Sądowa kontrola administracji
Sądy administracyjne badają czy organy administracji publicznej
podczas wykonywania swoich czynności nie naruszyły prawa. Czynią to na
podstawie stanu prawnego i akt sprawy, które są w dyspozycji sądu
podczas podejmowania rozstrzygnięcia. Kontrola organów administracji
publicznej ma charakter ograniczony, samoistny, fachowy i
bezpośredni i przebiega w sformalizowanym postępowaniu.
Ograniczony charakter kontroli polega na tym, że obejmuje ona jedynie
działania administracji ujęte w ustawie.
Zakres działania sądów administracyjnych, został ukształtowany bardzo
szeroko, obejmuje on całokształt działań administracji publicznej, a
szczegółowo zakres działania sądów administracyjnych został
unormowany w art. 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi.
Oprócz spraw określonych w w/wym. Art. 3  sądy administracyjne są
powołane również do rozstrzygania sporów kompetencyjnych.
Spór kompetencyjny jest to taka sytuacja, w której przynajmniej dwa
organy a.p. , uważają się za właściwe do rozstrzygnięcia w danej sprawie.
Spór kompetencyjny powstaje również wtedy, gdy żaden z organów a.p.
nie uznaje się za właściwy.
Spory kompetencyjne występują tylko w przypadku rozstrzygania sprawy
indywidualnej, która podlega rozstrzygnięciu w drodze decyzji
administracyjnej.
W świetle powyższych sytuacji wyróżniamy spory
kompetencyjne:
" pozytywne  są to spory kiedy ma miejsce sytuacja w której
przynajmniej dwa organy a.p. uważają się za właściwe do rozstrzygnięcia
sprawy
" negatywne  są to spory gdy żaden organ a.p. nie uznaje się za
właściwy.
Oprócz powyższego podziału wyróżniamy również spory:
" wewnętrzne  są to spory między organami administracji publicznej. W
ramach sporów wewnętrznych wyróżniamy spory pomiędzy organami a.p.
tego samego pionu oraz między organami administracji należącymi do
innych struktur
" zewnętrzne  są to spory pomiędzy organami władzy publicznej a
organami władzy sądowej
Sądy administracyjne rozpoznają trzy rodzaje sporów kompetencyjnych:
- spory między organami jednostek samorządu terytorialnego,
które nie mają dla siebie wspólnego organu wyższego stopnia
- spory między samorządowymi kolegiami odwoławczymi
- spory pomiędzy organami jednostek a organami
administracji rządowej
Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych o właściwość organu a.p. musi
być zawsze oparte na przepisach prawa.
1
Rozstrzyganie w sprawach sporów kompetencyjnych jest wszczynane na
żądanie uprawnionego podmiotu. Takimi podmiotami będą przede
wszystkim
- strony postępowania, między którymi powstał spór
kompetencyjny,
- Minister Sprawiedliwości
- Prokurator Generalny
- Rzecznik Praw Obywatelskich,
- Minister właściwy do spraw administracji publicznej.
Rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego następuje w drodze
postanowienia. Postanowienie to wskazuje organ, który jest właściwy do
rozstrzygnięcia danej sprawy . Jeżeli żaden z organów nie jest właściwy do
rozstrzygnięcia danej sprawy, wniosek o rozstrzygnięcie sporu, zostaje
przez sąd oddalony.
Postanowienie rozstrzygające spór kompetencyjny, nie podlega
zaskarżeniu w drodze zażalenia.
Właściwości sądów admini-stracyjnych.
Istnieje domniemanie właściwości wojewódzkich sądów
administracyjnych, albowiem rozpoznają one wszystkie sprawy
sądowo-administracyjne , za wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla
właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego.
O rzeczowej właściwości wojewódzkiego sądu administracyjnego,
przesądza siedziba organu administracji publicznej, którego działanie lub
bezczynność została zaskarżona.
Wyjątki od tej zasady mogą być wprowadzone w drodze rozporządzenia
przez Prezydenta RP jeżeli wymagają tego względy celowości.
Wojewódzki sąd administracyjny właściwy w chwili wniesienia skargi,
pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy
właściwości zmieniły się w toku sprawy, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej (art. 14 ustawy).
Jak z wynika z powyższego o ustaleniu właściwości decyduje moment
wniesienia skargi.
