Zanieczyszczenia wód
Zanieczyszczenia wód
 Wody podziemne- są roztworem
Wody podziemne- są roztworem
rozpuszczonych gazów i substancji
rozpuszczonych gazów i substancji
stałych a czasem także zawiesin.
stałych a czasem także zawiesin.
Mogą być w nich obecne
Mogą być w nich obecne
Mogą być w nich obecne
Mogą być w nich obecne
mikroorganizmy i substancje
mikroorganizmy i substancje
organiczne.
organiczne.
Skład wód podziemnych
Skład wód podziemnych
Skład zależy od:
Skład zależy od:
Rodzaju i budowy skał
Rodzaju i budowy skał
Stopnia zwietrzenia i uziarnienia skał
Stopnia zwietrzenia i uziarnienia skał
Prędkości ruchu wody podziemnej
Prędkości ruchu wody podziemnej
Prędkości ruchu wody podziemnej
Prędkości ruchu wody podziemnej
Stopnia kontaktu z wodami
Stopnia kontaktu z wodami
powierzchniowymi i opadowymi
powierzchniowymi i opadowymi
Skład wód podziemnych  raczej
Skład wód podziemnych  raczej
stały.
stały.
Procesy kształtujące skład wód
Procesy kształtujące skład wód
podziemnych
podziemnych
Skład kształtują procesy
Skład kształtują procesy
hydrogeochemiczne, fizyczne i
hydrogeochemiczne, fizyczne i
biochemiczne.
biochemiczne.
Do procesów tych należą:
Do procesów tych należą:
Utlenianie i redukcja
Utlenianie i redukcja
Utlenianie i redukcja
Utlenianie i redukcja
Rozpuszczanie (ługowanie) i strącanie
Rozpuszczanie (ługowanie) i strącanie
Hydratacja i hydroliza
Hydratacja i hydroliza
Wietrzenie
Wietrzenie
Sorpcja, desorpcja, wymiana jonowa i
Sorpcja, desorpcja, wymiana jonowa i
procesy membranowe
procesy membranowe
Procesy biochemiczne
Procesy biochemiczne
Kształtowanie składu wód
Kształtowanie składu wód
podziemnych
podziemnych
Wpływ ma również mieszanie się różnego
Wpływ ma również mieszanie się różnego
typu wód.
typu wód.
Do podstawowych efektów mieszania się
Do podstawowych efektów mieszania się
wód należą:
wód należą:
Rozcieńczanie wód bez wydzielania
Rozcieńczanie wód bez wydzielania
Rozcieńczanie wód bez wydzielania
Rozcieńczanie wód bez wydzielania
jakichkolwiek substancji
jakichkolwiek substancji
Zastępowanie jednych związków innymi
Zastępowanie jednych związków innymi
Wytrącanie związków
Wytrącanie związków
Rozpuszczanie i ługowanie środowiska
Rozpuszczanie i ługowanie środowiska
skalnego
skalnego
 Substancje występujące w wodach
Substancje występujące w wodach
dzielimy na (wg Samariny):
dzielimy na (wg Samariny):
Makroskładniki(Na+,K+,Ca2+,Mg2+,Cl-,
Makroskładniki(Na+,K+,Ca2+,Mg2+,Cl-,
2- -
2- -
SO , HCO3-)
SO , HCO )
SO42-, HCO )
SO42-, HCO3-)
Składniki podrzędne (związki azotu,
Składniki podrzędne (związki azotu,
żelaza, glinu i substancje organiczne)
żelaza, glinu i substancje organiczne)
Mikroskładniki (pierwiastki rzadkie,
Mikroskładniki (pierwiastki rzadkie,
śladowe i promieniotwórcze )
śladowe i promieniotwórcze )
Gazy
Gazy
Wody podziemne są zawsze w mniejszym
Wody podziemne są zawsze w mniejszym
lub większym stopniu nasycone gazami
lub większym stopniu nasycone gazami
tworząc układ równowagi wodno-gazowej.
tworząc układ równowagi wodno-gazowej.
Gazy dzielimy na 3 grupy:
Gazy dzielimy na 3 grupy:
Występujące powszechnie(N2,O2,CO2 i
Występujące powszechnie(N2,O2,CO2 i
Występujące powszechnie(N2,O2,CO2 i
Występujące powszechnie(N2,O2,CO2 i
CH4)
CH4)
Występujące mniej powszechnie i
Występujące mniej powszechnie i
najczęściej w małych ilościach
najczęściej w małych ilościach
(H2,H2S,He,Ar, cięższe węglowodory)
(H2,H2S,He,Ar, cięższe węglowodory)
Występujące lokalnie(NH3,SO2,HCl,HF i
Występujące lokalnie(NH3,SO2,HCl,HF i
inne)
inne)
 Ze względu na rozpuszczalność
Ze względu na rozpuszczalność
dzielimy gazy na:
dzielimy gazy na:
A
atwo rozpuszczalne(CO2 i H2S ,
A
atwo rozpuszczalne(CO2 i H2S ,
które dysocjują w wodzie)
które dysocjują w wodzie)
które dysocjują w wodzie)
które dysocjują w wodzie)
Trudno rozpuszczalne (występujące
Trudno rozpuszczalne (występujące
w formie roztworów cząsteczkowych)
w formie roztworów cząsteczkowych)
Substancje rozpuszczone
Substancje rozpuszczone
Poziom mineralizacji wód
Poziom mineralizacji wód
podziemnych zwiększa się z
podziemnych zwiększa się z
głębokością warstwy wodonośnej.
głębokością warstwy wodonośnej.
