Uwaga w rozwoju psychicznym 23. paz
dziernik 2006
R-OP-Z4-UWAGA W ROZWOJU PSYCHICZNYM DZIECKA
Streszczenie
Tekst ten jest niez
le opracowanym opisem rozwoju zjawiska uwagi u człowieka. Klaryfikuje on w
jakich momentach życia pojawiają się określone formy uwagi, do czego są one stosowane, co na to
wpływa i jaki jest ostateczny rezultaty wszystkich tych działań.
1.5.1. Rozwój procesów selekcji
Pytania
1. Jak wygląda rozwój procesów selekcji?
2. Jakie są okresy krytyczne w rozwoju procesów selekcji?
3. Jakie zauważamy najważniejsze zmiany w poszczególnych etapach tego rozwoju?
4. Na skutek czego zachodzą zminy rozwojowe procesów selekcji?
5. Na czym polega rozróżnienie wzorca od dystraktora?
6. Kiedy dziecko jest w stanie utrzymać uwagę intensywnie i długotrwale?
7. Na czym polega uwaga przymusowa i kiedy jest zauważalna?
8. Na czym polega uwaga ukryta?
9. Czym różni się trwałość uwagi od uwagi selektywnej i podatności na rozproszenie?
10. Jakie wyróżniamy poziomy uwagi i czym one się objawiają?
Do zapamiętania
 proste formy uwagi są dostępne już noworodkowi
 początkowo uwaga ma charakter odruchu orientacyjnego, który pomaga wyłapać z otoczenia to,
co ważne > najpierw pobudzenie, potem fiksacja wzroku na bodz
cu, a potem czynne
poszukiwanie bodz
ca
 w 1.m-cu pojawia się uwaga przymusowa  dziecko skupia uwagę na bodz
cu i nie może jej
oderwać od punktu fiksacji (zanika ok. 4.m-ca, w 6m-cu można nauczyć dziecko
powstrzymywania się od natychmiastowej reakcji na atrakcyjny bodziec)
 zaczątkiem selekcji bodz
ców jest zdolność do wykonywania posuwistych ruchów podczas
śledzenia poruszającego się bodz
ca (2.m-c)
 uwaga ukryta to zmiany kierunku uwagi dokonywane bez wykonywania ruchu receptorów,
ukryte przesunięcia uwagi zauważalne są już u 4.miesięczniaków.
 Całe te zmiany związane są z rozwojem struktur korowych związanych np. Z kierowaniem oraz
planowaniem kierowania ruchu oczu
 zawężanie i rozszerzanie pola uwagi (selekcja percepcyjna) rozwijają się jeszcze w wieku
szkolnym
 trwałość uwagi to zdolność do utrzymywania kierunku uwagi w stronę bodz
ca mimo działania
dystraktorów
 uwaga selektywna to przetwarzanie informacji z jednego z
ródła przy jednoczesnym
ignorowaniu innych
 podatność na rozproszenie jest najszersze i obejmuje wszystkie sytuacje, kiedy bodz
ce,
niezwiązane z bieżącą aktywnościa umysłową lub działaniem, powodują zmiany w zachowaniu
dziecka; wiąże się ze wzrostem zdolności do ignorowania dystraktora.
 Dziecko musi przyjąć pewne kryteria ważności, żeby podjąć rozróżnienie wzorca od
dystraktora; u dzieci jest to nowość, wyrazistość percepcyjna i dynamika, póz
niej duże
Strona 1 z 4
Uwaga w rozwoju psychicznym 23. paz
dziernik 2006
znaczenie odgrywa reprezentacja własnej osoby
 Ad.10 przypadkową (brak zaangażowania) i zogniskowaną (zaangażowanie)- 6.r.ż., w rytmie
pracy serca; jeszcze może być uwaga uporządkowana (stabilne patrzenie, ale niekoniecznie
intencjonalne)  3 lata.

Strona 2 z 4
Uwaga w rozwoju psychicznym 23. paz
dziernik 2006
1.5.2. Rozwój kontroli nad procesami selekcji
Pytania
1. Jak rozwija się kontrola nad procesami selekcji?
2. Na czym polega teoria sieci uwagorych Posnera?
3. Czym różni się przedni od tylnego systemu uwagi?
4. Jakie funkcje pełnią te systemy?
5.
Do zapamiętania
 ok 2r.z. Następuje podporządkowanie procesów selekcji celowemu działaniu dziecka
 uwaga dowolna (mowa pomaga w jej ukształtowaniu) vs. Uwaga mimowolna
 teoria posnera>zmiany rozwojowe mające miejsce w pierwszych dwóch latach życia dotyczą
przede wszystkim tylnego systemu uwagi
 tylny system uwagi>> sieci orientacji odpowiedzialnej za funkcjonowanie percepcyjnych
narzędzi selekcji
 przedni system uwagi>>sieć odpowiedzialna za uwagę wykonawczą (18.m-c)
 inni badacze wskazują na zróżnicowanie form i poziomów kontroli
1.5.3.Znaczenie uwagi w rozwoju poznawczym dziecka
Pytania
1. Czemu sprzyja rozwój uwagi?
2. Na co uwaga ma wpływ?
3. Dlaczego uwaga jest tak ważna w rozwoju poznawczym dziecka?
4. s.
Do zapamiętania
 preferencja do ierowania wzroku w stronę nowych bodz
ców u niemowląt >> większa
inteligencja w wieku szkolnym /rozój odpowiednich struktur neuronalnych/
 rozwój uwagi wydaje się wpływać na dalszy rozwój poznawczy (strategie uczenia się itp.)
Strona 3 z 4
Uwaga w rozwoju psychicznym 23. paz
dziernik 2006
1.5.4.Społeczny kontakty rozwoju uwagi
Pytania
1. W jaki sposób doświadczenie kieruje rozwojem uwagi?
2. Jakie znaczenie dla rozwoju uwagi ma relacja dziecko-opiekun?
3. Kiedy kierunek spojrzenia drugiej osoby staje się znaczącym sygnałem dla niemowlęcia?
4. W jaki sposób posługiwanie się mową pomaga dziecku w utrzymaniu uwagi?
5. W czym pomaga dzieck zdolność do wzajemnego odczytywania kierunku uwagi?
6. Jaką wartość mają dla dziecka niewerbalne wskaz
niki kierunku uwagi?
7. W jaki sposób kształtuje się sprawność kontroli nad kierunkiem i zaangażowaniem uwagi?
Do zapamiętania
 w rozwoju uwagi bardzo istotne są doświadczenia interpersonalne
 u niemowląt to dziecko jest inicjatorem kierowania uwagi
 pod koniec 1.r.z. Ważne dla dziecka staje się spojrzenie innej osoby
 Mowa ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju uwagi dziecka
 niewerbalne wskaz
niki kierunku uwagi mają wartość informacyjną i stanowią śtodek
komunikowania się między ludz
mi
 Umiejętność elastycznego przenoszenia uwagi sprzyja pozytywnym kontaktom społęcznym
/regulacja emocji/
Strona 4 z 4