podstawy geodezji na egzamin.doc.hide{display:none}Pobierz oryginalny załącznik.








Jednostki
miary kąta- podać zależności pomiędzy jednostkami (jak przelicza
się je między sobą?)

 

Miara stopniowa(oparta
na systemie sześćdziesiętnym; kąt pełny ma wartość 360º, 1º
dzieli się na 60’, zaś 1’ na 60’’)
Miara gradowa
(jednostka podstawową jest kąt pełny podzielony na 400równych części,
zwanych gradami, z kolei 1grad[g] dzieli się na 100centygradów[c],
a ten na 100decymiligradów[cc] )
Miara
łukowa kąta na którym zatoczono łuk kołowy ze środkiem znajdującym
się w wierzchołku kąta, jest to stosunek długości łuku odciętego
przez ramiona kąta do długości promienia tego łuku. Jednostką jest
radian. Miara łukowa dla kąta pełnego wynosi 2π.


     Zależności
i formuły na zamianę miar:


180º=200g=π
stopnie>grady:
�ąg=(10/9)�ąº
grady >stopnie:
�ąº=0,9*�ąg
stopnie >radiany:
�ą=�ąº(π/180º)
radiany>stopnie:
�ąº=�ą(180º/π)
grady>radiany:
�ą=�ąg(π/200g)
radiany grady>:
�ąg=�ą(200g/π)


 

Pomiar
długości taśmą stalową- podać
poprawki i redukcje (z wzorami) wprowadzane do pomierzonych odległości.

 

Poprawka komparacyjna-polega
na wyznaczeniu rzeczywistej długości taśmy

Lrz-ln=�ąlk, gdzie: lrz-dł
rzeczywista, ln-dł nominalna, �ąlk-poprawka komp. pojedynczego odłożenia
taśmy, �ądk-całej pomierzone odległości
tk=20ºC 
 

Poprawka termiczna:
lrz + lrz*�ą(tp-tk), gdzie: �ą-współczynnik rozszerzalności liniowej
stali, tp- temp pomiaru, tk- temp komparacji

�ąlt=�ąlk+ln*�ą(tp-tk),
gdzie gdzie �ąlt- wartość poprawki termicznej
�ąlt>0 dla tp>tk
d=n*ln+r
�ądk=ln+(r/ln)*�ąlt
�ądt=[n+(r/ln)]*�ąlt,
gdzie: �ądt-poprawka termiczna dla całego odcinka
�ądt=dn*�ą(tp-tk)

Poprawka
na nachylenie terenu: (zawsze ujemna)

      Cosβ=ds.
> d=scosβ
      �ądp=d-s=scosβ-s=s(cosβ-1)-poprawka
na nachylenie terenu
      �ądp=
-h2/2s
      �ądp=
-2s*sin2(β/2) 
Redukcja: bezpośrednio
podczas pomiaru w tereniu, poziomując taśmę, lub rachunkowo na podstawie
znajomości odległości niezredukowanej i kąta nachylenia terenu w
stosunku do poziomu. 

Przykład obliczeniowy
do pytania 2- dane: pomierzona odległość, poprawka komparacyjna,
temperatura pomiaru, różnica wysokości początku i końca odcinka
lub kąt nachylenia odcinka.

 

Podaj definicję
mapy, skali mapy oraz podział map w zależności od skali.

MAPA => graficzny obraz
powierzchni Ziemi, innego ciała niebieskiego lub nieba, zmniejszony
w sposób określony matematycznie (odwzorowania kartograficzne, skala),
uogólniony(generalizacja kartograficzna) i umowny(sporządzony z zastosowaniem
umownych znaków)
SKALA MAPY => stosunek
długości odcinka na mapie do rzutu poziomego tego odcinka w terenie.
d/D=1/M, gdzie: M-mianownik
skali mapy, D- odległość rzeczywista, d- odl na mapie
D=d*M
Podział
map w zależności od skali: 



skala
Nazwa mapy
Dokładność skali mapy
1: 500
1:1 000
1:2 000
1:5 000
Mapa zasadnicza (podstawowa)
instrukcja k-1
Mapy wielkoskalowe
5cm
10cm
20cm
50cm
1:10 000
1:25 000
1:50 000
1:100 000
Mapa topograficzna
Mapy średnioskalowe
1m
2,5m
5m
10m
1: 200 000
�Ś
Mapy ogólnogeograficzne
Mapy małoskalowe
 



 

Przykłady rachunkowe
na obliczenie skali, pola powierzchni na mapie lub pola powierzchni
w terenie na podstawie pola na mapie.