Dominującymi anionami są:
Dominującymi anionami są:
Dominującymi anionami są:
Dominującymi anionami są:
wodorowęglany, siarczany i chlorki
wodorowęglany, siarczany i chlorki
Powszechnie występującymi
Powszechnie występującymi
kationami są: wapń, magnez, sód,
kationami są: wapń, magnez, sód,
potas, żelazo, mangan
potas, żelazo, mangan
Wody powierzchniowe
Wody powierzchniowe
Charakteryzują się zmiennością składu
Charakteryzują się zmiennością składu
fizyczno-chemicznego i większą
fizyczno-chemicznego i większą
różnorodnością substancji w nich
różnorodnością substancji w nich
występujących niż w wodach
występujących niż w wodach
podziemnych.
podziemnych.
podziemnych.
podziemnych.
O ostatecznym składzie decydują produkty
O ostatecznym składzie decydują produkty
procesów naturalnych przebiegających w
procesów naturalnych przebiegających w
środowisku wodnym oraz zanieczyszczenia
środowisku wodnym oraz zanieczyszczenia
obcego pochodzenia.
obcego pochodzenia.
Czynniki kształtujące skład wód
Czynniki kształtujące skład wód
powierzchniowych
powierzchniowych
Do głównych czynników należą:
Do głównych czynników należą:
Budowa geologiczna zlewni
Budowa geologiczna zlewni
Wielkość kompleksu sorpcyjnego gleb
Wielkość kompleksu sorpcyjnego gleb
Topografia zlewni
Topografia zlewni
Procesy wietrzenia i rozpuszczania minerałów budujących
Procesy wietrzenia i rozpuszczania minerałów budujących
zlewnie
zlewnie
Procesy fizyczne i chemiczne zachodzące w środowisku
Procesy fizyczne i chemiczne zachodzące w środowisku
Procesy fizyczne i chemiczne zachodzące w środowisku
Procesy fizyczne i chemiczne zachodzące w środowisku
wodnym
wodnym
Prędkość i natężenie przepływu wody
Prędkość i natężenie przepływu wody
Wielkość powierzchni kontaktu wody z powietrzem
Wielkość powierzchni kontaktu wody z powietrzem
Mieszanie się wód o różnym składzie
Mieszanie się wód o różnym składzie
Warunki atmosferyczne
Warunki atmosferyczne
Sposób i stopień zagospodarowania zlewni
Sposób i stopień zagospodarowania zlewni
Rodzaj obiektów hydrotechnicznych i stopień regulacji rzek
Rodzaj obiektów hydrotechnicznych i stopień regulacji rzek
Sposób użytkowania wód
Sposób użytkowania wód
Głębokość zbiorników wód i ich lokalizacja w stosunku do
Głębokość zbiorników wód i ich lokalizacja w stosunku do
z
ródeł emisji zanieczyszczeń
z
ródeł emisji zanieczyszczeń
Substancje rozpuszczone
Substancje rozpuszczone
W zależności od stężeń w jakich występują
W zależności od stężeń w jakich występują
dzielimy je na:
dzielimy je na:
Składniki podstawowe- od kilkunastu do
Składniki podstawowe- od kilkunastu do
kilkuset g/m3(Na+, Ca ,Mg ,Cl , SO42-,
kilkuset g/m (Na , Ca2+,Mg2+,Cl-, SO4 ,
kilkuset g/m (Na , Ca ,Mg ,Cl , SO4 ,
kilkuset g/m3(Na+, Ca2+,Mg2+,Cl-, SO42-,
HCO3- związki azotu oraz krzemionka)
HCO3- związki azotu oraz krzemionka)
Makroskładniki-od kilkuset mg/m3 do
Makroskładniki-od kilkuset mg/m3 do
kilkunastu g/m3
kilkunastu g/m3
Mikroskładniki poniżej kilkuset mg/m3
Mikroskładniki poniżej kilkuset mg/m3
Gazy rozpuszczone
Gazy rozpuszczone
Wody powierzchniowe zawierają pewne
Wody powierzchniowe zawierają pewne
ilości gazów rozpuszczonych przede
ilości gazów rozpuszczonych przede
wszystkim z powietrza ,swój udział mają
wszystkim z powietrza ,swój udział mają
też gazy będące produktami rozkładu
też gazy będące produktami rozkładu
zanieczyszczeń obecnych w wodach i
zanieczyszczeń obecnych w wodach i
zanieczyszczeń obecnych w wodach i
zanieczyszczeń obecnych w wodach i
osadach dennych.
osadach dennych.