W przypadku Naczelnego Sądu Administracyjnego - to ma on
trojakiego rodzaju kompetencje :
" jest sądem odwoławczym
" sprawuje nadzór nad działalnością administracji publicznej i nad
działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych
" w niektórych przypadkach ma uprawnienia organu I instancji.
NSA uprawniony jest do podejmowania dwojakiego rodzaju uchwał.
1. Podejmowane na wniosek Prezesa NSA, Prokuratora Generalnego i
Rzecznika Praw Obywatelskich
2. Uchwały podejmowane z inicjatywy sądu orzekającego mające na celu
rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości
przy rozpatrywaniu konkretnej sprawy. Są one wiążące dla sądu tylko w
tej konkretnej sprawie.
Skład sądu
W NSA oraz WSA obowiązuje zasada orzekania w trzyosobowym
składzie.
2
Wyjątek stanowią posiedzenia niejawne w którym sąd orzeka w
składzie jednego sędziego. Ponadto postępowania uproszczone i
mediacyjne przed wojewódzkim sądem administracyjnym, również
rozstrzygane są w składzie jednoosobowym.
Ponadto NSA, uchwały podejmowane na wniosek Prezesa NSA ,
Prokuratora Generalnego czy Rzecznika Praw Obywatelskich, podejmuje w
składzie całej izby siedmiu sędziów lub w składzie poszerzonym.
http://notatek.pl/sadowa-kontrola-administracji?notatka
Wyłączenie sędziego sądu administracyjnego
Jest to zasadą, będąca gwarancją respektowania zasady obiektywizmu i
bezstronności postępowania sądu administracyjnego.
Sędzia może być wyłączony, przede wszystkim z mocy ustawy. Katalog
przyczyn powodujących wyłączenie sędziego ze sprawy określony jest w
art. 18 ustawy  jest to katalog zamknięty.
Wyłączenia te opierają się na przedmiotowych bądz
podmiotowych
związkach sędziego z daną sprawą bądz
stroną postępowania w danej
sprawie.
Oprócz wyłączenia sędziego z mocy prawa, istnieje również
możliwość wyłączenia sędziego na wniosek strony, lub na żądanie
samego sędziego. Możliwość w takiej sytuacji wyłączenia sędziego
powstaje w takim przypadku kiedy istnieją co najmniej wątpliwości co do
jego bezstronności.
Osobą legitymowaną do złożenia wniosku o wyłączenie sędziego może
być każda ze stron postępowania, zarówno organ jak i strona skarżąca.
Wniosek o wyłączenie sędziego może zostać złożony w formie pisemnej
bądz
ustnie do protokołu. We wniosku tym muszą być zawarte trzy
podstawowe elementy:
1. wskazanie sędziego który ma być wyłączony
2. musi być podana przyczyna z powodu której sędzia ma być
wyłączony
3. muszą być podane okoliczności uprawdopodabniajace
przyczyny wyłączenia
Wniosek o wyłączenie sędziego musi być złożony przed przystąpienie do
sprawy. W dwóch przypadkach wniosek taki może być złożony w
póz
niejszym etapie postępowania tj. w sytuacji kiedy przyczyna
wyłączenia sędziego zostanie ujawniona w póz
niejszym etapie
postępowania, bądz
strona w póz
niejszym etapie powez
mie wiadomość o
zaistnieniu przyczyny. Do chwili rozpoznania wniosku o wyłączenie
sędziego, dany sędzia nie powinien podejmować żadnych czynności, poza
czynnościami nie cierpiącymi zwłoki, tj. takie, które mogłyby narazić
stroną na poważne szkody. Nie zastosowanie się sędziego do powyższego
zakazu, nie powoduje nieważności postępowania. Sędzia powinien
zawiadomić sąd o zachodzącej podstawie swego wyłączenia i wstrzymać
się od udziału w sprawie.
Orzeczenie o wyłączeniu sędziego wydaje sąd który rozpoznaje w sprawie.
W przypadku gdy wniosek o wyłączenie sędziego zostanie złożony w złej
wierze, sąd może oddalając wniosek skazać zgłaszającego na karę
grzywny. Na postanowienie o ukaraniu grzywną przysługuje zażalenie.
Instytucja o wyłączeniu sędziego ma zastosowanie w stosunku do osoby
protokolanta, referendarza sądowego, asesora sądowego, prokuratora.
Pojęcie strony postępowania sądowo  administracyjnego
3