1. Wstęp
Wprowadzenie do obrotu wyrobów budowlanych.
I bezp. konstrukcji (nośność i stateczność)
II bezp. pożarowe
III bezp. użytkowania
IV odp. warunki higieniczne i zdrowotne oraz ochrona środowiska
V ochrona przed hałasem i drganiami
VI oszczędność energii i odp. izolacyjność cieplna przegród
2. Właściwości materiałów *
Fizyczne, chemiczne, mechaniczne, technologiczne, ekonomiczne, estetyczne.
2.1 Fizyczne (Tab. właściwości fizycznych)
GÄ™stość (Á)  wyraża masÄ™ jednostki objÄ™toÅ›ci suchego materiaÅ‚u bez zawartych w niej porów.

=

Gdzie m  masa próbki materiału suchego, V  objętość próbki materiału pozbawionego porów
Materiał do pomiaru gęstości powinien być wcześniej rozdrobniony. Wyznaczoną gęstość
wykorzystuje się do oznaczania porowatości materiału oraz przy produkcji materiałów
wieloskładnikowych.
GÄ™stość objÄ™toÅ›ciowa (pozorna  Á0)  wyraża masÄ™ jednostki objÄ™toÅ›ci suchego materiaÅ‚u wraz z
porami.

=

Gdzie m  masa próbki materiału suchego, V0  objętość próbki materiału zawierającego pory
Dla materiałów porowatych gęstość objętościowa jest mniejsza od gęstości zaś dla materiałów
bezporowatych lub o niewielkiej zawartości porów obie gęstości są prawie równe.
Objętość wyznaczamy mierząc próbkę tradycyjnie, za pomocą wagi hydrostatycznej lub mierząc
zmianę poziomu wody w naczyniu, do którego wprowadzono materiał.
Gęstość objętościowa: [Mg/m^3]
1. Miedz
8,9
2. Stal 7,9
3. Aluminium 2,7
4. Szkło 2,65
5. Granit 2,5
6. Beton 2,4
7. Cegła 1,7
8. Gips 0,6
9. Drewno 0,5
10. Wełna min. 0,06
11. Styropian 0,025 (spieniony poliester)
12. Powietrze 0,001
GÄ™stość nasypowa (Án)  wyraża masÄ™ jednostki objÄ™toÅ›ci materiałów sypkich wraz z porami w
ziarnach i jamami międzyziarnowymi. Ze względu na dwa stany materiałów sypkich wyróżniamy
gęstość nasypową w stanie luz
nym i zagęszczonym.

=

Gdzie m  masa próbki materiału sypkiego, Vn  objętość próbki materiału sypkiego (w stanie luz
nym
lub zagęszczonym) wraz z jamami międzyziarnowymi.
Gęstość nasypową wykorzystuje się do określania wielkości obciążenia konstrukcji składowanym
materiałem sypkim, użytkowej objętości betoniarki (kruszywa do betonów i zapraw).
Szczelność  wyraża względny, objętościowy udział litej materii (szkieletu) w objętości całkowitej
materiału.

= =

Wyraża się liczbą względną lub w procentach objętości. Opisuje ilościowo strukturę materiału i jest
ściśle związana z gęstościami oraz porowatością materiału.
Porowatość  cecha ta określa objętościowy udział wszystkich pustych przestrzeni w materiale
(porów) w objętości całkowitej tego materiału.

= 1 - = 1 -

Określa zawartość porów w materiale (otwartych i zamkniętych).
Jamistość  określa względny, objętościowy udział jam międzyziarnowych w jednostce objętości tego
materiału.

= 1 -

Skutki nieciągłości budowy materiałów (porowatość otwarta, zamknięta)
Wilgotność  określa względną zawartość wody (masowo lub objętościowo) w materiale w chwili
jego badania. Oblicza się ją jako stosunek masy lub objętości wody lub pary wodnej zawartej w
materiale do masy lub objętości materiału suchego.
-
=
" 100 [% . ]

Gdzie mw  masa próbki wilgotnej, ms  masa próbki suchej

= " 100 [% . ]

Gdzie Á0  gÄ™stość objÄ™toÅ›ciowa materiaÅ‚u, Áw  gÄ™stość wody
Daje nam informację o aktualnym zawilgoceniu materiału w danych warunkach środowiskowych.
Nasiąkliwość  wyraża względną, maksymalną zawartość wody jaką może pochłonąć materiał w
danych warunkach. Oblicza się ją, podobnie jak wilgotność jako stosunek masy lub objętości wody
zawartej w materiale do masy lub objętości materiału w stanie suchym. Nasiąkliwość jest więc
wilgotnością maksymalną.
-
=
" 100 [% . ]


= " 100 [% . ]

Przesiąkliwość  podatność materiału na przepuszczanie wody pod ciśnieniem, wyrażona jest ilością
wody w gramach przepływającą przez materiał w ciągu 1h przez powierzchnię 1cm2 pod stałym
ciśnieniem.

=
"
Gdzie Vm  objętość medium przechodząca przez próbkę materiału w czasie t, F  powierzchnia
przekroju próbki materiału, t  czas pomiaru objętości przenikającego medium.
Przesiąkliwość zawsze musi być podawana z informacją o ciśnieniu, w którym dokonywano pomiaru.
Określa się ją przy kontroli materiałów do izolacji przeciwwodnej, wyrobów do pokryć dachowych
Podciąganie kapilarne  określa zdolność materiału do podciągania wody siłami kapilarnymi. Siły te
zależą od średnicy i ilości występujących w materiale porów kapilarnych. Miarą tej cechy będzie
szybkość, z jaką woda jest podciągana kapilarnie.
!
=

Gdzie h  wysokość podciągania wody w czasie t, t  czas podciągania
Podciąganie kapilarne jest zależne od ilościowej i jakościowej charakterystyki porowatej struktury
materiału. Im bardziej struktura ta przypomina sieć pionowych rurek włoskowatych i im mniejsze są
średnice tego typu porów (do pewnej granicy), tym większa jest wysokość podciągania.
Ciepło  suma energii kinetycznych wszystkich jednostek budujących materiał (miarą jest temp.)
Ciepło właściwe  ilość ciepła (liczba Jouli) jaką należy dostarczyć aby podnieść temperaturę
jednostki materiału o 1K

