BAD ŚREDNI WYZNACZENIA geoida R R R
K = (cos zA + cos zB ) + (iA + iB ) + (wA + wB ) +1
WSPÓARZDNYCH OSTATNIEGO elipsoida obrotowa
s s2 s2
PUNKTU CIGU NAWIZANEGO kula
Przykłady zastosowań niwelacji
JEDNOSTRONNIE płaszczyzna
trygonometrycznej:
Niwelacja trygonometryczna jako metoda
2 2 2 1.Wyznaczanie wysokości punktów poziomej
wyznaczania różnic wysokości w odniesieniu do
ć ć ć
śxn śxn śxn 2
2 2 2
mxn = mb + mb + ... + mb sieci szczegółowej
1 2 n -1 geoidy lub elipsoidy znajduje zastosowanie dla
śb1 śb2 śbn-1
Ł ł Ł ł Ł ł
2.Zaczanie różnic wysokości punktów ciągu
dużych odległości, rzędu kilkunastu kilometrów
2 2 2
ć ć ć
śxn 2 śxn 2 śxn 2 dla geoidy i kilkudziesięciu dla elipsoidy, może poligonowego
+ mS + mS + ... + mS
1 2 n -1
też być wykorzystywana do celów specjalnych,
śS1 śS2 śSn-1 3.Wyznaczanie różnic wysokości reperów.
Ł ł Ł ł Ł ł
takich jak wyznaczanie odchyleń pionu.
2 2 n-1 2 n-1 4.Wyznaczanie wysokości punktów
mn = [R2mb ]1 + [mS ]1
Wyznaczanie różnic wysokości z przyjęciem
niedostępnych
n-1
2 2
kuli za powierzchnię odniesienia:
mn = m2[R2] + (n -1)mS
1
Jeżeli punkt, którego wysokość wyznaczamy
Stosują niwelację trygonometryczną do
jest niedostępny, znajduje się na budowli lub na
cc2 ł
wyznaczania różnic wysokości punktów sieci
[m]= [m2]+[m2]
ę ś stromym zboczu, nie możemy na punkcie
2
r
szczegółowych, celowe AB są rzędu kilku
zmierzyć kąta pionowego, wobec czego
kilometrów (lub krótsze).
mb = mb = mb = m
stosujemy wyznaczenie jednostronne. Za
1 2 n
Dla wysokości H do 1 km i odległości s nie
przykład może posłużyć tu wyznaczenie
R łącznice (wyznaczamy ze współrzędnych
przekraczającej paru kilometrów oraz dla
wysokości podwyższonego sygnału
niewielkich kątów pochylenia możemy stosować
ms - błąd standardowy pomiaru długości
geodezyjnego, stosowanego przy pomiarach
mS przybliżony wzór na różnicę wysokości:
Pomiary statyczne:
osnów szczegółowych, co pokazano na rysunku.
2
s0
minimalna liczba odbiorników: 2
Jeśli nie ma możliwości dostępu do świecy
DH = H - H = s0ctgz + (1- K)
B A A
minimalna liczba satelitów obserwowanych
2R sygnału (po drabinie odpowiedniej długości),
przez jeden odbiornik: 4
przyłożenia do miejsca celowania na tej świecy
2
Wyrażenie określa wpływ krzywizny Ziemi,
minimalna wysokość każdego z satelitów nad
s0 początku taśmy i opuszczenia do znaku
horyzontem: 150
geodezyjnego, to stosuje się trygonometryczny
2R
maksymalna wartość parametru PDOP,
sposób określania wysokości.
2
wyrażenie określa wpływ refrakcji.
charakteryzującego rozkład satelitów
s0 K
Odległość d jest zmierzona do punktu C,
-
satelitów przestrzeni względem stacji
który jest rzutem punktu C na powierzchnię
2R
obserwacyjnej: 15
terenu. Punkt C może nie pokrywać się z
Interpretacja geometryczna poniżej.