 

Podaj
definicję pojęcia �śmapa zasadnicza” – stosowane skale, treść
mapy zasadniczej itp. (instrukcja K1)

 
Mapa zasadnicza
- jest to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne
informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych
oraz elementach ewidencji gruntów i budynków, sieci uzbrojenia terenu:
nadziemnych, naziemnych i podziemnych, osnowy geodezyjne, opisy i kontury użytków gruntowych,
stabilizowane (trwałe) punkty graniczne, numery ewidencyjne działek,
numery porządkowe budynków, nazwy ulic i oznaczenia dróg publicznych,
granice : działek, obrębów.  
Skale:

skala 1:500
- dla terenów o znacznym obecnym lub przewidywanym zainwestowaniu (miasta)
skala 1:1000
- dla terenów małych miast, aglomeracji miejskich i przemysłowych,
oraz terenów osiedlowych wsi będących siedzibami gmin
skala 1:2000
- dla pozostałych zwartych terenów osiedlowych, terenów rolnych o
drobnej, nieregularnej szachownicy stanu władania oraz większych zwartych
obszarów rolnych i leśnych na terenach miast,
skala 1:5000
- dla terenów o rozproszonej zabudowie wiejskiej oraz gruntów rolnych
i leśnych na obszarach pozamiejskich..

 
.  

Zasada
konstrukcji podziałki poprzecznej ( transwersalnej).

 
Zasada konstrukcji podziałki
poprzecznej polega na uzupełnieniu podziałki liniowej liniami równoległymi
do postawy podziałki. Ze względu na metryczny system powinno być
10 linii poziomych.
Konstrukcja podziałki
transwersalnej:


Wykreślamy podziałkę
liniową
Rysujemy równoległe
linie w równych odstępach, wystawiamy prostopadłe z końców baz,
cechujemy dolną i górną lewą bazę działkami elementarnymi
Wykreślamy ukośne
linie równoległe łączące końce działek elementarnych wg zasady
kreska dolna poprzednia z kreską górną następną.
Opisujemy końce
baz, działki elementarne oraz linie równoległe podziału pionowego.



Geodezyjny układ
współrzędnych prostokątnych płaskich
– podać oznaczenia osi, wyprowadzić
wzory na: azymut, długość i przyrosty współrzędnych.  
      
   


Przyrosty współrzędnych: 
 
Azymut: 
    
Długość:  
      

            W rachunku wyrownawczym sprawdzic czy
są wyprowadzenia 

Przykład rachunkowy
na obliczenie azymutu, długości ze współrzędnych.

 

Przykład rachunkowy
na obliczenie współrzędnych punktów na domiarach prostokątnych.

 

Opisać
(z wzorami) kolejność obliczeń kątowego wcięcia w przód (bez użycia
form rachunkowych) – dane współrzędne dwóch punktów oraz pomierzone
kąty wcinające na tych punktach.

       
a). obl azymut AAB i odległość dAB 
ze współrzędnych
            
b). z twierdzenia sinusów obliczamy bok dAC.
                                         
                                            
a/sin�ą = b/sinβ = c/sin�ł
= 2R
      gdzie
R-promień  
    
                                    Dane:A(x,y), B(x,y), �ą, β    
 c). Obliczamy azymut (boku
AC) AAC = AAB -�ą
      d).
Obliczenie współrzędnych p-tu c
            Xc = xA + dAC
* cos AAC
            Yc = yA + dAC
* sin AAC
      e).
Kontrola : obliczamy ze współrzędnych kąta c
            �ą+β+c = 180º 

Podać
( z wzorami) kolejność obliczeń
liniowego wcięcia w przód (bez użycia form rachunkowych)
– dane współrzędne dwóch punktów oraz pomierzone długości wcinające.


                
Twierdzenie cosinusów:
                                
Dane: A(x,y), B(x,y), dAC,
dBC 
      a).
Obliczamy dAB, AAB
      b).
Obliczamy kąt �ł
            
      c).
Obliczamy azymut AAC=AAB �ą �ł
      d).
Obliczamy współrzędne punktu c
            Xc = xA + dAC
* cos AAC
            Yc = yA + dAC
* sin AAC 

Przykład rachunkowy
do pytania 11 i 12.

 

Co to
jest ciąg poligonowy? – Podać elementy mierzone i obliczane. Podać
podział ciągów poligonowych.

 
CIĄG POLIGONOWY =>
jest wielobokiem otwartym lub zamkniętym, którego wierzchołki (punkty
załamania) są punktami poziomej osnowy geodezyjnej. W ciągu obserwacjami
są kąty wierzchołkowe i długości boków wieloboku. Ciągi mogą
występować pojedynczo lub zespołowo, tworząc sieci poligonowe.  

