http://www.sfp.org.p
I. Opis ogólny
Kinematografia obejmuje: twórczość filmową, produkcję, usługi
filmowe, dystrybucję i rozpowszechnianie filmów, w tym działalność
kin, upowszechnianie kultury filmowej, promocję polskiej twórczości
filmowej, gromadzenie, ochronę i upowszechnianie zasobów sztuki
filmowej, a także dokształcanie zawodowe. Kinematografia nie
obejmuje działalności telewizyjnej, a także: rejestracji audiowizualnej
zdarzeń z życia społecznego, naukowego, politycznego,
gospodarczego, sportowego, a także produkcji filmowej realizowanej
przez kościoły i związki wyznaniowe, resorty poza kulturą oraz filmy
kręcone do własnego użytku.
W Polsce, nad działalnością w dziedzinie kinematografii, jako części
kultury narodowej, mecenat sprawuje państwo. Mecenat ten polega
w szczególności na wspieraniu promocji filmu, upowszechnianiu
kultury filmowej oraz ochronie dziedzictwa kulturalnego w dziedzinie
filmu. Wsparcie ze strony państwa dotyczy oczywiście tylko niektórych
wymienionych sfer kinematografii; z publicznych środków przede wszystkim wspiera się produkcję filmów, niektóre festiw
i imprezy, działalność archiwizacyjną i promocję polskiego filmu za granicą. Instytucją powołaną do sprawowania mecen
w dziedzinie kinematografii jest Polski Instytut Sztuki Filmowej.
W 2010 roku w polskiej kinematografii działa kilkanaście firm państwowych, tzw. Instytucji Filmowych. Nadzór nad
działalnością sprawuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jednocześnie, oprócz instytucji filmowych, istn
w kinematografii wiele firm prywatnych - produkcyjnych, usługowych, dystrybucyjnych - zajmujących się reklam
upowszechnianiem kultury filmowej, organizacją imprez, itp. Zgodnie więc z definicją podaną na wstępie, kinematografia
także firmy prywatne, których znaczenie rośnie wraz ze zwiększaniem swobody gospodarczej. Praktycznie cała dystrybu
filmów jest w rękach prywatnych firm. Dawne instytucje filmowe o charakterze dystrybucyjnym zostały sprywatyzowane
przekształcone w instytucje kultury podległe lokalnym samorządom.
Mówiąc o bazie technicznej kinematografii, oprócz najważniejszych co do wielkości instytucji filmowych (tj. wytwórni) o
największych firm prywatnych, istnieje spory rynek usług telewizyjnych i telekomunikacyjno-informatycznych. Część fi
statutowo zajmujących należne miejsce w kinematografii, utrzymuje się ze świadczenia usług na rzecz producent
programów (audycji) telewizyjnych, produkcji reklam lub ...wynajmu terenów i pomieszczeń.
Generalnie rynek filmowy w Polsce składa się z następujących elementów:
1. Inwestorzy
a. inwestorzy publiczni, jak Polski Instytut Sztuki Filmowej, Telewizja Polska S.A., Ministerstwo Kult
i Dziedzictwa Narodowego, ew. inne resorty i instytucje;
b. inwestorzy pozostali, regularni i incydentalni - stacje nadawcze telewizji komercyjnych, jak Canal+ i pozosta
dystrybutorzy filmowi, koproducenci zagraniczni, międzynarodowe fundusze filmowe jak Media P
Eurimages i inne, fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe, wytwórnie filmowe, banki, fir
lokujące swe produkty w filmie na zasadzie product placement, sami producenci, itp.
2. Przedsiębiorstwa produkcyjne, producenci
a. instytucje filmowe - Studia Filmowe zajmujące się filmem fabularnym: jak "KADR", "OKO", "PERSPEKTYW
"TOR", "ZEBRA"; studia i wytwórnie filmowe zajmujące się produkcją pozafabularną: Studio Filmo
"Kronika", Studio Miniatur Filmowych, Studio Filmów Rysunkowych, Wytwórnia Filmów Dokumentaln
i Fabularnych, Wytwórnia Filmowa "Czołówka", A
ódzkie Centrum Filmowe, Wytwórnia Filmów Fabularny
Wytwórnia Filmów Oświatowych i Programów Edukacyjnych
b. producenci prywatni - ich łączna ilość sięga kilkuset, w tym kilkudziesięciu mających za sobą przynajmn
jeden film kinowy. Większość niezależnych polskich producentów filmowych produkuje 1-2 filmy roczn
Liderzy produkują 4-6 filmów lub właśnie szykują się do takiej liczby projektów (np. Opus Film, Akson Stud
Daje się zauważyć, że oprócz naturalnego podziału na producentów filmów fabularnych i dokumentaln
(Eureka Media), firmy specjalizują się w dodatkowej działalności, jaką może być współpraca z producenta
zagranicznymi (Ozumi Films, MS Films). Na rynku funkcjonują też coraz lepiej producenci kina komercyjne
(Van Worden, MTL MaxFilm).