=
" "
Ciepło Właściwe: [J/kg*K]
1. Woda 4119
2. Drewno 2520
3. Lód 2100
4. Styropian 1400
5. Gips 1000
6. Powietrze 1000
7. Granit 920
8. Aluminium 880
9. Beton/Szkło 840
10. Cegła 800
11. Wełna min. 750
12. Stal 480
13. Miedz
390
Pojemność cieplna  zdolność do kumulowania ciepła przez materiał, wyrażona ilością ciepła
potrzebną do ogrzania 1m3 materiału o 1K
Przewodność cieplna  ilość ciepła Q jaka przejdzie przez jednostkę powierzchni materiału F  1m2 i
grubości 1m przy "T = 1K w czasie t = 1h
"
=
" "
Przewodność Cieplna: [W/m*K]
1. Miedz
300
2. Aluminium 200
3. Stal 84
4. Granit 3
5. Lód 2,3
6. Beton 1,7
7. Cegła 0,9
8. Szkło 0,84
9. Woda 0,58
10. Drewno 0,14 - 0,35
11. Wełna/Styropian 0,004
12. Powietrze 0,024  0,032
Współczynnik przenikania ciepła  charakteryzuje właściwości cieplne przegrody. Obliczeniowo
jest to suma odwrotności oporów cieplnych poszczególnych warstw danej przegrody oraz odwrotności
oporów przejmowania ciepła na jej powierzchniach zewnętrznej i wewnętrznej.
Współczynnik rozszerzalności liniowej  średni przyrost długości przypadający na jednostkę
pierwotnej długości przy zmianie temperatury o 1 stopień "T.
Współczynnik rozszerzalności liniowej: [1/K] x 10^-6
1. Spieniony poliester 70
2. Wełna mineralna <70
3. Aluminium 24
4. Miedz
17
5. Stal 11
6. Beton 11 (14)
7. Granit 9
8. Szkło/Cegła 8
9. Gips 5
10. Drewno 3
Woda, Lód, Powietrze = 9,03% DeltaV
Odporność ogniowa - zdolność materiału do stawianai oporu działania wysokiej temperatury w
czasie pożaru bez utraty nośności.
I. Niepalne i nie tlÄ…ce siÄ™
II. Niepalne ogniozmienne
III. Palne  Å‚atwopalne
IV. Palne  trudno zapalne
V. Ogniotrwałe niepalne
Skutki wahań wilgotności
Sorpcja  zdolność materiału do przyjmowania i utrzymywania wilgoci
Adsorpcja- powierzchniowe wiÄ…zanie wody z atmosfery
Absorpcja- objętościowe wchłanianie wody (nasiąkliwość)
Absorpcja betonu [%]
H2O 30 min 4,7
24 h 7,4
48 h 7,5
48h +5 8,1
Higroskopijność  zdolność do wiązania cząsteczek wody z otaczającej atmosfery
Zależy od:
a) budowy (rodzaj wiÄ…zania)
b)struktury porów ( otwarte czy zamknięte)
c)rozwinięcia porów
d)wilgotności względnej porów
Wpływ czasu magazynowania cementu portlandzkiego klasy 32,5 na jego wytrzymałość na ściskanie:
- po 6 miesiącach ma 70-80% wytrzymałości, po roku 50%-60%. Dzieje się tak ze względu na
adsorbowanie wody z powietrza przez cement
adsorpcja(nawilgacanie materiału), +dV(pęcznienie) // drewno ma największą adsorpcję (do 16%)
szkło i metale << ceramika, wapienie < beton, gliny, gips < gazobeton < płyty wiórowe, beton <
drewno
desorpcja(wysychanie materiały, kurczenie)
stopień nasycenia(N)  stosunek ilości wody w materiale do jego nasiąkliwości
Wilgotność względna powietrza  stosunek wilgotności w danej chwili do maksymalnej
20ºC (60%) => 10ºC (80%) => 6ºC (100%) =>4ºC (punkt rosy) // nawilgacanie, suszenie
materiału
Wilgotność równowagowa  wilgotność pozostając w równowadze z wilgotnością względną
powietrza
23,1 g/m^3 wody w powietrzu o 100% zawilgoceniu
Pełzanie  odkształcanie się elementów w czasie przy niezmiennym obciążeniu
Współczynnik rozmiękania-(k)  stosunek wytrzymałości na ściskanie materiału w stanie pełnego
nasycenia wodÄ… do suchego
k=f(h20)/f
k=1 nienasiÄ…kliwe
k<0,5 gips
k=0 gliny
mrozoodporność  przeciwstawianie się materiału nasyconego wodą cyklicznym zmianom objętości
w wyniku zmian stanu skupienia
GÄ™stość wody w 4ºC jest najwiÄ™ksza
Stopień mrozoodporności betonu: F25,F50,F75,F100,F150,F200,F300
Współczynnik mrozoodporności(Wz)  stosunek wytrzymałości na ściskanie po ostatnim cyklu do
wytrzymałości próbki przed zamrażaniem
Wz>0,75 materiały mrozoodporne
Właściwości związane z ruchem wody
Dyfuzja  dążność do wyrównania stężeń ( proces samorzutny ). Cząsteczki przemieszczają się z
obszarów o większym ich stężeniu do obszarów mniejszym stężeniu
Prawo Ficka a: J=-D*dc/dx
J  liczba czÄ…steczek dyfundujÄ…cych [kg/m^2]
D  współczynnik dyfuzji [m^2/s]
c  stężenie cząsteczek
x  grubość próbki [m]
dc/dx gradient stężenia [kg/m^4]
Opór dyfuzyjny Sd= ni * d [m]
ni  współczynnik dyfuzji = d(powietrza)/d(materiału) /droga w tym samym czasie pokonana w
powietrzu, w materiale
Współczynnik dyfuzji:
1. Beton 70-150
2. Styropian 20-100
3. Drewno 40-50
4. Cegła 10-16
5. Gips 4-10
6. Wełna mineralna/ Powietrze 1
2.2 Właściwości chemiczne
1) pH < 7 kwaśne, =7 obojętne, >7 zasadowe
2) korozja biologiczna
temp. Ok. 23 st C + H20 + brak ruchu powietrza
3) promieniotwórczość / radon Rn<200 Bq/m^3 ( bekerel )
4) pole elektromagnetyczne <0,2 ni*T ( <0,35 ni*T) | T - tesla
2.3 Właściwości mechaniczne (Tab. właściwości mechanicznych)
WYTRZYMAA
OŚĆ:
(maksymalna siła przypadająca na pole powierzchni nie powodująca zniszczenia materiału)
Siła P może być rozłożona na całej powierzchni lub na jej części. Sposób przyłożenia obciążenia
(zgodnie z zasadą Saint-Vernanta) wpłynie na rozkład naprężeń jedynie w bezpośrednim sąsiedztwie
miejsca przyłożenia siły.
Naprężenie  to miara gęstości powierzchniowej sił wewnętrznych występujących w ośrodku ciągłym.
Jeżeli siłę P przyłożymy do próbki o przekroju A, to w próbce tej powstaną siły wewnętrzne zwane
naprężeniami.
WYTRZYMAA
OŚĆ NA ŚCISKANIE / ROZCI
GANIE / ÅšCINANIE: fc,ft,fs
Maksymalne naprężenie ściskające / rozciągające / ścinające
1=P/F [MPa]
gdzie P  siła niszcząca[N]
F - powierzchnia ściskana, rozciągana
Jednostką wytrzymałości materiału w układzie SI jest Pa, oznaczający naprężenie wywołane przez siłę
1N działającą prostopadle do powierzchni 1 m^2
N/mm^2=MPa
1daN/cm^2=0,1 MPa