Mierzone są kąty na każdym
załamaniu poligonu, a między sąsiednimi punktami mierzone są odległości.
Obliczane są współrzędne
prostokątne wszystkich punktów w sieci( azymuty boków i przyrosty). 

Ze względu na kształt
ciągi poligonowe dzielą się na zamknięte i otwarte.
Przyjmując jako kryterium
podziału sposób nawiązania, rozróżniamy ciągi:


Niezależne (bez
nawiązania)
Nawiązane jednopunktowo
Nawiązane wielopunktowo


 

Jakie
warunki geometryczne muszą być spełnione w ciągu poligonowym otwartym
i zamkniętym?

 
1).Ciąg
poligonowy zamknięty- zaczyna się i kończy w tym samym punkcie,
którego współrzędne są znane. 
Suma przyrostów:
[�ąX] = 0
                   
[�ąY] = 0
[β wew]
= (n-2)180º
[β zewn]=
(n+2)180º 
2).Ciąg
poligonowy otwarty- w zasadzie jest zawsze nawiązany obustronnie
do punktów o znanych współrzędnych. Jest zamkniętym wielobokiem.  


Przykład rachunkowy
na obliczenie poligonu zamkniętego lub otwartego (dane kąty i długości
oraz azymut jednego boku).

 

Średnia arytmetyczna
– podać wzór, i jej własności.

 
ŚREDNIA ARYTMETYCZNA 


Średnia arytmetyczna
ogólna- podać wzór i jej własności. Co to jest waga obserwacji?

 
ŚREDNIA ARYTMETYCZNA OGÓLNA  

WAGI => są to liczby
odwrotnie proporcjonalne do wartości kwadratu błędu średniego, gdyż
pomiary o wyższej precyzji mają mniejsze błędy i na odwrót.  


Systematyka (podział)
błędów obserwacji – opisać każdy z podanych błędów.

a).systematyczne, przypadkowe,
grube.
Grube - �śpersonalne”
- źródłem takiego błędu jest zawsze brak uwagi obserwatora
Systematyczne – źródłem
są instrumenty pomiarowe, środowisko, człowiek bądź och dowolne
zestawienie. Mogą być eliminowane przez właściwą rektyfikację
instrumentów, stosowanie odpowiedniej procedury obserwacyjnej lub na
drodze rachunkowej.
Przypadkowe – są
to błędy, jakie zostają po usunięciu błędów grubych i systematycznych.
Ich źródła tkwią w niedoskonałości zmysłów ludzkich niedoskonałości
instrumentów pomiarowych i wpływie środowiska na pomiary geodezyjne.
Błędy te nie mogą być wyeliminowane z pomiaru. 

b). absolutne, względne  
 
c). prawdziwe pozorne
Przez błąd rozumiemy
różnice między obserwacją pewnej wielkości a wartością prawdziwą,
która na ogół nie jest znana. Ponieważ Wielkość prawdziwa nie
jest znana, również błąd prawdziwy nie jest znany. Na szczęście
wielkość prawdziwą można oszacować, a tym samym można również
oszacować błąd prawdziwy. Oszacowanie błędu prawdziwego jest zwane
błędem pozornym  
     błąd
prawdziwy- ε= L-l, gdzie L-wartość prawdziwa
      błąd 
pozorny = v= x-l gdzie v-błąd pozorny, l-obserwacja, x-wartość
                                          najprawdopodobniejsza 

Błędy pozorne są
miarą wzajemnego zbliżenia wielokrotnego pomiaru tej samej wielkości.
d). średnie, graniczne,
przeciętne
            m- błąd średni
            p= 0,68 –prawdopodobieństwo nieprzekroczenia
            błąd graniczny – mgr
= 3 m(m-błąd średni)
            p =0,997
   
  
            [vv] = min
            v= x-l 
                 (x-l1)2+(x-l2)2+
�Ś + (x-ln)2 = min
                  (x-l1)2+(x-l2)2+
�Ś + (x-ln)2 = 0 
            nx – [l] = 0 
            x = [ l ] : n    
<= średnia arytmetyczna  

Podać
wzory na błędy średnie: pojedynczego spostrzeżenia, błąd
średniej arytmetycznej (dla obserwacji jednakowo i niejednakowo dokładnych)
oraz błąd funkcji obserwacji. Wyjaśnić
znaczenie użytych oznaczeń.

 


Błąd
średni pojedynczego spostrzeżenia


- błąd średni pojedynczego
spostrzeżenia
 
 
      -
błąd średni obserwacji typowej
 



Błąd
średni średniej arytmetycznej (dla obserwacji jednakowo i niejednakowo
dokładnych).