3. Przedsiębiorstwa dystrybucyjne (wielcy - majors i mniejsi, niezależni - independents). Większość z nich zajm
się także dystrybucją filmów dla telewizji.
a. dystrybutorzy przede wszystkim kinowi (wybór, w kolejności alfabetycznej): Against Gravity, Best Film, For
Film Poland, Gutek Film, Imperial Cinepix, ITI Cinema, Kino Świat, Monolith Films, Monolith Plus, Solopan,
International Polska, Studio Interfilm, UIP, Vision, Vivarto, Warner Bros. Entertainment Poland oraz t
redystrybutorzy, firmy powstałe na bazie byłych instytucji filmowych: Apollo-Film, Max-Film, Odra-Fi
Silesia-Film; od dwóch lat istnieje także Fundacja Promocji Kina Film Polski - instytucja powołana w cel
dystrybucji wyłącznie polskich filmów fabularnych i dokumentalnych
b. dystrybutorzy filmów na VHS, DVD - większość w/w z punktu a) oraz (wybór, w kolejności alfabetyczn
Akme Film, Carisma, Cass Film, Crossfilm, Hagi Film i Video, IMP, Mayfly, Muvi, NVC, Propagan
Video-Rondo oraz niektóre firmy producenckie
4. Kina - wielkie sieci multipleksów kontrolujące obecnie ok. 80% rynku. Liczba kin jednosalowych, tradycyjny
szacowana jest od 600 do 700.
5. Oraz - firmy usługowe, stowarzyszenia twórcze i zawodowe, wypożyczalnie, instytucje upowszechniania kult
filmowej, szkolnictwo filmowe, prasa branżowa, festiwale i imprezy filmowe, archiwa - najważniejszą fir
z państwowych instytucji kultury w segmencie archiwów jest Filmoteka Narodowa.
II. Polska kinematografia 2005-2009 w skrócie
W roku 2005 wprowadzono w życie ustawę o kinematografii i powołano Polski Instytut Sztuki Filmowej. Instytut j
państwową osobą prawną, a nadzór nad jego działalnością sprawuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pra
filmowe w Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, określa w jakim stopniu i w jaki sposób państwo obejm
mecenatem produkcję filmową oraz inne obszary kinematografii. Na skutek uchwalenia nowego prawa w ciągu ostatnich
lat znacząco wzrosła liczba produkcji filmowych; niezwykle szybko rozwija się w Polsce rynek międzynarodowych koprodu
filmowych oraz usług. Polski Instytut Sztuki Filmowej prowadzi szeroko zakrojoną działalność promocyjną na are
międzynarodowej. Zagraniczny producent, organizator festiwalu, autor projektu międzynarodowego poszukujący partne
w Polsce powinien zwrócić się do Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, który skontaktuje go z odpowiednimi osoba
i firmami oraz doradzi w kwestiach finansowych.
Instytut dysponuje budżetem w wysokości około 144* mln zł rocznie (wobec ok. 100 mln złotych na początku działalno
PISF; * stan z dnia 10.10.2009), pochodzących w większości ze z
ródeł komercyjnych: około 105 mln zł pochodzi z da
publicznych, składa się na to m.in. 1,5 % przychodu z wyświetlania filmów i reklam w kinie, z emisji reklam w telewizja
od przychodu operatorów sieci kablowych i platform cyfrowych). Pozostała kwota pochodzi m.in. z budżetu państwa i z g
losowych. PISF dofinansowuje nie tylko produkcję filmową, ale także inne obszary kinematografii, jak promoc
upowszechnianie kultury filmowej, doskonalenie zawodowe, dystrybucję. Na produkcję filmową w roku 2009 P
przeznaczył około 76 mln zł.