Do najczęściej występujących gazów
Do najczęściej występujących gazów
rozpuszczonych należą: N2,O2,CO2.
rozpuszczonych należą: N2,O2,CO2.
W mniejszych ilościach występują CH4 i
W mniejszych ilościach występują CH4 i
H2S
H2S
Wody infiltracyjne
Wody infiltracyjne
Wody te są mieszaniną wody
Wody te są mieszaniną wody
powierzchniowej oczyszczonej w gruncie i
powierzchniowej oczyszczonej w gruncie i
wody podziemnej.
wody podziemnej.
Skład ich zależy od rodzaju i
Skład ich zależy od rodzaju i
Skład ich zależy od rodzaju i
Skład ich zależy od rodzaju i
intensywności zjawisk fizycznych,
intensywności zjawisk fizycznych,
chemicznych i biochemicznych
chemicznych i biochemicznych
zachodzących na trasie przepływu wody
zachodzących na trasie przepływu wody
od z
ródła wody powierzchniowej do ujęcia
od z
ródła wody powierzchniowej do ujęcia
wody po infiltracji.
wody po infiltracji.
 Parametrami decydującymi o jakości
Parametrami decydującymi o jakości
wody po infiltracji są:
wody po infiltracji są:
Poziom zanieczyszczenia wody
Poziom zanieczyszczenia wody
powierzchniowej oraz czas jej
powierzchniowej oraz czas jej
powierzchniowej oraz czas jej
powierzchniowej oraz czas jej
przebywania w układzie infiltracji
przebywania w układzie infiltracji
Rodzaj i poziom zanieczyszczenia
Rodzaj i poziom zanieczyszczenia
gruntu
gruntu
Udział wody podziemnej
Udział wody podziemnej
y
ródła zanieczyszczeń wody
y
ródła zanieczyszczeń wody
y
ródła zanieczyszczenia wody w
y
ródła zanieczyszczenia wody w
krajach uprzemysłowionych możemy
krajach uprzemysłowionych możemy
podzielić na:
podzielić na:
Punktowe
Punktowe
Punktowe
Punktowe
Niepunktowe
Niepunktowe
y
ródła punktowe i niepunktowe
y
ródła punktowe i niepunktowe
To z
ródła o zdefiniowanym pochodzeniu,
To z
ródła o zdefiniowanym pochodzeniu,
takim jak zrzuty z zakładów
takim jak zrzuty z zakładów
przemysłowych lub z miejskich kanałów
przemysłowych lub z miejskich kanałów
ściekowych
ściekowych
Pochodzenie z
ródeł niepunktowych jest
Pochodzenie z
ródeł niepunktowych jest
bardzo trudne do określenia.
bardzo trudne do określenia.
Chociaż obydwa z
ródła są problemem, to
Chociaż obydwa z
ródła są problemem, to
łatwiej jest kontrolować punktowe z
ródła.
łatwiej jest kontrolować punktowe z
ródła.
Klasy czystości wód
Klasy czystości wód
powierzchniowych
powierzchniowych
I klasa - stan bardzo dobry:
zmiany fizykochemicznych i
hydromorfologicznych elementów jakości wód,
związanych z działalnością człowieka, podobnie
jak i elementów biologicznych, nie występują
jak i elementów biologicznych, nie występują
albo są bardzo niewielkie w stosunku do
niezakłóconych,
II klasa - stan dobry:
biologiczne elementy jakości wód wskazują na
niski poziom zakłóceń wynikający z działalności
człowieka, a odchylenia od wartości
niezakłóconych są jedynie niewielkie,
III klasa - stan umiarkowany:
biologiczne elementy jakości wód różnią się umiarkowanie od
niezakłóconych i wskazują na zdecydowanie większy, niż w
warunkach stanu dobrego, poziom zakłócenia wynikający z
antropopresji,
IV klasa - stan słaby:
biologiczne elementy jakości wód wskazują na znaczne
biologiczne elementy jakości wód wskazują na znaczne
zmiany w stosunku do niezakłóconych, a odpowiednie
zbiorowiska organizmów różnią się istotnie od występujących
w warunkach niezakłóconych,
V klasa - stan zły:
biologiczne elementy jakości wód wykazują poważne zmiany
w stosunku do niezakłóconych i brak jest
znacznej części odpowiednich populacji biologicznych.
 y
ródłem substancji zanieczyszczających
y
ródłem substancji zanieczyszczających
wodę w miastach są ścieki miejskie i
wodę w miastach są ścieki miejskie i
przemysłowe, spływ powierzchniowy z ulic
przemysłowe, spływ powierzchniowy z ulic
oraz zbiorniki odpadów.
oraz zbiorniki odpadów.
Ścieki miejskie zawierają przede
Ścieki miejskie zawierają przede
wszystkim odchody ludzkie i zwierzęce w
wszystkim odchody ludzkie i zwierzęce w
ten sposób stają się bogate w zawierające
ten sposób stają się bogate w zawierające
azot organiczne substancje odżywcze.
azot organiczne substancje odżywcze.