-jednakowo dokładne
  
 
-
niejednakowo dokładne
 
 
Gdzie:
           - M- błąd średni średniej arytmetycznej
           - n- liczba obserwacji
           - vv – suma poprawek obs.
           - mo – błąd średni
pojedynczego pomiaru
           - p – waga obserwacji ?? 



Błąd
średni funkcji obserwacji


mF – błąd
funkcji f
 
  
l1, l2,
�Ś, ln – obserwacje
m1, m2,
�Ś, mn – błędy średnie obserwacji
dla obserwacji jednakowo
dokładnych m1=m2=mn=m0
 
 

Przykład rachunkowy
do pytania 18.

 

Przykład rachunkowy
na obliczenie błędu średniego funkcji obserwacji.

 

Opisać
w punktach kolejność wyrównania sieci poligonowej metoda punktów
węzłowych – podać wzory, ( gdy potrzebne).

 
1). Dzielimy sieć poligonową
na ciągi poligonowe otwarte łączące:
      -
dwa punkty węzłowe;
      -
punkt dany i pkt węzłowy;
      -
łączący dwa p-kty poligonowe dane.
2). Wybieramy azymuty węzłowe
3). Obliczamy najbardziej
prawdopodobne wartości azymutów węzłowych metodą średniej arytmetycznej
ogólnej przyjmując wagi ciągów ze wzoru p = (10/n)! gdzie n=liczba
kątów w ciągu.
4). Obliczamy teoretyczne
sumy kątów w każdym ciągu poligonowym ze wzorów:
            [βL] = Ak –
Apocz + n * 180º
            [βP] = Apocz
– Akońc + n * 180º 
5). Rozrzucamy odchyłki
kątowe równo na wszystkie kąty (biorąc pod uwagę dokładność
pomiaru kąta).  
      Np.
[β]teoret. = 1000 g
-> 7 kątów
            
[β]prakt. = 999g97c
                  fβ = -3 c  

            3c = 300cc /
7 = 42,8571�Ś
6). Obliczamy współrzędne
p-któw węzłowych metodą średniej rytm. Ogólnej przyjmując wagi
ze wzoru: 
      p=
1000/L , gdzie L- długość ciągu (suma długości boków l1+l2+�Ś+ln).  

7). Obliczamy odchyłki
teoretyczne w przyrostach �ąX, �ąY ze wzorów: 
      f�ąX
= ( Xk-Xp ) prakt. – ( Xk – Xp ) teoret.
               |   |
            ze współ ze współrzędnych
            obliczonych wyrównanych 

      f�ąY
= [�ąY]prakt. – [�ąY]teoret.  

8). Obliczanie odchyłki
liniowej dla każdego ciągu poligonowego
9). Obliczamy wszystkie
pozostałe współrzędne w ciągu poligonowym rozrzucając odchyłkę
proporcjonalnie do długości boków.  

Podaj znaczenie
geometryczne odchyłek fβ, fx,
fy, fl, w ciągu poligonowym.
Jak się te odchyłki oblicza?

  

Co rozumiesz pod
pojęciem dowiązanie bezpośrednie i pośrednie ciągu poligonowego?

   

Systematyka
(podział) szczegółów terenowych w zależności od wymaganej dokładności
pomiaru (zgodnie z instrukcją techniczną).

 
Dokładność pomiarów
szczegółów (Instrukcja G-4 2002):



I grupa szczegółów
�ą 0,10 m
II grupa
szczegółów
�ą 0,30 m
III
grupa szczegółów
�ą 0,50 m



 
      I
grupa – szczegóły jednoznacznie identyfikowalne w terenie o dużym
znaczeniu:
      -
punkty osnów geodezyjnych
      -
stabilizowane punkty graniczne
      -
szczegóły infrastruktury granicznej, w tym
* budynki
* elementy komunikacji
(drogi, ulice, chodniki, linie kolejowe, tramwajowe, mosty, wiadukty,
tunele itp.)
* elementy naziemne
sieci uzbrojenia terenu (włazy kanalizacyjne, zasuwy gazowe, wodociągowe,
hydrant, studzienki elektryczne), słupy sieci energetycznych, latarnie
uliczne itp.
      II
grupa – szczegóły niejednoznacznie identyfikowalne o dużym znaczeniu:
      -
zieleń miejska (trawniki, zieleńce, parki, drzewa itp.)
      -
budowle ziemne (rowy, wały, ziemianki itp.)
- linie przebiegu infrastruktury
podziemnej (przebieg sieci kanalizacyjnej, wodociągowej, gazowe, energetycznej,
cieplnej, światłowodowej itp.)
III grupa – szczegóły
o granicach trudnych do jednoznacznego określenia:
- granice wód lądowych
- granice klasyfikacji
gleboznawczej gruntów
- granice użytków gruntowych 


Opisz w punktach
pomiar szczegółów metodą domiarów prostokątnych- podaj sprzęt,
technologię pomiaru itp.

