1 Metrologia wielkości geometrycznych


Temat 1:
 Metrologia wielkości geometrycznych,
klasyfikacja i charakterystyka
metrologiczna przyrządów
pomiarowych
Miernictwo i systemy pomiarowe w
budowie maszyn
METROLOGIA
m�e�t�r�o�u� -  miara l�o�g�o�s� -  słowo, nauka
(z greckiego)
Metrologia  nauka o zapewnieniu środkami technicznymi i
organizacyjnymi poprawności pomiarów we wszystkich dziedzinach nauki,
techniki i gospodarki.
W naukach przyrodniczych i technicznych głównymi metodami
badawczymi są:
��obserwacja
��eksperyment
��pomiar
Metrologia
ogólna teoretyczna prawna stosowana
Metrologia stosowana
długości czasu ciśnienia techniczna włókiennicza medyczna
rodzaj
określona dziedzina
wielkości
stosowania
mierzonej
Metrologia wielkości geometrycznych = metrologia długości i kąta
należy do metrologii
zajmuje się
obejmuje
technicznej
��Pomiary wymiarów opisujących postać
geometryczną mierzonego elementu lub
pomiarami długości i kąta w
zespołu,
celu określenia geometrycznej
postaci części maszyn i
��Pomiary odstępstw od teoretycznego kształtu
urządzeń technicznych
powierzchni i linii (odchyłki kształtu),
��Pomiary odstępstw od przyjętego wzajemnego
położenia wyodrębnionych linii i powierzchni
(odchyłki położenia),
��Pomiary ilościowe struktury geometrycznej
powierzchni (chropowatość i falistość
powierzchni),
��Pomiary wymiarów wad struktury
geometrycznej powierzchni (pęknięcia, rysy,
wżery itp.).
Metrologia wielkości geometrycznych
obejmuje ponadto
zagadnienia budowy przyrządów pomiarowych
racjonalne stosowanie przyrządów pomiarowych
sprawdzanie i ocenę błędów dokładności
przyrządów pomiarowych
tolerancje i pasowania części maszyn
organizację pracy w laboratoriach pomiarowych
Pomiar - zespół czynności doświadczalnych mających na celu
wyznaczenie wartości określonej wielkości, a więc liczbowe porównanie tej
wielkości z jednostką miary.
Postępowanie pomiarowe obejmuje:
Wybór przyrządu Pomiar Opracowanie wyniku
pomiarowego pomiaru
��racjonalny,
��uwzględniający
odpowiednie kryteria
efekt pomiaru -
wartość wielkości
mierzonej
Wynik
Surowy Poprawiony
uwzględnia poprawki i
oszacowaną niepewność
pomiaru
przedmiot
pomiaru
Wielkość mierzona (mezurand)
niezależna zależna
od czasu i współrzędnych
Wielkość  właściwość (cecha) zjawiska lub ciała, którą można wyróżnić
jakościowo i wyznaczyć ilościowo.
Wartość wielkości  iloczyn liczby i jednostki miary.
zakłócają
przebieg pomiaru
Wielkości wpływające
zewnętrzne wewnętrzne
temperatura nacisk pomiarowy narzędzia
ciśnienie atmosferyczne histereza mechanizmu narzędzia
KLASYFIKACJA PRZYRZDÓW POMIAROWYCH I WZORCÓW MIAR
 Prawo o miarach oraz  Międzynarodowy słownik podstawowych i ogólnych
terminów metrologii terminem przyrządy pomiarowe określa wszystkie
urządzenia techniczne przeznaczone do wykonywania pomiarów.
W dotychczasowej praktyce metrologicznej oraz normie [PN-71/N-02050] termin
narzędzia pomiarowe stosowano w znaczeniu nadrzędnym, obejmującym
przyrządy pomiarowe i wzorce miar.
Przyrząd pomiarowy - to urządzenie przeznaczone do wykonywania pomiarów,
samodzielnie lub w połączeniu z urządzeniami dodatkowymi.
Wzorzec miary jest to urządzenie przeznaczone do odtwarzania, praktycznie
niezmiennie podczas jego użycia, jednej lub więcej znanych wartości danej wielkości.
Urządzenia pomocnicze służą do:
��stworzenia odpowiednich warunków przy pomiarze,
��ułatwienia wykonywania czynności pomiarowych,
��zwiększenia czułości lub zakresu pomiarowego przyrządu.
Interferometry Przyrządy
suwmiarkowe
Przyrządy
Czujniki
mikrometryczne
Maszyny
Przyrządy do
pomiarowe
pomiarów
PRZYRZDY
chropowatości i
POMIAROWE
falistości powierzchni
Przyrządy do
Przyrządy do
pomiaru kątów
pomiarów odchyłek
kształtu i położenia
Przyrządy do
pomiaru kół
zębatych
Wzorce końcowo -
Wzorce
kreskowe
kreskowe
��przymiar kreskowy
��przymiar kreskowy,
��wzorzec szklany wbudowany
w długościomierz uniwersalny
Wzorce falowe
WZORCE
Wzorce kodowe
MIAR długość fal świetlnych:
��kryptonu,
��Helu
��lasera He-Ne.