minimalny czas synchronicznych obserwacji
punktem geodezyjnym zastabilizowanym w
Uwzględniając w tym wzorze wysokość
dla wyznaczania wektora lub kilku
terenie ze względu na mimośród sygnału. O jest
instrumentu i nad punktem geodezyjnym i
wektorów:
odczytem z łaty, ustawionej na właściwym znaku
wysokość sygnału w otrzymujemy wzór:
dla sieci lokalnych: 30 90 min
geodezyjnym, średnim z dwóch odczytów
2
s0
dla punktów odniesienia sieci krajowej i
wykonanych w dwóch położeniach
DH = s0ctgz + i - w + (1- K)
A
geodynamicznych regionalnych: 1 2 dni 2R
poziomej lunety. Wzór na wysokość punktu C
gdy dysponujemy odbiornikiem o jednej
nad znakiem geodezyjnym ma postać:
Jeśli skośna odległość AB=s jest zmierzona za
częstotliwości L, to odległości pomiędzy
HC = dtga + O = h + O
pomocą dalmierza elektromagnetycznego, wtedy
stacjami nie powinny przekraczać 30 km,
wzór przyjmie postać:
głównie ze względu na wpływ refrakcji
Jeśli odległość d nie może być pomierzona
2
s0
jednosferycznej
bezpośrednio, to w celu wyznaczenia wysokości
DH = s cos zA + i - w + (1- K)
Pomiary kinematyczne: 2R
niedostępnego punktu nad przyjętym poziomem
typowa technologia nawigacyjna
odniesienia stosujemy konstrukcje geodezyjne,
jeden odbiornik stacjonarny, względem
Sposoby wyznaczania współczynnika refrakcji które różnią się sposobem wyznaczania
którego wyznaczana jest pozycja drugiego
dla metody niwelacji trygonometrycznej: odległości d.
ruchomego odbiornika umieszczonego na
Poprawki ze względu na wpływ refrakcji W konstrukcji pokazanej na rysunku
obiekcie poruszającym się
pionowej są wprowadzane na podstawie wartości odległość d1 oraz d2 wyznaczane są z
podczas całej sesji obserwacyjnej niezbędna
liczbowej współczynnika refrakcji K. rozwiązania trójkąta ABP. W celu wyznaczenia
jest ciągła łączność z obserwowanymi
Współczynnik ten może być wyznaczany wysokości niedostępnego punktu P nad reperem
satelitami:
różnymi sposobami. Bardzo często w praktyce odniesienia zostają pomierzone następujące
Technologia Pól kinematyczna
przyjmuje się pewną ustaloną średnią wartość elementy: długość bazy b, kąty poziome B1 i B2,
Technologia STOP & GO
współczynnika dla danego obszaru; w Polsce kąty pionowe A1 i A2, wysokość horyzontu
metoda przydatna, gdy istnieje potrzeba
przyjmuje się K = 0,13. instrumentu nad reperem za pomocą odczytów
wykonania bardzo szybkich pomiarów
Wprowadzenie poprawek na podstawie wartości O1 i O2 na łacie przy poziomej osi celowej
sytuacyjno wysokościowych
współczynnika wyznaczanego podczas teodolitu. Odczyty na łacie wykonujemy w
minimalna liczba śledzonych satelitów: 4,
wykonywania pomiarów jest znacznie dwóch położeniach lunety i do obliczeń
lecz zaleca się 5 satelitów
dokładniejsze i pewniejsze, ale jednocześnie przyjmujemy wartość średnią. Wysokość
minimalna wysokość satelitów nad
bardzo pracochłonne. Dlatego współczynnik K horyzontu instrumentu możemy określić też
horyzontem 150
jest wyznaczany tylko w celach badawczych i przez dodanie zmierzonej wysokości instrumentu
konfiguracja satelitów powinna być taka, aby
dla określania poprawek do pomiarów o i do rzędnej punktu, nad którym ustawiono
liczba PDOP nie przekroczyła 5
szczególnym znaczeniu. W pozostałych teodolit, o ile ta rzędna jest znana. Jest to sposób
pomiar na każdym punkcie trwa 1 2 min
wypadkach przyjmuj się u nas K = 0,13. mniej dokładny od poprzedniego ze względu na
zaleca się dwukrotny pomiar na każdym
1. pomiar temperatury, ciśnienia i błąd pomiaru wysokości instrumentu. Trójkąt
punkcie
wilgotności: (wykorzystanie pomierzonych ABP powinien być, w miarę możliwości,
wymagana jest ciągła łączność z
parametrów meteorologicznych) równoboczny.
przynajmniej 4 satelitami GPS
Wyznaczając współczynnik refrakcji należy
Z rozwiązania trójkąta obliczamy odległości d1 i
Technologia Pseudo - Statyczna
pamiętać, że jest to wielkość zmienna.
pomiar na każdym punkcie trwa 10- 15 min d2:
Współczynnik może być zróżnicowany dla
dwukrotny pomiar na każdym punkcie
poszczególnych celowych, zmienia się on także
bsin b2 bsin b1
nie jest wymagana nieprzerwana łączność z
w różnych porach dnia. Wyznaczenia odnoszą
d1 = d2 =
satelitami podczas transportu odbiornika z sin(b1 + b2 ) sin(b1 + b2 )
się więc zawsze do określonego miejsca i czasu.
punktu na punkt
Dlatego więc najczęściej pomiary warunków
Wysokość punktu P nad reperem wyznaczamy
na ostatnim punkcie czekamy 1 2 godzin na
meteorologicznych prowadzone są przez kilka
dwukrotnie z wzorów:
zmianę konfiguracji satelitów i ponownie
godzin lub przez kilka dni i na tej podstawie
H1 = O + d1tga1 H2 = O2 + d2tga2
wykonujemy pomiar GPS na każdym
wyznaczana jest wartość średnia współczynnika
punkcie
oraz badana rozbieżność wyników.