Wytrzymałość na ściskanie: [Mpa]
1. Żeliwo 590  980
2. Szkło 340  980
3. Tworzywa Sztuczne 5,9  480
4. Stal 294  440
5. Granit 118  236
6. Drewno w16-88; 23-34 p4,3-6,3; 8-13,5
7. Beton Zwykły 8,8  59 (taki niezwykły 200-600 nawet)
8. Ceramika 4,9  24,5
Wytrzymałość na rozciąganie: [Mpa]
1. Tworzywa Sztuczne 88  775
2. Stal 294  490
3. Żeliwo 137  176
4. Drewno 77,5  147
5. Szkło 9,8  77,5
6. Granit 4,4  7,75
7. Beton Zwykły 0,78  4,9
8. Ceramika 0,2  1,96
Odkształcenia
Naprężenia normalne (rozciągające)
Nominalne odkształcenie wzdłużne
Epsilon = u/l
Nominalne odkształcenie poprzeczne
Epsilon = -v/l
Liczba Poissona ½ = odksztaÅ‚cenie poprzeczne/podÅ‚użne
E  moduł Younga
Naprężenie styczne
Rzeczywiste odkształcenie ścinania
Gamma=w/l=tg(alfa)
Moduł ścinania G
Naprężenia hydrostatyczne
Odkształcenie objętościowe ( dylatacja) d=dV/V
K  moduł ściśliwości
Wytrzymałość na zginanie
Maksymalne naprężenie wywołane przez siłe zginającą
=M/W [MPa]
Gdzie M  moment [N*m]
W  wskaz
nik wytrz. przek. na zginanie [m^3]
Oznaczenie wytrzymałości na rozciąganie przy zginaniu beleczek zaprawy
Moment w środku podpory wynosi M&
Wskaz
nik dla przekroju prostokÄ…tnego W&
Wyliczamy 1 ( dana siła, rozstaw podpór i trzeba obliczyć wytrzymałość
" największe zbrojenie w balkonie powinno być w miejscu jego zaczepienia( tam największy
moment ) i w górnej części
" tam gdzie rozciąganie, w betonie powinno być zbrojenie
" w belce na podporach zbrojenie powinno być na dole, bo tam największe rozciaganie
Oznaczenie rozciągania betonu przez rozłupywanie podczas ściskania ( metodą brazylijską)
Istota badania polega na przyłożeniu siły w sposób ciągły do tworzącej i osiowo w stosunku do próbki.
Siłę przekazuje się za pośrednictwem dwóch stalowych nakładek. walec rozpada się na 2 połówki
badanie rozciągania: R=2P/pi*D*l, D  średnica próbki, l  długość próbki, P  siła niszcząca
" drewno jest mało odpore na ściskanie. Traci zdolność do przenoszenia naprężeń po ściskaniu o
pewnej granicznej wielkości.
" Stal jest nieodporna na zginanie.
" Drewno wzdłuż włókien ma większą wytrzymałość niż w poprzek
" Drewno łatwiej ulega naprężeniom ściskającym niż rozciągającym ( inaczej niż beton)
Sprężystość (E)
zdolność materiału do przejmowania pierwotnej postaci po usunięciu siły zewnętrznej, pod wpływem,
której próbka materiału zmienia swój kształt.
Tg(alfa) = E większy kąt  bardziej sprężysty materiał
=epsilon*E
  naprężenie powstające przy rozciągani lub ściskaniu
Epsilon  odkształcenie sprężyste ( wywołane naprężeniem ) obliczone ze stosunku przyrostu długości
( lub skrócenia) dl do długości pierwotnej próbki l,
E  moduł Younga ( w współczynnik sprężystości)
Modół Younga E: [GPa]
1. Stal 206
2. Żeliwo 180
3. Szkło 67
4. Granit 59
5. Beton 25
6. Drewno 10 (wzdłuż włókien)
7. Tworzywa Sztuczne 1-10
8. Ceramika 5
Plastyczność
Plastycznością nazywamy zdolność materiału do zachowania odkształceń trwałych po usunięciu sił,
które te odkształcenia spowodowały
" wykre zachowania zniszczenia materiału kruchego, zniszczenia materiału plastycznego
1(epsilon)
ciągliwość -podatność materiału na znaczne odkształcenia plastyczne pod wpływem sił rozciągających
pełzanie  stały przyrost odkształceń plastycznych przy niezmiennym obciążeniu
relaksacja- zanik ( lub czasowy spadek ) naprężeń przy stałym obciążeniu
kruchość  podatność materiału na nagłe zniszczenie pod wpływem działającej siły, bez
poprzedzających to zniszczenie odkształceń. Miarą jest stosunek wytrzymałości na rozciąganie Rt do
wytrzymałości na ściskanie Rc
k=Rt/Rc
Materiały kruche: k<1/8
Oznaczenie rozciÄ…gania tworzyw sztucznych sztucznych pap
SIA
A ZRYWAJ
CA  największa siłą, która nie powoduje zerwania paska papy, o określonych
normą wymiarach, podczas próby rozciągania. Ze względu na trudności z precyzyjnym pomiarem
przekroju próbki papy parametr wytrzymałościowy podaje sięjako siłę zrywającą, a nie jako
wytrzymałość na rozciąganie ( naprężenie)
WYDA
UŻENIE PRZY ZERWANIU  oznacza się podczas próby rozciągania i określa się jako
względny przyrost długości w chwili zerwania według wzoru & ..
Zachowanie się stali pod obciążeniem
Właściwości stali węglowych zależą głównie od zawartości węgla, ze wzrostem którego wzrasta
wytrzymałość, twardość twardość hartowność, hartowność maleje np. odporność stali na korozję,
wydłużenie i udarność
Granica proporcjonalności  największa wartość naprężeń, przy której wydłużenia względne są
proporcjonalne do
naprężeń ( prawo Hooke a)
Granica sprężystości (umowna-jaka?) = największa wartość naprężenia, przy której materiał
zachowuje cechy sprężyste
Granica plastyczności  taka wielkość naprężeń, przy której materiał zaczyna się odkształcać przy
niewielkim wzroście naprężeń
Twardość
Odporność materiały na odkształcenie trwałe pod wpływem sił skupionych, działających na jego
powierzchni
Oznaczenie metodą Janki: Oznaczenie polega na pomiarze siły niezbędnej do wciśnięcia kulki
stalowej o przekroju średnicowym 1cm^2 na głębokość jej promienia w kierunku równoległym do
włókien
Ścieralność - podatność materiału do zmniejszenia masy, objętości lub grubości pod wpływem
czynników ścierających,
Oznaczenie  za pomocą tarczy Obhmego  pomiar polega na zmierzeniu różnicy grubości lub straty
masy przypadającej na 1 cm^3 ścieranej powierzchni po 440 obrotach tarczy ściernej
Lepkość  miara tarcia wewnętrznego cząstek materiału// izotropia ?
Wyznaczanie wskaz
ników wytrzymałościowych stanowiących podstawę kwalifikacji i oceny jakości
materiałów
Duża różnorodność materiałów budowlanych powoduje konieczność wpowadzenia wskaz
