USTRÓJ ORGANÓW











USTRÓJ ORGANÓW
OCHRONY PRAWA
ROK II - SEMESTR III
UNIWERSYTET LąSKI - WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI
 
 
TRYBUNAŁY

- są to organy orzekające (tak jak sądy) jednakże posiadają
pewne szczególne zadania i kompetencje
- pojawiły się w Konstytucji po stanie wojennym w marcu 1982 r.
w formie nowelizacji (jako odprysk postulatów pierwszej Solidarnoci)
- ustawa o Trybunale Konstytucyjnym powstała w kwietniu 1985
r.
TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
(ustawa o Trybunale konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997
r.)
SIEDZIBA: Warszawa
ZADANIA

- organ władzy sadowniczej
- kontrola konstytucyjnoci prawa pod względem materialnym i
formalnym, abstrakcyjnym i konkretnym
- orzeka w sprawach

a) zgodnoci ustaw i umów międzynarodowych z konstytucja
b) zgodnoci ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi
c) zgodnoci przepisów prawa wydawanych przez centralne organy
państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i
ustawami
d) skargi konstytucyjnej
e) sporów kompetencyjnych miedzy centralnymi organami państwa
tj zgodnoci z konstytucją celów lub działalnoci partii politycznych
g) na wniosek prezydenta zgodnoć ustawy i umowy międzynarodowej
z konstytucją przed podpisaniem
h) na wniosek Marszałka stwierdza przeszkody w sprawowaniu
urzędu przez Prezydenta
i) odpowiedzi na pytania prawne
sądów co do zgodnoci aktu normatywnego z Konstytucją
j) funkcja sygnalizacyjna - przedstawianie informacji o lukach
i uchybieniach w prawie
SKŁAD:

- 15 sędziów wybieranych indywidualnie przez Sejm - kadencja 9
lat
WYBÓR SĘDZIÓW

- wymogi: wybitna wiedza i umiejętnoci prawnicze; kwalifikacja
sędziego SN lub NSA
- prezesa i w-ce prezesa powołuje Prezydent RP sporód
kandydatów przedstawionych mu przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału
Konstytucyjnego
- kandydatów przedstawia co najmniej 50 posłów lub Prezydium Sejmu
- uchwała Sejmu w sprawie wyboru sędziego TK zapada bezwzględną
większocią głosów w obecnoci co najmniej polowy ogólnej liczby posłów
- ponowny wybór do składu TK jest niedopuszczalny
ODWOŁANIE SĘDZIEGO TK

- zrzeczenie się stanowiska przez sędziego
- mierć
- stwierdzenie orzeczeniem lekarskim trwałej niezdolnoci do
wykonywania zawodu z powodu choroby, ułomnoci lub upadku sił
- skazanie prawomocnym wyrokiem sadowym
- prawomocne orzeczenie dyscyplinarne o skazaniu na karę usunięcia ze stanowiska sędziego TK - akt
stwierdzający wyganięcie mandatu Prezes TK przekazuje Marszałkowi
Sejmu
ORGANY TK

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego
- Zgromadzenie Ogólne tworzą sędziowie TK
- W ZO maja prawo wziąć udział: Prezydent, Marszałkowie,
Premier, Prezes NIK, Prezes SN, Prezes NSA, Minister Sprawiedliwoci, Rzecznik
Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka
- Podejmuje uchwały jeżeli bierze w nim udział co najmniej 2/3
sędziów TK w tym prezes lub w-ce prezes TK - Przewodniczącym Zgromadzenia jest
prezes lub w-ce prezes TK
- Uchwały zapadają większocią głosów - Kompetencje Zgromadzenia
Ogólnego - uchwalanie regulaminu TK
- wybór kandydatów na prezesa i w-ce prezesa TK
- ustosunkowuje się do wniosku prezesa TK o wszczęcie
postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziemu TK - uchwalanie statutu Biura
TK
- uchwalanie projektu dochodów i wydatków TK
- zatwierdzanie informacji o istotnych problemach wynikających
z działalnoci i orzecznictwa TK
2. Prezes Trybunału Konstytucyjnego
- reprezentuje TK na zewnątrz
- zwołuje Zgromadzenie Ogólne co najmniej raz w roku -
przewodniczy Zgromadzeniu Ogólnemu
- wykonuje wyroki TK ogłoszone w organie publikacyjnym
- informuje Zgromadzenie Ogólne o wszystkich ważnych
wydarzeniach dotyczących TK i jego sędziów
SKŁADY ORZEKAJąCE

1. pełny skład (co najmniej 9 sędziów) - spory
kompetencyjne

- stwierdzenie przeszkód w sprawowaniu urzędu przez prezydenta
- zgodnoć z Konstytucja celów i działalnoci parku politycznych
- na wniosek Prezydenta zgodnoci
ustawy lub umowy międzynarodowej z konstytucja przed jej podpisaniem - sprawy o
szczególnej zawiłoci
2. skład 5 sędziów

- zgodnoć ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych z
konstytucja - zgodnoć ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi
3. skład 3 sędziów

- zgodnoć innych aktów normatywnych wydawanych przez centralne
organy państwowe z konstytucja - zażalenia na odmowę nadania biegu wnioskom
- wyłączenie sędziego
POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM

- wszczęcie postępowania: wniosek, skarga konstytucyjna,
pytanie prawne
- Trybunał orzekając jest związany granica wniosku, skargi lub
pytania prawnego
- Obowiązek zbadania wszystkich istotnych okolicznoci w celu
wszechstronnego wyjanienia sprawy
- W sprawach nie uregulowanych w ustawie do postępowania przed
Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego
- Możliwoć wyłączenia jawnoci postępowania z uwagi na
bezpieczeństwo lub interes państwa
- W rozprawie udział wnioskodawcy jest obowiązkowy, bierze w
niej udział także Prokurator Generalny gdy TK orzeka w pełnym składzie, jeżeli
nie jest to pełny skład może to być Prokurator Prokuratury Krajowej
- Z przebiegu postępowania protokolant sporządza protokół
- Orzeczenie wydawane jest po niejawnej naradzie sędziów składu
orzekającego - Orzeczenia zapadają większocią głosów
- Trybunał zobowiązany jest nie później niż w ciągu 1 miesiąca
od wydania orzeczenia sporządzić jego uzasadnienie w formie pisemnej podlegające
podpisaniu przez sędziów składu orzekającego
- Orzeczenia Trybunału wykonuje
Prezes Trybunału przy pomocy biura - Wyroki podlegają ogłoszeniu w Dzienniku
Ustaw RP
- Orzeczenia TK są ostateczne i nie ma możliwoci ich
zaskarżenia, można natomiast złożyć wniosek o wznowienie postępowania
- Koszty postępowania przed Trybunałem ponosi Skarb Państwa

ODPOWIEDZIALNOĆ KARNA

- zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialnoci karnej lub
pozbawienie wolnoci sędziego TK wyraża Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału
Konstytucyjnego
- Prezes TK niezwłocznie informuje Zgromadzenie Ogólne o
zatrzymaniu sędziego i zajętym przez siebie stanowisku - Przed podjęciem uchwały
w sprawie Trybunał wysłuchuje wyjanień sędziego
- Uchwała zapada większocią 2/3 głosów sędziów TK Zgromadzenia
Ogólnego ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA

1. sędzia odpowiada dyscyplinarnie za

- naruszenie przepisów prawa uchybienie godnoci swojego
urzędu
- inne nieetyczne zachowania mogące podważyć jego zaufanie

2. kary dyscyplinarne

- upomnienie
- nagana
- usuniecie ze stanowiska sędziego TK
3. postępowanie dyscyplinarne

- I instancja - skład 5 sędziów Trybunału
- II instancja - pełny skład Trybunału
- Od orzeczenia dyscyplinarnego nie przysługuje
kasacja
TRYBUNAŁ STANU
(ustawa o Trybunale Stanu z dnia 26 marca 1982 r.)
SIEDZIBA: Warszawa
SKŁAD:

- przewodniczący + 2 zastępców
- 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i
senatorów na czas kadencji Sejmu - przewodniczącym Trybunału jest I Prezes
SN
- Trybunał wybierany na I posiedzeniu Sejmu na okres jego
kadencji (zachowuje kompetencje do czasu wyboru nowego składu Trybunału
Stanu)
- wymogi

a) zastępcy przewodniczącego oraz co najmniej 50 % członków TS
powinno mieć kwalifikacje sędziowskie
b) reszta: obywatel polski, niekarany, pełnia praw
obywatelskich, nie zatrudniony w organach administracji państwowej

ZADANIA

- orzeka o odpowiedzialnoci konstytucyjnej osób zajmujących
stanowiska państwowe okrelone w ustawie (podmiotowy zakres odpowiedzialnoci)

a) prezydent, członkowie Rady Ministrów, prezes NIK, prezes
NBP, Naczelny Wódz, członkowie KRRiTV, posłowie i senatorowie, osoby którym
Premier powierzył kierowanie ministerstwem lub urzędem centralnym - rozstrzyga o
odpowiedzialnoci karnej w przypadku popełnienia przestępstwa
- Prezydent ponosi odpowiedzialnoć konstytucyjną i karną przed
Trybunałem WŁACIWOCI ODPOWIEDZIALNOCI

- odpowiedzialnoć konstytucyjna

a) odnosi się do wszystkich organów ponoszących odpowiedzialnoć
przed TS
b) obejmuje czyny którymi w/w osoby w zakresie swojego
urzędowania lub w związku z zajmowanym stanowiskiem w sposób
zawiniony naruszyły Konstytucje
lub inna ustawę
- odpowiedzialnoć Karna - może być wyłączna w stosunku do
Prezydenta i łączona z odpowiedzialnocią konstytucyjna w stosunku do
innych organów
- prezydent ponosi odpowiedzialnoć karną jedynie przed TS

POCIąGNIĘCIE DO ODPOWIEDZIALNOCI

- prawo pociągnięcia do odpowiedzialnoci posiada wyłącznie
Sejm
- prawo wniesienia wstępnego wniosku o postawienie Prezydenta w
stan oskarżenia może być złożony do Marszałka Sejmu przez 1/4 ogólnej liczby
członków Sejmu i Senatu (140)
- prawo wniesienia wniosku wstępnego do Marszałka wobec innych
osób: prezydent ,komisja sejmowa, 115 posłów - Marszałek Sejmu kieruje wniosek
do Komisji Odpowiedzialnoci Konstytucyjnej
- Komisja występuje do Zgromadzenia Narodowego z wnioskiem o
postawienie w stan oskarżenia bądź pociągnięciu do odpowiedzialnoci
konstytucyjnej po wczeniejszym rozpoznaniu sprawy
- Sejm podejmuje uchwałę - Marszałek przesyła ją
Przewodniczącemu Trybunału - uchwała stanowi akt oskarżenia - Uchwale Sejm
podejmuje

a) w przypadku prezydenta - większoć 2/3 głosów ogólnej liczby
członków Zgromadzenia Narodowego
b) w przypadku innych osób - Sejm większocią 3/5 ustawowej
liczby posłów
- Podejmując uchwale o postawienie w stan oskarżenia prezydenta
Zgromadzenie Narodowe wybiera sporód członków Zgromadzenia 2 oskarżycieli
mających kompetencje sędziowskie
- Uchwała o pociągnięciu do odpowiedzialnoci stanowi wniosek o uchylenie
immunitetu
POSTĘPOWANIE PRZED TS

- w postępowaniu przed TS i Komisją Odpowiedzialnoci
Konstytucyjnej stosuje się odpowiednio przepisy KPK - nie stosuje się przepisów
o powództwie cywilnym
- TS rozpatruje sprawę w granicach okrelonych w uchwale
Zgromadzenia Narodowego lub Sejmu - biegli i wiadkowie są zwolnieni z mocy prawa
z obowiązku zachowania tajemnicy państwowej
- okres przedawnienia cigania przestępstw przed TS stanowi 10
lat (chyba że czyn stanowi przestępstwo dla którego przewidziany jest dłuższy
okres przedawnienia)
- fakt nie sprawowania już urzędu nie zwalnia od
odpowiedzialnoci konstytucyjnej i karnej - TS orzeka dwuinstancyjnie

a) I instancja: I Prezes + 4 członków
b) II instancja: I Prezes + 6 członków
c) Poza rozprawa główna orzeka w składzie: prezes + 2
członków
- TS może poprzestać na stwierdzeniu winy oskarżonego i nie
musi oskarżonego karać
- w sprawach nie uregulowanych regulaminem stosuje się
odpowiednio przepisy obowiązujące w SN - wykonywanie wyroków należy do sądu
Wojewódzkiego w Warszawie
ORGANY WYMIARU SPRAWIEDLIWOCI
NACZELNY sąd ADMINISTRACYJNY
(ustawa o Naczelnym Sadzie Administracyjnym z dnia 11 maja
1995 r.)
SIEDZIBA

- Warszawa i orodki zamiejscowe tworzone dla 1 lub kilku
województw
ORGANIZACJA

- prezydent w drodze rozporządzenia ustala strukturę
organizacyjną i regulamin
- prezydent w drodze rozporządzenia po zasięgnięciu opinii
Ministra Sprawiedliwoci, tworzy i znosi orodki zamiejscowe, okrela ich siedziby
oraz własnoć miejscową i rzeczową
- podział na izby

a) Finansowa: cła, podatki, wiadczenia pieniężne, ceny, opłaty,
stawki taryfowe, budżet, prawo dewizowe, papierów wartociowych, bankowoć,
instytucje ubezpieczeniowe, egzekucja wiadczeń pieniężnych
b) Ogólnoadministracyjna: budownictwo, nadzór budowlany,
planowanie przestrzenne, gospodarka wodna, ochrona rodowiska, działalnoć
gospodarcza, rolnictwo i lenictwo, zatrudnienie, ustrój samorządu
terytorialnego, gospodarka gruntami, prywatyzacja mienia, obrona kraju, sprawy
wewnętrzne
- Sad w Warszawie dzieli się na wydziały tworzone na podstawie
kryteriów rzeczowo-problemowych
- działa w nim Biuro Prezydialne i Biuro Orzeczeń
- organy kolegialne: Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu; Kolegium
Sądu
ORGANY KOLEGIALNE

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu - tworzą je sędziowie
sądu
- rozpatruje i opiniuje sprawy przedłożone przez Prezesa
Sadu
- przedstawia Krajowej Radzie Sadownictwa kandydatów na sędziów
Sadu
- wyraża zgodę w sprawie kandydatów na stanowiska Prezesa i
w-ce prezesów Sądu - opiniuje projekt utworzenia lub likwidacji izby
2. Kolegium Sadu
- organ opiniodawczy i doradczy Prezesa Sądu
SKŁAD

- Prezes, wiceprezesi, prezesi
izb, prezesi orodków zamiejscowych, sędziowie
- Wymogi: obywatelstwo, pełnia praw obywatelskich,
nieskazitelny charakter, wyższe studia, 35 lat, staż 10 lat, wysoki poziom
wiedzy w dziedzinie administracji
- Prezesa i w-ce prezesów NSA powołuje Prezydent sporód
kandydatów przedstawionych mu przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA na 6 letnia
kadencje
ZADANIA

- wymiar sprawiedliwoci przez sądową kontrolę wykonywania
administracji publicznej
- udziela odpowiedzi na pytania prawne przedstawione przez samorządowe kolegia odwoławcze
- rozstrzyga spory o właciwoci miedzy organami samorządu
terytorialnego a terenowymi organami administracji rządowej
- orzeka w sprawach skarg na

a) decyzje administracyjne
b) akty nadzoru nad działalnocią organów samorządu
terytorialnego
c) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym na
które służy zażalenie
d) skargi za bezczynnoć organów
RODKI REAKCJI

