sprawności działania
WRND d"30 3
Wskaz
nik rotacji
30 5 należności w dniach 0,8
60 (WRND)
WRND >90 0
WRZD d"30 3
Wskaz
nik rotacji
30 7 zapasów w dniach 0,6
60 (WRZD)
WRZD >90 0
WRZbD d"30 3
Wskaz
nik rotacji
30 8 zobowiązań w 0,6
60 dniach (WRZbD)
WRZbD >90 0
Wskaz
niki zadłużenia
WZAd"0,3 3
2
Wskaz
nik zadłużenia 0,39 1,2
aktywów (WZA)
0,6WZA>0,8 0
WPMKe"2,0 3
Wskaz
nik pokrycia
2,0>WPMKe"1,2 2
majątku trwałego
10 0,9
kapitałem stałym
1,2>WPMKe"1,0 1
(WPMK)
WPMK<1,0 0
WPOe"6,0 3
6,0>WPOe"4,0 2
Wskaz
nik pokrycia
11 0,9
odsetek (WPO)
4,0>WPOe"2,0 1
WPO<2,0 0
Punktowa ocena jakościowych kryteriów przedsiębiorstwa POLMOS
LUBLIN S. A.
Uzyskany
Przedmiot oceny Punkty Waga
wynik
Możliwości zbytu 3 0,3 0,9
Jakość produktu 2 0,3 0,6
Konkurencja 1 0,4 0,4
PowiÄ…zania handlowe z dostawcami 2 0,4 0,8
PowiÄ…zania handlowe z odbiorcami 2 0,4 0,8
Powiązania kapitałowe, finansowe lub osobowe
1 0,3 0,3
z innymi podmiotami
Poziom nowoczesności technologii i
1 0,3 0,3
wyposażenia technicznego
Charakter branży 2 0,5 1
Kwalifikacje kadry zarzÄ…dzajÄ…cej 2 0,6 1,2
Historia funkcjonowania przedsiębiorcy 2 0,6 1,2
Zakres współpracy z bankiem 1 0,4 0,4
Jakość współpracy z bankami 3 0,4 1,2
Suma - - 9,1
Klasy ratingowe stosowane przez Bank
Klasa ratingowa A
Ä…czna ocena punktowa
A (pierwszorzędna) 41,5  45,0
B (bardzo dobra) 38,0  41,4
C (dobra) 34,5  37,9
D (zadawalajÄ…ca) 31,0  34,4
E (przeciętna) 27,5  30,9
F (akceptowalna) 24,0  27,4
G (słaba) 20,5  23,9
H (zła) poniżej 20,5
POLMOS LUBLIN S. A. 2004 2005 2006
G (słaba) 21,2 21,4 23,2
X Klasyfikacja ekspozycji kredytowych
" Ekspozycje kredytowe wobec Skarbu Paostwa mogÄ… byd:
 normalne  opóz
nienie w spłacie kapitału lub odsetek w stosunku do harmonogramu spłat nie przekracza 1 roku,
 wątpliwe  opóz
nienie 1  2 lata oraz ekspozycje kredytowe o nieokreślonym terminie płatności, dla których
okres od powstania zobowiÄ…zania do czasu kwalifikacji nie przekracza 1 roku,
 stracone  opóz
nienie powyżej 2 lat, ekspozycje kredytowe o nieokreślonym terminie płatności, dla których
opóz
nienie przekracza 1 rok oraz ekspozycje sporne.
" Ekspozycje kredytowe wynikające z pożyczek i kredytów detalicznych:
 normalne  opóz
nienie nie przekracza 6 m-cy,
 stracone  opóz
nienie przekracza 6 m-cy, a także kwestionowane przez dłużników, w postępowaniu egzekucyjnym
lub wobec dłużników których miejsce pobytu jest nieznane a majątek nie ujawniony.
" Ekspozycje kredytowe wobec osób fizycznych:
 normalne  opóz
nienie nie przekracza 1 m-ca,
 pod obserwacją  opóz
nienie 1  3 m-cy,
 poniżej standardu  opóz
nienie 3  6 m-cy,
 wątpliwe  opóz
nienie 6  12 m-cy,
 stracone  opóz
nienie przekracza 12 m-cy, a także kwestionowane przez dłużników, w postępowaniu
egzekucyjnym lub wobec dłużników których miejsce pobytu jest nieznane a majątek nie ujawniony.