Zawierają również piasek, detergenty,
Zawierają również piasek, detergenty,
Zawierają również piasek, detergenty,
Zawierają również piasek, detergenty,
fosforany, metale oraz różne substancje
fosforany, metale oraz różne substancje
chemiczne.
chemiczne.
Surowe ścieki wpływające do cieków i
Surowe ścieki wpływające do cieków i
jezior stymulują niepohamowany wzrost
jezior stymulują niepohamowany wzrost
bakterii, alg i innych roślin prowadząc do
bakterii, alg i innych roślin prowadząc do
EUTROFIZACJI.
EUTROFIZACJI.
 Kolejnym z
ródłem są syntetyczne
Kolejnym z
ródłem są syntetyczne
substancje chemiczne zawarte w płynach
substancje chemiczne zawarte w płynach
czyszczących, farmaceutykach,
czyszczących, farmaceutykach,
kosmetykach i farbach pochodzące z
kosmetykach i farbach pochodzące z
domów.
domów.
Problem staje się poważniejszy, gdy
Problem staje się poważniejszy, gdy
zakłady przemysłowe odprowadzają
zakłady przemysłowe odprowadzają
zakłady przemysłowe odprowadzają
zakłady przemysłowe odprowadzają
bezpośrednio swoje odpady ciekłe do
bezpośrednio swoje odpady ciekłe do
kanalizacji miejskiej, dlatego wymaga się
kanalizacji miejskiej, dlatego wymaga się
od nich, aby same w swoim zakresie
od nich, aby same w swoim zakresie
oczyszczały swoje ścieki, ponieważ
oczyszczały swoje ścieki, ponieważ
oczyszczalnie nie są w stanie oczyścić
oczyszczalnie nie są w stanie oczyścić
takich zanieczyszczeń chemicznych.
takich zanieczyszczeń chemicznych.
 Spływ wód powierzchniowych
Spływ wód powierzchniowych
powstałych na wskutek ulewnych
powstałych na wskutek ulewnych
deszczy. Zawiera:
deszczy. Zawiera:
Sól
Sól
Śmieci uliczne
Śmieci uliczne
Odchody zwierzęce
Odchody zwierzęce
Odpadki żywnościowe
Odpadki żywnościowe
Odpadki żywnościowe
Odpadki żywnościowe
Metale
Metale
Azbest z hamulców
Azbest z hamulców
Gumę z opon
Gumę z opon
Oleje i smary
Oleje i smary
Zanieczyszczenia
Zanieczyszczenia
Erozja gleby
Erozja gleby
Nawozy mineralne i pestycydy
Nawozy mineralne i pestycydy
PCB
PCB
Dioksyny
Dioksyny
Dioksyny
Dioksyny
Skażenia cieplne
Skażenia cieplne
Kwaśne opady
Kwaśne opady
Transport powietrzny toksyn
Transport powietrzny toksyn
Wody podziemne
Wody podziemne
Postępująca degradacja środowiska przez
Postępująca degradacja środowiska przez
człowieka, bezmyślna eksploatacja zasobów i
człowieka, bezmyślna eksploatacja zasobów i
zaniedbanie kwestii związanych z ich ochroną
zaniedbanie kwestii związanych z ich ochroną
spowodowały, że w Polsce prawie nie występują
spowodowały, że w Polsce prawie nie występują
wody powierzchniowe, które spełniałyby normy
wody powierzchniowe, które spełniałyby normy
wód możliwych do bezpośredniego wykorzystania
wód możliwych do bezpośredniego wykorzystania
jako woda pitna, czy woda technologiczna w
jako woda pitna, czy woda technologiczna w
jako woda pitna, czy woda technologiczna w
jako woda pitna, czy woda technologiczna w
przemysłach takich jak np. spożywczy, czy
przemysłach takich jak np. spożywczy, czy
farmaceutyczny. Z tego powodu rozpoczęto
farmaceutyczny. Z tego powodu rozpoczęto
eksploatację wód podziemnych., gdyż wody te są
eksploatację wód podziemnych., gdyż wody te są
o wiele czystsze niż wody powierzchniowe i
o wiele czystsze niż wody powierzchniowe i
często w ogóle nie wymagają kosztownego
często w ogóle nie wymagają kosztownego
uzdatniania. Jednak eksploatacja tych wód ma
uzdatniania. Jednak eksploatacja tych wód ma
swoje ujemne skutki.
swoje ujemne skutki.
W efekcie intensywnej eksploatacji wód
W efekcie intensywnej eksploatacji wód
podziemnych znacznie obniża się ich zwierciadło.
podziemnych znacznie obniża się ich zwierciadło.
