2016-03-19
Program przedmiotu
Rok akademicki 2015/2016
" W1. Statystyka ubezpieczeniowa i problematyka aktuariatu.
" W2. Probabilistyczne modele ryzyka ubezpieczeniowego
Statystyka ubezpieczeniowa
w ubezpieczeniach typu non-life.
wykład 7
" W3. Probabilistyczne modele ryzyka ubezpieczeniowego
w ubezpieczeniach typu life
" W5. Kalkulacja składek ubezpieczeniowych
dr Agnieszka Pobłocka
" W4. Modelowanie ryzyka w portfelach
Katedra Statystyki UG
" W6. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
[e-mail]
" W7. Reasekuracja
Reasekuracja Reasekuracja
" To umowa (tzw. cesja),
" To  ubezpieczenie ubezpieczyciela
" na mocy której jeden zakład ubezpieczeń tzw.
 jest to szczególny rodzaj ubezpieczenia
cedent odstępuje (ceduje) pewną część
polegający na
ubezpieczonego ryzyka wraz z odpowiednią częścią
ubezpieczaniu towarzystw ubezpieczeniowych
składek innemu (lub innym) towarzystwu tzw.
reasekuratorowi,
" który na mocy podpisanej umowy zobowiązuje się
do pokrycia odpowiedniej części szkód (odszkodowań
i świadczeń) z tytułu reasekurowanego ryzyka
Retrocesja Etapy reasekuracji
" umowa, na mocy której reasekurator tzw.
" I etap
retrocedent
 przekazanie ryzyka do reasekuracji
" odstępuje (ceduje) pewną część reasekurowanego (wtórny podział ryzyka, cesja)
ryzyka wraz z odpowiednią częścią składek
" II etap
innemu reasekuratorowi tzw. retrocejsonariuszowi,
 dalszy podział ryzyka
który zobowiązuje się do pokrycia reasekurowanej
(retrocesje, rozdrabnianie ryzyka)
części szkód
1
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2016-03-19
Podział ryzyka c.d. Zakład ubezpieczeń może być&
" ubezpieczycielem dla ubezpieczających i
" cedentem dla reasekuratorów oraz
" reasekuratorem (cesjonariuszem) względem swoich
cedentów
dodatkowo może być:
" retrocedentem, gdy przyjęte do reasekuracji ryzyko
przekazuje do dalszej reasekuracji
" retrocesjonariuszem, gdy przyjmować będzie do dalszej
reasekuracji ryzyko, które wcześniej już było
reasekurowane przez inne towarzystwo (które jest
retrocedentem)
Reasekuracja wg kryterium stosunku
Przekazywanie ryzyka do reasekuracji
prawnego między stronami umów
może być wynikiem
reasekuracyjnych:
" wymogów ustawowych
" Reasekuracja bierna
" decyzji asekuratorów, którzy nie zamierzają
zatrzymywać w swoich portfelach  polega na odstępowaniu reasekuratorowi przez cedenta
części ubezpieczanego ryzyka .
 ubezpieczeń o wysokich sumach ubezpieczenia (SU) lub
" Reasekuracja czynna
 dużej ich liczby o niewysokich SU
 polega na przyjmowaniu przez reasekuratora części
ubezpieczanego ryzyka odstępowanego przez cedenta.
Cele reasekuracji Podstawowe funkcje reasekuracji
" zapewnienie płynności finansowej
" techniczna
ubezpieczycielowi poprzez wtórny i dalszy podział
" finansowa
ryzyka ubezpieczeniowego nawet pomiędzy kilku
reasekuratorów i retrocesjonariuszy,
" ochrona przed szkodami katastroficznymi i
kumulacją małych szkód,
" wzrost pojemności ubezpieczeniowej poprzez
utrzymanie wszystkich akceptowanych ubezpieczeń,
nawet tych największych,
" stabilizacja wyników działalności ubezpieczeniowej
(ochrona marginesu wypłacalności).
