Definicja emocji
Pozytywne lub negatywne odczucia wywołane
Mózgowe mechanizmy procesów określoną sytuacją
emocjonalnych
Emocje charakteryzują się określonym wzorcem
fizjologicznych reakcji oraz zachowań
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Mechanizmy powstawania emocji:
Fizjologia emocji
pierwsze teorie
Emocje zawierają trzy typy komponentów:
Trzewna teoria emocji:
behawioralne: ruchy mięśni adekwatne do sytuacji
zwiÄ…zek emocji z reakcjami wegetatywnym
autonomiczne: wzmożenie aktywności układu
zmiany fizjologiczne sÄ… pierwotne  ich percepcja
sympatycznego (wzrost tętna, dopływ krwi do mięśni) -
ułatwia reakcje behawioralne i umożliwia szybką
wywołuje odczucia emocji
mobilizacjÄ™ energii
hormonalne: uwalnianie adrenaliny oraz hormonów
steroidowych przez nadnercza wzmacnia reakcję układu
autonomicznego (wzrost dopływu krwi do mięśni, zamiana
składników pokarmowych na glukozę)
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Współczesne dowody na trzewną teorię
emocji
Mechanizmy powstawania emocji:
pewne leki nie wpływające na mózg mogą redukować poziom lęku
pierwsze teorie
pacjenci z uszkodzeniem górnych odcinków rdzenia kręgowego
(odseparowanie narządów wewnętrznych od mózgu) w mniejszym
Rola ośrodkowego układu nerwowego: struktur
stopniu odczuwają stany emocjonalne, niż pacjenci z
uszkodzeniami dolnych odcinków
podkorowych (limbicznych) w regulacji emocji
imitacja mimiki twarzy charakterystycznej dla danej emocji (osoba
(krÄ…g Papeza)
nie jest świadoma jaką emocję dany ruch mięśni ma wywołać)
wywołuje uczucie danej emocji i odpowiednie reakcje wegetatywne
podwzgórze jest strukturą kluczową
koncepcja markerów somatycznych Damasio
brak zauważania roli ciała migdałowatego
ale:
przecięcie nerwów współczulnych nie eliminuje reakcji
emocjonalnych
te same zmiany wegetatywne towarzyszą różnym emocjom
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
reakcja była by zbyt wolna
Grabowska Grabowska
Współczesne poglądy
korowe i podkorowe struktury limbiczne stanowiÄ…
funkcjonalną całość i odgrywają zasadniczą rolę w
wyzwalaniu i regulacji zachowań motywacyjno-
emocjonalnych
centralne znaczenie ciała migdałowatego dla
rozpoznania biologicznego znaczenia bodz
ców
(podstawowy warunek uruchomienia reakcji
emocjonalnej)
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Struktury układu limbicznego
Rola ciała migdałowatego
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Wpływ uszkodzenia ciała migdałowatego  Wpływ uszkodzenia ciała migdałowatego 
badania na zwierzętach badania na ludziach
drażnienie ciała migdałowatego wywołuje odczucie strachu
utrata zdolności rozpoznawania zarówno
pozytywnego jak i negatywnego znaczenia
uszkodzenie ciała migdałowatego zmniejsza reaktywność
bodz
ców
emocjonalnÄ… oraz zaburza percepcjÄ™ emocji
 próby jedzenia obiektów niejadalnych
 trudności w rozpoznawaniu emocji w twarzach, zwłaszcza
strachu i gniewu. Przypadek pacjentki SM: wybiórcze
 kopulacja z przedmiotami
zaburzenie rozpoznawania strachu w twarzach (brak
brak reakcji strachu wobec obiektów, które zaburzenia rozumienia pojęcia strachu)  rola analizy wyrazu
oczu.
normalnie strach wywołują
 brak wpływu emocjonalności bodz
ców na ich zapamiętywanie
brak reakcji obronnych i agresywnych
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Badania neuroobrazowania
Badania Cahila
 oglądanie filmów neutralnych i emocjonalnych
 przypominanie sobie scen z filmów i badanie PET
“!