ników, które
w sposób jednoznaczny dokonałyby kwalifikacji, wskaz
niki te zwiÄ…zane sÄ… z parametrami
wytrzymałościowymi
Klasa cegły  minimalna średnia wytrzymałość na ściskanie wyrażona w MPa ( z uwzględnieniem wys
próbki na podstawie tab. ) Oznacza to, że w badanej partii wyrobów ceramicznych średnia
wytrzymałość ściskanie nie może być mniejsze niż wynikające z klasy.
Norma PN-70/B12016  Wyroby ceramiki budowlanej. Badania techniczne dzieli wyroby ceramiczne
na grupy i podaje szczegółowy sposób przeprowadzenia oznaczeń dla każdej z grup
Klasa cementu  jest to liczba bezwymiarowa oznaczająca minimalną średnią wytrzymałośc na
ściskanie w MPa połówek lub całych beleczek beleczek zaprawy normowej po 28 dniach
Aby wyniki oznaczeń uzyskane z badania zaprawy dawały informacje na temat cementu, wszystkie
pozostałe parametry muszą być stałe, a jedynym czynnikiem zmiennym jest badany cement. W tym
celu opracowano zaprawÄ™ normowÄ…
Oznaczenie wytrzymałości na ściskanie fc,Rc
Oznaczenie to wykonuje się zpomiędzy płytkami ściskającymi wg normy, a następnie oblicza z
odpowiedniego wzoru.
Marka zaprawy  symbol literowo  liczbowy (np. M4), gdzie liczba po literze M oznacza minimalnÄ…
średnią wytrzymałość na ściskanie w MPa próbek zaprawy w postaci beleczek beleczek wymiarach &
po 28 dniach twardnienia.
W przeciwieństwie marki cementu, wszystkie składnik matrycy do oznaczenia marki zaprawy są
zmienne
Klasa betonu(stara)-symboli literowo  liczbowy np. B30, oznaczający finalną wytrzymałość
gwarantowaną w MPa, oznaczoną po 28 dniach twardnienia na próbkach w kształcie kostek 15x15x15
Wytrzymałość gwarantowana  jest to wytrzymałość zapewniona przez producenta z
prawdopodobieństwem 95%, przy liczbie próbek n<15
Klasa betonu(nowa)  definiowana przez wytrzymałość charakterystyczną. Oznaczenie literowo-
liczbowe: Ca/b, a  wytrzymałość dla walca, b  dla kostek
Wytrzymałość na ściskanie ( w kolejności >>): żeliwo, stal, szkło, ceramika porowata, drewno, granit,
beton, tworzywa sztuczne
Wytrzymałość na rozciąganie( >> ): stal, żeliwo, tworzywa sztuczne, drewno, szkło, granit, beton,
ceramika,
3. Materiały budowlane - podział ze wzg. na przeznaczenie i pełnione funkcje
Dla każdej grupy : pochodzenie (technologia), wady  zalety (*właściwości),
podstawa klasyfikacji (podział), przykłady wyrobów i zastosowania.
Materiały budowlane - ze względu na przeznaczenie
" Konstrukcyjne
" Izolacyjne
" Instalacyjne
" Wykończeniowe
" ZabezpieczajÄ…ce
"
Pochodzenie(decyduje o właściwościach)
" naturalne i sztuczne materiały kamienne
" materiały pochodzenia organicznego
" metale i stopy
" kompozyty
3.1 Naturalne i sztuczne materiały kamienne
3.1.1 Spoiwa mineralne (cement, wapno, gips)
WAPNO
1. Palone CaO
2. Gaszone(lasowane) Ca(OH)2
3. Wapno hydrauliczne ( związki o właściwościach hydraulicznych  krzemiany i gliniany
wapniowe) wytwarzane przez wypalanie ilastego lub krzemionkowego kamienia
wapiennego i sproszkowane w procesie gaszenia
Zaprawa wapienna  bardziej odkształcalna niż zaprawa cementowa
Proces wiÄ…zania i twardnienia
" Krystalizacja
" Karbonatyzacja  Å‚Ä…czenie siÄ™ z CO2(proces nieodwracalny), woda w reakcji odgrywa rolÄ™
katalizatora, po wyschnięciu zaprawy proces ten zachodzi znacznie wolniej.
" Tworzenie się krzemianów wapnia
Właściwości wapna
- wiąże dzięki CO2
- biała barwa
- duża powierzchnia właściwa 300-1000 m^2/kg
- silnie egzotermiczna reakcja z wodÄ…
- silna zasadowość: wł. Bakteriobójcze i dezynfekujące
- absorbowanie wody(40-50%) wł. Plastyczne
- mała wytrzymałość na ściskanie f=1-2 MPa po 90 dniach
-  duża odkształcalność i rysoodporność: dobrze przenosi odkształcalność konstrukcji
- samoistne zanikanie niewielkich rys
- korzystny wpływ na mikroklimat pomieszczeń (dyfuzyjność, dobre wł. izolacji cieplnej i
akustycznej)
- zdolność tworzenia z piaskiem w środowisku nasyconej pary wodnej(150-200 st C) krzemianów
wapniowych o dużej wytrzymałości mechanicznej: autoklawizowane wyroby wapienno-piaskowe,
beton komórkowy
- możliwość mieszania z mat. pucolanowymi ( cementem)
GIPS
Rodzaje spoiw gipsowych(PN-B-30041:1997)
" Budowlany
" Drobnoziarnisty GB-D
Gruboziarnisty GB-G
" Szpachlowy B-G-F
" Tynkarski GTM,GTR
" Klej gipsowy P,T
Właściwości gipsu:
" mała energochłonność procesu produkcji
" krótki czas wiązania i twardnienia
" jasna barwa
" mała gęstość objętościowa 1-1,3 Mg/m^3
" mała higroskopijność ( dobry mikroklimat )
" dyfuzja pary wodnej
" dobra izolacyjność cieplna 0,35 W/(mK)
" dobra akumulacja ciepła
" dz
więkochłonność
" niepalność i odporność ogniowa
" mrozoodporność
" pH ok. 7
" brak skurczu
Wady:
" duża nasiąkliwość 15-55%
" spadek wytrzymałości po zawilgoceniu do ok. 70%
" kruchość
" korozja stali
" rysy zostajÄ…
CEMENT
Produkcja cementu:
Podstawowym półproduktem przemysłu cementowego jest klinkier portlandzki. Surowcami
używanymi do produkcji klinkieru są:
wapień, margle oraz glina mielenie i wypalanie w piecu obrotowym w temperaturze ok. 1450stC
KLINKIER
Dodatki
Żużel  produkt uboczny w procesie wielkopiecowym ( produkcja surówki). W wyniku gwałtownego
schłodzenia stopionego żużla wielkopiecowego uzyskuje się granulowany żużel wielkopiecowy, który
jest bardzo wartościowym dodatkiem mineralnym do cementów
Popiół  spalanie węgla w zakładach energetycznych. W wyniku oczyszczania gazów spalinowych ( w
elektrofiltrach) wytrącane są tzw. popioły lotne, które wykorzystuje się jako dodatek do cementu.
Wskaz
nik wodno  cementowy: im więcej cementu i mniej wody, tym wytrzymałość na ściskanie i