Wpływ człowieka na wody
Wpływ człowieka na wody
podziemne
podziemne
O zanieczyszczeniu wód podziemnych mówimy wtedy,
O zanieczyszczeniu wód podziemnych mówimy wtedy,
gdy następuje niekorzystna zmiana ich cech
gdy następuje niekorzystna zmiana ich cech
fizycznych (barwa, temperatura, zapach, smak,
fizycznych (barwa, temperatura, zapach, smak,
przewodnictwo elektryczne), chemicznych lub
przewodnictwo elektryczne), chemicznych lub
bakteriologicznych. Zmiany te mogą być wywołane
bakteriologicznych. Zmiany te mogą być wywołane
bezpośrednio przez wprowadzenie do wód substancji
bezpośrednio przez wprowadzenie do wód substancji
zanieczyszczających, oraz pośrednio przez
zanieczyszczających, oraz pośrednio przez
zanieczyszczających, oraz pośrednio przez
zanieczyszczających, oraz pośrednio przez
przemieszczanie się do ujęcia wód zanieczyszczonych.
przemieszczanie się do ujęcia wód zanieczyszczonych.
Najczęściej zanieczyszczenia wód podziemnych są
Najczęściej zanieczyszczenia wód podziemnych są
konsekwencją zdarzeń nie zamierzonych, takich jak
konsekwencją zdarzeń nie zamierzonych, takich jak
np. nieszczelności i pęknięcia rurociągów i kanalizacji,
np. nieszczelności i pęknięcia rurociągów i kanalizacji,
awarie instalacji technologicznych, uszkodzenia
awarie instalacji technologicznych, uszkodzenia
zbiorników z substancjami niebezpiecznymi itp.
zbiorników z substancjami niebezpiecznymi itp.
Zasadnicze rodzaje zanieczyszczeń wód podziemnych
Zasadnicze rodzaje zanieczyszczeń wód podziemnych
to zanieczyszczenia pochodzące z przemysłu,
to zanieczyszczenia pochodzące z przemysłu,
rolnictwa, gospodarki komunalnej i transportu.
rolnictwa, gospodarki komunalnej i transportu.
 Przemysł jest głównym rodzajem działalności
Przemysł jest głównym rodzajem działalności
człowieka powodującym zanieczyszczenie wód
człowieka powodującym zanieczyszczenie wód
podziemnych. y
ródłami zanieczyszczeń w
podziemnych. y
ródłami zanieczyszczeń w
przemyśle mogą być:
przemyśle mogą być:
wysypiska i zwałowiska odpadów stałych,
wysypiska i zwałowiska odpadów stałych,
stawy ściekowe i osadowe,
stawy ściekowe i osadowe,
nieszczelności w urządzeniach
nieszczelności w urządzeniach
kanalizacyjnych,
kanalizacyjnych,
tereny niewłaściwego magazynowania
tereny niewłaściwego magazynowania
tereny niewłaściwego magazynowania
tereny niewłaściwego magazynowania
surowców, półproduktów i wyrobów
surowców, półproduktów i wyrobów
surowców, półproduktów i wyrobów
surowców, półproduktów i wyrobów
gotowych,
gotowych,
emisje pyłów i gazów,
emisje pyłów i gazów,
wody powierzchniowe będące odbiornikami
wody powierzchniowe będące odbiornikami
dużej ilości ścieków i słonych wód
dużej ilości ścieków i słonych wód
kopalnianych.
kopalnianych.
 W przypadku odpadów stałych zagrożenie wód
W przypadku odpadów stałych zagrożenie wód
podziemnych jest największe w bezpośrednim
podziemnych jest największe w bezpośrednim
sąsiedztwie składowania tych odpadów.
sąsiedztwie składowania tych odpadów.
Zagrożenie dla wód podziemnych stanowią
Zagrożenie dla wód podziemnych stanowią
również ścieki przemysłowe. Przede wszystkim te
również ścieki przemysłowe. Przede wszystkim te
wprowadzane do gruntu lub wód podziemnych,
wprowadzane do gruntu lub wód podziemnych,
oraz do małych cieków powierzchniowych i
oraz do małych cieków powierzchniowych i
zbiorników w ilościach powodujących ich
zbiorników w ilościach powodujących ich
infiltrację do wód podziemnych. Ścieki
infiltrację do wód podziemnych. Ścieki
odprowadzane do dużych rzek i zbiorników nie
odprowadzane do dużych rzek i zbiorników nie
zagrażają bezpośrednio wodom podziemnym,
zagrażają bezpośrednio wodom podziemnym,
zagrażają bezpośrednio wodom podziemnym,
zagrażają bezpośrednio wodom podziemnym,
jedynie w przypadku wymuszenia ich infiltracji w
jedynie w przypadku wymuszenia ich infiltracji w
rejonie ujęć. Znane są jednak przypadki infiltracji
rejonie ujęć. Znane są jednak przypadki infiltracji
wód zanieczyszczonych ściekami z dużych rzek w
wód zanieczyszczonych ściekami z dużych rzek w
warunkach naturalnych. Zanieczyszczenia mogą
warunkach naturalnych. Zanieczyszczenia mogą
wystąpić również w przypadku powodziowego
wystąpić również w przypadku powodziowego
wylania się na terenach dolin wód
wylania się na terenach dolin wód
zanieczyszczonych ściekami.
zanieczyszczonych ściekami.