badani lepiej pamiętali sceny emocjonalne
pobudzenie prawego ciała migdałowatego dla wspomnień
emocjonalnych
korelacja pomiędzy stopniem pobudzenia i wskaz
nikami
odtworzenia treści filmów
“!
ciało migdałowate uczestniczy w pamięci zdarzeń
majÄ…cych emocjonalne asocjacje
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Rola kory oczodołowej (orbitofrontalnej):
Badania neuroobrazowania c.d.
aspekty społeczne emocji
Pobudzenie ciała migdałowatego podczas: Człowiek reaguje emocjonalnie na złożone
społeczne sytuacje.
wywoływania negatywnych emocji (frustracji)
nierozwiązywalnymi zadaniami Istotną rolę w zachowaniach społecznych odgrywa
kora oczodołowa zwłaszcza prawej półkuli
patrzenia na naturalne twarze innych ludzi przez
osoby wykazujące fobie socjalne Kora oczodołowa ma połączenia z wieloma
strukturami zajmujÄ…cymi siÄ™ m.in. analizÄ…
napływającej informacji i jej emocjonalnym
znaczeniem oraz kontrolÄ… zachowania
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Rola kory oczodołowej  przypadek
Phineasa Geage a
uszkodzenie kory oczodołowej (drąg wbity w
czaszkÄ™ z powodu wybuchu)
zmiany osobowości
 przed wypadkiem: odpowiedzialny, pracowity, pełen
energii do działania
 po operacji: naiwny, nieodpowiedzialny, podlegajÄ…cy
kaprysom, nie liczÄ…cy siÄ™ z innymi, niezdolny do
realizacji planów
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Lobotomia  Egaz Moniz (nagroda Nobla
1949)
przecięcie połączeń (włókien) płatów przedczołowych z
resztą mózgu, operacje ambulatoryjna, różne techniki
metoda uwalniania od emocjonalnych cierpień, obsesji i
kompulsywnych zachowań
nie zaburza funkcji intelektualnych
operację przeprowadzono na wielu tysiącach pacjentów
póz
niejsze badania wykazały znaczne zmiany osobowości
(rezygnacja z dalszych operacji):  dziecinność reakcji,
brak odpowiedzialności, niemożność realizacji planów,
eliminacja reakcji emocjonalnych
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Uszkodzenie kory oczodołowej
stereotypie zachowań
zmniejszenie hamowania
brak kontroli własnych działań
brak odpowiedzialności za konsekwencje własnych
zachowań
obniżenie zdolności do reagowania na karę
brak reakcji emocjonalnej na ból, pomimo zachowanej
wrażliwości bólowej
brak odruchów skórno-galwanicznych na bodz
ce
emocjonalne
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Zaburzenia zdolności do rozumienia
Ocena społecznego znaczenia
znaczenia sytuacji społecznych czy do
bodz
ców angażuje obszerny
adekwatnego działania?
kompleks struktur
mózgowych, których ważnymi
Uszkodzenie kory oczodołowej nie zaburza zdolności do
elementami sÄ… kora
teoretycznej oceny znaczenia hipotetycznych sytuacji
oczodołowa, ciało
społecznych.
migdałowate, zakręt obręczy
Zaburzenia dotyczą realnych sytuacji: niezdolność do
adekwatnych zachowań (ryzykowne inwestycje, brak
odpowiedzialności w pracy, niezdolność do uwzględnienia
konsekwencji podejmowanych decyzji)
“!
kora oczodołowa nie odpowiada za samo dokonywanie
ocen lecz za przełożenie tych ocen na odpowiednie
odczucia i zachowania
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Ekspresja i rozpoznawanie emocji
Ekspresja i rozpoznawanie emocji odgrywajÄ…
Czy ekspresja emocjonalna ma wrodzony charakter,
podstawową rolę w komunikacji społecznej
czy uczymy siÄ™ jej w kontaktach socjalnych?