- uchyla decyzje lub postanowienia w całoci lub częci,
stwierdza nieważnoć ,stwierdza niezgodnoć z prawem - uwzględnienie skargi: wyrok
przyznający, stwierdzający albo uznający uprawnienie lub obowiązek
- zobowiązanie organu administracji publicznej do działania -
nieuwzględnienie skargi: oddalenie skargi
POSTĘPOWANIE PRZED SADEM

- wszczęcie postępowania na podstawie skargi wniesionej przez
uprawniony podmiot (każdy kto ma w tym interes prawny) - skargę można wnieć po
wyczerpaniu rodków odwoławczych i wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa
(30 dni) - od skargi pobiera się wpis
- sąd nie jest związany granicami skargi
- orzeczenia zapadają w składzie 3 sędziów bądź 7 (3 z każdej z
izb + przewodniczący)
- w składzie 7 osobowym podejmuje uchwały dotyczące spraw
zawierających wątpliwoci prawne INNE
- o działalnoci sądu i sprawach wynikających z tej działalnoci
Prezes Sądu informuje prezydenta
SąD NAJWYŻSZY
(ustawa o Sądzie Najwyższym z
dnia 20 wrzenia 1984 r.)
SIEDZIBA:
Warszawa
SKŁAD

- I Prezes SN
- Prezesi i sędziowie SN w liczbie ustalonej przez Prezydenta
na wniosek KRS (ok. 70)
POWOŁYWANIE SĘDZIÓW
SN
- wymogi: obywatelstwo, pełnia praw obywatelskich,
nieskazitelny charakter, studia prawnicze, aplikacja, egzamin, 10 letni staż
pracy, wysoki poziom wiedzy prawniczej i dowiadczenie zawodowe
- I prezes SN - powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta
sporód kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN -
kadencja 6 lat
- Sędziów SN powołuje Prezydent na wniosek Krajowej Rady
Sadownictwa
ODWOŁANIE SĘDZIEGO SN:
- mierć
- zrzeczenie się stanowiska
- trwała niezdolnoć do wykonywania zawodu z powodu choroby,
ułomnoci lub upadku sił - przekroczenie 65 lat życia
- jeżeli z powodu choroby i płatnego urlopu dla poratowania
zdrowia nie pełnił służby nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 rok
- prawomocne orzeczenie sądu dyscyplinarnego o wydaleniu ze
służby sędziowskiej
- prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu praw publicznych lub
zakazu zajmowania stanowiska sędziego
WŁACIWOCI
- naczelny organ sądowy RP
- sprawuje nadzór nad działalnocią wszystkich sądów w zakresie
orzekania - nie podlega jej nadzorowi sąd administracyjny
- rozpatruje sprawy w zakresie przekazanym szczególnymi
przepisami
- zapewnia prawidłowoć i jednolitoć wykładni prawa i praktyki
sądowej w dziedzinach poddanych jej właciwoci
ZADANIA
- rodki korygujące - gdy możliwa jest korekta orzeczeń (wpływa
na rozstrzygnięcie w danej sprawie) rodki profilaktyczne - wpływ na
rozstrzygnięcia w różnych sprawach
- rozpoznawanie nadzwyczajnych rodków odwoławczych od orzeczeń
sądowych: kasacja, wznowienie - rozpoznawanie na mocy przepisów
szczególnych rewizji nadzwyczajnych
- odpowiedzi na pytania prawne zadawane przez sądy (na tle
okrelonej sprawy lub praktyki sądów SN podejmuje uchwały będące zasadami
prawnymi)
- wydaje zbiór swoich orzeczeń zawierających rozstrzygnięcia
ważniejszych zagadnień prawnych oraz uchwał wpisanych do księgi zasad
prawnych
- stwierdza ważnoć wyborów do Senatu i Sejmu, Prezydenta oraz
ważnoć referendum
PREZES SN
- stoi na czele SN i kieruje jego pracami
- wykonuje czynnoci administracyjne w stosunku do SN -
informuje Sejm o działalnoci SN
- występuje do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o
stwierdzenie zgodnoci z konstytucja aktu normatywnego - wnosi rewizje
nadzwyczajne od prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawie
- wyznacza terminy posiedzeń składu połączonych izb,
Zgromadzenia Ogólnego i Kolegium SN
ORGANY KOLEGIALNE SN
1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego
- omawianie raz do roku informacji przedstawianych przez I
prezesa o działalnoci SN i o istotnych problemach w
orzecznictwie
- przedstawianie Krajowej Radzie Sądownictwa kandydatów na
stanowiska sędziów SN 2. Zgromadzenie Sędziów Izb SN
- omawianie raz do roku informacji przedstawianych przez
prezesa izby co do działalnoci izby i problemach w orzecznictwie
- wybór na 1 rok 2 członków oraz 1 zastępcy do Kolegium SN 3.
Kolegium SN
- skład: I prezes, prezesi, dyrektor Biura Orzecznictwa,
Dyrektor Biura Prezydialnego, wybrani przez zgromadzenia izb sędziowie SN
- opiniowanie kandydatów na sędziów SN i kandydatów na
stanowiska kierownicze w izbach i biurach - omawianie projektów informacji
składanych Sejmowi, Prezydentowi i KRS
W SN CZYNNE SA
- Biuro Orzecznictwa - działy: cywilny, karny, administracyjny,
pracy i ubezpieczeń społecznych, legislacji ,skarg i wniosków - Biuro
Prezydialne - zespoły: ogólny, spraw pracowniczych, finsowo-budżetowy,
gospodarczy
- Biuro Nadzoru Pozainstancyjnego - w Izbie
Wojskowej
PODZIAŁ NA IZBY (zakresy nadzoru orzecznictwa
sadowego prowadzonego przez izby)
- Administracyjna, pracy i ubezpieczeń społecznych - nadzór z zakresu spraw: prawa pracy,
wynalazczych, ubezpieczeń społecznych, skargi na decyzje
administracyjne
- cywilna - sprawy cywilne i gospodarcze
- karna - sprawy karne do właciwoci sądów powszechnych
- wojskowa - sprawy karne do właciwoci sądów wojskowych
- (izby dzielą się na wydziały na podstawie kryteriów
terytorialnych i rzeczowo- problemowych)
RODKI NADZORU SN
- rodki nadzoru instancyjnego - dotyczą wyłącznie orzecznictwa
sądów wojskowych
- rodki nadzoru pozainstancyjnego - dotyczą pozostałych
sądów
ZASADY PRAWNE
- jeżeli SN chce podjąć uchwałę która ma się stać zasadą prawną
to moc tej zasady musi ustanowić dla tej uchwały inną uchwałą jeżeli SN orzeka w
skłamie 7 sędziów
- jeżeli SN orzeka w pełnym składzie, składzie połączonych izb
lub składzie całej izby podjęte uchwały mają charakter zasady prawnej wiążącej
dla wszystkich sądów powszechnych.
- Do podjęcia uchwały wymagana jest obecnoć co najmniej 2/3
sędziów każdej z izb
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- za przewinienia służbowe i
uchybienia godnoci urzędu sędzia SN odpowiada dyscyplinarnie - sędzia odpowiada
dyscyplinarnie także za swoje postępowanie przed objęciem stanowiska
- wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego mogą złożyć:
I prezes SN lub Kolegium SN - orzekanie dwuinstancyjne w sprawach
dyscyplinarnych