Konstrukcja ta posiada częściową kontrolę
CIG WLICZENIOWY
K = k0 R
pomiaru. Popełniając błąd w pomiarze bazy lub
To taki ciąg, w którym nie mamy drugiego
kąta poziomego obliczymy błędne odległości d1
punktu nawiązania. Metoda ta jest
ł
d(n -1) n0 -1 gD0T0 dT p
oraz d2, a stąd i błędne różnice wysokości.
dozwolona tylko w ciągach pomiarowych ! k0 = = T0 -
ś
2
dh p0 ę p0 dh T Niezależny pomiar dwóch kątów pochylenia A1 i
Kolejność rozwiązywania:
A2 umożliwia, przy prawidłowym określeniu
1. Obieramy A12 dowolnie.
odległości, dwukrotne i niezależne wyznaczenie
2. Obliczamy azymuty poszczególnych boków: K = 0,2325 p ć1- 29,39 DT
wysokości punktu P.
760(1+ 0,0035)2 Ł dh
3. Liczymy przyrosty: ł
Jeśli warunki terenowe nie pozwalają na
4. Wyznaczamy współrzędne kolejnych
2. bezpośrednio: (sposób wykorzystania i zrealizowanie w terenie trójkąta w przybliżeniu
punktów:
przekształcenia znanej różnicy wysokości) równobocznego w celu wyznaczenia odległości,
5. Przeprowadzamy transformacje:
Jeżeli różnica wysokości, wyznaczona za wtedy stosujemy konstrukcję tak aby baza była
liczymy parametry:
pomocą niwelacji trygonometrycznej, jest tak usytuowana, aby jej przedłużenie
[1,2] przechodziło przez punkt P, którego wysokość
niezależnie pomierzona za pomocą niwelacji
Dx1n' Dy1n' [1]
u = F
(u,v) = geometrycznej z dokładnością znacznie większą jest wyznaczana.
DX1n DY1n [2]
v = F
niż dokładność niwelacji trygonometrycznej, to OSNOWA POZIOMA III KLASY
możemy z tego wzoru wyznaczyć refrakcji: Charakterystyka osnowy poziomej III klasy:
liczymy przyrosty:
1. Punkty osnowy III klasy mogą być
2
so
wyznaczone:
DH = so ctgz + i - w + (1- K )
dx dy dX = F1 A
w wyniku pomiarów sieci lub ciągów
2R
(dX , dY ) =
u v dY = F2 2 2 poligonowych,
1,2 so so 2R
K = so ctgz + i - w - DH + / wcięciami pojedynczymi lub wcięciami grup
A
2
2R 2R so
liczymy współrzędne: punktów,
2R ctgz 2R DH 2R metodą fotogrametryczną.
X = X + dX A
N P
K = + (i - w) - +1
2 2 2. Nawiązanie do punktów I i II klasy
so so so
YN = YP + dY
przyjmowanych jako bezbłędne.
Niestety nie ma tu żadnej kontroli L Jedynie 3. Współrzędne X i Y w układzie 1965 .
3. sposób jednoczesnego pomiaru kątów
taka lekka kontrola J Tzn. wyliczamy 4. Układ wysokości normalnych (nad
zenitalnych
współczynnik zmiany skali r , który w quasigeoidą) odniesionych do zera
(Jednoczesny pomiar z dwóch punktów A i B),
przybliżeniu powinien wynosić 1. mareografu w Kronsztadzie.
wyznaczanie pomiaru w terenie
dw DH 5. Lokalizacja:
r =
równomiernie rozłożone w terenie,
dp
2
s łatwo dostępne,
r współczynnik zmiany skali H + iA + s cos z - wB + (1 - K ) = H
A A B
stabilne,
2R
dw długość wtórna
2 nie narażone na zniszczenie.
s
dp długość pierwotna
H - H = s cos z + iA - wB + (1 - K ) Położenie powinno umożliwiać:
B A A
2R
Układ pierwotny:
nawiązanie osnów pomiarowych,
2
1 (x,y), 2 (x,y), s
wykonanie szczegółowych pomiarów
H + iB + s cos zB - wA + (1 - K ) = H
B A
Układ wtórny:
2R sytuacyjnych (sytuacyjno
1 (X,Y), n (X,Y) 2
wysokościowych).