Polski Instytut Sztuki Filmowej w większości wypadków dofinansowuje produkcję filmową do wysokości 50% budżetu film
Resztę producent musi skompletować sam - od telewizji, dystrybutorów, sponsorów czy z własnej kieszeni. Obok P
najważniejszym inwestorem publicznym jest Telewizja Polska S.A., największy producent filmowy w Polsce. W Telew
produkcją filmową zajmuje się specjalny departament - Agencja Filmowa TVP SA. Kolejnymi podmiotami, finanso
zaangażowanymi w produkcję filmową są telewizje komercyjne, jak Canal+, TVN, a także incydentalnie Telewizja Po
i HBO Polska.
Polska uczestniczy w dwóch najważniejszych europejskich programach wspierania produkcji filmowej - Eurima
i Programu Media Unii Europejskiej. W Warszawie działa przedstawicielstwo programu Media - biuro Mediadesk Polska, kt
doradza producentom i pomaga wypełniać wnioski.
Także dzięki apelom Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, od roku 2007 zaczęły organizować się w Polsce regiona
fundusze filmowe. Obecnie, czyli w 2010 roku działa już 9 takich przedsięwzięć i są realne plany stworzenia kolejny
Większość polskich funduszy ma formę konkursu na wspieranie produkcji filmowej, w trakcie których wyłaniane są projek
które otrzymują dofinansowanie. Podstawowym warunkiem uczestnictwa w takim konkursie jest powiązanie filmu z miast
lub regionem poprzez miejsce realizacji, temat lub zaangażowanie tamtejszych osób lub podmiotów.
Producent poszukujący polskich partnerów do produkcji filmowej ma przed sobą szeroki wachlarz możliwości. Jest bar
wiele firm zajmujących się produkcją filmową oraz usługami filmowymi, i zazwyczaj są one wyspecjalizowane:
w produkcji fabularnej, dokumentalnej lub animowanej, czy w konkretnym rodzaju usług. Są takie, które na koncie m
kilkadziesiąt lub kilkanaście filmów, są też zupełnie początkujące lub powołane specjalnie do produkcji konkretnego tytułu
Polska branża filmowa ma swoją specyfikę: obok firm prywatnych, dystrybutorów, producentów filmowych, f
usługodawczych, nadawców itp., na rynku działają także filmowe instytucje państwowe, które są obecnie na różnym eta
przekształceń własnościowych. Są to największe wytwórnie filmowe (np. WFDiF) małe studia animacji i zespoły producenc
(np. Studio Filmowe "ZEBRA", "TOR" czy Studio Miniatur Filmowych). Jednakże, podobnie jak w innych kraj
europejskich, to firmy prywatne stanowią większość podmiotów działających w sektorze filmowym. Są to firmy produkcyj
usługowe, dystrybucyjne, zajmujące się reklamą, upowszechnianiem kultury filmowej, organizacją imprez, itp. Praktycz
cała dystrybucja filmów oraz rynek kinowy jest w rękach prywatnych firm.
Nie wszyscy producenci filmowi mają własną bazę produkcyjną. Wynika to między innymi z faktu, że rynek usług filmow
w Polsce jest dobrze rozwinięty i wielu producentów woli korzystać z istniejącej bazy niż inwestować w kosztowny sprzęt.
firmy wyspecjalizowane w montażu, udz
więkowieniu, efektach specjalnych, oświetleniu, napisach, castingach itp. D
wytwórnie filmowe, takie jak warszawska WFDiF czy WF "Czołówka" oferują wiele różnych usług, od hal zdjęciowych aż
montaż.
Oprócz dużych wytwórni filmowych oraz domów produkcyjnych, istnieje spory rynek usług telewizyjn
i telekomunikacyjno-informatycznych. Część firm działających w kinematografii utrzymuje się ze świadczenia usług na rz
producentów programów (audycji) telewizyjnych, produkcji reklam lub nawet wynajmu terenów i pomieszczeń.