Odbywa siÄ™ za pomocÄ…
 gestów
 mimiki
 dz
więków (intonacja wypowiedzi, niewerbalne dz
więki)
Niesie informacjÄ™ o tym, co odczuwamy, oraz o
tym, co możemy zrobić
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Repertuar sygnałów wyrażających emocje
Ekspresja emocji w mimice twarzy
jest stały dla różnych kultur
Darwin: ekspresja emocji u zwierzÄ…t i ludzi ma Badania Ekmana w Nowej Gwinei
wspólne korzenie biologiczne
prymitywne plemiona rozpoznajÄ… wyraz twarzy
Europejczyków
W różnych kulturach (również izolowanych) ta
w podobny sposób sami wyrażają emocje
sama ekspresja emocji
“!
“!
Ekspresja emocji w twarzach odbywa siÄ™ w oparciu o
ekspresja emocji jest wrodzona a nie wyuczona
wrodzony, specyficzny zestaw ruchów mięśni twarzy
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
radość wstręt
smutek złość
Fotografie twarzy członków plemienia Nowej Gwinei wyrażające:
radość, wstręt, smutek, złość.
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna P. Ekman (1980): The face of man: expressions of universal emotions in New Guinea Village. New York: Garland STPM Press, zmodyfikowane
Grabowska Grabowska
Społeczny, wyuczony aspekt ekspresji
Badania nad ekspresjÄ… emocji u niewidomych
emocji
dzieci
możliwość ukrywania odczuwanych emocji
niewidomi mają ten sam wzorzec ekspresji emocji  badania Ekmana nad ekspresją emocji u Japończyków i
Amerykanów w czasie wyświetlania filmu o krwawych
“!
rytuałach plemiennych. Ekspresja emocji taka sam w
obu grupach gdy film oglądali w samotności. Ekspresja
ekspresja emocji jest wrodzona a nie wyuczona
u Japończyków maskowana  uprzejmym uśmiechem
gdy oglądanie odbywało się w towarzystwie
eksperymentatora.
możliwość ekspresji emocji, których nie
odczuwamy (socjalny uśmiech)
możliwość przesadnej ekspresji (okazywanie
Copyright Copyright
współczucia)
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Kontrola naturalnego i  socjalnego
uśmiechu to różne procesy
 Społeczne przeżywanie emocji
Uśmiech naturalny wiąże się z reakcją mięśni wokół
oczu, uśmiech socjalny  wokół ust
Wspólne z innymi przeżywanie emocji może je
Trudno jest  odegrać prawdziwy uśmiech
wzmacniać
Istnieją odrębne zaburzenia dotyczące wolicjonalnej
zaraz
liwość śmiechu
i emocjonalnej mimiki (inne mózgowe mechanizmy)
panika
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Prozodia: wyrażanie i rozpoznawanie
emocji w tonie głosu: badania rozwojowe
Już bardzo małe dzieci nie rozumiejące mowy
reagują na ton głosu (badania behavioralne i
elektrofizjologiczne)
U dzieci przedszkolnych zdolność do rozróżniania
emocji w głosie jest dość wysoka
“!
Zdolności prozodyczne są wrodzone
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Aktywność mózgowa (fMRI) a atrakcyjność Czy patrzenie na atrakcyjne osoby ma
twarzy wartość nagradzającą?
Badano (efMRI) neuronalny substrat
atrakcyjności. Prezentowano
atrakcyjne twarze płci przeciwnej.
Aktywne obszary: jądro półleżące
(Nacc lewe i prawe) oraz kora
oczodołowa (mOFC)  struktury
zwiÄ…zane z systemem nagrody. Im
wyższa subiektywna atrakcyjność 
tym większe pobudzenie.
Wzbudzenie większe (w korze
oczodołowej) gdy mężczyz
ni patrzÄ…
na atrakcyjną kobietę niż gdy kobiety
patrzą na atrakcyjnego mężczyznę.