s
NIWELACJA TRYGONOMETRYCZNA H - H = -s cos zB - iB + wA - (1 - K )
B A 6. Zagęszczenie (łącznie z punktami I i II
2R
To metoda wyznaczania różnic wysokości na
klasy):
podstawie zmierzonego kąta pionowego (lub
na terenach intensywnie
Przyrównujemy 2 i 4 równanie:
kąta zenitalnego) i zmierzonej lub wyznaczonej zainwestowanych - 1 punkt na 10 20
s2 s2
odległości.
ha,
s cos zA + iA - wB + (1- K) = -s cos zB - iB + wA - (1- K)
2R 2R
Pomiary wykonujemy na fizycznej powierzchni
na terenach rolnych i leśnych:
Ziemi. Wynikiem pomiarów mają być różnice
1 punkt na 20 50 ha (dla mapy zasadniczej 1 :
s2
wysokości, a następnie będą obliczane
2000)
(1- K) = -s(cos zA + cos zB ) - (iA + iB ) + (wA + wB )
R
wysokości punktów. Należy więc przyjąć
1 punkt na 50 120 ha (dla mapy zasadniczej 1 :
powierzchnię odniesienia, względem której będą 5000).
wyznaczane te wysokości:
7. Zasady numeracji punktów osnowy III 2. Wyrównane metodą pośredniczącą.
;
2 2 2
śX śX mj
klasy: 3. Sprawdzenie obserwacji. Jeżeli v / m > 3 ć ć ć
2 Pp Pp
2
mX = ma +
(standaryzacja), to należy obserwacje odrzucić i Pp
śa śj r
I człon II człon
Ł ł Ł ł Ł ł
ponownie wyrównać sieć.
2 2 2
4. Dane geodezyjne punktów III klasy w
343.441 1005
śYPp śYPp mj
ć ć ć
2 2
dokumentacji końcowej należy zapisać z
mY = ma +
Pp
śa śj r
dokładnością: Ł ł Ł ł Ł ł
godło arkusza mapy numer właściwy
współrzędne prostokątne płaskie 0,01 m
1 : 10 000 <1 000 1 999>
pomierzone kąty i kierunki oraz kąty
2
mj
kierunkowe 0,0001 g ć
I. Prace projektowe: 2 2 2
mX = cos2 A ma + a2 sin A
pomierzone długości boków 0,01 m. Pp
1. Zebranie materiałów dotyczących
r
Ł ł
5. W wyniku zakończenia prac związanych z
istniejących osnów:
2
mj
założeniem sieci III klasy, powinny być ć
mapy przeglądowe punktów osnowy
2 2 2
mY = sin A ma + a2 cos2 A
opracowane następujące dokumenty: Pp
poziomej (1 : 10 000 lub 1 : 25 000),
r
Ł ł
opis techniczny, obejmujący całość prac,
katalogi punktów triangulacyjnych i
szkice rozmieszczenia punktów,
poligonowych,
2 2 2 2
wykazy współrzędnych, mP = mX + mY = (cos2 A + sin2 A) ma +
katalogi punktów niwelacyjnych,
P Pp Pp
opisy topograficzne punktów,
opisy topograficzne.
2
mj
zestawienie zredukowanych wyników ć
2. Opracowanie założeń technicznych ze
+ a2 (sin2 A + cos2 A)
pomiarów i przetworzonych danych
szkicem sieci.
r
Ł ł
geodezyjnych na komputerowych nośnikach
2
mj
ć
informacji. 2 2
3. Wywiad terenowy:
mP = ma + a2
P
Skompletowanie operatu instrukcja 0 3.
odszukanie punktów nawiązania, r
Ł ł
określenie położenia każdego punktu sieci w Wcięcie kątowe
terenie,
Założenie: ma = 0.01 m i mj = 5
Dane: A(XA; YA)
4. Opracowanie projektu technicznego (skala 1
B(XB; YB)
: 10 000).
2
5. Skompletowanie opisu projektu Mierzone: a, b
a2 mj
technicznego:
Szukane: C (XC; YC)
zasięg sieci, 2
a mPp
punkty nawiązania, X YA X YB ma
2
A B
(X ,YC ) =
C r
punkty węzłowe,
-1 ctgb 1 ctga
(1,2)
typy znaków zalecane do stabilizacji,
metody i dokładności pomiarów kątów i
długości, 100 m 0,0001 0,000006 0,010 m
F1 F2
stopień zagęszczenia,
Xc = F(1) = Yc = F(2) = 200 m 0,0001 0,000024 0,011 m
n n
przepisy techniczne w oparciu o które będzie
+ di ) + di ) 300 m 0,0001 0,000052 0,012 m
(ci (ci
zakładana sieć.