skurcz betonu są większe
Podstawowym kryterium klasyfikującym cementy jest ich klasa tj. wytrzymałość na ściskanie po 28
danich twardnienia ( wyrażona w MPa) zaprawy normowej wykonanej z danego cementu. Obecnie
Polska Norma (PN-B-19701) przewiduje następujące klasy cementów 32,5; 42,5; 52,5
Wytrzymałość bo 28 dniach jest największa
Zaprawa normowa  3:1:0,5 ( cement : piasek : woda ) beton
3.1.2. Kamień naturalny
Skała  kombinacja jednego lub kilku minerałów
Minerał  ciało stałe o określonym składzie i uporządkowanym układzie atomów
Skalenie 60%, polikrzemiany 15%, kwarc 12%, Å‚yszczyki, kalcyt, dolomit
Skład:
" proste i złożone tlenki, krzemiany i glinokrzemiany, trudno rozpuszczalne sole wapnia,
magnezu itp.
" Wiązania jonowo  atomowe ( materiały kruche )
" Duża gęstość, mała porowatość
" Wysycane w tlen  niepalne, ognioodporne, lub ogniozmienne
Zalety:
" występują w naturze
" różnorodność struktury, tekstury
" bardzo duża trwałość
" możliwość obróbki ( małe nakłady energii)
Wady:
" kruchość
GRANIT: kwarc(największa twardość), mika(czarna), skaleń
Skały  tego samego rodzaju, ale różny wygląd i właściwości techniczne ( wapień, kreda, marmur)
Zastosowanie  funkcje:
1) budownictwo ogólne i monumentalne
a. mury, sklepienia fundamenty
b. elementy płytowe: okładziny pionowe ( elewacje), poziome ( ciągi komunikacyjne),
wykładziny(parapety, poręcze)
c. elementy schodów
d. detale i elementy architektoniczne
2) budownictwo drogowe
a. krawężniki, kostki brukowe, podbudowy, wypełniacze
3) budownictwo mostowe i hydrotechniczne
a. filary, przyczółki mostów, podpory, groble, jazy, nabrzeża portów
4) kruszywa i wypełniacze
a. mączki i kruszywa do betonów
5) renowacje
Kruszywa  ze względu na pochodzenie
I) organiczne
II) naturalne ( mineralne)
III) sztuczne
ze względu na gęstość objętościową:
" zwykłe <1.8 Mg/m^3 ; 3Mg/m^3 >
" lekkie <1.8
" ciężkie > 3
Podział kruszyw wg tej normy:
" naturalne
kruszywo pochodzenia mineralne, które poza obróbką mechaniczną nie zostało poddane żadnej
innej obróbce
" sztuczne
kruszywa pochodzenia mineralnego, uzyskane w wyniku procesu przemysłowego,
obejmujÄ…cego termicznÄ… lub innÄ… modyfikacjÄ™,
" z recyklingu
kruszywo powstające w wyniku przeróbki nieorganicznego materiału zastosowanego uprzednio
w budownictwie
I Kruszywa organiczne
Mała: gęstość, przewodność cieplna, wytrzymałość fc
Betony lekkie z wypełniaczem organicznym
Betony z wypełniaczami organicznymi charakteryzują się niską gęstością objętościową ( 300-1500
kg/m^3) i niskimi współczynnikami przewodności cieplnej l( 0.098-0.58 W/m*K). Wytrzymałość
waha siÄ™ 0,5-15 MPa
Rodzaje:
Trocinobeton, Strużkobeton, Wiórobeton, Styrobeton
Różnica  im większa gęstość objętościowa, większa izolacyjność, a mniejsza wytrz. na ściskanie
III Kruszywa sztuczne
(mała  większa od organicznych, mniejsza od naturalnych: gęstość , przewodność cieplna i wytrz. fc)
beton z keramzytu (0.29-0.93 W/m*K) fc=14 MPa ( maksymalnie LB 25)
ze względu na rodzaj surowca użytego do produkcji i metodą uzyskiwania kruszywa sztuczne dzieli
siÄ™ na:
" kruszywa z surowców mineralnych poddawanych obróbce termicznej ( keramzyt, glinoporyt)
Do produkcji kruszyw lekkich używa się łatwoptopliwych, silnie peczniejacych w trakcie
wypalania surowców ilastych. Surowce keramzytowe charakteryzują się współczynnikiem
pęcznienia powyżej 2,5, do produkcji glinoporytu używa się iłów o współczynniku pęcznienia
do 1,0
" kruszywa z odpadów przemysłowych poddawanych obróbce termicznej ( łupkoporyt,
popiołoporyt, pumeks hutniczy, żużel granulowany)
" kruszywa z odpadów przemysłowych niepoddawane dodatkowej obróbce ( żużel
wielkopiecowy, żużel paleniskowy, popiół lotny)
" kruszywa organiczne (z tworzyw sztucznych)
II Kruszywa naturalne
Kruszywa pochodzenia mineralnego, które poza obróbką mechaniczną nie zostało poddane żadnej
innej obróbce
Żwirowe / łamane
Grupy: naturalne / Å‚amane  wg stefanczyka
Podgrupy:
Kruszywa naturalne: niekruszone, kruszone
Kruszywa łamane: zwykłe, granulowane
Rodzaje uziarnienia:
Drobne o ziarnach do 4mm
Grube o ziarnach 4-36 mm
Bardzo grube 63-250 mm
Wymagania dla kruszyw do betonu:
" szczelność stosu okruchowego
" 1/3 najmniejszego wymiaru przekroju porzecznego elementu
" ¾ odlegÅ‚oÅ›ci pomiÄ™dzy prÄ™tami zbrojenia
3.1.3 Ceramika
Skład  proste i złożone tlenki krzemu, glinu i innych metali  wiązania jonowo  atomowe
" duża trwałość - ognioodporność, ogniotrwałość
" właściwości fizyczno  mechaniczne ( funkcja spieczenia)
- brak elektronów swobodnych  małe przewodnictwo cieplne, dobre izolatory elektryczne
- fc od kilku do kilkuset MPa
- materiały kruche
" właściwości technologiczne
- dowolność kształtów i struktury
Surowce  naturalnego pochodzenia:
" Nośniki plastyczności  ilaste ( gliny, kaoliny )
" Schudzające  kwarc, skaleń
" Modyfikujące  upłynniacze, plastyfikatory, porozytory, brawniki
Proces technologiczny  wieloetapowy:
I Przygotowanie surowców:
II Formowanie
III Suszenie ( temp do 100 stC)
IV Wypalanie ( temp 700- 2000 stC)
y
ródło wad:
" skurcz suszenia i wypalania
" temperatura wypalania
" margle(węglan wapnia forma pośrednia pomiędzy wapieniami a iłami)
CaCO3  rozpuszcza się w wodzie nasyconej CO2  wodorowęglan wapnia
" siarczki  ( piryt FeS2)  wykwity
" zanieczyszczenia mechaniczne i organiczne
Podział ceramiki na grupy:
" wyroby porowate, nw do 22%
wyroby ceglarskie(cegła pełna, zwykła, kratówka, dziurawka, pustaki ceramiczne)
szkliwione
ogniotrwałe
" ceramika spieczona, nw do 12%
wyroby klinkierowe,
" ceramika półszlachetna  wyroby szkliwione