Tylko u mężczyzn kora oczodołowa
różnicuje twarze atrakcyjne i
nieatrakcyjne
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Miłość (zakochanie) a aktywność mózgu u Architektura funkcjonalna emocji: czy
dwojga płci  badania fMRI różne emocje angażują różne struktury?
Prezentacja fotografii osób kochanych (małżeństwa od
wielu lat) oraz przyjaciół
Badania neuroobrazowania podczas percepcji
różnych bodz
ców emocjonalnych, najczęściej
Fotografie kochanych osób wywoływały aktywacje w
układzie nagrody zarówno u kobiet jak i u mężczyzn ale u twarzy wyrażających różne emocje
kobiet większa aktywacja w strukturach podkorowych (j.
Próba zidentyfikowania struktur specyficznie
ogoniaste, przegroda) zaś u mężczyzn w korze wzrokowej
związanych z różnymi emocjami
 większa rola bodz
ców wzrokowych?
Stosowano różne emocje, różne zadania, różne
modalności
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Architektura funkcjonalna emocji: czy
różne emocje angażują różne struktury?
emocje negatywne (zwłaszcza strach i gniew)
wiązane są z aktywnością ciała migdałowatego
emocje pozytywne (radość) najczęściej z
aktywnością płatów czołowych
wstręt z aktywnością wyspy
zależności te są słabe
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Rozumienie innych osób, ich emocji czy
motywów działania zachodzi:
na poziomie poznawczym (deklaratywnym)
w sposób automatyczny i intuicyjny
(niedeklaratywny) dzięki zjawisku
 odwzorowywania w mózgu wykonywanych przez
innych działań oraz przeżywanych przez nich
emocji. Odwzorowywanie to opiera siÄ™ na
zdolności mózgu do powiązania tego, czego
doświadczamy sami z tym, co widzimy i czego
doświadczają inni (mechanizm lustrzany).
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Odkrycie neuronów lustrzanych przez
Rizolattiego
Badania elektrofizjologiczne małp. Badano czynność neuronów
podczas chwytania przedmiotów.
Te same neurony były aktywne gdy małpy wykonywały ruch i gdy
obserwowały ruch wykonywany przez innych.
Neurony lustrzane pełnią ważną rolę
umożliwiając szybkie, automatyczne
odgadniecie intencji zachowań innych
osobników, bez konieczności przeprowadzania
operacji poznawczych.
Lustrzane neurony znajdujÄ… siÄ™ nie tylko
w mózgu małp, ale również człowieka
(obserwacja działań wykonywanych przez Aktywność neuronów lustrzanych koreluje z
innych może aktywować ruchowe obszary kory).
czynnościami celowymi (obieranie orzeszka)
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
niezależnie od tego w jaki sposób mózg uzyskał
Grabowska Grabowska
Neurony lustrzane u człowieka Czy podobny mechanizm lustrzany leży u
podstaw zdolności do rozumienia emocji
innych osób?
Obszary odpowiedzialne za
rozpoznawanie emocji (np.
ekspresji emocjonalnych)
pokrywają się z tymi, które
odpowiadajÄ… za ich
odczuwanie (dane dostępne
dla ekspresji wstrętu).
Zwiększenie aktywacji w sytuacji z  intencją dotyczy kory przedczołowej
Copyright Copyright
prof..Anna (pola Broca) prof..Anna
Grabowska Grabowska
Empatia
Podobne  nakładanie się systemów odpowiedzialnych za
percepcjÄ™ i odczuwanie emocji zaobserwowano w
Aktywność mózgu związana z  lustrzanym
eksperymentach dotyczÄ…cych empatii
odwzorowywaniem ekspresji emocjonalnych
powoduje także aktywność mięśni mimicznych
twarzy u odbiorcy (pomiary przy wykorzystaniu
elektromiografii powierzchniowej)
Mięśnie reagują w sposób podobny do tego z
jakim mamy do czynienia, gdy sami przeżywamy
dane emocje
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
OglÄ…danie cierpienia innych automatycznie
wywołuje aktywność sieci neuronalnych
zwiÄ…zanych z odczuwaniem cierpienia przez nas
samych
Reakcje empatyczne u kobiet są niezależne od tego, jak
oceniają osobę, której współczują. U mężczyzn reakcje takie
nie występują w odniesieniu do osób zachowujących się
Copyright Copyright
nieetycznie.