2
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2016-03-19
Podstawowe funkcje reasekuracji Podstawowe funkcje reasekuracji
" techniczna (podział ryzyka) " finansowa (łączy się z funkcją techniczną
reasekuracji)
 polega na ochronie towarzystw ubezpieczeniowych
przed nadmiernym ryzykiem
 polega na wzmacnianiu kondycji finansowej
ubezpieczyciela, gdyż reasekuratorzy tworzą część
(wzrostem szkodowości w wyniku dużych rozmiarów szkód
rezerw TU oraz uczestniczą w ponoszeniu części kosztów
lub dużego skupienia się w czasie zwyczajnych rozmiarów
działalności ubezpieczeniowej);
szkód powodujących znaczne odchylenia od przeciętnej
szkodowości)
 dodatkowo chroni wyniki finansowe ubezpieczycieli oraz
przez wtórny podział ryzyka, dzięki czemu następuje pomaga w przetrwaniu złej koniunktury na rynku
wyrównanie (stabilizacja) portfela ryzyka ZU. ubezpieczeniowym
Taka stabilizacja zwiększa bezpieczeństwo i umożliwia
zmniejszenie funduszu ubezpieczeniowego.
Wpływ reasekuracji na międzynarodowy
Pozostałe funkcje reasekuracji
rynek ubezpieczeniowych
" umożliwia selekcję i wycenę (underwrinting) ryzyka
" zwiększa pojemność ubezpieczeniową (umożliwia
" umożliwia przekazywanie wiedzy o różnych rodzajach
ochronę ryzyka o charakterze katastrofalnym)
ryzyka
" stymuluje rozwój ubezpieczeń (umożliwia ochronę
 (w formie szkoleń i dodatkowych materiałów), jakie i w jaki
sposób przyjmować ryzyka do ochrony ubezpieczeniowej
nowego ryzyka)
" przeciwdziała nadmiernej koncentracji usług
" wpływa na kształtowanie się bilansu płatniczego w
ubezpieczeniowych
stosunkach z zagranicą
 oraz wpływa na liberalizacje i łagodzenie walki
konkurencyjnej
" stymuluje rozwój handlu
" jest pewnym zagrożeniem dla słabo rozwiniętych
rynków ubezpieczeniowych
 np. dyktuje warunki ubezpieczeń, zwiększa ujemne salda
bilansów płatniczych itp.
Najwięksi reasekuratorzy według składki
Najwięksi reasekuratorzy według składki
przypisanej netto (mln $)
przypisanej (2012)
KRAJ 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012
Rank Reasekuratorzy 2012 (mln $) 2011 (mln $) Zmiana (p.p.)
Bermudy 3 206,7 5 702,5 12 355,7 14 203,0 16 527,4 13 205,8 13 149,9 14 695,4
1. Munich Re 35 797,2 32 056,5 +11,67
Francja 4 059,5 4 681,8 5 790,0 5 424,0 5 208,3 6 526,5 5 771,6 7 467,5
2. Swiss Re 25 344,0 22 868,0 +10,83
Irlandia 1 605,9 2 048,3 2 975,7 3 031,1 3 395,4 3 990,7 5 455,7 8 010,1
3. Hannover Re 16 346,0 14 279,2 +14,47
Japonia 5 050,9 4 969,6 9 143,6 12 079,1 10 003,4 10 179,1 10 370,7 10 164,2
4. Berkshire Hathaway Re 16 145,0 15 350,0 +5,18
Luksemburg 27,6 271,6 229,3 86,1 0,0 3 822,1 5 204,4 7 287,3
5. Lloyd s 11372,7 10 735,5 +5,94
Niemcy 26 562,2 27 011,7 41 668,4 45 417,1 42 978,5 40 271,7 45 320,0 54 598,2
6. SCOR 11 285,6 8 891,5 +26,93
Stany
21 079,1 25 228,7 30 220,6 35 034,3 42 045,9 31 589,3 29 214,3 32 977,4
Zjednoczone
7. Reinsurance Group of America 7 906,6 7 335,7 +7,78
Szwajcaria 9 583,2 7 905,9 17 204,7 23 461,6 20 272,6 13 561,7 14 177,8 12 089,6
8. PartnerRe Ltd. 4 573,0 4 486,3 +1,93
Wielka
5 627,1 6 453,7 10 988,3 12 597,2 9 759,0 8 739,1 11 498,9 13 729,5 9. Everest Re 4 081,1 4 108,9 -0,68
Brytania
Wykres
10. MS&AD Holdings 3 446,3 3 700,9 -6,88
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych
ze Standard & Poor s Rating Services, 2000-2013
y
ródło: Standard & Poor s Rating Services, 2013
3
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2016-03-19
Najwięksi reasekuratorzy według zysku z
działalności operacyjnej przed opodatkowaniem Umowy reasekuracyjne
(2012)
Zmiana
" W praktyce funkcjonują różne rodzaje umów
Rank Reasekuratorzy 2012 (mln $) 2011 (mln $)
(p.p.)