Nieco mniej rozproszony jest rynek dystrybucji kinowej i telewizyjnej, na którym liczy się kilka do kilkunastu firm. Większ
dystrybutorów kinowych zajmuje się także dystrybucją filmów dla telewizji. Zazwyczaj dystrybutorzy kinowi prowa
własną dystrybucję na DVD, choć na rynku działają także wyspecjalizowane firmy zajmujące się tylko tym pol
eksploatacji. Dystrybutorzy kinowi (jak np. Vision, Syrena Films) od czasu do czasu zajmują się także produkcją filmo
i dokładają się do budżetu filmu, w ten sposób nabywając prawa producenckie do filmu. Dla producenta wiodącego ta
uzupełnienie budżetu jest bardzo cenne i pomocne.
Liczbę kin w Polsce szacuje się na 800, w tym 77 kin wielosalowych. W Polsce działa kilka korporacji - właścic
multipleksów, oraz 9 kin IMAX. Liczba multipleksów dynamicznie wzrasta (przykładowo było ich 27 w roku 200
Jednocześnie spada liczba kin tradycyjnych, jednosalowych. Problemem jest upadek małych, nierzadko jedynych
w małych miejscowościach. Polska uczestniczy w sieci Europa Cinemas. Udział w tym programie, wybór niszowego,
dobranego repertuaru może być i bywa często dobrym wyjściem dla ambitnych właścicieli kin tradycyjnych. Jednocześ
rozwija się polska sieć wspierania ambitnego repertuaru kin studyjnych, czyli Sieć Kin Studyjnych, finansowana przez PI
a prowadzona przez centralne archiwum filmowe, czyli Filmotekę Narodową w Warszawie. W jej skład wchodzi dziś pon
100 kin działających w różnych strukturach. Udział SKS w rynku wynosi poniżej 10%.
Największe sieci kin w Polsce to Cinema City, Multikino, Helios. Są one potentatami rynku. Cinema City przejęło sieć Sil
Screen. Obecnie wielkie sieci dysponują blisko 80% udziałem w rynku. Kina jednosalowe "kontrolują" zaledwie 21% rynku
Filmoteka Narodowa w Warszawie jest najważniejszym i najbogatszym polskim archiwum filmowym. Gromadzi, konserw
i udostępnia kopie filmowe, literaturę, pisma i dokumenty życia filmowego.
W Polsce dość dobrze rozwinięte jest szkolnictwo filmowe. To bardzo szybko rozwijający się i ewaluujący segment ryn
Oprócz legendarnej PWSFTviT w A
odzi, młodzi filmowcy szkolą się na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskie
w Katowicach. Duże uczelnie wyższe artystyczne i ogólnokształcące prowadzą studia z zakresu animacji, filmoznawst
reżyserii dz
więku. Jest kilka dobrych szkół aktorskich. Ofertę edukacji filmowej uzupełniają coraz popularniejsze szk
prywatne, takie jak najbardziej znana szkoła Andrzeja Wajdy czy Warszawska Szkoła Filmowa, które kształcą w try
studiów podyplomowych lub pomaturalnych.
W latach 90. uporządkowano w Polsce rynek praw autorskich. Najważniejsza w dziedzinie filmu organizacja ochrony p
autorskich, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, ma podpisane umowy o wzajemnej reprezentacji z kilkudziesięcio
pokrewnymi organizacjami w Europie i na świecie. Stowarzyszenie Filmowców Polskich reprezentuje reżyserów, operator
scenografów, scenarzystów, zaś Stowarzyszenie Autorów ZAiKS - scenarzystów i kompozytorów. Organizacje ochrony p
autorskich coraz skuteczniej egzekwują od nadawców pobieranie tantiem dla twórców, choć, podobnie jak w całej Europ
wielkim problemem jest piractwo w internecie.
Ciekawą cechą branży filmowej w Polsce jest ostatnio ogromna i stale rosnąca liczba imprez z zakresu upowszechnia
kultury filmowej - festiwali, przeglądów, konkursów edukacyjnych, itp. Najbardziej liczące się międzynarodowe festiw
w Polsce to Warszawski Festiwal Filmowy, Era Nowe Horyzonty we Wrocławiu, Krakowski Festiwal Filmowy i Planete D
Review. Najważniejszym festiwalem narodowym jest Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, zaś najważniejsz
festiwalem młodego kina - Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film". Obok wielkich imprez organizowane
dziesiątki wydarzeń filmowych o charakterze regionalnym. Panuje tendencja, według której każde liczące się miasto
ośrodek turystyczny chce mieć swój własny festiwal. Organizatorami różnych imprez filmowych są przede wszystk
stowarzyszenia i fundacje, ze względu na większą łatwość pozyskiwania pieniędzy budżetowych, ale czasem także fir
prywatne.