Pojęcia:
" szamot  przypalona glina 1680, następnie rozdrobniona i zmielona,. Glina ogniotrwała,
stosowana do produkcji wyrobów szamotowych, tj. cegieł, bloków i płyt ogniotrwałych (
brak skurczu)
" terakota  wyroby ceramiczne nieszkliwione, z glin drobnoziarnistych o barwach od
żółtoróżowej do czerwonobrunatnej(znaczna odporność na wpływy atmosferyczne)
" gres  ceramika prasowana na sucho ( mała nasiąkliwość)
" szkliwo  sproszkowane szkło ( masa szklista) nanoszona na powierzchnię i ponownie
wypalana 800 st. C. Składniki: tlenki metali ( np. Al.2O3, Fe2O3) oraz tlenki niemetali (
np. SiO2, B2O3)
" fajans  ceramika o porowatym czerepie, o brawie białej, jasno  szarokremowej,
szkliwione lub nieszkliwione. Wypalanie w temperaturze ok. 1000 st. C gliny ilastej,
kwarcu i innych składników(kaolin, margiel, skaleń, kreda, dolomit itp.) z niewielkimi
ilościami substancji szklistych
" porcelana  ceramika nieporowata o brawie białej pokryta szkliwem, zawierający 50%
czystego kaolinu i gliny, 25% kwarcu i 25% skaleni. Porcelana powstaje na drodze
dwukrotnego wypalania 1) 900  1000 st. C, po czym następuje pokrycie szkliwem, 2)
1200  1450 st. C
(szklisty przełom  nie przepuszcza cieczy i gazów, z
le przewodzi elektryczność)
" kamionka   porcelana wypalana w niższej temperaturze. Składniki : duża zawartość
kwarcytu i skalenia, (nieprzezroczysta i nieprzesiÄ…kliwa) Dodatek chlorku sodu tworzy na
kamionce szklistą powłokę
wymiary cegły pełnej 25x12x6,5 podstawa x wozówka x główka
Funkcje:
" ścienne  cegła: pełna, klinkierowa, dziurawka, kratówka, kominówka, pustaki ceramiczne
" stropowe  pustaki ceramiczne
" nadproża ceramiczno  żelbetowe:
" pokryciowe  dachówki: karpiówka, zakładkowa, Marsylka, holenderska ( S), pola,
mniszka, gÄ…siory
" przewody dymowe i wentylacyjne- kominówka
" piece (izolacja termiczna)  wyroby szamotowe ( cegła szamotowa)
" klinkier drogowy
" wykończeniowe ( zabezpieczające)  płytki podłogowe, ścienne
" melioracyjne  sÄ…czki drenarskie
" sanitarne  (fajans) muszle, umywalki, rury, Å‚Ä…czniki
" wyroby szklane  luksfery, szkło piankowe, włókna szklane
pokrycie ceramiczne  ciężkie  masa 1 m^2 na ogół mieści się w przedziale 45-65 kg
- dachówki mogą być szkliwione, co podwyższa ich trwałość ( dachówka angabowana) 
stosowanie np. w lesie, żeby nie osadzały się organizmy roślinne( np. mech)
klinkier  cegła nieoddychająca ( niedyfuzyjna )  musi jej towarzyszyć pustka wentylacyjna
dyfuzyjność z pustką powietrzną i ścianą < 0,3 W/m^2K
-cegła klinkierowa umożliwia niższe koszty eksploatacyjne (np. nie trzeba wymieniać tynku),
mimo wyższej ceny
- mimo podwyższonego stężenia radu, klinkier jest uznawany za mat. przyjazny środowisku
klinkier jest bardziej odporny na uderzenia, zanieczyszczenia niż tynk
- nie wolno stosować dowolnej zaprawy wapiennej w elewacji klinkierowej
płytki ceramiczne
- istotny znak CE (rynek Unii Europejskiej)
- znak B ( rynek krajowy)
Płytki ceramiczne  podział/dane techniczne
Jest wiele różnych klasyfikacji płytek. Dzieli się je na ścienne i podłogowe, mrozoodporne i
nieodporne na mróz, szkliwione i nieszkliwione. Obowiązująca w całej Europie ujednolicona
klasyfikacji jako podstawę podziały przyjęła sposób formowania i nasiąkliwość płytek:
" sposób formowania
" nasiąkliwość wodna E
" mrozoodporność
" odporność na szok termiczny
" wytrzymałość na zginanie
" twardość powierzchni 1-10
" odporność na ścieranie
" odporność na działanie związków chemicznych
o odporność na plamienie
o antypoślizgowość
o gatunki
3.1.4 Szkło
Cechy charakterystyczne:
-Skład:
" krzemionka  70%
" Soda 15%
" Wapień  10%
-wiÄ…zania jonowo  atomowe
-materiał izotropowy
-ognioodporność i ogniotrwałość
Właściwości fizyczno mechaniczne:
" brak elektronów swobodnych  małe przewodnictwo cielne, dobre izolatory elektr.
" fc kilkaset MPa
" materiały kruche
Właściwości technologiczne:
- dowolność kształtów i struktury
Dane techniczne szkła
" gęstość 2,5 Mg/m^3
" twardość 6 skala mohsa
" moduł Younga 73000 MPa
" wytrzymałość na ściskanie fc=400-1000 MPa
" wytrzymałość na zginanie 30-55 MPa
" wytrzymałość na rozciąganie 20(50) MPa
" współczynnik przewod. Ciepła lambda=0,84-1,00 W/m*stC, W/mK
" rozszerzalność liniowa alfa=8,7*10^06 [1/K], beta=3alfa
" SiO2  kwaśne ( włókna szklane)
" Odporne na H2O, kwasy i zasady ( z wyjÄ…tkiem kwasu fosforowego i fluorowodorowego)
" Izolator prÄ…du elektrycznego
" Szkło ceramiczne - tworzywo szklano  ceramiczne - odp. 750 stC - szkło kominkowe i w
kuchenkach elektrycznych
Proces technologiczny
1) przygotowanie surowca
2) topienie
3) Formowanie: prasowanie, wytłaczanie, walcowanie, wylewanie
4) Odprężanie ( 600  1200 stC)  zmniejszenie naprężeń wewnętrznych [należy jeszcze raz
podgrzać wyrób do tej temp ]
5) Obróbka wykończeniowa
Pojęcia:
" Szkło płaskie walcowane  otrzymywanie przez cięcie taśmy szklanej formowanej metodą
walcowania
" Szkło float  uzyskane w procesie float czyli odlewania, podczas którego szkło rozpływa się na
powierzchni ciekłego metalu
" Szkło0 hartowane  szkło poddane obróbce cieplnej ( 620  680 stC i bardzo szybkie
schłodzenie sprężonym powietrzem) znacznie zwiększającej odporność mechaniczną i
odporność na szok termiczny ( podczas zniszczenia rozpada się na tępe kawałki )
" Szkło laminowane  połączenie szyb za pomocą folii poliwynolobutylowej ( o dużej
odporności na rozerwanie)
" Szkło absorpcyjne  tłumiące promieniowanie świetlne i cieplne
" ANTISOL  absorpcyjne szkło float, płaskie i przezroczyste, w masie szklanej przebarwione
na kolor niebieski, brÄ…zowy, szary lub zielony