reasekuracyjnych:
1. Munich Re 6 199,3 3 187,0 +94,52
2. Swiss Re 4 638,0 1 348,0 +244,07
" 1. Umowy reasekuracyjne wg udziału ryzyka
3. Tokio Marine Group 1 658,1 2 578,3 -35,69
" 2. Umowy reasekuracyjne wg formy zobowiązań
4. Hannover Re 1 302,2 778,9 +67,18
5. Caisse Centrale de Reassurance 1 001,6 606,4 +65,17
6. Lloyd s 978,2 -3 006,1 -132,54
7. SCOR 801,0 299,1 +167,80
8. Everest Re 775,1 -240,9 -421,75
9. Partner Re 774,0 -593,3 -230,46
Wykres
10. Reinsurance Group of America 746,0 675,6 +10,42
y
ródło: Standard & Poor s Rating Services, 2013
Umowy reasekuracyjne wg udziału ryzyka Umowy reasekuracyjne wg udziału ryzyka
" umowy proporcjonalne " umowy proporcjonalne opierają się na składce,
 to umowy ubezpieczenia, w których obowiązuje
" a nieproporcjonalne na odszkodowaniach
proporcjonalna zasada udziału reasekuratora i cedenta w
składce i szkodach (w uzgodnionym stosunku
identycznym dla składek i odszkodowań),
" umowy nieproporcjonalne
 to umowy ubezpieczenia, w których cedent i
reasekurator nie dzielą szkód wg proporcjonalnej zasady
udziału, lecz ustalają własny udział oraz dolną i górną
granicę odpowiedzialności reasekuratora na
pojedynczym ryzyku lub zdarzeniu.
Umowy reasekuracyjne wg formy Umowy reasekuracyjne wg formy
zobowiązań zobowiązań
" fakultatywne, " Umowa fakultatywna (tzw. dobrowolna)
 Istotą tej umowy jest pozostawianie obu stronom
" obligatoryjne,
umowy pełnej swobody decyzji:
" fakultatywno-obligatoryjne
" asekuratorowi (cedentowi)  w zakresie oferowanego udziału
w danym ryzyku lub grupie ryzyka,
" Por. Gąsiorkiewicz L. [2009], Finanse zakładów ubezpieczeń majątkowych, str. 260-
" reasekuratorowi (cesjonariuszowi)  w zakresie przyjęcia
261.
oferowanego mu udziału.
" Asekurator sam decyduje, które ryzyko zatrzymuje w portfelu, a które (lub którego część)
ceduje.
4
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2016-03-19
Umowy reasekuracyjne wg formy Umowy reasekuracyjne wg formy
zobowiązań zobowiązań
" Umowa obligatoryjna (tzw. obowiązkowa, " Umowa fakultatywno - obligatoryjna (tzw.
kontraktowa, automatyczna) mieszana, umowa otwartej  ochrony, umowa
otwartego pokrycia ang. open cover),
 to umowa, najczęściej na okres 1 roku, na mocy której
 asekurator (cedent) zobowiązany jest do cedowania  To umowa, w której asekurator (cedent) dobrowolnie
(przekazania do reasekuracji) pewnej części określonego wybiera cedowane ryzyko wraz z jego wysokością,
w umowie ryzyka, np. powyżej ustalonej kwoty lub
 a reasekurator (cesjonariusz) nie posiada swobody
ustalonego udziału własnego cedenta,
wyboru i jest zobowiązany automatycznie przyjąć
 a reasekurator (cesjonariusz) zobowiązany jest cedowane mu udziały na określonych z góry w umowie
automatycznie przyjąć do ochrony przekazywane ryzyko warunkach.
za z góry ustaloną składkę reasekuracyjną.