Rynek filmowy w Polsce uzupełniają różne organizacje profesjonalne, z których najważniejsze to Stowarzyszenie Filmowc
Polskich, izba gospodarcza - Krajowa Izba Producentów Audiowizualnych, oraz związki zrzeszające różne zawody filmo
aktorów, montażystów itp.
III. Produkcja filmowa w Polsce 2005-2009
W latach 2000-2004 znacząco spadła liczba polskich produkcji fabularnych. Mimo iż pozornie liczba utrzymywała się powy
20. filmów rocznie, wiele z nich było niskobudżetowymi produkcjami niezależnymi lub filmami telewizyjnymi. Spad
produkcji filmów kinowych był m.in. skutkiem braku mocnego publicznego z
ródła finansowania. Uchwalenie nowej ustaw
kinematografii oraz utworzenie PISF spowodowało, iż tendencja ta zaczęła się odwracać, choć nadal polscy produce
zmagają się z problemem skompletowania całości budżetu. Produkcja filmów kinowych zaczęła stopniowo wzrastać.
Do 2006 roku liczba produkowanych filmów wzrosła do blisko 40. W większości były to filmy o średnim budżecie, kt
wynosił ok 3 mln zł. Kilka lat temu tendencją charakterystyczną dla polskiego kina było produkowanie wysokonakładow
produkcji o tematyce historycznej, adaptacji znanych powieści, takich jak serial i film "Quo Vadis" (budżet łączny 80 mln
czyli ok. 21 mln Euro), "Ogniem i mieczem" (budżet: 22,5 mln zł), "Przedwiośnie" (budżet 22 mln zł) czy "Pan Tadeu
(budżet 13 mln zł). Filmy te, będące niejako adaptacją narodowych mitów, mogły liczyć na wielkie powodzenie u widz
Obecnie polska produkcja filmowa ma charakter wyważony, zgodny z jej potencjałem finansowym. Większość produkcj
filmy o średnim budżecie, współczesnej tematyce, bezpośrednio traktujące o otaczającej rzeczywistości (m.in. "Komorn
Feliksa Falka, "Plac Zbawiciela" Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krazue, "33 sceny z życia" Małgorzaty Szumowsk
"Sztuczki" Andrzeja Jakimowskiego, "Futro" Tomasza Drozdowicza, "Korowód" Jerzego Stuhra i wiele innych). In
tendencją jest rozwój kina komercyjnego, w tym szczególnie komedii romantycznych, które cieszą się dużym powodzeni
publiczności kinowej (komedie "Testosteron" i "Lejdis" Saramonowicza i Koneckiego, komedie romantyczne "Nigdy w życ
"Tylko mnie kochaj", "Dlaczego nie!" Zatorskiego, "Nie kłam kochanie" Wereśniaka). Budżety pełnometrażowych film
kinowych najczęściej wahają się od 3,5 do ponad 5,5 mln złotych. Największą produkcją kinową powstającą w ostatn
latach był "Katyń" Andrzeja Wajdy, który w 2007 został nominowany do Oscara. Budżet tego filmu wynosił ok. 15 mln zł.
Niezwykle ciekawą tendencją jest obserwowana od kilku lat ekspansja debiutantów i młodych twórców. Także dzięki tem
że w ostatnich latach powstało w Polsce wiele inicjatyw ułatwiających filmowy start (specjalny program operacyjny PI
programy dla młodych twórców koordynowane przez SFP), to oni stanowią dziś o charakterze polskiego kina. Fil
debiutantów, takie jak "Pręgi" Magdaleny Piekorz, "Oda do radości" Jana Komasy, Anny Kazejak Dawid i Macieja Miga
"Warszawa" Dariusza Gajewskiego, "Symetria" Konrada Niewolskiego, "Rezerwat" A
ukasza Palkowskiego czy "Z odzys
Sławomira Fabickiego to obrazy, które nie tylko zdobyły nagrody na polskich i międzynarodowych festiwalach, ale ta
uznanie krytyki, a często także widzów. Najlepszym dowodem na znakomitą kondycję młodych polskich filmowców j
werdykt ostatniego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Nagrodzono tam wieloma nagrodami aż cztery fil
debiutantów lub autorów filmów drugich -  Rewers" Borysa Lankosza (Złote Lwy, nagroda za główną rolę kobie
drugoplanową rolę męską, zdjęcia, muzykę, charakteryzację),  Wojnę polsko-ruską" Xawerego Żuławskiego (Srebrne L
nagroda za główną rolę męską, dz
więk, kostiumy),  Dom zły" Wojciecha Smarzowskiego (nagroda za reżyserię, scenariu
montaż) oraz  Galerianki" Katarzyny Rosłaniec (nagroda za debiut reżyserski). Ten ostatni znalazł się także wśród 20. film
najchętniej oglądanych w polskich kinach w 2009 roku.