Wzorce
Wzorce końcowe
inkrementalne
��płytki wzorcowe,
��wałeczki pomiarowe,
��kątowniki
Wieszak do wałeczków Liniał krawędziowy
pomiarowych
Liniał sinusowy
Płyta
pomiarowa
URZDZENIA
POMOCNICZE
Do składania
płytek wzorcowych
Lupa do odczytywania
Pryzma
wskazań
WAAŚCIWOŚCI I CHARAKTERYSTYKI PRZYRZDÓW POMIAROWYCH
Właściwość metrologiczna przyrządu pomiarowego jest to cecha przyrządu
pomiarowego charakteryzująca ten przyrząd i mogąca mieć wpływ na wyniki i błędy
pomiaru.
Charakterystyka metrologiczna przyrządu pomiarowego jest to reprezentacja
matematyczna właściwości metrologicznych określonego przyrządu pomiarowego w
formie wartości liczbowej, wykresu lub tablicy.
Przykłady charakterystyk metrologicznych:
��błąd powtarzalności wskazań przyrządu pomiarowego,
��błąd poprawności przyrządu pomiarowego,
��wykres zależności sygnału pomiarowego wyjściowego od sygnału wejściowego
przyrządu pomiarowego w określonych warunkach.
Warunki odniesienia (warunki normalne) (ang. reference conditions) warunki
użytkowania przyrządu pomiarowego ustalone przepisami dla sprawdzania
przyrządu pomiarowego lub dla zapewnienia wiarygodności porównania wyników
pomiarów.
Przykładowo w pomiarach długości metodą podstawową (przez porównanie z
wzorcowymi długościami fal świetlnych) przyjmuje się następujące warunki
odniesienia:
 temperatura  293,15 K,
 ciśnienie atmosferyczne 101 325 Pa,
 ciśnienie pary wodnej w powietrzu  1334 Pa.
Zakresem pomiarowym (ang. measuring range) przyrządu pomiarowego jest
zakres wartości wielkości, których pomiar może być dokonany z błędem zawartym w
określonych granicach.
Na przykład zakresy pomiarowe mikrometrów do wymiarów zewnętrznych wynoszą:
0-25 mm, 25-50 mm, 50-75 mm itd.
Podziałka (ang. scale) przyrządu pomiarowego jest uporządkowanym zbiorem
wskazów  kresek lub innych znaków  naniesionych na podzielnię urządzenia
wskazującego.
Zakres podziałki jest to przedział zawarty między skrajnymi wskazami podziałki,
odpowiadającymi dolnej i górnej granicy zakresu wskazań.
Przedział między dwoma dowolnymi sąsiednimi wskazami podziałki nosi nazwę
działki elementarnej (ang. scale division).
Długość działki elementarnej Le jest długością odcinka lub łuku linii podstawowej
podziałki między osiami dwóch sąsiednich wskazów.
podziałka
kreskowa
wskaz
Le
Wartość działki elementarnej We (ang. scale interval) jest wartością wielkości
mierzonej odpowiadającą działce elementarnej. Urządzenie wskazujące jest to
zespół elementów przyrządu pomiarowego wskazujący wartość wielkości mierzonej
w postaci analogowej lub cyfrowej.
Rozdzielczość (urządzenia wskazującego) (ang. resolution) jest to największa
różnica wskazań urządzenia wskazującego, która może być zauważona w wyrazny
sposób. Dla urządzenia wskazującego cyfrowego jest to różnica wskazań
odpowiadająca zmianie o jednostkę najmniej znaczącej cyfry.
Dokładność przyrządu pomiarowego (ang. accuracy of measuring instrument)
jest to zdolność przyrządu pomiarowego do dawania wskazań bliskich wartości
prawdziwej (rzeczywistej) wielkości mierzonej.
Błąd (wskazania) przyrządu pomiarowego (ang. error of indication of a measuring
instrument) jest to składowa błędu pomiaru, pochodząca od przyrządu pomiarowego
użytego do wykonania pomiaru. Przy porównywaniu przyrządu z wzorcem
odniesienia błąd (wskazania) przyrządu pomiarowego jest to wskazanie przyrządu
minus wartość prawdziwa odpowiedniej wielkości wejściowej. Wartość prawdziwa
(rzeczywista) nie może być określona, w praktyce więc wykorzystuje się wartość
umownie prawdziwą.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Metrologia Wielkości Geometrycznych 2013
11 pomiary wielkosci geometrycznych na wspolrzednosciowej maszyid559
Pomiary wielkości geometrycznych
GeometricProbabilityDistribution
2 Charakterystyki geometryczne figur płaskich (2)
metrologia cw 1 protokol
120123 IK wykład 4 WO SŻ kształt ukł geomet
geometria zadania powtórzeniowe

więcej podobnych podstron