Podstawowe umowy reasekuracji
Umowa sandykatowa
proporcjonalnej
" umowa reasekuracyjna w poolach reasekuracyjnych
" umowy kwotowe
 Czyli, porozumieniach grupy ubezpieczycieli w celu
 (ang. quota share reinsurance, quota share
lepszego podziału ryzyka i ewentualnego wspólnego
treaties),
wyrównania szkód.
" umowy ekscedentowe
 (ang. surplus reinsurance, surplas treaties),
" umowy kwotowo  ekscedentowe
 (umowy mieszane).
Reasekuracja proporcjonalna Umowa kwotowa  przykład 1
" Umowa kwotowa
 W niej cedent (asekurator) ceduje reasekuratorowi
ustalony procent (z góry zadany w umowie) każdego
ryzyka,
 a reasekurator pokrywa odpowiednio ten sam procent
każdej szkody (w granicach ustalonego limitu).
 Strony umowy reasekuracji proporcjonalnej dzielą się
proporcjonalnie sumą ubezpieczenia, składką i
odszkodowaniami.
 W umowach tych reasekurator współuczestniczy we
wszystkich ryzykach objętych umową.
5
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2016-03-19
Umowa ekscedentowa  przykład 1
Reasekuracja proporcjonalna
" W umowie ekscedentowej (tzw. nadwyżkowej)
 cedent określa kwotowo (na podstawie statystyk) pewien
poziom udziału własnego (zachowka, retencji, linii, ang. line)
w ubezpieczanym ryzyku, powyżej którego będzie
przekazywał pewien procent nadwyżki ryzyka
cesjonariuszowi.
 Reasekurator przyjmuje do ochrony tylko pewną nadwyżkę -
pewien procent ryzyka ponad ustalony udział własny
ubezpieczyciela tzw. ekscedent, który ustalany jest zazwyczaj
jako wielokrotność zachowka.
 W praktyce określa się także górny limitu odpowiedzialności
danego reasekuratora tzw. warstwę (ang. layer), który jest
odpowiednio wielokrotnością zachowków cedenta.
Podstawowe umowy reasekuracji
Reasekuracja nieproporcjonalna
nieproporcjonalnej
" W niej udział reasekuratora w składce i w odszkodowaniach i
" umowy reasekuracji nadwyżki szkody
świadczeniach nie jest proporcjonalny do wielkości
 (ang. excess of loss)
ubezpieczanego ryzyka (sumy ubezpieczenia),
" To powoduje, że składka reasekuracyjna i odszkodowania z " umowy reasekuracji nadwyżki szkodowości
tytułu tych umów nie są ustalane procentowo lecz
 (ang. stop loss reinsurance, excess of loss ratio).
indywidualnie na podstawie umowy reasekuracyjnej.
" W reasekuracji nieproporcjonalnej odpowiedzialność, składki i
wysokość odszkodowań reasekuratora ustalane są na
podstawie jego udziału w szkodach.
" W reasekuracji proporcjonalnej powyższe charakterystyki
określane były proporcjonalnie do udziału reasekuratora w
ryzyku (sumie ubezpieczenia lub sumie gwarancyjnej).
Umowa reasekuracji nadwyżki szkody
Podstawowe umowy reasekuracji
 przykład 1
nieproporcjonalnej
" umowy reasekuracji nadwyżki szkody (ang. excess of loss)
 W nich ustalany jest kwotowo pewien udział własny
cedenta (retencja ang. net retention, excess point)
powyżej którego reasekurator zobowiązuje się pokrywać
szkody maksymalnie do określonej w umowie sumy
gwarancyjnej jego odpowiedzialności (tzw. limitu
pokrycia reasekuracyjnego, warstwy, linii ang. layer s).