X Klasyfikacja ekspozycji kredytowych
" Pozostałe ekspozycje:
 normalne  opóz
nienie nie przekracza 1 m-ca, a sytuacja fin.-ek. nie budzi obaw,
 pod obserwacją  opóz
nienie 1  3 m-cy, a sytuacja fin.-ek. nie budzi obaw, lub wymagajÄ…
szczególnej uwagi ze względu na ryzyko regionu, kraju, branży, grupy klientów, grupy
produktów,
 poniżej standardu  opóz
nienie 3  6 m-cy lub sytuacja fin.-ek. może stanowid zagrożenie
terminowej spłaty kredytu,
 wątpliwe  opóz
nienie 6  12 m-cy, lub sytuacja fin.-ek. ulega znacznemu pogorszeniu, a
zwłaszcza gdy ponoszone straty istotnie naruszają aktywa netto,
 stracone  opóz
nienie przekracza 12 m-cy, lub sytuacja fin.-ek. pogorszyła się w sposób
nieodwracalnie uniemożliwiający spłatę długu, a także kwestionowane przez dłużników,
ekspozycje w postępowaniu egzekucyjnym, ekspozycje wobec dłużników w upadłości lub
likwidacji lub wobec dłużników których miejsce pobytu jest nieznane a majątek nie
ujawniony.
Zasady i terminy przenoszenia do różnych kategorii ryzyka
" Przeniesienie ekspozycji kredytowej do kategorii o niższym stopniu ryzyka możliwe
jest:
" w przypadku Skarbu Paostwa
 po spłacie wszystkich zapadłych rat kapitałowych i odsetkowych,
" w przypadku osób fizycznych
 po upływie 3 m-cy terminowej obsługi zadłużenia,
" pozostałe
 po odzyskaniu przez dłużnika pełnej zdolności kredytowej i po upływie 3 m-cy terminowej
obsługi zadłużenia.
X Tworzenie rezerw ogólnych i celowych
" Tworzenie rezerw wynika z konieczności uwzględnienia ryzyka kredytowego przy wycenie bilansowej i
przy ustalaniu wyniku finansowego.
" Rezerwy ogólne - na pokrycie nieokreślonego bliżej ryzyka kredytowego oraz innych rodzajów ryzyka
związanego z działalnością bankową.
" Tworzone w ciężar kosztów (jest także kosztem uzyskania przychodów) na należności
i zobowiązania pozabilansowe nie objęte rezerwami celowymi.
" W wysokości maksymalnie 1,5% kwoty nie spłaconych kredytów i pożyczek, nie więcej niż kwota odpisu
na fundusz ryzyka ogólnego dokonanego z zysku roku poprzedniego (odpis nie częściej niż raz w
miesiącu, w równych kwotach).
" Rezerwę ogólną rozwiązuje się, jeśli w ocenie banku ustaną okoliczności uzasadniające jej istnienie.
" Rezerwy celowe tworzone są również w ciężar kosztów (kup stają się po spełnieniu warunków updop)
[1], w odniesieniu do należności (z wyłączeniem odsetek, także kapitalizowanych) i zobowiązao
pozabilansowych charakterze finansowym i gwarancyjnym (nie dotyczy przypadku, gdy umowa
gwarantuje bankowi swobodę w podjęciu decyzji o uruchomieniu środków lub uzależniają uruchomienie
środków od terminowej obsługi wykorzystanej części lub złożono zabezpieczenie na kwotę
zobowiÄ…zania).
" [1] m.in.:
"  straconych kredytów przedsiębiorstw realizujących program restrukturyzacji,
" gwarancji i poręczeo spłaty kredytów udzielonych po 01.01.1997r.,
" 25% kredytów wątpliwych oraz wątpliwych gwarancji i poręczeo udzielonych po 01.01.1997r.,
" 50% kredytów wątpliwych oraz wątpliwych gwarancji i poręczeo przedsiębiorstw realizujących program
restrukturyzacji.
X Wysokośd rezerw celowych
" Rezerwy celowe tworzy się w minimalnej wysokości w odniesieniu do należności:
 normalnych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych  1,5%
 pod obserwacjÄ…  1,5%
 poniżej standardu  20%
 wÄ…tpliwych  50%
 straconych - 100%.
" Rezerwy celowe na należności normalne i pod obserwacją pomniejsza się o 25% rezerwy na ryzyko
ogólne.
" Rezerwy na ekspozycje kredytowe w kategorii pod obserwacją lub zagrożone można pomniejszyd (w
ramach limitów określonych w rozporządzeniu) o wartośd zabezpieczeo (hipoteka, gwarancje,
poręczenia, zastaw rejestrowy, ubezpieczenie kredytu, inni.):
" HIPOTEKA  nie więcej niż 50% wartości ustalonej przez rzeczoznawcę lub 60% wartości bankowo-hipotecznej,
" PRZENIESIENIE PRAWA WA
ASNOŚCI RZECZY RUCHOMEJ  nie więcej niż 50% ceny sprzedaży rzeczy i 50% pierwotnej
wysokości zabezpieczanej kwoty,
" PRZENIESIENIE PRAWA WA
ASNOŚCI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH  nie więcej niż 50% wartości godziwej,
" ZASTAW NA STATKU MORSKIM LUB POWIETRZNYM  nie więcej niż 50% wyceny rzeczoznawcy i 50% pierwotnej
wysokości zabezpieczanej kwoty,
" ZASTAW REJESTROWY NA RZECZY RUCHOMEJ  nie więcej niż 50% ceny sprzedaży rzeczy i 50% pierwotnej wysokości
zabezpieczanej kwoty.