a) I instancja: Sąd Dyscyplinarny
b) II instancja: Wyższy Sąd Dyscyplinarny
- kary: upomnienie, nagana, usuniecie ze stanowiska, wydalenie
ze służby sędziowskiej
SADY POWSZECHNE
(ustawa prawo o ustroju sądów
powszechnych z dnia 20 czerwca 1985 r.)
I SADY
ZADANIA
- rozstrzygają sprawy z zakresu prawa: karnego, cywilnego,
rodzinnego i opiekuńczego, pracy i ubezpieczeń społecznych - sądami rzeczowo
właciwymi w I instancji są sady rejonowe
- skład sądów powszechnych: prezes, w-ce prezes, sędziowie
(udział ławników ludowych) - rozpoznają i rozstrzygają sprawy kolegialnie w
postępowaniu jawnym
- nadzór nad działalnocią sądów powszechnych w zakresie
orzekania sprawuje sąd Najwyższy
ORGANIZACJA
- sądy powszechne: rejonowe, wojewódzkie,
apelacyjne
- sądy rejonowe: dla jednej lub większej iloci gmin w granicach
tego samego województwa - sądy wojewódzkie: dla jednego lub kilku województw
- sądy apelacyjne: dla okręgu kilku województw
- sady dzielą się na wydziały: cywilny i karny (sąd wojewódzki
jeszcze na cywilny i karny I i II instancji) - Minister Sprawiedliwoci tworzy w
sądach rejonowych i wojewódzkich jednostki organizacyjne

a) sąd gospodarczy
b) sąd pracy i ubezpieczeń społecznych
c) sądy rodzinne - sprawy prawa rodzinnego i opiekuńczego,
nieletnich, do osób uzależnionych od alkoholu
d) sąd antymonopolowy (sad wojewódzki w Warszawie)
e) sąd rejestrowy fundacji (sąd wojewódzki w Warszawie)

ORGANY SąDÓW
- sąd rejonowy - prezes sądu
- sąd wojewódzki - prezes, zgromadzenie ogólne sędziów,
kolegium sądu wojewódzkiego
- sąd apelacyjny - prezes, zgromadzenie ogólne sędziów,
kolegium sądu apelacyjnego MINISTER SPRAWIEDLIWOCI:

- sprawuje zwierzchni nadzór nad działalnocią administracyjną
sądów osobicie, przez właciwe organy lub wyznaczone osoby
- ma prawo wglądu w czynnoci sądów, może żądać wyjanień oraz
usunięcia uchybienia - może uchylać zarządzenia administracyjne niezgodne z
prawem
- tworzy i znosi: orodki i wydziały zamiejscowe, jednostki
organizacyjne,
- powołuje prezesów i w-ce prezesów sądów powszechnych
- ustala regulamin okrelający tryb wewnętrznego urzędowania
sądów
- ustala coroczna liczbę wolnych stanowisk dla poszczególnych
sądów
PREZES SąDU
- kadencja 4 lata - nie może być powołany ponownie jeżeli
zajmował to stanowisko przez kolejne 2 lata - kieruje sadem i reprezentuje go na
zewnątrz
- pełni czynnoci administracji sądowej
- sprawuje nadzór nad działalnocią administracyjną sądów
niższego rzędu na obszarze właciwoci swojego sądu - ma prawo wglądu w czynnoci
sądów, może żądać wyjanień oraz usunięcia uchybienia
- może uchylać zarządzenia administracyjne niezgodne z
prawem
- jest podległy Ministrowi Sprawiedliwoci w zakresie
administracji sadowej
- prezesa sądu apelacyjnego powołuje Minister Sprawiedliwoci
sporód sędziów sądu apelacyjnego, NSA lub SN po zasięgnięciu opinii zgromadzenia
ogólnego sędziów danego sądu apelacyjnego
- prezesa sądu wojewódzkiego powołuje Minister Sprawiedliwoci
sporód sędziów sądu wojewódzkiego, sądu apelacyjnego, NSA lub SN po zasięgnięciu
opinii zgromadzenia ogólnego sędziów danego sądu wojewódzkiego i opinii prezesa
właciwego sądu apelacyjnego
ZGROMADZENIE OGÓLNE SĘDZIÓW
- zgromadzenie ogólne sędziów sądu wojewódzkiego składa się z
sędziów sądu wojewódzkiego oraz delegatów sądów rejonowych działających na
obszarze właciwoci sądu wojewódzkiego delegatów sędziów sądów rejonowych w
liczbie równej liczbie sędziów sądu wojewódzkiego wybierają na okres 2 lat
zebrania sędziów sądów rejonowych.
- Do podjęcia uchwały wymagana jest obecnoć przynajmniej 213
liczby członków - Uchwały zapadają bezwzględną większocią głosów
- Zadania

a) przedstawianie KRS kandydatów na stanowisko sędziów sporód
osób zaopiniowanych przez Kolegium właciwego sądu
b) opiniuje kandydatów na
stanowisko prezesa sądu wojewódzkiego oraz wyraża opinię w sprawie jego
odwołania
c) ustala liczbę i wybiera członków kolegium sądu
wojewódzkiego
d) wysłuchuje informacji prezesa sądu wojewódzkiego o
działalnoci sądów oraz wyraża opinie w tym zakresie
KOLEGIUM SąDU
- kolegium sądu wojewódzkiego składa się z 4-10 członków
wybieranych przez zgromadzenie ogólne sporód jego członków
- przewodniczącym kolegium jest prezes sądu wojewódzkiego

- kadencja kolegium trwa 2 lata
- do podjęcia uchwały wymagana jest obecnoć co najmniej 2/3
składu kolegium
- kolegium zbiera się w zależnoci od potrzeb co najmniej raz na
kwartał
- zadania

a) ustala czynnoci w sądach, zasady przydziału spraw
poszczególnym sędziom
b) przedstawia zgromadzeniu ogólnemu opinie o kandydatach na
stanowiska sędziów i asesorów
c) powołuje i odwołuje przewodniczących wydziałów
d) rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji sądów

OBSADZANIE STANOWISK SĘDZIOWSKICH
- wymogi: obywatelstwo, pełnia praw obywatelskich,
nieskazitelny charakter, studia prawnicze, aplikacja, egzamin sędziowski, 2 lata
asesury, ukończone 26 lat (sąd apelacyjne dodatkowo 5 letni staż pracy)
- wymogi nie dotyczą: profesorów i doktorów habilitowanych nauk
prawnych, prokuratorów, adwokatów i radców prawnych wykonujących zawód co
najmniej 3 lata, notariuszy,
- sędziów powołuje Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady
Sadownictwa - prezes i w-ce prezes powoływani na 4 - letnia kadencje tylko 2
razy
- rozwiązanie stosunku służbowego: mierć, zrzeczenie się
stanowiska, przejcie w stan spoczynku (65 lat), choroba, utrata sił, zmiana
ustroju sądów, prawomocne orzeczenie sądu dyscyplinarnego, zawarcie związku
małżeńskiego opisanego w ustawie
OBOWIąZKI I PRAWA SĘDZIÓW
- zobowiązany postępować zgodnie ze lubowaniem
- stale podnosić kwalifikacje zawodowe
- strzec powagi stanowiska
- nie może należeć do partii ani brać udziału w działalnoci
politycznej
- obowiązek zachowania w tajemnicy okolicznoci sprawy
- nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia (wyjątek
profesor na wyższej uczelni) - obowiązek złożenia owiadczenia o stanie
majątkowym
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- za przewinienia służbowe

a) oczywista i rażąca obraza przepisów prawnych
b) uchybienia godnoci urzędu
- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana
c) przeniesienie na inne miejsce służbowe
d) wydalenie ze służby sędziowskiej
- wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego składa
rzecznik dyscyplinarny na zadanie Ministra Sprawiedliwoci, prezesa sądu
apelacyjnego lub wojewódzkiego oraz kolegium sądu apelacyjnego lub wojewódzkiego
po wstępnym wyjanieniu okolicznoci koniecznych do ustalenia znamion przewinienia
i złożeniu owiadczeń przez obwinionego
- wykonanie wyroku należy do Ministra Sprawiedliwoci, a co do
kar do prezesa sądu wojewódzkiego oraz do prezesa sądu apelacyjnego w stosunku
do sędziów tego sądu
- 3 - letni okres przedawnienia możnoci wszczęcia postępowania
dyscyplinarnego (chyba ze czyn nosi znamiona przestępstwa)
- kadencja sądów dyscyplinarnych trwa 4 lata ,

a) I instancja - Sąd Dyscyplinarny - skład 3 sędziów
b) II instancja - Wyższy
Sąd Dyscyplinarny - skład 7 sędziów
- obwiniony może ustanowić obrońcę tylko sporód sędziów
- postępowanie dyscyplinarne toczy się z wyłączeniem jawnoci