 Do grupy zanieczyszczeń pochodzenia
Do grupy zanieczyszczeń pochodzenia
komunalnego zalicza się różnego rodzaju
komunalnego zalicza się różnego rodzaju
"dzikie" składowiska odpadów komunalnych,
"dzikie" składowiska odpadów komunalnych,
wylewisk ścieków, pól filtracyjnych,
wylewisk ścieków, pól filtracyjnych,
nieszczelnych przewodów kanalizacyjnych
nieszczelnych przewodów kanalizacyjnych
oraz obiektów oczyszczalni ścieków.
oraz obiektów oczyszczalni ścieków.
Bezpośrednie wprowadzenie ścieków
Bezpośrednie wprowadzenie ścieków
komunalnych do wód podziemnych następuje
komunalnych do wód podziemnych następuje
głównie poprzez nieszczelne szamba,
głównie poprzez nieszczelne szamba,
przecieki z nieszczelnej kanalizacji. Zasięg i
przecieki z nieszczelnej kanalizacji. Zasięg i
przecieki z nieszczelnej kanalizacji. Zasięg i
przecieki z nieszczelnej kanalizacji. Zasięg i
wielkość oddziaływania tego typu ognisk
wielkość oddziaływania tego typu ognisk
wielkość oddziaływania tego typu ognisk
wielkość oddziaływania tego typu ognisk
zanieczyszczeń zależą od:
zanieczyszczeń zależą od:
stężenia i własności ścieków,
stężenia i własności ścieków,
zdolności filtracyjnych i adsorbcyjnych gleby,
zdolności filtracyjnych i adsorbcyjnych gleby,
przepuszczalności utworów wodonośnych,
przepuszczalności utworów wodonośnych,
lokalnych warunków hydrogeologicznych.
lokalnych warunków hydrogeologicznych.
 Zanieczyszczenie wód podziemnych ściekami bytowo-
Zanieczyszczenie wód podziemnych ściekami bytowo-
gospodarczymi znacznie częściej występuje na
gospodarczymi znacznie częściej występuje na
terenach pozbawionych kanalizacji, a więc na
terenach pozbawionych kanalizacji, a więc na
obszarach małych miast i osiedli. Zakłada się, że w
obszarach małych miast i osiedli. Zakłada się, że w
rejonach nie skanalizowanych co najmniej 30%
rejonach nie skanalizowanych co najmniej 30%
ścieków przedostaje się do wód podziemnych.
ścieków przedostaje się do wód podziemnych.
Najpoważniejsze zagrożenia wód podziemnych
Najpoważniejsze zagrożenia wód podziemnych
związane są z transportem, dystrybucją i
związane są z transportem, dystrybucją i
magazynowaniem substancji ropopochodnych oraz
magazynowaniem substancji ropopochodnych oraz
innych substancji niebezpiecznych dla wód
innych substancji niebezpiecznych dla wód
podziemnych. Wycieki tych substancji mogą
podziemnych. Wycieki tych substancji mogą
powstawać w przypadku awarii rurociągów,
powstawać w przypadku awarii rurociągów,
powstawać w przypadku awarii rurociągów,
powstawać w przypadku awarii rurociągów,
zbiorników i cystern. W rejonie szlaków
zbiorników i cystern. W rejonie szlaków
komunikacyjnych mogą przenikać do wód:
komunikacyjnych mogą przenikać do wód:
związki nieorganiczne stosowane do zimowego
związki nieorganiczne stosowane do zimowego
utrzymania dróg, a więc sole rozmrażające a ponadto
utrzymania dróg, a więc sole rozmrażające a ponadto
środki przeciwkorozyjne, metale ciężkie,
środki przeciwkorozyjne, metale ciężkie,
substancje organiczne, a więc różnego rodzaju
substancje organiczne, a więc różnego rodzaju
pozostałości po spalaniu materiałów pędnych, oleje,
pozostałości po spalaniu materiałów pędnych, oleje,
smary, środki konserwujące, silikony, detergenty,
smary, środki konserwujące, silikony, detergenty,
smoły i wiele innych.
smoły i wiele innych.
Ochrona wód podziemnych
Ochrona wód podziemnych
Rozróżnia się ochronę czynną i bierną wód
Rozróżnia się ochronę czynną i bierną wód
podziemnych.
podziemnych.
