barok061aangelsa

Temat: Wizerunek kobiety w malarstwie i poezji barokowej.

Wizerunek kobiety w okresie baroku jest jednolity, chociaż czasem można zauważyć
w nim odchylenia od reguły. Zarówno malarze jak i poeci przedstawiają kobietę
jako postać , która dostarcza rozrywki mężczyznom jest pozbawiona cnót
duchowych, które dominowały w okresie renesansu.

Barok jest epoką kontrastów , dlatego na obrazach malarzy XVI
i XVII-wiecznych bardzo wyraźnie widać różnice pomiędzy barwami ciała a tłem
otoczenia, na których się ono znajduje. Poza tym różnice są również dostrzegane
w samej tematyce obrazów. Mimo iż przeważają obrazy, na których kobiety
eksponują swoje prawie nagie ciała , można także spotkać zupełnie odmienny
wizerunek kobiety. Fabrizio Santafede na obrazie zatytuÅ‚owanym “The Betrothal of
St.Catherine" przedstawia dwie kobiety oraz starszego mężczyznę i dziecko. Jedna
z postaci kobiecych jest ukazana zupełnie inaczej niż Kleopatra na obrazie
autorstwa Massimo Stanzione . Jej ubranie jest proste a cera ciemna, jej włosy
sÄ… koloru kasztanowego, sylwetkÄ… ani postawÄ…
w niczym nie przypomina Kleopatry. Osobą utrwaloną na płótnie jest
św. Katarzyna, czyli postać kobiety , która nie był powszechnie znana
i dominująca. Wizerunek władczyni starożytnej pędzla Stanzione przedstawia
ówczeczny kanon kobiecego piękna. Według niego powinna być bardzo skąpo ubrana
lub okryta niewielkim kawałkiem tkaniny. Tło, na którym się znajdowała powinno
być ciemne w ten sposób znakomicie kontrastuje z jej jasną, prawie bladą skórą ,
na której doskonale widać bardzo czerwone usta oraz ciemne włosy zlewające się z
tłem. Dla podkreślenia zmysłowości Kleopatra trzyma
w dłoni żmiję wpijającą się w jej nagą pierś, przyglądając się uważniej można
dostrzec łapę zwierzęcą znajdującą się pod łożem, na którym siedzi kobieta,
te elementy mają podkreślić jej zwierzęcość. Kobieta baroku jest puszysta,
dlatego także Kleopatra jest ukazana w taki sposób, aby zachwycić widza
swoją pulchnością. Pokazywanie swego ciała nie było niczym gorszącym
ani nieprzyzwoitym . Znakomicie ukazuje to obraz Guido Cagnacci “Susanna and the
Elders", na którym naga kobieta siedzi na stole w towarzystwie dwóch mężczyzn
zachwycających się jej pięknym, nagim ciałem.

Jak już wcześniej wspomniałam, jedną z cech barokowej kobiety
była zwierzęcość , która jest znakomicie podkreślona na obrazie Luca Giordano
“The Battle of the Lapiths and Centaurs". WÅ›ród wielu mężczyzn walczÄ…cych
z centaurami można dostrzec kobiety , które równie brutalnie starają
się zwalczyć pół mężczyzn-półkonie. Oczywiście malarz korzystając
z tak sprzyjającej sytuacji na obrazie, może w bardziej zmysłowy sposób
przedstawić piękno kobiecego ciała.

Wizerunek kobiety zarówno w malarstwie jak i w poezji przedstawiany jest prawie
tak samo. Kobiety kochają zabawy , są niestałe w uczuciach, ich całym życiem
były przyjęcia i całonocne uczty w towarzystwie mężczyzn, których według Wacława
Potockiego jest o wiele mniej niż kobiet . Na to trudne pytanie stara się
odpowiedzieć w króciutkim utworze p.t. “Czemu wiÄ™cej biaÅ‚ej, niż mÄ™skiej pÅ‚ci".
Zastanawia się nad sensem takiej zależności .
“Bo zÅ‚ego, niż dobrego wiÄ™cej".
Jest to cytat z ostatniego wersu tego utworu wyjaśniający tę nierównomierność.