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Neurony lustrzane: nowe spojrzenie na
autyzm
Tylko u mężczyzn, zlokalizowano obszar (w okolicach jądra półleżącego -
nucleus accumbens) którego aktywność wzrastała gdy karani byli nieuczciwi
gracze. Aktywność ta korelowała z deklaracją chęci zemsty ocenianą na
Copyright Copyright
skali po badaniu.
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Dysfunkcja neuronów lustrzanych
zaangażowanych w reakcje emocjonalne 
badania neuroobrazowania
Badania fMRI podczas imitacji i obserwacji emocjonalnych
ekspresji
Prezentowano twarze wyrażające różne emocje
U dzieci kontrolnych aktywacja w prawym pars opercularis
(odpowiednik pola Broca) wyższa zarówno podczas obserwacji
ekspresji emocji jak i ich imitacji.
Wyniki te wyjaśniają dlaczego dzieci z autyzmem mają problemy
z rozumieniem stanów emocjonalnych innych osób.
Stwierdzono istotną korelację pomiędzy aktywnością neuronów
lustrzanych i zaawansowaniem symptomów autyzmu.
Figure 1. Reliable activity during imitation of emotional expressions.
(a,b) Activity in bilateral pars opercularis (stronger in the right) of the inferior frontal gyrus is seen in the typically developing
Wniosek: z
le funkcjonujący system neuronów lustrzanych może
group (a) but not in the ASD group (b). A between-group comparison (c) revealed that this difference was significant (t > 1.83,
Copyright Copyright
P < 0.05, corrected for multiple comparisons at the cluster level). RH, right hemisphere; LH, left hemisphere.
prof..Anna prof..Anna
stanowić przyczynę autyzmu
Grabowska Grabowska
Figure 2. Mirror neuron system activity during observation of
Hipoteza deficytu komórek lustrzanych nie tłumaczy
emotional expressions.
The right pars opercularis showed significantly greater activity wszystkich przypadków autyzmu. Pokazuje jednakże, jak
in typically developing children than in children with ASD (t >
1.83, P < 0.05, small volume corrected). nowe odkrycia w badaniach nad mózgiem wpływają na próby
poszukiwania przyczyn różnych zaburzeń neurologicznych.
Figure 3. Mirror neuron system activity and symptom severity.(a c)
Negative correlations were found in the ASD group between activity
in the pars opercularis of the inferior frontal gyrus and scores on the
social subscale of both ADOS-G (a,c) and ADI-R (b,c). t > 1.83, P <
Copyright Copyright
prof..Anna 0.05, corrected for multiple comparisons at the cluster level. prof..Anna
Grabowska Grabowska
Dlaczego dzieci z autyzmem unikajÄ…
kontaktu wzrokowego?  badania
neuroobrazowania i okulograficzne
Unikanie kontaktu wzrokowego stanowi problem, gdyż
oczy dostarczają subtelnych sygnałów ważnych dla
normalnego społecznego i emocjonalnego rozwoju.
Badano jak osoby z autyzmem analizujÄ… wzrokiem twarz
(okulografia) i jednocześnie rejestrowano aktywność ich
mózgów (fMRI).
 Badanie I: oglÄ…danie nieznanych twarzy emocjonalnych i
neutralnych (profil i en face) i naciskanie na klawisz przy
Figure 1. Study designs and exemplar stimuli.
neutralnych
(a) Study I: 2 (Emotion) 2 (Orientation) repeated-measures design. Twenty-four emotional faces and 16 neutral faces were
used, half with eyes and face oriented straight ahead, and half with face and eyes averted 45 degrees (equal toward the right
 Badanie II: oglÄ…danie znajomych i nieznanych twarzy i naciskanie
and left). (b) Study II: examples of matched familiar versus unfamiliar photographs. Photographs of participants' family and
friends were matched for gender, age, facial expression and orientation as closely as possible to photographs taken by other
na klawisz gdy twarz znana
Copyright Copyright study participants.