PRACOWNICY SADOWI
I KURATOR
- kuratorzy rodzinni i kuratorzy dla dorosłych
- wykonują czynnoci o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym
i profilaktycznym - pełnia swoje czynnoci zawodowo albo społecznie
- warunkiem mianowania: staż pracy w sadzie, egzamin

II REFERENDARZ SADOWY
- prowadzenie ksiąg wieczystych i
rejestrów sądowych
- wymogi: obywatelstwo, prawa obywatelskie, nieskazitelny
charakter, studia prawnicze lub administracyjne, aplikacja i egzamin
referendarski (6 miesięcy)
- mianowanie na wniosek prezesa sądu wojewódzkiego przez
Ministra Sprawiedliwoci
III SEKRETARZE
- wymogi: praktyka, egzamin sekretarski
IV BIEGLI SADOWI I TŁUMACZE
ŁAWNICY LUDOWI
- wymogi: obywatelstwo, pełnia praw obywatelskich,
nieskazitelny charakter, 26 lat, zamieszkuje lub jest zatrudniony w miejscu
kandydowania co najmniej 1 rok
- ławnikami nie mogą być

a) osoby zatrudnione w sądach, państwowych biurach notarialnych
i prokuraturze
b) funkcjonariusze Policji i osoby ze stanowisk związanych ze
ciganiem przestępstw
c) adwokaci i aplikanci adwokaccy
d) duchowni
e) żołnierze w czynnej służbie wojskowej funkcjonariusz służby
więziennej
- odwołanie ławnika

a) zrzeczenie się mandatu z ważnych przyczyn
b) orzeczenie prawomocnym wyrokiem pozbawienia go praw
publicznych
c) niewykonywanie obowiązków ławnika
d) z powodu zachowania godzącego w
powagę sądu
e) niezdolnoć do wykonywania obowiązków ławnika
- nie można być ławnikiem jednoczenie w więcej niż jednym
sadzie - ławników wybierają Rady Gmin w głosowaniu tajnym
- liczbę wybieranych ławników ustala Kolegium Sądu
Wojewódzkiego
- kandydatów zgłaszają Radom: prezesi sądów, zakłady pracy,
stowarzyszenia, organizacje, związki zawodowe, 25 obywateli
- kadencja 4 lata
- przy rozstrzyganiu spraw ławnicy mają równe prawa z
sędziami
SąDY GOSPODARCZE
- jednostki ordynacyjne sądów
rejonowych i wojewódzkich
WŁACIWOCI
- sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorstwami
prowadzącymi działalnoć gospodarczą - ze stosunku spółki
- sprawy o naruszenie rodowiska
- miedzy organami przedsiębiorstwa państwowego
- z zakresu prawa upadłociowego i prawa o postępowaniu
układowym
____________________________________________________________________
SąDY WOJSKOWE
(ustawa prawo o ustroju sądów wojskowych z dnia 21 sierpnia 1997
r.)
ZADANIA
- sprawowanie wymiaru sprawiedliwoci w siłach zbrojnych
RP
- zadania przedmiotowe: przestępstwa wojskowego kodeksu karnego

- zadania podmiotowe: orzeka wobec osób wojskowych
- zadania mieszane: orzeka wobec osób cywilnych będących
czasowo w związku z siłami zbrojnymi
ORGANIZACJA
- nadzór nad sprawowaniem orzecznictwa palni Izb Wojskowa Sądu
Najwyższego - nadzór administracyjny pełni Minister Obrony Narodowej
- sędziowie powoływani przez prezydenta na wniosek KRS (jedynie
oficer stałej służby zawodowej)
- prezesi i w-ce prezesi powoływani przez Ministra
Sprawiedliwoci w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej - struktura: sądy
garnizonowe - sądy okręgowe - Izba Wojskowa Sądu Najwyższego
ORGANY:
- Zgromadzenie Sędziów Sądów Wojskowych Sądy garnizonowe:
prezes sądu
- Sądy okręgowe: prezes sądu, Kolegium Wojskowego Sądu
Okręgowego
ŁAWNICY
- żołnierz w czynnej służbie wojskowej, 18 lat, pełne prawa
cywilne i obywatelskie, nieskazitelny charakter, wyróżnia się w wykonywaniu
zadań służbowych i przestrzeganiu dyscypliny wojskowej
- wybierani na zebraniach
żołnierzy jednostek wojskowych większocią głosów - kadencja 3 lata
KRAJOWA RADA SąDOWNICZA
(ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa z dnia 20 grudnia 1989
n)
SIEDZIBA
- Warszawa
SKŁAD:
- I prezes Sądu Najwyższego - Prezes Izby Wojskowej SN -
Minister Sprawiedliwoci
- Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego - Osoba powołana
przez Prezydenta
- 15 członków sporód sędziów: 2 SN, sądów powszechnych,
administracyjnych i wojskowych - 4 członków wybranych przez Sejm sporód
posłów
- 2 członków wybranych przez Senat sporód senatorów

KADENCJA
- 4lata
ZADANIA
- strzeże niezawisłoci sędziowskiej i niezależnoci sądów
- rozpatruje kandydatury na sędziów
- rozpatruje i rozstrzyga wnioski o przeniesienie sędziego na
inne stanowisko
- okrela ogólną liczbę członków sądów
- wyraża zgodę na dalsze zajmowania stanowiska sędziego, który
ukończył 65 lat
- wypowiada się w sprawach etyki zawodowej sędziów
- wyraża stanowisko co do zmian ustroju sądów
- zapoznaje się z projektami aktów normatywnych dotyczących
sadownictwa
- opiniuje: program szkolenia aplikantów, zakres i sposób
przeprowadzania egzaminów sędziowskich, ustala wyniki egzaminów, zasady oceny
pracy asesorów sadowych
- opiniuje kandydatury zgłaszane przez Zgromadzenia Ogólne
Sędziów danego sądu bądź przez MS
PRACE RADY
- Rada obraduje na posiedzeniach plenarnych
- Do ważnoci uchwał wymagana obecnoć 50% składu
- Uchwały zapadają bezwzględną większocią głosów (głosowania
jawne)
- Obsługę administracyjna Rady zapewnia Kancelaria Prezydenta
RP
RZECZNICY INTERESU
SPOŁECZNEGO
PROKURATURA
(ustawa o prokuraturze z dnia 20 czerwca 1985 r.)
ORGANIZACJA
- Prokuraturę stanowią: Prokurator Generalny oraz podlegli mu
prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury
- Prokuratorem Generalnym jest Minister
Sprawiedliwoci
- Prokurator Generalny jest naczelnym organem
prokuratury
- Prokuratura jest odłączona od sądów mimo unii personalnej w
osobie Ministra Sprawiedliwoci - Jednostki organizacyjne prokuratury

a) powszechnej: Prokuratura Krajowa; prokuratury apelacyjne,
wojewódzkie i rejonowe
b) wojskowej: Naczelna Prokuratura Wojskowa; wojskowe
prokuratury okręgowe i garnizonowe
- organy prokuratury:

a) Rada Prokuratorów: przy Prokuratorze Generalnym (charakter
doradczy; kadencja 2 lata)
b) Zgromadzenie Prokuratorów: w prokuraturach apelacyjnych
(charakter samorządowy)
c) Kolegium Prokuratury: apelacyjnej i wojewódzkiej