 
Sprzęt- dwie tyczki, taśma
ruletka i węgielnica.
(Technologia-?) 

Metoda ta polega na określeniu
położenia punktu P względem boku osnowy pomiarowej na podstawie dwóch
miar: odciętej l i rzędnej h.  
Miara bieżąca (odcięta)
l – jest odległością rzutu prostokątnego punktu sytuacyjnego
na linię pomiarową od punktu początkowego linii pomiarowej.
      Domiar
(rzędna) h- jest odległością punktu sytuacyjnego od linii pomiarowej.  

Rys str
371(J) 
Zdejmowany punkt sytuacyjny P należy
zasygnalizować tyczką, a następnie za pomocą węgielnicy określić
i oznaczyć położenie rzutu prostokątnego P’ tego punktu na linię
pomiarową AB, po czym odczytać na rozciągniętej wzdłuż niej taśmie
wartość odciętej l = AP’. Odcinek rzędnej h= PP’
domierza się ruletką. ( odcięta i rzędna zgodnie ze swymi nazwami
są współrzędnymi prostokątnymi w układzie linii pomiarowej).
Po dokonaniu zdjęcia
wszystkich punktów sytuacyjnych przypadających na aktualne odłożenie
taśmy przesuwa się ją do następnego przyłożenia i kontynuuje rzutowanie.  

�Ś371(J) 
 

Opisz w punktach
pomiar szczegółów metoda biegunową – podaj sprzęt, technologię
pomiaru itp.

(Technologie-?) 

Sprzęt- dalmierz elektrooptyczny,
łaty, zwierciadła
Przy pomiarze szczegółów
metodą biegunową odległość do szczegółu może być mierzona:
optycznie, elektrooptycznie, bezpośrednio.
Na każdym stanowisku instrumentu
należy zaobserwować kierunki nawiązujące do dwóch punktów osnowy
pomiarowej (ostatni odczyt na stanowisku powinien być ponownie wykonany
na kierunek nawiązujący).
Zapisy kierunków i długości
wykonuje się w dzienniku pomiarowym lub rejestruje automatycznie w
zależności od typu instrumentu, z równoczesnym sporządzaniem szkicu
polowego.
Łaty, dalmierze lub zwierciadła
należy ustawić na mierzonych punktach terenowych. 


Spoziomowanie
instrumentu na punkcie o znanej współrzędnej.

Nawiązanie się na punkt o znanej współrzędnej

Wykonanie drugiego kontrolnego nawiązania na punkt o znanej współrzędnej

Pomiar kąta pionowego i poziomego oraz odległości skośnej do mierzonego
szczegółu
Ponowne
wykonanie nawiązania po zakończeniu pomiaru szczegółów

�Ś 

Przykład rachunkowy
z obliczania współrzędnych pikiet pomierzonych metoda biegunową-
dane: współrzędne punktów nawiązania, pomierzone kierunki i odległości.

  

Podział
niwelacji z uwzględnieniem metody pomiaru oraz dokładności.

1). Niwelacja
geometryczna
- niwelacja
w przód , niwelacja ze śroka -  wykonywaną przy użyciu niwelatorów,           
polegającą na pomiarze długości odcinków pionowo ustawionych łat geodezyjnych; 

2). Niwelacja
trygonometryczna -  przy użyciu tachimetrów, polegającą na
pomiarze odległości poziomej oraz kąta
pionowego 
3). Niwelacja
barometryczna - najmniej dokładną, wykorzystującą regułę zmiany
wartości ciśnienia atmosferycznego w zależności od wysokości nad
poziomem morza. 
4). Niwelacja
hydrostatyczna - najdokładniejsza 
5). Niwelacja
GPS – przy użyciu odbiornika gps. Polega na obliczeniu wysokości
elipsoidalnej którą wyznaczają stacje bazowe sieci geodezyjnej np.
ASG.  

Niwelacja
geometryczna ze środka- zasada pomiaru. Jakie błędy eliminują
się dzięki zastosowaniu tej metody?