" STOPSOL  absorpcyjne szkło float, płaskie brązowe może być dodatkowo barwione w masie
" Szkło refleksyjne  odbija promieniowanie słoneczne
" REFLEX  refleksyjne szkło płaskie i przezroczyste, w masie szklanej przebarwione na kolor
niebieski, brązowy, szary lub zielony, powlekane tlenkiem metalu celem uzyskanie właściwego
efektu odbicia
szkło   lustro
" Szkło samoczyszczące
" Szło ołowiowe  przepuszczalne dla ultrafioletu o bardzo wysokim współczynniku załamania
światła. Jest bezbarwne lub o odcieniu żółtym lub fioletowym. Gęstość 3,4  4,5 g/cm^3.
Używane do produkcji wyrobów dekoracyjnych, soczewek optycznych, przezroczystych osłon
przed promieniowaniem rentgenowskim ( o grubości równoważnej 2 lub 5 mm ołowiu ) i
promieniowaniu gamma
Podział szkła budowlane ze względu na funkcje:
1) Ciepłochronne
2) Przeciwsłoneczne
3) Dz
więkochłonne
4) Ochronne
5) Dekoracyjne
6) chroniÄ…ce przed wglÄ…dem
" Fasady
" pustaki szklane  luksfery
zalety:
izolacja cieplna
ochrona przeciwpożarowa
odporność na uderzenia
ochrona dz
więkowa
przepuszczalność światła
" szkło piankowe:
- materiał pochodzenia mineralnego stosowany w budownictwie do izolacji termicznych
akustycznych. . Otrzymywany z roztopionego szkła przez dodanie domieszek pianotwórczych.
Jest nieprzezroczyste, odporne na korozje biologiczna i chemiczna, niepalne. W obecności
płomieni nie wydziela gazów toksycznych
Produkowane w 2 odmianach:
czarne  struktura o zamkniętych porach, ciężar objętościowych ok. 140 kg/m^3
białe  struktura o porach otwartych, ciężar objętościowy, ok. 300
" Tkaniny szklane
" Światłowody
" Włókna szklane ciągłe
" Pilkington
Kategorie:
" ochrona przed słońcem
" izolacja cieplna
" ochrona przed ogniem
" ochrona przed hałasem
" bezpieczeństwo
" samooczyszczenie
" dekoracja
" systemy szklane
" zastosowanie specjalne
Wady szkła:
" wady kształtu
" wady wykonania masy szklanej
" wady powierzchni
" wtrącenia w szkle pęcherzyków gazowych
" wtrącenia w szkle w postaci drobnych lub większych kamieni
" skazy szklistej niejednorodności szkła
" zbyt kruche, ze zbyt dużymi trwałymi naprężeniami wew.
3.1.5 Wełna mineralna
" używana w sektorze budownictwa związanego z wydobyciem i przerobem ropy  efektywna
izolacja przeciwwilgociowa ( ważna ze względu na zagrożenie pożarem)
" w energetyce
" sufity
" zbiorniki zawierajÄ…ce Å‚atwopalne ciecze
" pochłaniacz dz
więków  ekrany
Wełna mineralna czy styropian? Najważniejsze kryteria oceny:
" (gęstość  przewodność cieplna) -> styropian
" porowatość zamknieta / otwarta -> styropian
" paro przepuszczalność -> wełna
" odporność na ogień -> wełna
" odkształcalność -> styropian
3.2 Materiały pochodzenia organicznego
3.2.1 Bitumy
Surowce pochodzenia naturalnego  połączenia węgla i wodoru połączone siłami Van der Vaalsa.
Wiążą dzięki zjawiskom adhezji i kohezji
Zalety:
- odporne na wodę oddziaływanie środowiska zewnętrznego
Wady:
- nieodporne na wysokÄ… temperaturÄ™
- Å‚atwopalne
- starzenie
Asfalty  mieszanina węglowodorów wielkocząsteczkowych pochodzenia naturalnego lub z przeróbki
ropy naftowej [ znać składniki , pierwiastki ]
" naturalne  przeważnie w pobliżu złóż ropy
" ponaftowe  pozostałość po destylacji ropy
podział
" drogowe D */**
" przemysłowe PS */**
" */** = stopień penetracji / temp mięknienia
cechy techniczne asfaltów:
" mała gęstość 1,04 Mg/m^3
" brak nieciągłości struktury
" mały WSP. Objętościowej rozszerzalności cieplnej
" małe ciepło właściwe
" małe przewodnictwo cieplne
" wysoka ciągliwość, lepkość i przyczepność do podłoży
zalety:
" nierozpuszczalne w wodzie
" dobra odporność na działanie tlenu i kwasów organicznych, soli i ługów, ograniczona na
działanie zasad ( mogą być użyte do izolacji przewodów wody pitnej)
" brak wyraz
nego zapachu ( nie ogrzewane)
wady:
" nieodporne na wysokÄ… temperaturÄ™, rozpuszczalniki, grzyby i bakterie,
" łatwopalne ( temp. zapłonu )
" starzenie ( zmiany wł. w czasie )
wyroby bitumiczne ( na bazie rozpuszczalników lub wody)
" materiały do gruntowania powierzchni ( przyklejania): lepiki asfaltowe, roztwory asfaltowe
" materiały izolacyjne powłokowe: masy asfaltowe(izolacje typu ciężkiego)
" masy do konserwacji pokryć dachowych: lepiszcza bitumiczne lub ich mieszaniny i
roztwory
" kity do uszczelniania: asfaltowe, asfaltowo - kauczukowe
" emulsje bitumiczne: zawiesiny drobnych cząsteczek bitumu w wodzie ( można stosować na
mokre powierzchnie w przeciwieństwie do preparatów asfaltowych i smołowych )
budowa papy:
" folia  jest to folia antyadhezyjna, która zdejmuje się podczas układania papy. Zapobiega
sklejaniu się zrolowanej papy pod wpływem wysokiej temperatury
" bitum - asfalt ( smoła )  materiał ten nie jest zbyt wytrzymały na niskie i wysokie
temperatury
" osnowa  jest to warstwa nośna pokrycia &
" posypka mineralna
zastosowanie: ze względu na miejsce ułożenia i pełnioną funkcję, papy można podzielić na:
" wierzchniego krycia (W)
" podkładowe
" izolacyjne
" wentylacyjne
ze względu na technologię układania, papy możemy podzielić na:
" klejone lepikiem  papy klei siÄ™ na gorÄ…co lepikiem asfaltowym nanoszonym na suche
podłoże
" samoprzylepne  nie wymagajÄ… klejenia, ich spodnia warstwa zawiera specjalne klejÄ…ce
substancje bitumiczne. Ich układanie nie jest więc skomplikowane i znacznie przyspiesza
prace. W tej wersji występują przeważnie papy modyfikowane na osnowie z włókniny
poliestrowej
" termozgrzewalne  tego rodzaju papy mocuje siÄ™ rozgrzanym powietrzem & .
" mocowane mechanicznie
3.2.2 Drewno
Budowa anizotropowo  komórkowo  porowata