ZADANIA

- strzeżenie praworządnoci oraz czuwanie nad ciganiem
przestępstw
a) prowadzenie i nadzorowanie postępowania
przygotowawczego
b) sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed
sadami
c) wytyczanie powództw w sprawach karnych i cywilnych
d) sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem wyroków w sprawach
karnych
e) prowadzenie badań w zakresie problematyki przestępczoci oraz
jej zwalczania i zapobiegania
f) prawo zaskarżania decyzji administracyjnych
g) koordynowanie działalnoci w zakresie cigania przestępstw,
prowadzonej przez inne organy państwowe
ZASADY ORGANIZACYJNE
- jednolitoci -
wszystkie jednostki prokuratury w Polsce stanowią
jednolita całoć (zarówno powszechne jak i wojskowe)
- centralizmu - wszyscy
prokuratorzy podlegają Prokuratorowi Generalnemu
- hierarchicznego
podporządkowania - podległoć jednostek organizacyjnych na podstawie szczebla
organizacyjnego
- jednoosobowego kierownictwa - decyzje
jednoosobowe
- niezależnoci - jednostki
organizacyjne prokuratury są niezależne od organów władzy państwowej i
samorządowej
ZASADY DZIAŁANIA
- legalizmu - prokurator ma
obowiązek podjęcia działań wyznaczych w ustawie
- bezstronnoci - bezstronne
stanowisko wobec stron bądź przedmiotu sprawy (działania korzystne i
niekorzystne)
- działanie z urzędu -
prokurator nie działa na wniosek stosownego podmiotu
- współpraca z
innymi organami państwowymi i
samorządowymi
- substytucji - prokurator
przełożony może zlecić dokonanie okrelonych czynnoci podległemu prokuratorowi -
dewolucji - prokurator nadrzędny może
przejąć czynnoci wykonywane przez prokuratora podrzędnego
- indyferencji - dla
skutecznoci czynnoci procesowej nie ma znaczenia, który prokurator podejmuje
dana czynnoć, chyba ze ustawa okrela kompetencje i obowiązek wszczęcia danej
czynnoci przez okrelonego prokuratora
- jednoosobowego dokonywania
czynnoci - czynnoć dokonywana przez jedna osobę i tylko ona jest za nią
odpowiedzialna
POWOŁYWANIE PROKURATORÓW
- wymagania: obywatelstwo, pełnia praw cywilnych i
obywatelskich, nieskazitelny charakter, studia prawnicze, aplikacja, egzamin, 1
rok asesury, 26 lat (wojskowe: oficer zawodowy lub oficer służby
okresowej)
- Prokuratora Generalnego powołuje Sejm jako Ministra
Sprawiedliwoci
- Naczelnego Prokuratora Wojskowego powołuje Prezes Rady
Ministrów na wniosek Prokuratora Generalnego w porozumieniu z Ministrem
Obrony Narodowej
- Prokuratora Krajowego i innych zastępców Prokuratora
Generalnego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Prokuratora
Generalnego
- Prokuratorów powszechnych jednostek prokuratury powołuje
Prokurator Generalny
- Prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych powołuje
Prokurator Generalny na wniosek Ministra Obrony
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- prokurator odpowiada dyscyplinarnie za

a) oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawa
b) uchybienia godnoci urzędu prokuratorskiego
c) za nadużycie wolnoci słowa przy wykonywaniu obowiązków
służbowych
- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana
c) usuniecie z zajmowanej funkcji
d) przeniesienie na inne miejsce służbowe
e) wydalenie ze służby prokuratorskiej
- w sprawach dyscyplinarnych orzekają komisje dyscyplinarne

a) dla prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych


- I instancja - Komisja Dyscyplinarna - skład 3 członków
- II instancja - Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna - skład 5
członków
b) dla prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych
- Komisja Dyscyplinarna w Naczelnej Prokuraturze
Wojskowej
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
(ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich z dnia 1 S lipca 1978
n)
ZADANIA
- stoi na straży praw i wolnoci obywateli
- ustawy dotyczące ochrony praw i wolnoci obywateli stosuje się
odpowiednio także do cudzoziemców w zakresie przysługujących im w Polsce praw i
wolnoci
TRYB POWOŁANIA
- powoływany przez Sejm za zgoda Senatu na wniosek Marszałka
Sejmu albo 35 posłów - kadencja 5 lat
- ta sama osoba nie może być Rzecznikiem przez więcej niż 2
kadencje
- wymogi: obywatel polski wyróżniający się wiedza prawnicza,
dowiadczeniem zawodowym oraz wysokim autorytetem ze względu na swe walory
moralne i wrażliwoć społeczna
TRYB DZIAŁANIA
- podejmuje czynnoci przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie
wiadomoć wskazująca na naruszenie praw i wolnoci obywatela

a) na wniosek obywateli lub ich organizacji
b) na wniosek organów samorządów
c) z własnej inicjatywy
- podejmując sprawę Rzecznik może

a) samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaniające
b) zwrócić się o zbadanie sprawy do właciwych organów
(prokuratury, kontroli państwowej)
c) zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli
przeprowadzenia kontroli
- po zbadaniu sprawy Rzecznik może

a) wyjanić wnioskodawcy, ze nie stwierdził naruszenia praw i
wolnoci obywatela
b) zadąć wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych
c) wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu na prawach
przysługujących prokuratorowi
d) zadąć wszczęcia przez oskarżyciela postępowania w sprawach o
przestępstwa cigane z urzędu
e) zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego
f) wnieć rewizje nadzwyczajna od każdego prawomocnego
orzeczenia
- Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika
Praw Obywatelskich NIEZAWISŁOĆ
- rzecznik jest w swej działalnoci niezawisły i niezależny od
innych organów państwowych
- odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach okrelonych w
ustawie
- nie może być pociągnięty do odpowiedzialnoci karnej,
aresztowany lub zatrzymany bez zgody Sejmu
QUASI SADOWE ORGANY ROZSTRZYGAJąCE
IZBY MORSKIE
(ustawa o izbach morskich z dnia 1 grudnia 1961
r.)
ZADANIA
- orzekanie w sprawach z wypadków morskich
- rozpoznają wypadki statków polskich i statków obcych na
polskich morskich wodach wewnętrznych lub polskim morzu terytorialnym albo
jeżeli z wnioskiem o wszczęcie postępowania wystąpił armator lub kapitan statku