 
W tej metodzie pomiaru
różnic wysokości ustawiamy łaty na obu punktach A i B niwelowanego
odcinka, a niwelator umieszczamy w ten sposób, aby instrument stał
na prostej łączącej te dwa punkty. Stawiamy go nad punktem, stanowiącym
środek odległości między dwoma łatami.
W celu otrzymania właściwych
znaków mierzonych różnic wysokości należy ustalić kierunek posuwania
się z niwelacją wzdłuż ciągu. Jeśli jako punkt początkowy zostanie
obrany punkt A, to punkt A będzie zwany punktem �śwstecz” podczas
gdy punkt B będzie zwany punktem �św przód”. Dokonując odczytów
na łacie przy poziomej osi celowej niwelatora na punkt wstecz lw
oraz na punkt w przód lp, różnicę wysokości zdefiniujemy
za pomocą wzoru :
                        �ąHAB= lw –
lp
      Posuwając
się z pomiarem w przeciwnym kierunku, czyli od punktu B do punktu A,
otrzymamy różnicę wysokości �ąHBA o tej samej wartości
bezwzględnej. Ale o znaku przeciwnym, czyli:
                        �ąH BA= - �ąH AB
Aby przy ustalonym kierunku
posuwania się z niwelacją zawsze otrzymywać różnicę wysokości
z właściwym znakiem, należy zapamiętać, że od odczytu wstecz zawsze
należy odejmować odczyt w przód.
Dla wyeliminowania omyłek
i zwiększenia dokładności pomiaru należy na każdym stanowisku niwelacji
ze środka mierzyć dwukrotnie różnicę wysokości pomiędzy sąsiednimi
punktami wiążącymi. Dzięki temu można na bieżąco sprawdzić wyniki
pomiaru i eliminować pomyłki, unikając w ten sposób powtarzania
niwelacji całego ciągu, gdyby ewentualny błąd został wykryty.  

Dzięki zastosowaniu tej
metody eliminuje się:


Wpływ zakrzywienia
powierzchni Ziemi i refrakcji
Nierównoległość
os celowej do osi libelli
Wpływ błędów
niepoziomego ustawienia osi celowej
Ponad to z jednego
stanowiska można określać przewyższenia na odcinkach równych podwójnej
dopuszczalnej długości celowej.


 

Niwelacja
geometryczna �św przód” – technologia pomiaru i zastosowanie.

 
Podczas pomiaru tym sposobem
różnicy wysokości �ąHAB niwelator znajduje się na jednym
końcu niwelowanego odcinka, zaś na drugim jest ustawiona pionowo łata
niwelacyjna, na której wykonujemy odczyt w przód – (p) .
Na stanowisku niwelatora
- (A) mierzymy łatą lub ruletką wysokość instrumentu- (i), zastępującą
odczyt wstecz.
Różnica wysokości �ąHAB
jest równa  różnicy i – p. Gdy wysokość stanowiska A jest
znana, wtedy wysokość punktu ustawienia łaty wyrazi się wzorem:
HB = HA + i – p. Suma wysokości stanowiska
i wysokości instrumentu: HA
+ i stanowi wysokość osi celowej – Hc, która na danym stanowisku
jest wartością stałą.  
Niwelację w przód stosujemy
tam, gdzie to jest konieczne, tzn.:
     -
przy przechodzeniu przez niektóre przeszkody naturalne, np. wąwozy,
bagna, szerokie rzeki, itp.
- gdy niwelacje łączy
się ze zdjęciem sytuacyjnym metodą biegunową, czyli podczas niwelacji
punktów rozproszonych
- przy masowym wyznaczaniu
wysokości punktów terenowych z jednego stanowiska, przy czym wysokości
te nie służą do określenia wysokości następnych punktów (np.
przy niwelacji terenowej metodą punktów rozproszonych błędy wyznaczenia
wysokości nie przenoszą się na dalsze punkty, lecz są zlokalizowane). 


Opisz
błędy występujące przy niwelacji geometrycznej
– w zależności od: instrumentu, obserwatora,
środowiska.

 
1). Niedoskonałość instrumentu
2). Niedoskonałość zmysłów
człowieka
3). Wpływ środowiska 

Ad. 1).


Nierównoległość
osi celowej do osi libeli. Błąd ten dotyczy wyłącznie niwelatorów
libelowych.


Eliminacja- niwelacja
ze środka


Błąd miejsca zera
łat.


  Eliminacja-
mierzenie na jedną łatę, lub parzysta liczba stanowisk


Niedokładne spoziomowanie
osi celowej
Błąd podziału
łaty


 
Ad. 2).
            - błędy odczytu łaty (przy szacowaniu
łaty)
            - odchylenie łaty od pionu (każda
łata powinna mieć libellę). 
Ad. 3).