i =1 i =1
400 m 0,0001 0,000094 0,014 m
II. Prace polowe: m''c
500 m 0,0001 0,000147 0,016 m
mp = ą sin2 a + sin2 b
1. Stabilizacja: zgodnie z instrukcją G 1.9.
r''sin2 (a + b ) 2 2
mP + ma = ą 0,042 + 0,0162 = ą0,043 ą0,04m
2. Sporządzenie opisu topograficznego.
3. Pomiar:
Kontrola: Obliczenie g (kąt przy szukanym
ciąg poligonowy powinien być nawiązany
obustronnie kątowo i liniowo do punktów Dlatego długość a < 500 m, gdyż musi
nawiązania, punkcie) ze współrzędnych: odpowiadać błędowi pomiaru w danej klasie
ciągi powinny być zbliżone do dokładnościowej
DX DYL DX DYCA
równobocznych i prostoliniowych, L CA -za pomocą pośredniego pomiaru elementów
tgg = =
przeniesienia
długości pojedynczych ciągów nie powinny DX DYP 0 DX DYCB 0
P CB
być większe od 4,5 km, a ciągów Dane: Wyznaczane:
PP (X ,YP )
wyznaczających punkty od 3 km, Wcięcie liniowe: Dane: A(XA; YA) M (X ,YM )
PP P
M
długości boków w ciągach powinny mieścić
B(XB; YB)
N(X ,YN )
N
się w granicach od 150 600 m, a
Mierzone: a, b
(a< 500m)
stosunek długości boków sąsiednich nie
Szukane: D (XD; YD)
1
powinien być mniejszy niż 1 : 1,5,
mPp = mM
a + b > c
przy sieciach o kształcie wydłużonym należy 3
stosować nawiązanie boczne (*) 2
X YA X YB ć 1
A B 2
błędy średnie pomiarów kątów i długości ą mM + mPp = ą1.054mM mM
(X ,YD ) =
D
3
- 4P CB 4P CA (1,2) Ł ł
boków nie powinny być większe od:
średnie błędy pomiaru
gdzie:
długość
Obliczamy:
kąta
ciągu
CA = b2 + c2 - a2 2 2
długości boku md
DyMN b = DxMN + DyMN
[km]
ma
AMN = arctg
CB = a2 + c2 - b2 ż 4P = CACB + CBCD + CDCA
DxMN
45cc CD = a2 + b2 - c2
do 2
/15 / 110-4 D
2 2
md 2
ma + mb
30cc
mp = ą
mp = ą
2 3
sin(a + b )
sin g
/10 / 810-5 D
AMN
Kontrola: Obliczamy długości a i b ze
M - b - N
3 4,5 20cc /6 /
510-5 D
j y
współrzędnych.
4. Pomiar długości boków:
długość należy mierzyć dalmierzem Wcięcie kątowe wstecz sposób Collinsa
elektrooptycznym
md = ą0,02m
pomiar warunków
a
atmosferycznych(temperatury, ciśnienia):
d
b
mt = ą5o C mp = ą5mmHg
B
Pp
5. Pomiary kątów:
do pomiaru należy stosować teodolity
odpowiadające klasie teodolitu Wild T 1, Wyznaczamy AMN, a, b:
wszystkie kąty należy mierzyć w dwóch
a c c sina
seriach przy czym różnice między seriami nie
= a =
sina sin(a + b ) sin(a + b )
powinny być większe od 30cc,
należy sporządzić zestawienie kątów
pomierzonych.
siny sind a sind a sind
= siny = y = arcsin
6. Pomiar metodą wcięć:
a b b b
długości elementów wyznaczających
powinny wynosić od 400 m 5 km przy czym
j = 1800 (200g ) - (g +y )
AMP = AMN + j
P
stosunek długości tych elementów na każdym
punkcie nie powinien być większy niż 4:1,
błędy średnie pomiaru kątów i długości
PP M
X = X + a cos AMP
P
Etapy rozwiązania:
boków:
1o Obl. XQ, YQ
YP = YM + a sin AMP
P P
średnie błędy pomiaru
długość
2o Obl. d ,g Współrzędne punktów przeniesienia nie
elementu
kąta
w sieci
3o Obl. XP, YP podlegają wyrównaniu!!!!
długości boku md
[km]
md
PRZENIESIENIE WSPÓARZDNYCH
-za pomocą bezpośredniego pomiaru elementów ma = mb = mg = m
10
przeniesienia
0,4 1,5
/30cc/ 510-5 D Ideą jest to, że punkt Pp jest tej samej klasy co
błąd podłużny:
punkty dane i tak jeśli punkty dane są klasy II to
2
5
mb m2
punkt przeniesienia tesik jest klasy II i możemy 2
1,5 3,0
ma = a2 + [sin2 b + cos2 (a + b)]
2,510-5 D ż
/15cc/ do niego dowiązać punkty III klasy itp.