 Wartość szkody, za którą odpowiedzialność ponosi
reasekurator nazywana jest franszyzą lub priorytetem
(ang. priority). Umowy te dotyczą pojedynczych szkód i
zawierane są w formie obligatoryjnej.
" Por. Monkiewicz (red.), 2000, s.144.
6
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2016-03-19
Umowa reasekuracji nadwyżki
Podstawowe umowy reasekuracji
szkodowości  przykład 4
nieproporcjonalnej
" umowy reasekuracji nadwyżki szkodowości
(ang. stop loss reinsurance, excess of loss ratio)
 dotyczą całej grupy ubezpieczeń lub ryzyka danego
rodzaju (całego portfela ryzyka) i mają na celu
zabezpieczenie interesów finansowych ubezpieczycieli
przed ujemnymi skutkami finansowymi o nadmiernie
wysokiej szkodowości (przekroczenie uzgodnionego
wskaz
nika szkodowości mierzonego udziałem szkód w
składce zebranej lub pewnej kwoty szkód).
Katastrofy ubezpieczeniowe Alternatywne formy podziału ryzyka
Tablica 1. Dziesięć największych szkód ubezpieczeniowych na świecie w latach 1970 - 2006.
y
ródło: Sitarek A. [2007], s.12-13.
" . " Kartel to kilka towarzystw ubezpieczeniowych tzw. członków
L.p. Zdarzenie Wartość (mln Liczba Rok Kraje / regiony
cedujących według specyficznych regulacji części ryzyka do wspólnej
USD) ofiar geograficzne
puli, a następnie z powrotem rozdziela wszystko swoim członkom.
1 Huragan Karina 66311 1836 2005 USA, Zatoka Meksykańska,
Bahamy, Płn. Atlantyk
2 Huragan Andrew 22987 43 1992 USA, Bahamy
3 WTC 21379 2982 2001 USA
4 Trzęsienie ziemi 19040 61 1994 USA
5 Huragan Ivan 13651 124 2004 USA, Karaiby
6 Huragan Wilma 12953 35 2005 USA, Meksyk, Jamajka, Haiti
7 Huragan Rita 10382 34 2005 USA, Zatoka Meksykańska,
Kuba
8 Huragan Charley 8590 24 2004 USA, Karaiby
9 Tajfun Mirelle 8357 51 1991 Japonia
Alternatywne formy podziału ryzyka - Alternatywne formy podziału ryzyka 
Koasekuracja Pool ubezpieczeniowy lub reasekuracyjny
" to współubezpieczanie " to porozumienie grupy ubezpieczycieli
" to jedna z technik rozpraszania (podziału) danego ryzyka " w celu łatwiejszego podziału ryzyka i ewentualnego
przez kilku ubezpieczycieli (współubezpieczycieli). wspólnego wyrównania szkód.
" Celem koasekuracji jest rozłożenie wielkiego ryzyka na kilka " Członkowie pool u tworzą jedną wspólną kasę
mniejszych części. ubezpieczeniową, do której wpłacają zebrane przez siebie
składki z tytułu ubezpieczeń objętych tzw.  porozumieniem
poolowym".
7
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2016-03-19
Narzędzia i metody alternatywnego Narzędzia i metody alternatywnego
transferu ryzyka transferu ryzyka
" Alternatywny transfer ryzyka to skutek konwergencji " W zakresie konwergencji sektora ubezpieczeniowego i
rynków: rynku kapitałowego oraz wszystkich trzech sektorów
należy wymienić:
 Bankowego
 Ubezpieczeniowe instrumenty pochodne notowane na
 Ubezpieczeniowego
giełdach
 Kapitałowego
 Ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym
" Przykład konwergencji sektora bankowego i
 Reasekuracja zintegrowanego ryzyka
ubezpieczeniowego są
 Pogodowe instrumenty pochodne
 bancassurance,
 Insurytyzacja
 assurfinance,
 Kontrakty ILW
 produkty odwróconej hipoteki
Reasekuracja finansowa Sekurytyzacja
" A
ączy transfer ryzyka z finansowaniem działalności cedenta
" to procesem tworzenia instrumentów finansowych
(najczęściej obligacji lub opcji), w celu zwiększenia
" Obejmuje trzy grupy kontraktów
pojemności finansowej,
 Umowy ograniczonego ryzyka
" zabezpieczonych grupą aktywów o podobnej
charakterystyce - ABS (ang. Asset-Backed Securities -
 Umowy nazywane Time&Distance (T&D)
instrumenty finansowe zabezpieczane aktywami).