Poza tym kobieta uważana jest za osobę negatywną, postrzeganą się
ją jako bezduszną lalkę , nie posiadającą serca ani uczuć. Wada ta stała się
tematem wiersza WacÅ‚awa Potockiego pod tytuÅ‚em “Å»aÅ‚oba po mężu ,
ale z uwagą". W tym utworze opisana jest nieczułość i nieugiętość kobiety ,
której zmarł mąż. Przykładem takego jest poniższy fragment:
“a Å‚za jej z oka nie wyciecze.
Aż skoro ksiądz do grobu kropi zimne kości-
Nie tylko Wacław Potocki dostrzega ich nieczułość, ale także Jan Andrzej
Morsztyn w utworze “Ikona". NieczuÅ‚ość kobiety porównywana jest do starego dÄ™bu
czy skały. Sam poeta ujął to tak:
“TwardszaÅ› ty, panno, ktorej Å‚zy me nie zÅ‚amaÅ‚y,
Nad żelazo, dyjament, stary dąb i skały."

Niewątpliwie najczęściej opisywana jest uroda kobiety i jej wygląd zewnętrzny,
bardzo często porównywana jest do rożnego rodzaju przedmiotów np. w wierszu p.t.
“Do Zosie" Jan Andrzej Morsztyn pisze:
“Twarz anielska, gÅ‚os serafinowy,
Usta z koralu i ząb perłowy,
I czarne oczy serca imajÄ…,
Warkocz złoty
Wiąże; ale cnoty
Twardsze węzły mają."
Tak samo jak kobiety na obrazach tak i w poezji przedstawiane sÄ… jako pulchne
osoby o skórze jak mleko i ustach koloru korali.

Kobiety te także sieją zniszczenie, są samolubne , myślą tylko o sobie
i swoich uczuciach. Za taką kobietę uważana jest Helena w utworze Szymona
Zimorowica p.t. “PieÅ›ni i taÅ„ce". Poeta mówi o niej tak:
“Nie ogieÅ„[...]
Ale Helena przyjemnością swoją
Wszystkie Trojany spaliła i z Troją."
Z tego fragmentu bardzo jasno wynika, że płeć piękna dąży do uzyskania własnego
szczęścia i przyjemności , nie zważając przy tym na dobro i życie innych.

W utworze nieznanego autora p.t. “Raki o pannie" opisuje w bardzo podstÄ™pny
sposób naturę kobiety . Czytając wiersz od strony lewej do prawej, możemy
dostrzec szereg pozytywnych cech, natomiast jeśli czytamy od strony prawej do
lewejmożemy zauważyć, że autor w ten sposób ukrył drugą stronę osobowości
kobiety. Na podstawie tego wiersza możemy wywnioskować ,
że kobiety nie są szczere, starają się ukryć swoją gorszą stronę pod maską
cnotliwej panny.

Bardzo dobrym przykładem obiektywnego spojrzenia na kanon piękna okresu baroku
jest wiersz współczesnej poetki Wisławy Szymborskiej
p.t. “Kobiety Rubensa" , który przedstawia wizerunek kobiety w sposób żartobliwy
na zasadzie porównanie go z wizerunkiem kobiety w średniowieczu i XX wieku.

Podsumowując powyższą wypowiedź, uważam , że w miarę możliwości wizerunek
kobiety barokowej w malarstwie i poezji jest jednolity. Oczywiście zawsze będą
jakieś wyjątki. Nie wszystkie kobiety są pełne cnót i bogate duchowo, większość
z nich jest niestała w uczuciach. Postrzegana jest
jako przedmiot , który można zmienić kiedy się zestarzeje i zepsuje.