b2 sin(a + b )
Dane: Mierzone:
j,a
błąd poprzeczny:
3 M (X ,YM )
M
3,0 5,0
1,510-5 D
/10cc/
N(X ,YN ) 2
N mb sin2 b + ctg(a + b ) + 2
ł
2 2
a2mj = a2tg +
ę śm ż
7. Dokumentacja powstała po zakończeniu prac (a< 500m)
b2 + (ctgy + ctgg )2 ś
ę
polowych:
Wyznaczane:
wyniki pomiaru kątów i długości,
PP (X ,YP )
PP P
zestawienie zredukowanych wyników
2 2 2
PP M
pomiaru, X = X + a cos(AMN + j)
mP = ma + a2mj
P
mapa projektu z ostateczną lokalizacją
YP = YM + a sin(AMN + j)
P
punktów,
Kontrola naszych obliczeń:
szkic sieci,
AMN + j = A Błąd macierzysty z wyrównania osnowy
opisy topograficzne punktów,
dla I klasy
protokoły przekazania znaków pod ochronę. Błąd przeniesienia punktu:
2 2
mP = mm + mP Ł 0.05m
P
III. Prace kameralne:
1. Redukcja długości na poziom morza i na
dla II klasy
płaszczyznę odwzorowania.
Ł 0.10m
f
a
d
c
SZCZEGÓAOWA OSNOWA Jest to zakrzywienie promienia świetlnego w
ZAKAADANIE OSNOWY
WYSOKOŚCIOWA
WYSOKOŚCIOWEJ SZCZEGÓAOWEJ płaszczyznie pionowej, ma ona wpływ na wyniki
1. Kryteria dokładności:
pomiarów kątów pionowych i różnic wysokości.
m0[m
Rodzaj Technika K
K współczynnik refrakcji ( dla Polski = 0,13
m /
średni błąd pomiaru linii (ciągu):
osnowy pomiaru l
km]
mK = 0,1)
2
1 r ł 1
m1 = ą
ę ś K = k0 R
2 R nR niwelacja I +-1
podst
gdzie:
precyzyjna II +-2
- różnica przewyższeń wyznaczona dla k0 krzywizna refrakcji
r
R- promień
odcinka z pomiarów w kierunku głównym [w
ł
d(n -1) n0 -1 gD0T0 dT p
niwelacja III +-4
mm], k0 = = T0 -
ś
Szczegół. 2
dh p0 ę p0 dh T
IV
techniczna (*) +-10
- długość odcinka [w km]
R
dh
- gradient termiczny
nR - liczba odcinków
dT
niwelacja
średni błąd pomiaru sieci, przed techniczna +-20
p ć1- 29,39
DT
wyrównaniem, wyznaczony z odchyłek niwelacja lub
K = 0,2325
poligonów: 760(1+ 0,0035)2 Ł dh
ł
Pomiar. trygonometry V +-5cm
2
ł czna dla mH
f 1 DT - mierzymy na końcu mierzonej trasy chyba,
m3 = ą
(1)
ę ś
niwelacja że jest ona bardzo długa to częściowe J
F nF
tachimetryczna pozioma
- odchyłka zamknięci poligonu niwelacji Osnowę wysokościową podstawową i x = k s
f
szczegółową tworzą sieci zakładane jako
s odległość
technicznej [w mm]
jednorzędowe. Przypadki stosowania drugiego
T0 dT
- długość obwodnicy poligonu [w mm]
F rzędu mogą być dopuszczone przy dodatkowych k = (n -1) sin i
2
T dx
dogęszczeniach sieci, wykonywanych do czasu
nF - liczba poligonów
przy praktycznie w
ponownego wyrównaniacałej sieci danej klasy w s Ł 10000m
x 0'',13
poligonie wyższej klasy.
średni błąd sieci, po wyrównaniu: pomiarach nie uwzględniana
Wysokości punktów osnowy
Kiedy się ujawni? K Gdy wykonujemy pomiary
wysokościowej odniesione są do poziomu zera
[pv2]
wokół przedmiotów które emitują ciepło (np.
mo = ą mareografu w Kronsztadzie i wyznaczane w
piece huty itp.)
nn
systemie wysokości normalnych.
Jak refrakcja wpływa na pomiar
Osnowę wysokościową tworzą sieci niwelacji,
dalmierzami?