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Wyniki
Dane behawioralne: u osób z autyzmem nieco dłuższe
czasy reakcji i nieco więcej błędów. Różnice stosunkowo
nieduże. Jednak wyraz
nie dłuższe czasy reakcji by podjąć
decyzje w przypadku twarzy emocjonalnych i  patrzÄ…cych
w oczy. Brak różnic dla twarzy naturalnych i z profilu.
Wniosek: u dzieci z autyzmem nie ma ogólnego deficytu
analizy twarzy lecz deficyt analizy wyrazu emocjonalnego
oraz twarzy wyrażających kontakt społeczny.
Dane okulograficzne: dzieci z autyzmem rzadziej patrzyły
na oczy. Brak różnic dla innych części twarzy (np. ust).
Figure 2. Average fixation durations.
(a) Study I, average duration of fixation on the mouth and eye region and face in general broken down by group. (b) Study II,
Copyright Copyright
average duration of fixation on the mouth and eye region and face in general broken down by group. Error bars index the s.e.m.
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Wyniki neuroobrazowania
Porównano aktywność mózgu dzieci kontrolnych i z
autyzmem (kontrolni minus autyzm).
Stwierdzono:
 większą aktywację u dzieci kontrolnych w szeregu struktur (w tym w
prawym FFA) typowo zwiÄ…zanych z analizÄ… twarzy,
 większą aktywność u dzieci z autyzmem w ciele migdalowatym
oraz korze oczodołowej (związanych z emocjami)
Copyright Copyright
prof..Anna Podobny efekt stwierdzono podczas oglÄ…dania filmu prof..Anna
Grabowska Grabowska
Figure 3. Brain clusters with significant group differences in brain activation across all faces in Study I.
(a) Right fusiform gyrus: x = 32, y = -57, z = -3; 2,142 voxels. (b) Left fusiform gyrus: x = -39, y = -57, z = -6; 508 voxels. (c) Right
occipital gyrus: x = 14, y = -85, z = 13; 904 voxels. (d) Left occipital gyrus: x = -7, y = -91, z = 6; 670 voxels. (e) Right middle frontal: Figure 4. Brain clusters with significant group differences in brain activation across all faces in Study II.
x = 42, y = 7, z = 32; 463 voxels. (f) Left orbitofrontal gyrus: x = -24, y = 36, z = -10; 119 voxels. (g) Left amygdala: x = -22, y = -8, z (a) Right fusiform gyrus: x = 48, y = -53, z = -11; 125 voxels. (b) Left anterior medial fusiform gyrus: x = -25, y = -65, z = -1; 322
= -18; 122 voxels. All images are presented in radiological convention such that the right hemisphere is at left of each coronal image. voxels. (c) Left posterior lateral fusiform gyrus: x = -33, y = -73, z = -6; 292 voxels. (d) Right occipital gyrus: x = 6, y = -78, z = -1;
Clusters are color-coded based on the control-minus-autism t-statistic values (positive values indicate control values greater than 304 voxels. (e) Right amygdala: x = 21, y = -2, z = -20; 31 voxels. The clusters are color-coded based on the control-minus-autism t-
autism). The clusters are also superimposed on an averaged echo-planar blood oxygenation level-dependent imaging (EPI BOLD) statistic values (positive values indicate control greater than autism). The clusters are also superimposed on an averaged EPI
signal illustrating adequate signal coverage for each cluster. Averaged MR time series are presented below each cluster for 14 s BOLD signal illustrating adequate signal coverage for each cluster. Averaged MR time series are presented below each cluster for
Copyright Copyright
post-stimulus onset. 14 s post-stimulus onset.