Czynna ochrona wód podziemnych wymaga
Czynna ochrona wód podziemnych wymaga
środków technicznych. Polega ona w głównej
środków technicznych. Polega ona w głównej
mierze na:
mierze na:
likwidacji ognisk zagrożenia, uzdatnianiu lub
likwidacji ognisk zagrożenia, uzdatnianiu lub
oczyszczaniu wody w gruncie oraz na różnorakich
oczyszczaniu wody w gruncie oraz na różnorakich
zabezpieczeniach izolujących potencjalne lub
zabezpieczeniach izolujących potencjalne lub
rzeczywiste ogniska zanieczyszczeń np. w postaci
rzeczywiste ogniska zanieczyszczeń np. w postaci
rzeczywiste ogniska zanieczyszczeń np. w postaci
rzeczywiste ogniska zanieczyszczeń np. w postaci
ekranów, często w połączeniu z drenażem,
ekranów, często w połączeniu z drenażem,
tworzeniu barier hydraulicznych, tj. studni
tworzeniu barier hydraulicznych, tj. studni
uniemożliwiających napływ wód zanieczyszczonych
uniemożliwiających napływ wód zanieczyszczonych
do ujęcia, ustawionych na drodze przepływu
do ujęcia, ustawionych na drodze przepływu
zanieczyszczeń i działających zwykle na zasadzie
zanieczyszczeń i działających zwykle na zasadzie
odpompowywania i odprowadzania wód
odpompowywania i odprowadzania wód
zanieczyszczonych (bariera depresyjna), rzadziej na
zanieczyszczonych (bariera depresyjna), rzadziej na
zasadzie studzien chłonnych czy też tłoczonych
zasadzie studzien chłonnych czy też tłoczonych
(bariera represyjna) albo też jako połączenia obu
(bariera represyjna) albo też jako połączenia obu
sposobów.
sposobów.
 Elementami biernymi ochrony wód
Elementami biernymi ochrony wód
podziemnych są tak zwane strefy
podziemnych są tak zwane strefy
ochronne, w których obowiązują zakazy
ochronne, w których obowiązują zakazy
i ograniczenia różnych czynności
i ograniczenia różnych czynności
gospodarczych (np. działalności
gospodarczych (np. działalności
górniczej, wiercenia, nawożenia itp.).
górniczej, wiercenia, nawożenia itp.).
Elementem czynnym w strefie
Elementem czynnym w strefie
ochronnej może być nakaz usunięcia
ochronnej może być nakaz usunięcia
lub zabezpieczenia potencjalnego
lub zabezpieczenia potencjalnego
lub zabezpieczenia potencjalnego
lub zabezpieczenia potencjalnego
ogniska zagrożenia czystości wód
ogniska zagrożenia czystości wód
podziemnych. Profilaktyka ochronna
podziemnych. Profilaktyka ochronna
polega w głównej mierze na tworzeniu
polega w głównej mierze na tworzeniu
odpowiednich stref ochronnych, a także
odpowiednich stref ochronnych, a także
coraz częściej na zakładaniu sieci
coraz częściej na zakładaniu sieci
obserwacyjno - kontrolnej.
obserwacyjno - kontrolnej.
Jakość wód podziemnych w
Jakość wód podziemnych w
2001 roku
2001 roku
Rozpoznanie stanu zanieczyszczenia wód podziemnych w
Rozpoznanie stanu zanieczyszczenia wód podziemnych w
Polsce jest dotychczas fragmentaryczne, pomimo
Polsce jest dotychczas fragmentaryczne, pomimo
prowadzonych badań monitoringowych w sieci monitoringu
prowadzonych badań monitoringowych w sieci monitoringu
krajowego, regionalnego i lokalnego. W oparciu o wyniki
krajowego, regionalnego i lokalnego. W oparciu o wyniki
tych badań oraz inne prowadzone prace badawcze
tych badań oraz inne prowadzone prace badawcze
wiadomo, że występują obszarowe zanieczyszczenia wód
wiadomo, że występują obszarowe zanieczyszczenia wód
podziemnych azotanami, siarczanami oraz chlorkami, a
podziemnych azotanami, siarczanami oraz chlorkami, a
lokalnie azotem amonowym, głównie na terenach
lokalnie azotem amonowym, głównie na terenach
lokalnie azotem amonowym, głównie na terenach
lokalnie azotem amonowym, głównie na terenach
osadnictwa a także terenach rolniczych. W rejonach tych
osadnictwa a także terenach rolniczych. W rejonach tych
płytkie wody podziemne do głębokości 20 - 30 metrów i
płytkie wody podziemne do głębokości 20 - 30 metrów i
lokalnie również głębsze, są wyraz
nie zanieczyszczone i w
lokalnie również głębsze, są wyraz
nie zanieczyszczone i w
dużym stopniu nie przydatne do zaopatrzenia w wodę ze
dużym stopniu nie przydatne do zaopatrzenia w wodę ze
względu na zawartość azotanów, jak często również
względu na zawartość azotanów, jak często również
siarczanów. Szczególny problem stanowi powszechne
siarczanów. Szczególny problem stanowi powszechne
zanieczyszczenie płytkich wód ujmowanych na terenach
zanieczyszczenie płytkich wód ujmowanych na terenach
osadnictwa za pomocą studni kopanych. W dużej mierze na
osadnictwa za pomocą studni kopanych. W dużej mierze na
terenach rolniczych przyczyniają się do takiej sytuacji
terenach rolniczych przyczyniają się do takiej sytuacji
nieprawidłowo przechowywane nawozy naturalne, nieudane
nieprawidłowo przechowywane nawozy naturalne, nieudane
rozwiązania oczyszczania ścieków lub całkowity ich brak.
rozwiązania oczyszczania ścieków lub całkowity ich brak.