- waga pomiaru liii niwelacyjnej
których elementami konstrukcyjnymi są:
p
Prędkość fali optycznej, która w próżni jest
poligony niwelacyjne (zamknięte lub
- poprawka wyrównania do przewyższenia [w wielkością stałą, w atmosferze zależy od
v
otwarte) utworzone z linii (ciągów)
warunków meteorologicznych i od długości fali.
mm] niwelacyjnych,
1 c
predkosc_ swiatla
linie (ciągi) niwelacyjne utworzone z
- liczba obserwacji nadliczbowych D = u t u =
nn
odcinków niwelacyjnych łączące punkty 2 n
wspolczynnik _ zalamania
węzłowe sieci,
wartość dopuszczalna [mm/km]
odcinki niwelacyjne łączące dwa sąsiednie
zależność miedzy i :
średnie błędy n l
III klasa IV klasa znaki wysokościowe danej linii niwelacyjnej.
Stabilizacja:
D, E, G wsp. zależą od
E G
znaki ścienne nie powinny być osadzane w
n -1 = D + +
m1
ą 2.5 ą 6.0
ścianie budowli przed upływem dwóch lat od
l2 l4
zakończenia budowy, fundamenty do 1,3 m,
długości fali
znaki nadziemne podstawa znaku znajduje
m3
ą 3.5 ą 8.0
się na głębokości większej od głębokości
Prędkość grupowa: (jeden ze sposobów
zamarzania gruntu,
wyznaczeni Ng)
znaki podziemne pod powierzchnią ziemi,
p e
m0
ą 4.0 ą10.0 szczególny rodzaj znaków podziemnych to tzw. Ng = Ng0 0,2696 -11,26
T T
znaki wiekowe stosowane w sieci podstawowej.
2. Długość linii (ciągów) tworzących sieć
Znaki wysokościowe osnowy podstawowej i
dla fali
niwelacji III i IV klasy do 18 km, na terenie
szczegółowej powinny uzyskiwać współrzędne 4,88 0,068
Ng0 = 287,604 + +
intensywnie zagospodarowanym do 6 km.
X i Y tak jak szczegóły terenowe I grupy
l2 l4
Długość odcinków niwelacji III i IV klasy:
podstawowej.
dla pomiarów nowych do 1,5 km (do 1 km
WPAYW ŚRODOWISKA NA POMIARY podczerwonej
na terenach intensywnie zagospodarowanych),
(dalmierzami elektromagnetycznymi)
Największy wpływ na grupowy współczynnik
dla pomiarów adoptowanych do 5 km (do 2
Zniekształcenia przy pomiarach:
załamania ma zmiana długości fali, nieco
km na terenach intensywnie
zanieczyszczenie powietrza
mniejszy zmiana temperatury, znacznie mniejszy
zagospodarowanych).
skracają się celowe nawet do kilkudziesięciu
zmiana ciśnienia, a najmniejszy zmiana
OPRACOWANIE PROJEKTU SIECI
metrów
wilgotności; dlatego podczas pomiarów
1. Dokumentacja projektu sieci:
wibracje powietrza głównie w pomiarach
dalmierzem elektrooptycznym możemy nie
istniejącą osnowę wysokościową i
wysokościowych, celowe blisko powierzchni
rejestrować wilgotności powietrza, sprowadzając
usytuowanie linii (ciągów) i węzłów sieci
gruntu (do kilkudziesięciu metrów) najbardziej
dane o warunkach atmosferycznych do dwóch
projektowanej do pomiaru na mapie 1 : 10 000
widoczne są wibracje, (w Polsce najlepsze pory
tylko parametrów: temperatury i ciśnienia.
lub 1 : 5 000,
na pomiary to od 10 17), nad silnie nagrzaną
Wpływ związany z zakrzywieniem:
zestawienie długości ciągów,
powierzchnią, kiedy występuje intensywna i
opisy topograficzne,
szybka wymiana ciepła pomiędzy tą
Znacznie mniejszy wpływ na
wyniki wywiadu terenowego,
powierzchnią, a powietrzem następuje bardzo
pomiar odległości dalmierzem elektrooptycznym
materiały analizy dotychczasowych
szybkie przemieszczanie warstw powietrza.
ma zakrzywienie toru fali. Droga fali wzdłuż toru
pomiarów (rodzaj znaków, dokładności,
Promień świetlny przechodząc przez te warstwy
zakrzywionego jest dłuższa niż po linii prostej.
wnioski).
