Propagacja ŚWIAT KF/UKF
Z informacji NASA
Pierwsza plama 24. cyklu
aktywności Słońca
W dniu 31 lipca 2006 Obserwato- lach krótkich. Cykle trwają średnio bardzo pomyślna dla NASA, która
rium Słoneczne SOHO zaobserwo- 11 lat i zmiany są rozłożone w cza- planuje w tym czasie pierwsze za-
wało małą plamę na Słońcu (650W, sie. Upłynie kilka lat, zanim 24. cykl łogowe misje na planetę Mars (przy
130S). Żywotność tej plamy była rozwinie się na tyle, że wpłynie aktywnym Słońcu jego zbyt inten-
bardzo krótka: tylko 3 godziny. to korzystnie na stan propagacji sywne promieniowanie mogłoby
w górnych zakresach fal krótkich. być niebezpieczne dla astronautów
O intensywności nadchodzącego przebywających długo w otwartej
cyklu aktywności Słońca można przestrzeni kosmicznej). Natomiast
prognozować na podstawie pręd- dla krótkofalowców jest to progno-
kości prądów konwekcyjnych pod za bardzo niekorzystna. W dającej
powierzchnią Słońca. To one są się przewidzieć przyszłości tylko
praprzyczyną tych zmian na po- najbliższy 24. cykl aktywności Słoń-
A SOHO magnetogram of the sun. July 31, 2006 wierzchni Słońca, które widzimy ca przyniesie poprawę propagacji
z Ziemi jako plamy, a które wpły- na falach krótkich. Potem będzie już
Plamy na Słońcu mają rozmiary wają w istotny sposób na ziemskie tylko z
le i coraz gorzej.
porównywalne z planetami. Jest to pole magnetyczne oraz jonosferę
plazma materii słonecznej  zamro- a przez to na stan propagacji na fa-
żona przez bardzo silne pole ma- lach krótkich.
gnetyczne Słońca. Nadzwyczajność
tej konkretnej plamy polegała na
tym, że biegunowość jej lokalnego
pola magnetycznego była przeciw-
na do wszystkich plam trwającego Prognoza Davida Hathawaya oraz Mausumi Dikpati
23. cyklu aktywności Słońca. Na
magnetogramie bieguny północne Kolorem czerwonym oznaczona
pola magnetycznego plamy zazna- jest prognoza 24. i 25. cyklu ak-
czono kolorem białym a bieguny tywności Słońca opracowana przez
południowe na czarno. Pojawienie Davida Hathawaya, a kolorem ró-
się tej niezwykłej plamy można żowym prognoza cyklu 24. Mausu-
traktować za zwiastun kolejnego, mi Dikpati (NCAR). Prognoza tego
24. cyklu aktywności Słońca. Tak ostatniego, w odniesieniu do 24.
wczesny moment pojawienia się Poczynając od XIX wieku obser- cyklu, jest bardziej optymistyczna.
może sugerować, że 24. cykl ak- wowano stałą prędkość tych prą- Maksimum powinno wystąpić w la-
tywności Słońca może być o wiele dów rzędu 1 metra na sekundę. tach 2011/12. Zdaniem Mausumi
bardziej intensywny aniżeli koń- W ciągu ostatnich lat nastąpiło wy- Dikpati będzie to cykl bardzo inten-
czący się cykl 23, który miał swoje datne zmniejszenie prędkości do sywny, a następujący po nim cykl
maksimum wiosną 2001. Póz
ną je- 0,75metra na sekundę na północ- 25 będzie z kolei wyjątkowo słaby.
sienią 2002 oraz wczesną zimą 2003 nej półkuli Słońca i do 0,35 metra W oparciu o materiały NASA
wystąpiło maksimum wtórne z do- na półkuli południowej. Prędkość opracował
skonałą propagacją na najwyższych przemieszania się materii słonecznej Tadeusz Raczek SP7HT
zakresach fal krótkich oraz z bardzo w prądach konwekcyjnych może
dobrymi otwarciami DX w paśmie rzutować na intensywność przy-
amatorskim 50MHz. szłych cykli (w perspektywie 20-let-
David Hathaway, specjalista niej) aktywności Słońca (gdy ma-
z Marshall Space Flight w Hunts- teria wynurzy się z głębi Słońca do
ville, Alabama, nie twierdzi, że datę warstw najwyższych widocznych
31 lipca 2006 można uważać za po- jako  powierzchnia ). Im większa
czątek nowego cyklu aktywności prędkość, tym większa aktywność
Słońca. Zazwyczaj plamy nowego procesów w przyszłości. Z kolei,
cyklu pojawiają się w okolicach 30 zmniejszenie prędkości przemiesz-
stopni szerokości heliograficznej. Ta czania się materii słonecznej po-
pojawiła się na 13 stopniu szeroko- zwala snuć przypuszczenia, że 25.
ści. Gdyby jednak 24. cykl aktyw- cykl aktywności Słońca (z maksi-
ności Słońca już się rozpoczął, to nie mum około roku 2022) będzie naj-
należy natychmiast oczekiwać ra- mniej intensywny na przestrze- Przebieg trzech ostatnich cykli aktywności Słońca: 21 (niebieski),
dykalnej poprawy propagacji na fa- ni wieków. Będzie to okoliczność 22 (czarny) oraz 23 (czerwony) - patrz ŚR 10/03
Świat Radio Paz
dziernik 2006
29