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Wyniki cd.
Czas fiksacji na oczach u poszczególnych osób z
autyzmem był zróżnicowany.
Badano czy koreluje on z aktywnością mózgu.
Stwierdzono silną pozytywną korelację z aktywacją ciała
migdałowatego.
Aktywację c. migdałowatego można przewidzieć na
podstawie długości patrzenia na oczy.
Figure 8. Clusters in the left amygdala associated with group differences in activation as a function of amount of eye
fixation within subjects.
(a) Study I: right amygdala: x = 18, y = -3, z = -12, 110 voxels; control M = -1.31, s.d. = 2.18, autism M = 2.68, s.d. = 3.18, group t
1,16 = -3.11, P = 0.006. (b) Study II: right amygdala: x = 15, y = -8, z = -18, 46 voxels; control M = -1.64, s.d. = 5.21, M = 4.46, s.d. =
5.94, group t 1,28 = -2.96, P = 0.006. The clusters are also superimposed on an averaged EPI BOLD signal illustrating adequate
Copyright Copyright
signal coverage for each cluster. Bar graphs showing the -weight derived for each group using average eye fixation to predict brain
prof..Anna prof..Anna
activation are given below each cluster. Error bars index the s.e.m.
Grabowska Grabowska
Interpretacja wyników
Hypoaktywacja FFA podczas analizy twarzy nie musi
Rola dwóch półkul mózgowych w regulacji
oznaczać deficytu tego regionu. Być może to wzmożona
procesów emocjonalnych
aktywacja ciała migdałowatego sprawia że dzieci  patrzą w
bok a nie na oczy, co prowadzi do zmniejszonej aktywacji
FFA.
Aktywacja c. migdałowatego może oznaczać, że nawet
znajome twarze u dzieci z autyzmem wywołują reakcje
lękowe (twarze są zagrażające?).
Te dane mogą posłużyć do opracowania strategii pomocy
(badanie twarzy bez patrzenia w oczy, zmniejszenie
aktywacji c. migdałowatego?)
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Rola dwóch półkul mózgowych w regulacji
procesów emocjonalnych
Hipoteza o dominacji prawej półkuli w regulacji
procesów emocjonalnych (niezależnie od znaku
emocji): rozpoznawanie emocji
Hipoteza o związku lewej półkuli z emocjami
pozytywnymi a prawej z negatywnymi:
przezywanie emocji
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska
Przeżywanie emocji
Przeżywanie emocji  badania kliniczne
Obserwacje Gainottiego:
Pierwsze obserwacje
uszkodzenie lewej półkuli  zachowania katastroficzno-
depresyjne
Obsarwacje Babińskiego (1914): pacjenci z uszkodzeniami
 lęk
prawej półkuli wykazują brak zainteresowania lub
 skłonność do płaczu
zachowania euforyczne
 niepokój o własną przyszłość
Obserwacje Goldsteina (1948): uszkodzenie lewej półkuli
 zachowania agresywne
prowadzi do obniżenia nastroju
 niewiara we własne możliwości
 przecenianie negatywnych skutków choroby
“!
Uszkodzenia prawej półkuli
Gdy uszkodzona jest lewa półkula, prawa dramatycznie
 apatia
ocenia skutki uszkodzenia;
 niezauważanie lub ignorowanie skutków choroby
Gdy uszkodzona jest prawa, świadomość deficytów nie
 podwyższony nastrój
wywołuje odpowiedniej reakcji emocjonalnej lewej półkuli
 wesołkowatość
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
 wiara we własne możliwości
Grabowska Grabowska
Inicjowanie grymasów twarzy może
prowadzić do odczuwania emocji
podniesienie prawego kÄ…cika ust ( sterowanie
przez lewą półkulę)  pozytywne emocje
podniesienie lewego kÄ…cika (sterowane przez
prawą półkulę)  negatywne emocje
Copyright Copyright
prof..Anna prof..Anna
Grabowska Grabowska