ulega gwałtownym załamaniom i powstający w
Jeśli założymy, żę droga fali jest łukiem koła o
2. Projekt sieci niwelacyjnej powinien
lunecie obraz nieustannie drga. Obserwujemy
R
promieniu , gdzie R = 6370 km jest
zawierać:
falowanie na tle krzyża kresek. r =
promieniem Ziemi,
K 0,13, to różnica dróg
szkic sieci,
załamanie promienia świetlnego przy K
(po łuku koła i po cięciwie) wyrazi się wzorem:
opis techniczny uzasadniający projekt,
natrafieniu na przeszkodę dosyć
2
wykazy znaków (przyjęte, nieprzyjęte,
L3k - różnica między odległością
niebezpieczne zjawisko, (zmiana kierunku osi
DL = -
projektowane),
celowej), bardziej znaczące w pomiarach
protokół kontroli technicznej. 24R2
kątowych niż liniowych. Jeśli zdarzy się jakaś
PRACE POLOWE
przeszkoda w pobliżu celowej i zogniskujemy
L i L0
stabilizacja (znaki naziemne osnowy
lunetę tak, aby był ostro widoczny cel, to można
szczegółowej powinny być osadzone co najmniej
nie zauważyć częściowego przesłonięcia pola
Dla odległości L < 10 km różnica ta nie ma
na 3 miesiące przed rozpoczęciem pomiaru
widzenia. W wyniku tego obraz utworzony w
znaczenia i jest pomijana.
niwelacji,
lunecie zostaje przesunięty i następuje
W sieciach szczegółowych do pomiarów
sprawdzenie i rektyfikacja niwelatora,
zniekształcenie celowania.
wykonanych dalmierzami elektrooptycznymi
pomiar odcinka niwelacji polega na
Jak wyczaić? J należy sprawdzić przed
wprowadzamy poprawkę spowodowaną
określeniu różnic wysokości między dwoma
rozpoczęciem pomiarów, dla celowych
zjawiskiem refrakcji uzależnioną tylko od
repetami,
przebiegających blisko przeszkód, przez
temperatury i ciśnienia , spowodowaną zmianami
każdy odcinek należy mierzyć dwukrotnie,
obserwowanie obrazu w lunecie przy zmianie
prędkości fali pomiarowej.
liczba stanowisk powinna być parzysta, aby
ogniskowania: od nastawienia na ostrość obrazu
na obu punktach końcowych była ta sama łata
celu i przy kolejnej ciągłej zmianie ogniskowania
(dzięki temu eliminujemy błąd miejsca zera
na coraz to mniejsze odległości. Jeśli w polu
łaty),
widzenia lunety znajduje się jakaś przeszkoda, to
długość celowej nie powinna przekraczać 50
przy zogniskowaniu lunety odpowiedniej
m (max 75 m),
odległości jej obraz będzie widoczny w lunecie,
różnica długości celowych na stanowisku nie
wtedy można ją zidentyfikować i usunąć.
może być większa niż 0,8 m,
Jak się uchronić? J Należy planować
linia celowa powinna przebiegać min 0,6 m
stanowiska lub założyć nowy punkt lub osnowę
nad powierzchnią terenu,
L
pomiar różnicy wysokości należy wykonać
refrakcja zauważyć ją można podczas
dwukrotnie.
analizowania wyników pomiarów, jest
Różnica (n) między dwoma wyznaczeniami
zjawiskiem zmiany kierunku i prędkości fal na
różnic wysokości:
granicy ośrodków o zróżnicowanej gęstości, na
wskutek refrakcji promienie świetlne przebiegają
Klasa III IV
w powietrzu atmosferycznym drogę od celu do
lunety nie wzdłuż prostych lecz po torach
n 2 mm
zakrzywionych. bardziej znacząca dla pomiarów
kątowych, mniej dla liniowych (zjawisko zmiany
OPRACOWANIE WYNIKÓW POMIARU
kierunku i prędkości fali świetlnej na granicy
1. Obliczenia wstępne:
ośrodków o zróżnicowanych gęstościach (przy
sprawdzenie obliczeń polowych,
długich celowych ma większe znaczenie).
obliczenie różnic wysokości odcinków i linii.
n2
dn n2
2. Dokładność zapisu wartości różnic
w = = -tgi ln
tgi d n1
wysokości, poprawek, średnich błędów pomiaru
n1
0,1 mm.
gdzie:
3. Wyrównanie metodą ścisłą.
- całkowity kąt refrakcji
w
4. Wysokości punktów w niwelacji III klasy
powinny być podane z dokładnością do 1mm. - zmiana gęstości
n
5. Wysokość punktu w niwelacji IV klasy
i - kąt padania
podajemy z dokładnością do 1 cm.
6.Skompletowanie operatu (zgodnie z instrukcją pionowa
O 3).
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
DMK Ściąga na egzaminOpracowanie na egzamin z geodezji I, wesja 2(1)pdfSciąga na egzamin z PKM uBankowość ściąga na egzaminSciaga na egzamin z PKM uciaglosc funkcji, nieciaglosc w punkcie sciaga z matematyki na egzamin ustnypodstawy geodezji na egzamin docPKC pytania na egzaminPrzykładowe pytania na egzaminiePytania na egzaminna egzamin przykladowe zadaniaZESTAWY PYTAN NA EGZAMIN Z PEDwięcej podobnych podstron