Zakrzywienie powierzchni
Ziemi. Ponieważ przyjmujemy, że Ziemia jest kulą, linie pionu na
stanowisku instrumentu i łaty nie są do siebie równoległe, lecz
zbieżne, a oś celowa coraz bardziej odbiega od �śpoziomej” powierzchni
kuli. Eliminacja przez ustawienie niwelatora w środku między łatami
(niwelacja ze środka).
Refrakcja pionowa
przyziemna



Im bliżej Ziemi, tym bardziej
skręci     



Osadzanie łat i
niwelatora (wszystko osiada na skutek ciężaru własnego).


Eliminacja- jeśli
uzupełnimy pomiar dodatkową serią dwu odczytów, ale w odwróconej
kolejności, wówczas można z tych czterech odczytów otrzymać prawidłowy
wynik, uwolniony od wpływu osiadania łat. 

Niwelacja techniczna
reperów – podaj w punktach zasady pomiaru.

 
Zasady pomiaru niwelacji
technicznej reperów:









 

Opisz w punktach
kolejność sprawdzania poziomości osi celowej ( w niwelatorach samopoziomujących)
lub nierównoległości osi celowej do osi libeli (w niwelatorach z
libelą).

  

Przykład rachunkowy
do pytania 35 – dane odczyty na łatach przy pomiarze ze środka i
z końca.

 

Co rozumiesz
pod pojęciem �śinterpolacja warstwic”?

 
INTERPOLACJA WARSTWIC =>
to zespół czynności, których zadaniem jest wyznaczenie punktów
o wysokościach zgodnych z cechami przecinających je warstwic wzdłuż
odcinków łączących na mapie sąsiednie pikiety.
Interpolacja dotyczy tyko
tych odcinków spadu, które na szkicu polowym połączono nieprzekreśloną
linią, będącą symbolem jednostajnego spadku.
Interpolację warstwic
można wykonać następującymi sposobami:


Rachunkowo (analitycznie)
poprzez obliczenie i odmierzenie odpowiednich odległości na odcinkach
spadu,
Graficznie za pomocą
siatek linii równoległych lub zbieżnych
Graficznie za pomocą
konstrukcji wykonanych przyborami kreślarskimi,
Mechanicznie przy
użyciu tzw. interpolatorów,
Automatycznie w
ramach komputerowego opracowania mapy za pomocą odpowiedniego programu.


 

Opisz
zasadę pomiaru odległości dalmierzem elektromagnetycznym.

pomiar odległości
przeprowadza się na podstawie pomiaru czasu, w jakim powraca sygnał
radiowy wyemitowany w kierunku przedmiotu (dalmierz impulsowy), lub
na podstawie różnicy faz fal elektromagnetycznych: emitowanej i rejestrowanej 
 

Dokładność
pomiaru odległości dalmierzem elektromagnetycznym- podaj wzór i opisz
występujące w nim zależności.

 
D = ½ v*t+k 
Stała k łączy
ze sobą wpływ różnicy między centrem mechanicznym dalmierza, a
jego centrem elektronicznym. Najczęściej wartość stałej k wyznacza
się na krótkim odcinku poprzez porównanie odległości pomierzonej
i długości wyznaczonej inną metodą, zazwyczaj o rząd dokładniejszą.
Odcinek, na którym wykonywane są pomiary powinien mieć około 5-10
metrów.
Błąd zmiany
częstotliwości  - Pod wpływem różnych czynników, głównie
jednak na skutek starzenia się kwarcu, częstotliwość wzorcowa dalmierza
ulega zmianie. Powoduje to zmianę skali mierzonych nim długości.
Błąd cykliczny
wynika z tzw. sprzężeń pasożytniczych występujących między częścią
nadawczą a częścią odbiorczą dalmierza. Na sygnał powracający
nałożony jest niejako sygnał zakłócający o tej samej częstotliwości.
Błąd cykliczny pojawia się także w elektrycznym przesuwniku fazy. 
  

Narysuj
układ osi teodolitu. Jakie warunki geometryczne pomiędzy osiami powinny
być spełnione?

 
Warunki-
144(J)
Warunki
: Libeli,  siatki kresek, pionu optycznego, kolimacji, inklinacji,
miejsca zero, mimośrodu kręgu poziomego, mimośrodu kręgu pionowego.
 


Opisz
w punktach sposób wyznaczania kolimacji w teodolicie.
Na
wysokości osi celowej obieramy dowolny punkt, zaznaczamy go krzyżykiem,
najlepiej na ścianie.
Celujemy
na ten punkt w dwóch położeniach lunety dokonując odczytu z kręgu
poziomego
Różnica
tych odczytów powinna być równa 200 gradów.
Nadmiar
bądź niedobór tej różnicy jest podwojonym błędem kolimacji

  

Opisz
w punktach sposób wyznaczania inklinacji w teodolicie.
wybieramy
dowolny punkt P na wysokości około 10 m. (dach dudynku)
pod
tym punktem na wysokości osi celowej ustawiamy liniał
celujemy
do punktu P blokujemy alidadę względem spodarki ( leniwka)
opuszczamy
lunetę na wysokość naszego liniału
czynność
tą powtarzamy w drugim położeniu lunety.
Porównujemy
odczyty z liniału z tych dwóch położeń.
Różnica
jest podwojonym błędem inklinacji

  

Opisz
błędy występujące przy pomiarze kąta poziomego- podziałem na błędy
instrumentu, spowodowane przez obserwatora i środowisko.