Skład chemiczny: węgiel 50%, tlen 43 %, wodór 6%, azot 1%
Skład grupowy: celuloza 45-50%, Legnina 20-30%, Hemiceluloza 20  30%
Zalety:
" dostępność
" dobre właściwości mechaniczne
" cieplne
" mała gęstość
" względnie trwałe
" łatwe w obróbce, do łączenia i wbudowania
" odczyn kwaśny pH 2,5  5,5  duża odporność na kwasy, mała na alkalia
Wady:
" palność
" pożywienie dla szkodników
" pożywka dla rozwoju grzybów
" duże powinowactwo do wody ( pęcznienie, skurcz)
pęcznienie  drewno pęcznieje do 8 % w kierunku stycznym od stanu całkowicie suchego do punktu
nasycenia włókien ( 0-30%) powyżej punkty nasycenia włókien drewno nie pęcznieje
drewno przywiezione na budowę powinno mieć wilgotności większej niż 18-19%
wzdłuż włókien wilgotność jest większa( i tak się powinno sprawdzać wilgotność drewna)
Wady i zalety drewna
Wady wg polskiej normy:
" sęki
" pęknięcia
" wady kształtu
" wady budowy
" zabarwienia
" zgnilizny
" uszkodzenia mechaniczne
właściwości mechaniczne
drewno jest materiałem anizotropowym, jego wytrzymałość na ściskanie, rozciąganie, zginanie zależy
od kierunku działania sił w stosunku do włókien
ściskanie PN-EN 338
klasa drewna  symbol literowo  liczbowy, gdzie po literze C,K  liczby to wytrzymałość na zginanie
o wilgotności C-12%, K-15%
dla drewna iglastego, topoli, liściastego: [symbole]
Poprzednio obowiązywał inny podział na klasy wytrzymałości ( dla drewna iglastego): K21,& .
Ściskanie wzdłuż włókien 16-88 MPa ( gatunki liściaste) i 23  34 MPa ( gatunki iglaste)
Ściskanie w poprzek włókien 4,3  6,3 MPa ( gatunki liściaste) i 8 -13,5MPa(gatunki iglaste)
RozciÄ…ganie  2 x fc
Drewno klejone produkowane jest w klasach KL27, KL33, KL39. Przyjmuje się , że elementy klejone
warstwowo mają nośność jedną klasę wyższą niż drewno użyte do ich wyroby
" Twardość  metoda Janki
topola 27, świerk 28, sosna 29, lipa 30, jodła 31, modrzew 40, olcha 43, brzoza 48, klon i
jawor 63, dÄ…b 67, orzech 72, klon 73, jesion 75, buk 78, grusza 79, robienia akacjowa 88,
grab 89
" Ścieralność  drewna twarde są najczęściej odporniejsze na ścieranie
" Sprężystość
" Giętkość
" Pełzanie
" A
upliwość  maleje ze wzrostem gęstości
" Udarność
" Wytrzymałość na zmęczenie
wyroby z drewna
" drewno klejone -
" fornir
" sklejka
" płyty pilśniowe
" płyty wiórowe
" płyty MDF i HDF
" płyta stolarska
" materiały podłogowe
[zdjęcie z opisami]
materiały podłogowe:
" deski podłogowe
" deszczułki posadzkowe ( parkiet )
" płyty posadzki mozaikowej
" panele podłogowe ( i ścienne )
" kostka brukowa drewniana
3.2.3 Farby
3.2.4 Tworzywa sztuczne
3.2.5 Styropian
Polistyren  polimer otrzymywany w procesie polimeryzacji styrenu, pochodzÄ…cy zwykle z rafinacji
ropy naftowej.
Otrzymuje się w wyniku gwałtownego ogrzewania parą wodną polistyrenu w formie granulek
wewnątrz których znajduje się niewielka ilość czynnika spieniającego.
Płyty FS 12 15 20 30 i 40 -> liczby oznaczają gęstość czyli masę 1m3. Im większą gęstość ma płyta,
tym jest ona twardsza.
Zastosowanie:
" izolacja cieplna ścian piwnic, cokołów, ław fundamentowych
" izolacja cieplna dachów odwróconych, stropów, podłóg na gruncie
" sufitów podwieszanych w budynkach inwentarskich
" izolacja cieplna elementów konstrukcyjnych (np. obudowa z płyt kamiennych)
Nie jest odporny na:
" olej jadalny
" olej parafinowy, wazelinę, olej do silników wysokoprężnych
" produkty ze smoły
" zimny bitum i bitumiczna masa szpachlowa z rozpuszczalnikiem
" rozpuszczalniki organiczne
" paliwo gaz
nikowe
3.3 Metale
Metale:
I metoda: (niestosowana) & .
II metoda: Wytop surówki żelaznej.
" Piec ładowany od góry mieszaniną rudy, koksu i kamienia wapiennego. Wdmuchiwane od dołu
strumienie gorącego powietrza powodują reakcje chemiczne, w których tlenki żelaza ulegają
redukcji. Surówka żelazna oraz żużel są zbierane oddzielnie u dołu pieca.
III metoda: (zasadowy proces tlenowy):
" Celem usunięcia zanieczyszczeń, do konwertora załadowanego surówką żelazną i złomem
stalowym wdmuchuje się tlen. Zachodzące reakcje chemiczne ze znajdującymi się w surówce
zanieczyszczeniami wydzielają ciepło utrzymujące ładunek w stanie ciekłym.
" Uspokajanie stali  końcowy proces wytopu stali, polegający na odtlenieniu w celu
zmniejszenia wydzielania gazów podczas krzepnięcia.
Staliwo to stal w postaci lanej ( czyli odlana w formy odlewnicze), nie poddana obróbce plastycznej
C<1,5%)
Stal (zawartość C<2%) fc=294-440 MPa ft=294-490 MPa
Żeliwo (zawartość C>2%) fc=800 MPa ft=120-260 MPa
Gęstość = 7850 kg/m^3
Współczynnik przewodzenia ciepła 58 W/mK
Współczynnik Poissona 0,30
Współczynnik liniowej rozszerzalności 0,000012 st. C^-1
dl=0,012 mm/m * 20 * 5m = 1,2mm
Ok. 2% węgla  stal jest twarda, krucha, mało odporna na zginanie i trudna do obróbki
Ok. 0,5 węgla  stal jest łatwo kowalna, giętka i miękka
Stal damasceńska do produkcji broni białej: jednocześnie twarda, giętka i w miarę łatwo kowalna
Węgiel w stali powoduje lepszą wytrzymałość, mniejszą kruchość ( odkształcalność) odkształcalność
spawalność
Gatunki stali budowlanej
" niestopowa konstrukcyjna / zbrojeniowa
Stos  stal bez gwarantowanej granicy plastyczności, stal nieuspokojona
St3-St4  konstrukcje stalowe
" niskostopowa
" ulepszona cieplnie
" do produkcji rur
" trudno rdzewiejÄ…ca
" staliwo
Klasy: A-0(190) A-1(210) A-II(310) A-III(250) A-IIIN(420) // w nawiasie gr. plastycz. [MPa]
Podział ze względu na skład chemiczny: niestopowe i stopowe  St
Cyfry 0,3,4,5,6,7  gatunek stali konstrukcyjnej
Cyfra 0,3,5  gatunek stali zbrojeniowej
Przykłady wyrobów: ceownik, kątownik, dwuteownik, rura
3.4 Kompozyty