 Umowy typu Funded Cover
Alternatywny transfer ryzyka -
Sekurytyzacja
sekurytyzacja ryzyka ubezpieczeniowego
" Sekurytyzacja ma swoje korzenie w amerykańskim rynku " to transfer ryzyka ubezpieczeniowego na rynek finansowy
hipotecznym. poprzez emisję instrumentów finansowych (papierów
dłużnych).
" W latach 70-ych pożyczkodawcy pod zastaw hipoteki,
głównie banki, wpadli na pomysł gromadzenia udzielonych " Np. ubezpieczenia od skutków katastrof naturalnych (tzw.
kredytów hipotecznych i sprzedawania obligacji cat bonds, czyli obligacje katastroficzne), jak również
zabezpieczonych odpowiednimi grupami aktywów. ubezpieczenia na życie.
" To dostarczyło bankom pojemność finansową niezbędną do " Papiery te są następnie sprzedawane z wysoka premią
dalszego rozwoju biznesu hipotecznego. inwestorom na rynku kapitałowym, która wynika stąd, iż
przyszłe płatności nie są zagwarantowane.
8
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2016-03-19
Sekurytyzacja ryzyka ubezpieczeniowego Obligacje katastrofalne
" Pierwsze były sprzedawane w 1996r. i dotyczyły ryzyka huraganu
" Pierwsze sekurytyzacje przeprowadzono w 1996r., gdy
" nie są ABS, lecz CLBS (ang. Contingent Liability-Backed Securities),
firma ubezpieczeniowa sprzedała swoje ryzyko powyżej
czyli papierami zabezpieczonymi warunkowymi zobowiązaniami:
określonego poziomu na rynek finansowy.
 nie wystąpi katastrofa, nie dojdzie do realizacji zobowiązań -
" Sekurytyzacja stanowi niespełna kilkanaście procent papiery wypłacą premię ponad Libor,
alternatywnych form transferu ryzyka ubezpieczeniowego.  wystąpi katastrofa - premia i/lub kapitał będą utracone.
 sprzedawane są inwestorom z wysoką premią, ale przyszłe
" Szacuje się, że ten udział podwoi się w najbliższym czasie.
płatności nie są zagwarantowane
" Szacuje się, że sekurytyzacja ryzyka ubezpieczeniowego
 nabywca  inwestor ponosi ryzyko, że w razie wystąpienia
przejmie znaczną część ryzyka reasekurowanego.
zdarzenia emitent nie wypłaci premii  odsetek, a nawet nie
wykupi obligacji
 Pieniędzmi, które przeznaczyłby na wykup, emitent sfinansuje
roszczenia odszkodowawcze.
CATEX LLOYD S OF LONDON
" Catastrophe Risk Exchange
" Korporacja Lloyd s nie jest firmą ubezpieczeniową,
" to utworzona w 1996 r. w USA elektroniczna giełda
sama w sobie nie gwarantuje i nie prowadzi
wymiany ryzyka katastroficznego
ubezpieczeń.
" giełda tzw. swapów ubezpieczeniowych
" Stanowi pewnego rodzaju giełdę ubezpieczeniową,
" umożliwia dywersyfikację ryzyka w ujęciu geograficznym
miejsce finalizowania umów ubezpieczeniowych bądz

oraz rodzajowym, a przez to uzyskanie bezpieczniejszego
reasekuracyjnych.
portfela np. firma działając w jednym regionie uzyskuje
" Lloyd s of London (LLD) szczyci się tym, że od momentu
dostęp do ryzyka z innych regionów geograficznych (ryzyko
powstania nigdy nie zdarzyło się, aby nie wypłacił
huraganu na Florydzie w zamian za ryzyko huraganu w
należnego klientowi odszkodowania.
Kanadzie).
9
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)