 W ramach monitoringu wód podziemnych w sieci krajowej
W ramach monitoringu wód podziemnych w sieci krajowej
prowadzone są badania jakości wód wgłębnych i
prowadzone są badania jakości wód wgłębnych i
gruntowych różnych poziomów użytkowania. W 2001 roku
gruntowych różnych poziomów użytkowania. W 2001 roku
w sieci krajowej monitoringu wód podziemnych na terenie
w sieci krajowej monitoringu wód podziemnych na terenie
województwa podkarpackiego prowadzono badania w 24
województwa podkarpackiego prowadzono badania w 24
punktach pomiarowych
punktach pomiarowych
Wody gruntowe występują stosunkowo najpłycej i
Wody gruntowe występują stosunkowo najpłycej i
oddzielone są od powierzchni ziemi przepuszczalną strefą
oddzielone są od powierzchni ziemi przepuszczalną strefą
ponad zwierciadłem wody. Są one intensywnie zasilane
ponad zwierciadłem wody. Są one intensywnie zasilane
przez infiltrujące opady atmosferyczne, ale narażone na
przez infiltrujące opady atmosferyczne, ale narażone na
zanieczyszczenia.
zanieczyszczenia.
Wody wgłębne znajdują się w warstwach wodonośnych
Wody wgłębne znajdują się w warstwach wodonośnych
Wody wgłębne znajdują się w warstwach wodonośnych
Wody wgłębne znajdują się w warstwach wodonośnych
pokrytych utworami słabo przepuszczalnymi. Związek ich z
pokrytych utworami słabo przepuszczalnymi. Związek ich z
powierzchnią jest ograniczony, co zmniejsza zasilanie, ale
powierzchnią jest ograniczony, co zmniejsza zasilanie, ale
zwiększa odporność na zanieczyszczenia.
zwiększa odporność na zanieczyszczenia.
y
ródło to naturalny, punktowy wypływ wód podziemnych
y
ródło to naturalny, punktowy wypływ wód podziemnych
pod wpływem siły ciężkości lub ciśnienia hydrostatycznego
pod wpływem siły ciężkości lub ciśnienia hydrostatycznego
(np. z
ródło artezyjskie) na przecięciu warstwy wodonośnej
(np. z
ródło artezyjskie) na przecięciu warstwy wodonośnej
przez powierzchnię ziemi. y
ródła dają początek ciekom
przez powierzchnię ziemi. y
ródła dają początek ciekom
wodnym lub zasilają je.
wodnym lub zasilają je.
 Wyniki badań wód podziemnych w 2001 roku
Wyniki badań wód podziemnych w 2001 roku
wykazały, że brak było wód najwyższej jakości (kl.Ia).
wykazały, że brak było wód najwyższej jakości (kl.Ia).
Stosunkowo duża ilość badanych wód bo aż w 17
Stosunkowo duża ilość badanych wód bo aż w 17
punktach wykazywała wysoką jakość (kl.Ib). Znalazły
punktach wykazywała wysoką jakość (kl.Ib). Znalazły
się w tej klasie wszystkie badane wody z
ródlane oraz
się w tej klasie wszystkie badane wody z
ródlane oraz
wgłębne (za wyjątkiem otworu zlokalizowanego w
wgłębne (za wyjątkiem otworu zlokalizowanego w
Rzeszowie) a także 8 otworów ujmujących wody
Rzeszowie) a także 8 otworów ujmujących wody
gruntowe. Wody tej klasy występowały głównie w
gruntowe. Wody tej klasy występowały głównie w
południowej i środkowej części województwa
południowej i środkowej części województwa
Wody średniej jakości (kl.II) stwierdzono w północnej
Wody średniej jakości (kl.II) stwierdzono w północnej
części województwa (3 punkty). Obejmowały one
części województwa (3 punkty). Obejmowały one
wody 2 punktów badawczych wód gruntowych oraz 1
wody 2 punktów badawczych wód gruntowych oraz 1
wody 2 punktów badawczych wód gruntowych oraz 1
wody 2 punktów badawczych wód gruntowych oraz 1
punktu wód wgłębnych.
punktu wód wgłębnych.
Wody niskiej jakości (kl.III) stwierdzono w 4 punktach
Wody niskiej jakości (kl.III) stwierdzono w 4 punktach
badawczych zlokalizowanych w miejscowościach:
badawczych zlokalizowanych w miejscowościach:
Wielkie Oczy, Makluczka oraz Krosno i Mielec i
Wielkie Oczy, Makluczka oraz Krosno i Mielec i
dotyczyły one tylko badanych wód gruntowych. O
dotyczyły one tylko badanych wód gruntowych. O
jakości wód podziemnych decydowały głównie
jakości wód podziemnych decydowały głównie
podwyższone zawartości wodorowęglanów, azotu
podwyższone zawartości wodorowęglanów, azotu
azotanowego i amonowego.
azotanowego i amonowego.
Dziękujemy za uwagę :&
Dziękujemy za uwagę :&