Uchwalenie ustawy o kinematografii i międzynarodowa aktywność PISF przyczyniła się do wzrostu zainteresowania Pol
jako partnerem koprodukcji filmowych. W ciągu ostatnich kilku lat Polska koprodukowała filmy wielu znamienitych reżyse
-  Strike" Volkera Schl�ndorffa,  Nightwatching" Petera Greenawaya,  It's a Free World..." Kena Loacha, "Inland Emp
Davida Lyncha,  Karamazovi" Petra Zelenki i ostatnio  Antychryst" Larsa von Triera. W latach 2006-2009 powstało blisko
międzynarodowych koprodukcji z udziałem Polski. Do ostatnich należą  33 sceny z życia" Małgorzaty Szumowskiej (Pols
Niemcy),  Cztery noce z Anną" Jerzego Skolimowskiego,  Hel" Kingi Dębskiej (Polska-Czechy),  Świnki" Roberta Glińskie
(Polska-Niemcy),  Handlarz cudów" Jarosława Szody i Bolesława Pawicy (Polska-Szwecja),  Janosik. Prawdziwa histo
Agnieszki Holland i Kasi Adamik (Polska-Węgry-Czechy-Słowacja) i  Operacja Dunaj" Jacka Głomba (Polska-Czechy).
IV. Rynek kinowy w Polsce 2005-2009
Rynek kinowy w Polsce podlega tendencjom podobnym jak w całej Europie. Na ogólny sukces frekwencyjny pracują prze
wszystkim wielkie "lokomotywy", produkcje hollywoodzkie, odnoszące wielkie sukcesy na całym świecie, w tym bar
często - kino familijne. Ostatnie lata były, podobnie jak w innych krajach europy Centralnej (Czechy, Węgry) pomyślne
lokalnych produkcji: ogromne sukcesy osiągnęły filmy średniobudżetowe, a także polskie komedie, w tym specyficzne
polskiego rynku komedie romantyczne. Unikalnym natomiast dla polskiego rynku zjawiskiem jest olbrzymia popularn
filmów historycznych ("Katyń") czy filmów o papieżu Polaku (trzy kinowe hity z lat 2005-2006).
Rok 2005 w polskich kinach
W roku 2005 frekwencja w polskich kinach spadła prawie o 30% w stosunku do roku poprzedniego, rekordowego w wol
Polsce. To po trosze konsekwencja spadku, który choć w mniejszym stopniu, dotknął niemal cały świat zachodni, od Stan
Zjednoczonych poczynając. Na największym rynku kinowym na kuli ziemskiej po raz pierwszy od 14. lat nie było wzros
Liczba premier w Polsce zwiększyła się do rekordowych 224, co niestety nie przełożyło się ani na widownię, ani na wpły
Ogólna frekwencja wyniosła 23,3 mln widzów, wpływy 331,6 mln zł, co w przeliczeniu za walutę amerykańską daje pon
103 mln USD. Udział filmów europejskich osiągnął nienotowany w historii poziom ponad 23%. Premier rodem ze stare
kontynentu również było więcej niż kiedykolwiek przedtem - 72 tytuły. Stało się tak na skutek m.in. wejścia Polski do U
Europejskiej i aktywnego wsparcia dla dystrybutorów z programu MEDIA. Filmów polskich pojawiło się na ekranach
(więcej niż w poprzednich 2. latach), jednakże brak było wśród nich wielkich przebojów, co zmieniło się w roku 2006.