 
1). wichrowatość limbusa, skrzywienie
osi, mimośród alidady i osi celowej, błąd kolimacyjny i inklinacyjny,
nierówny podział limbusa.
2). Niecentryczne
ustawienie teodolitu, niedokładność odczytów, nie skorygowanie poprawek
TiC
3). zmiany warunków atmosferycznych
lub wstrząsów w czasie pomiaru.  


Dlaczego
pomiar kątów poziomych wykonujemy przy dwóch położeniach koła
pionowego?

Ponieważ w
pomiarach sytuacyjnych najważniejszy jest pomiar kąta i odległości,
mierząc w dwóch położeniach lunety możemy wykluczyć błąd kolimacji.

Opisz
metody pomiaru kąta poziomego- podaj technologię i wzory, (gdy potrzebne).

1) Kątowa
Każdy kąt
pomiędzy dwoma kierunkami na stanowisku pomiarowym mierzy się niezależnie.
Celujemy na cel po lewej stronie, a następnie po prawej. Powtarzamy
czynności w drugim położeniu lunety teodolitu. 

2) kierunkowa
Metoda kierunkowa
polega na celowaniu do kolejnych punktów P1,P2,..., które wyznaczają
pęk kierunków, wychodzących ze stanowiska S i wykonaniu w I i II
położeniu lunety odczytów kierunków, kończąc odczytem zamykającym
(ponownie na punkt wyjściowy). Odczyt początkowy i zamykający nie
powinny sie różnic od siebie o wartość �ą2m (m - dokładność pojedynczego
odczytu) 
Po obrocie lunety i alhidady do drugiego położenia, rozpoczyna się
druga półseria od ponownego wycelowania do punktu początkowego.
 


Niwelacja
trygonometryczna- zasada wyznaczania różnic wysokości, podaj wzory,
gdy potrzebne.

 
Wyznaczenie wysokości
odległych od siebie o wiele km punktów lub wyznaczenie wysokości
wysokich wież i kominów fabrycznych. W tych przypadkach stosujemy
metodę niwelacji trygonometrycznej.
Niwelacja trygonometryczna
polega na wyznaczaniu przewyższenia na podstawie odległości 
i kąta nachylenia celowej.
 
      
  
Niwelacja trygonometryczna
polega na pomiarze kąta pionowego �ą i odległości dAB
między dwom punktami. W tym celu wykorzystuje się teodolit z wmontowanym
dalmierzem. Dodatkowo należy pomierzyć wysokość instrumentu i
oraz wysokość sygnału t.
            HA + i + dABtg�ą
= HB + t
Czyli różnica wysokośći
�ąHAB wynosi:
            �ąHAB = dABtg�ą
+ i – t
Podany wzór jest słuszny
tylko dla krótkich odległości, gdyż nie uwzględnia kulistości
Ziemi i wpływu refrakcji na pomiar kąta �ą.  

Refrakcja
pionowa-, na czym polega, jaki ma wpływ na dokładność pomiaru kąta
pionowego.

 
Nie wolno odczytywać
z łaty wysokości mniejszych niż 0,50 cm. Impuls przechodzi przez
warstwy o różnej gęstości po czym się załamuje się. Warstwy te
są nie zwykle cienkie więc nasza celowa będzie miała postać łuku.  


Wyznaczanie wysokości
punktów niedostępnych – podaj przykładowe konstrukcje wzory itp.

   

Analiza dokładności
wyznaczanie różnicy wysokości metoda niwelacji trygonometrycznej
–dane: kąt pionowy, odległość pomierzona, współczynnik refrakcji
pionowej i ich błędy.

   

Przykład rachunkowy
do pytania 49.

  

Co rozumiemy pod
pojęciem �śsieć geodezyjna lokalna” i �śsieć geodezyjna nawiązana”-
podaj przykłady wraz z rysunkami.

Sieć geodezyjna lokalna -jest układ
współrzędnych geodezyjnych posiadający własny początek układu, 
  

Pomiary mimośrodowe-,
kiedy się je wykonuje. Wyprowadzić wzór na mimośród celu i stanowiska.