Największym przebojem 2005 roku okazał się film... telewizyjny: "Karol. Człowiek, który został papieżem", który zgroma
prawie 1,9 mln widzów. Spośród dziesięciu najpopularniejszych filmów roku aż 8 pochodziło z USA. Pięć spośród nich
odnoszące coraz większe sukcesy kino rodzinne. "Madagaskar" zbliżył się do granicy 1.4 mln sprzedanych bilet
nieznacznie wyprzedzając czwartą część przygód Harry'ego Pottera ("Harry Potter i Czara Ognia"). Poza trze
wymienionymi tytułami żaden nie przekroczył miliona widzów. Najbardziej zbliżyła się do tego progu trzecia cz
"Gwiezdnych Wojen - Zemsta Sithów" (927.000 widzów). Ze studia Disneya pochodziły dwa inne obrazy animowane
najmłodszych: "Kurczak Mały" (768.000) i "Kubuś i Hefalumpy" (575.000).
Rok 2006 w polskich kinach
Rok 2006 okazał się dla polskiego rynku kinowego o wiele szczęśliwszy - frekwencja wzrosła o około 30%. Podczas g
w roku 2005 ani jeden polski film nie zgromadził 200.000 widzów (próg do nagrody Stowarzyszenia "Kina Polskie"), w 20
roku udało się to aż 9. filmom. Powstanie PISF przyniosło już pozytywne efekty, mimo, że sam mechanizm nie zdążył
jeszcze w pełni rozpędzić.
Najwyższą frekwencję (i wpływy) uzyskała "Epoka lodowcowa 2: Odwilż", film szalenie popularny na całym świecie (nr
Największy światowy przebój roku, "Piraci z Karaibów: Skrzynia umarlaka" w Polsce znalazł się dopiero na pozycji ósm
Największy sukces w polskich kinach (podobnie jak w roku poprzednim) odniosły filmy telewizyjne. W 2005 roku numerem
był film nakręcony dla włoskiej telewizji: "Karol. Człowiek, który został papieżem". W 2006 na miejscach drugim i trzec
znalazły się dwa inne telewizyjne filmy o polskim bohaterze narodowym: "Karol - Papież, który pozostał człowiekiem" o
wyprodukowany dla amerykańskiej CBS wespół z TVP i RAI "Jan Paweł II" z Jonem Voightem w roli tytułowej. Filmy zna
są niemal na całym świecie, ale z małego ekranu, ale dla kin w rodzimym kraju Karola Wojtyły przygotowano wersje kinow
W 2006 roku aż 8 tytułów zgromadziło frekwencję przekraczającą 1 milion widzów (w 2005 roku udało się to tylko trz
tytułom). W pierwszej dwudziestce znalazło się 12 filmów przeznaczonych dla widowni dziecięco-młodzieżowej. W tej sam
grupie zmieściły się trzy tytuły rodzimej produkcji (z tego dwie w dziesiątce), w trzeciej dziesiątce znalazły się aż czt
polskie filmy. Udział filmów polskich w ogólnej widowni przekroczył 16% (wobec 3,4% w roku poprzednim), nie wlicza
w to wyniku polskiej koprodukcji, "Jan Paweł II".
Liczba premier wzrosła nieznacznie do 237. Nieco gorzej niż w poprzednim, rekordowym w tej kategorii roku, wypadły fil
europejskie. Ich udział w ogólnej widowni nie osiągnął 20% (wobec 23% w 2005). Liczba premier pozostała na niem
niezmienionym poziomie: 73 tytuły. Polskich produkcji pojawiło się 27 (wobec 24 w 2005). Spośród 10. najpopularniejsz
tytułów tym razem tylko sześć pochodziło z USA (plus koprodukcja "Jan Paweł II").
Rok 2007 w polskich kinach
W roku 2007 utrzymała się tendencja wzrostowa w polskich kinach, również w odniesieniu do filmów polskich. Widow
wyniosła 32,6 mln widzów, a wśród najbardziej frekwencyjnych tytułów były aż dwa polskie ("Katyń" - 2,74 mln widz
"Testosteron" - 1,36 mln). Aż 5 polskich filmów weszło do grupy 10. najpopularniejszych hitów kinowych. Filmy
reprezentowały różne gatunki: dramat historyczny ("Katyń"), komedie ("Testosteron", "Ryś"), komedia romantyc
("Dlaczego nie!") i kryminał ("Świadek koronny"). Sukces "Katynia" uplasował film na liście 10. najpopularniejszych obraz
kinowych od 1989 roku. Filmy, którym udało się zdobyć porównywalną widownię, to przede wszystkim filmy dla mło
widowni i filmy animowane ("Shrek Trzeci", "Harry Potter i Zakon Feniksa", Ratatouille").
W połowie 2007 roku otwarto w Polsce pierwsze kino cyfrowe. Technologia cyfrowa oznacza nie tylko lepszą jakość projek
dłuższe życie ekranowe filmu i znaczne oszczędności dla dystrybutorów. Wpłynie także na dalszy rozwój rynku kinowe
i produkcyjnego. Analitycy rynku przewidują, że rozwój kina cyfrowego w Polsce będzie postępował dynamicznie i do ro
2013 blisko połowa kin przestawi się na cyfrową technikę projekcji. Proces ten otrzyma wsparcie w ramach uruchomione
w 2008 roku Narodowego Programu Cyfryzacji Kin - projektu zainspirowanego przez Krajową Izbę Producent
Audiowizualnych, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Fundację Polskie Centrum Audiowizualne i Polski Instytut Szt
Filmowej. ).
Rok 2008 w polskich kinach
2008 nie zakończył dobrej passy polskiego kina. Frekwencja w kinach wzrosła nieznacznie, ale znów wśród
najpopularniejszych filmów roku znalazło się aż 5 polskich tytułów. Dwa z nich zajęły zresztą pierwszą i drugą pozycj
 Lajdis" (ponad 2,5 mln widzów) oraz  Nie kłam, kochanie" (blisko 1,4 mln). Wśród najpopularniejszych polskich film
znalazły się 4 komedie romantyczne (frekwencja powyżej 500 tys. widzów) oraz film  Świadectwo" - fabularyzowa
dokument o życiu Jana Pawła II, zrealizowany na podstawie wspomnień ks. kardynała Stanisława Dziwisza. Wy
frekwencji w roku 2008 potwierdziły więc panujące w polskim kinie tendencje. Sprawdziło się także to, że polscy widzow
oprócz rodzimych produkcji, chętnie oglądają kino przygodowe i filmy przeznaczone dla dzieci i młodzieży. W Top
znalazły się bowiem takie tytuły jak "Kung Fu Panda", "Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki", "Opowieści z Nar
Książę Kaspian", "Wall-E", "Asterix na Olimpiadzie", "High School Musical 3: Ostatnia klasa", "Step Up 2" oraz "Hancock".
Rok 2009 w polskich kinach
W 2009 polskie kina odwiedziła rekordowa liczba widzów - 39,2 miliona. Wyświetlono 264 filmy, w tym aż 35 film
polskich. Chociaż dwie pierwsze pozycje w Top 10 zajmują filmy animowane - "Epoka lodowcowa 3: Era dinozauró
i "Madagaskar 2", niewątpliwie największym hitem tego roku jest "Avatar". Premiera tego filmu odbyła się zaledwie kilka
przed końcem roku, a i tak trafił on na 9. pozycję rocznego zestawienia. Największą popularnością cieszyło się w Polsce k
przygodowe. Top 20 tworzą takie tytuły jak "2012", "Harry Potter i Książę Półkrwi", "Anioły i Demony" czy "Saga Zmierz
Księżyc w nowiu". Aż trzy pozycje zajmują filmy 3D. Wśród najchętniej oglądanych filmów znalazły się trzy pols
produkcje: film taneczny "Kochaj i tańcz" (ponad 1,3 mln widzów), historia księdza Jerzego Popiełuszki "Popiełusz
Wolność jest w nas" (ponad 1,3 mln widzów) oraz dramat społeczny "Galerianki" (blisko 600 tys. widzów) - jed
z najgłośniejszych polskich debiutów ostatnich lat.
Materiały zebrała Anna Wróblewska (Romanowska)
Korzystano z:
Michał J.Zabłocki, Produkcja filmowa w Polsce, dla PISF, 2006
Poland. Film Production Guide 2006-2009, publikacja PISF, 2008
Dane: Boxoffice.pl