ORGANIZACJA
- I instancja: Izba Morska
w Gdańsku i Izba Morska w Szczecinie - II instancja: Odwoławcza Izba Morska
- Izby Morskie działają przy sadach wojewódzkich w Gdańsku i
Szczecinie
SKŁAD:
- Skład: przewodniczący, wice przewodniczący i ławnicy
- I instancja: przewodniczący i 2 ławników
- II instancja: przewodniczący i 4 ławników
ŁAWNICY
- kadencja 3 lat
- powoływani przez Ministra Żeglugi sporód osób posiadających
wysokie kwalifikacje zawodowe i praktykę w zakresie zagadnień występujących w
sprawach rozpoznawanych przez izby morskie
NADZÓR:
- Minister Sprawiedliwoci - nad przewodniczącym i wice
przewodniczącymi oraz nad trybem postępowania
- Minister Żeglugi - w pozostałym zakresie
POSTĘPOWANIE
- stosowane przepisy kodeksu postępowania karnego
- postępowanie wszczynane z urzędu lub na wniosek delegata lub
zainteresowanego
- od orzeczeń i postanowień izb morskich kończących
postępowanie przed tymi izbami nie można zakładać rewizji
_______________________________________________________________________<
/P>
KOLEGIA DO SPRAW WYKROCZEŃ
(ustawa o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń z dnia 20 maja
1971 r.)
ORGANIZACJA
- powoływane przy sadach rejonowych w drodze rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwoci
- właciwoć miejscowa kolegium odpowiada właciwoci miejscowego
sądu przy którym działa kolegium - przy jednym sadzie rejonowym może działać
więcej niż jedno kolegium
- nadzór zwierzchni posiada Minister Sprawiedliwoci
- nadzór bezporedni nad działalnocią posiada prezes sądu
rejonowego
SKŁAD:
- skład: przewodniczący ,1 lub 2 zastępców, pozostali
członkowie kolegium (liczbę okrela prezes sądu rejonowego)
- członków kolegium wybierają rady gmin, których obszar jest
objęty właciwocią kolegium, sporód kandydatów zamieszkałych na terenie
gminy
- kadencja 4 lata
- wymogi: obywatelstwo, pełnia praw obywatelskich, dobra opinia
obywatelska, 24 lata, wyraził zgodę na kandydowanie - nie wybiera się: sędziów,
ławników ludowych, prokuratorów, adwokatów wykonujących zawód, aplikantów
adwokackich, żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, policjantów, funkcjonariuszy
UOP i służby więziennej
- mandat wygasa: mierć, utrata obywatelstwa polskiego,
prawomocne skazanie za przestępstwo, zrzeczenie się mandatu, utrata dobrej
opinii obywatelskiej
- odwołanie członka: niewykonywanie obowiązków, rażąco niedbale
wykonywanie obowiązków, zachowanie się rażąco godzące w powagę kolegium, brak
zdolnoci do wykonywania funkcji
ZADANIA
- orzekają w sprawach o wykroczenia (chyba ze przepis
szczególny powierza orzekanie w sprawie innemu organowi)
_____________________________________________________________________
SąDY POLUBOWNE
(ustawa kodeks postępowania
cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r.)
ZAPIS NA SąD POLUBOWNY
- strony w granicach zdolnoci do samodzielnego zobowiązywania
się mogą poddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego spory o prawa majątkowe, z
wyjątkiem sporów o alimenty i ze stosunku pracy
- dopóki strony obowiązuje taka umowa nie można zadąć
rozpoznania sporu przez sąd właciwy
- zapis na sąd polubowny powinien: być sporządzony na pimie,
podpisany przez obie strony, oznaczony przedmiot sporu albo stosunek prawny
(może zawierać wskazanie arbitrów i superarbitra)
ARBITRZY
- wymagania: każda osoba fizyczna mająca pełna zdolnoć do
czynnoci prawnych, pełnie praw publicznych i obywatelskich praw honorowych
- arbitrem nie może być sędzia państwowy
POSTĘPOWANIE PRZED SąDEM
- sąd polubowny nie jest związany przepisami postępowania
cywilnego
- strony aż do chwili rozpoczęcia postępowania mogą same
okrelić tryb postępowania w toku rozpoznania - jeżeli strony tego nie uczyniły
sąd polubowny stosuje taki tryb postępowania jaki uzna za właciwy
- sąd polubowny może przesłuchiwać strony, wiadków i biegłych -
nie może jednak stosować rodków przymusu - wyrok zapada większocią głosów (chyba
że zapis wymaga jednomylnoci)
- od wyroku sądu polubownego nie przysługuje odwołanie
- na postanowienie co do wykonalnoci przysługuje
zażalenie
PODMIOTY OBSŁUGI PRAWNEJ
ADWOKATURA (ustawa prawo o adwokaturze t dnia 6 maja 1982
r.)
ZADANIA
- powołana do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w
ochronie praw i wolnoci obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu
prawa
ORGANIZACJA
- zorganizowana jest na zasadach samorządu zawodowego
- adwokaturę stanowi ogół adwokatów i aplikantów
adwokackich
- adwokat w wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych podlega
tylko ustawom ZADANIA SAMORZąDU ADWOKACKIEGO:
- tworzenie warunków do wykonywania ustawowych zadań adwokatury

- reprezentowanie adwokatury i ochrona jej praw
- sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o
wykonywaniu zawodu adwokata
- doskonalenie zawodowe adwokatów i kształcenie aplikantów
adwokackich
- ustalenie i rzewienie zasad etyki zawodowej oraz dbałoć o ich
przestrzeganie
- sprawowanie zarządu majątkiem samorządu adwokackiego i
rozporządzanie nim
ORGANY:
- Krajowy Zjazd Adwokatury - kadencja 3 lata
- Naczelna Rada Adwokacka - kadencja 3 lat
- Wyższy Sąd Dyscyplinarny - kadencja 3 lata
- Wyższa Komisja Rewizyjna - kadencja 3 lata
JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE
- Zespół Adwokacki

a) organy Zespołu: zebranie zespołu, kierownik zespołu, komisja
rewizyjna (w zespołach liczących więcej niż 12 członków)
b) członkiem zespole może być tylko osoba wpisana na listę
adwokatów
- Izby Adwokackie

a) stanowią ja adwokaci i aplikanci mający siedzibę zawodowa na
terenie izby
b) zasięg terytorialny okrela Naczelna Rada Adwokacka biorąc
pod uwagę podział terytorialny administracji sadowej
c) organy izby: Zgromadzenie, Okręgowa Rada Adwokacka, sąd
Dyscyplinarny, Komisja Rewizyjna
FORMY DZIAŁANIA
- zastępstwo w sprawach cywilnych i administracyjnych

a) zastępstwo polega na reprezentowaniu strony występując w
charakterze pełnomocnika w stosunkach pomiędzy strona a sadem
b) podstawa prawna czynnoci prawnych dokonywanych przez
adwokata jest udzielone pełnomocnictwo
c) zastępstwo może mieć charakter procesowy lub
pozaprocesowy
d) w sprawach cywilnych pełnomocnik może reprezentować zarówno
osoby cywilne i prawne
- obrona w sprawach karnych

a) może być stosowana tylko w
stosunku do osób fizycznych
b) okrelenie obrońcy droga wyboru lub z urzędu
- poradnictwo prawne
- współdziałanie w opracowywaniu aktów prawnych
ZASADY DZIAŁANIA
- prawo wyboru adwokata
- niezawisłoć adwokatury
- wyłącznoć pomocy prawnej
- ochrona tajemnicy zawodowej
- dopuszczalnoć odmowy udzielenia pomocy prawnej tylko z
ważnych powodów
WPIS NA LISTĘ ADWOKATÓW
- wymogi

a) nieskazitelny charakter
b) pełnia praw publicznych
c) pełna zdolnoć do czynnoci prawnych
d) studia prawnicze (także
zagraniczne)
e) odbył aplikacje adwokacką (3,5 roku) i złożył egzamin
adwokacki
f) włada językiem polskim w mowie i pimie
- o wpisie na listę adwokatów decyduje okręgowa rada
adwokacka

SKRELENIE Z LISTY ADWOKATÓW
- mierć
- wystąpienie z adwokatury
- przeniesienie siedziby zawodowej do innej izby
adwokackiej
- objęcie stanowiska w organach wymiaru sprawiedliwoci,
organach cigania lub zawodu notariusza - powołanie do wojskowej służby
zawodowej
- utrata z mocy wyroku sadowego praw publicznych lub prawa
wykonywania zawodu - orzeczenie dyscyplinarne o wydaleniu z adwokatury
FORMY WYKONYWANIA ZAWODU ADWOKATA
- adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole
adwokackim oraz spółce jawnej lub cywilnej z wyłącznym udziałem adwokatów lub
adwokatów i radców prawnych, albo w spółce komandytowej w której
komandytariuszami są wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcy prawni, przy czym
wyłącznym przedmiotem działalnoci takich spółek jest wiadczenie pomocy
prawnej
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- adwokaci i aplikanci podlegają odpowiedzialnoci za

a) postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnoci
zawodu
b) naruszenie swych
obowiązków zawodowych
- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana
c) kara pieniężna
d) zawieszenie w czynnociach zawodowych na czas od 3 miesięcy
do lat 5
e) wydalenie z adwokatury
- sad dyscyplinarny wszczyna postępowanie na wniosek
uprawnionego oskarżyciela
- I instancja - sąd dyscyplinarny izby adwokackiej
- II instancja - Wyższy Sąd Dyscyplinarny
RADCOSTWO
(ustawa o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 r.)
WYKONYWANIE ZAWODU RADCY PRAWNEGO:
- udziela pomocy prawnej która ma na celu ochronę prawna
interesów podmiotów na których rzecz jest wykonywana - wiadczenie pomocy
prawnej: porady prawne, sporządzanie opinii prawnych, opracowywanie projektów
aktów prawnych występowanie przed sadami i urzędami
- radca wykonuje zawód ze starannocią wynikająca z wiedzy
prawniczej oraz zasad etyki radcy prawnego - radca wykonuje zawód w ramach
stosunku pracy na podstawie umowy cywilno-prawnej
- radca wykonujący zawód w ramach stosunku pracy zajmuje
samodzielne stanowisko podległe bezporednio kierownikowi jednostki
organizacyjnej
- radca może być zatrudniony w więcej niż jednej jednostce
organizacyjnej
- radca może odmówić udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych
powodów
ORGANIZACJA
- radcowie prawni zorganizowani SA na zasadach samorządu
zawodowego
- jednostki organizacyjne: Okręgowe Izby Radców Prawych,
Krajowa Izba Radców Prawnych - nadzór nad działalnocią samorządu wykonuje
Minister Sprawiedliwoci
- radcowie prawni i aplikanci zamieszkali na terenie danego
okręgu tworzą okręgowa izbę radców prawnych - radcowie prawni i aplikanci
zamieszkali na terenie kraju tworzą Krajowa Izbę Radców Prawnych
SAMORZąD RADCÓW PRAWNYCH
- samorząd jest niezależny w wykonywaniu swych żądań i podlega
tylko ustawom - przynależnoć radców i aplikantów do samorządu jest
obowiązkowa
- organy samorządu (kadencja 4 lata)

a) Krajowy Zjazd Radców Prawnych
b) Krajowa Rada Radców Prawnych
c) Wyższa Komisja Rewizyjna
d) Wyższy Sąd Dyscyplinarny
e) zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych
f) rada okręgowej izby
radców prawnych
g) okręgowa komisja rewizyjna
h) okręgowy sąd dyscyplinarny
UPRAWNIENIA DO WYKONYWANIA ZAWODU
- prawo wykonywania zawodu następuje z chwila dokonania wpisu
na listę radców prawnych i złożenia lubowania - wpisu na listę radców dokonuje
okręgowa izba radców prawnych na wniosek zainteresowanego
- wymagania: pełnia praw obywatelskich, pełna zdolnoć do
czynnoci prawnych, nieskazitelny charakter, ukończenie studiów prawniczych
aplikacja radcowska i egzamin radcowski
APLIKACJA
- aplikacja radcowska trwa 3,5 roku
- aplikacje radcowska organizują i prowadzą okręgowe izby
radców prawnych
- aplikant odbywa aplikacje pod kierunkiem patrona wyznaczonego
przez rade okręgowej izby radców prawnych
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- radca prawny i aplikant radcowski podlegają odpowiedzialnoci
za

a) zawinione nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego
b) czyny sprzeczne ze lubowaniem radcowskim lub zasadami
etyki radcy prawnego
- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana z ostrzeżeniem
c) zawieszenie prawa do wykonywania zawodu od 3 miesięcy do lat
5
d) kara pieniężna nie niższa od połowy przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za miesiąc poprzedzający datę
orzeczenia dyscyplinarnego i nie wyższa od pięciokrotnoci tego wynagrodzenia

e) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu
- oskarżycielem w postępowaniu dyscyplinarnym przed okręgowym
sądem dyscyplinarnym jest rzecznik dyscyplinarny a przed Wyższym Sądem
Dyscyplinarnym - Główny Rzecznik Dyscyplinarny
NOTARIAT
(ustawa prawo o notariacie t dnia 14 lutego 1991 r.)
ZADANIA
- powołany do wykonywania czynnoci notarialnych (dokonywanie
czynnoci którym strony są zobowiązane lub pragną nadać formę notarialna)
ORGANIZACJA
- Minister Sprawiedliwoci prowadzi rejestr kancelarii
- Minister Sprawiedliwoci prowadź nadzoru nad działalnocią
notariuszy i organów samorządu notarialnego
SAMORZąD NOTARIALNY
- notariusze tworzą samorząd
notarialny
- obejmuje on izby notarialne (siedziba sąd apelacyjny) i
Krajowa Rade Notarialna (reprezentant notariatu) - organy izby notarialnej:
walne zgromadzenie notariuszy izby, rada izby notarialnej
POWOŁYWANIE NOTARIUSZY
- notariusza powołuje i ustala siedzibę jego kancelarii
Minister Sprawiedliwoci na wniosek osoby zainteresowanej po zasięgnięciu rady
właciwej izby notarialnej
- wymagania: obywatelstwo polskie, pełnia praw obywatelskich,
nieskazitelny charakter, studia prawnicze, aplikacja, egzamin, 2 lata
asesury, 26 lat
ODWOŁYWANIE NOTARIUSZY
- zrezygnowanie z prowadzenia kancelarii notarialnej
- trwała niezdolnoć do pełnienia czynnoci notariusza z powodu choroby lub
ułomnoci - przekroczenie 70 lat życia
- pozbawienie prawa prowadzenia kancelarii orzeczeniem sądu
dyscyplinarnego
- utrata z mocy wyroku sadowego praw publicznych lub prawa
wykonywania zawodu notariusza
WŁACIWOCI
- notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jako osoba
zaufania publicznego
- czynnoci notarialnych notariusz dokonuje w
kancelarii notarialnej
- notariusz może prowadzić tylko jedna kancelarie
- czynnoci notarialne dokonane przez notariusza zgodnie z
prawem maja charakter dokumentu urzędowego
- notariusz ponosi odpowiedzialnoć za szkodę wyrządzona przy
wykonywaniu czynnoci notarialnych na zasadach okrelonych w kodeksie cywilnym, z
uwzględnieniem szczególnej starannoci, do jakiej jest zobowiązany przy
wykonywaniu tych czynnoci
OBOWIąZKI I PRAWA
- postępować zgodnie ze lubowaniem
- ciągle doskonalić kwalifikacje zawodowe
- obowiązek zachowania tajemnicy okolicznoci sprawy
- kancelaria powinna być otwarta w dniach powszednich co
najmniej 6 godzin dziennie
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- odpowiada dyscyplinarnie za

a) przewinienia zawodowe
b) uchybienia powadze lub godnoci zawodu
- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana
c) kara pieniężna do wysokoci przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sferze produkcji materialnej
d) pozbawienie prawa prowadzenia kancelarii
- I instancja - sądy dyscyplinarne izb adwokackich - skład 3
członków - II instancja - Wyższy Sąd Dyscyplinarny - skład 5 członków
CZYNNOCI NOTARIALNE
- rodzaje czynnoci notarialnych

a) sporządzanie: aktów notarialnych, powiadczeń, wypisów,
odpisów i wyciągów dokumentów
b) doręczanie owiadczeń
c) spisywanie protokółów
d) sporządzanie protestów weksli i czeków
e) przyjmowanie na przechowanie dokumentów, pieniędzy i
papierów wartociowych
f) sporządzanie na zadanie stron projektów aktów, owiadczeń i
innych dokumentów - akty i dokumenty powinny być sporządzone w sposób
przejrzysty i zrozumiały
- obowiązek udzielania stronom niezbędnych wyjanień
- notariuszowi nie wolno dokonywać czynnoci notarialnych które
dotyczą: samego siebie, małżonka, krewnych
TRYB DOKONYWANIA CZYNNOCI NOTARIALNYCH:
- notariusz jest zobowiązany stwierdzić tożsamoć osób biorących
udział w czynnoci
- strony czynnoci notarialnej odpowiadają solidarnie za
wynagrodzenie należne notariuszowi
- dokumenty po upływie 5 lat od ich sporządzenia notariusz
przekazuje do archiwum ksiąg wieczystych - akt notarialny

a) notariusz sporządza akt notarialny jeżeli wymaga tego prawo
lub taka jest wola stron
b) akt notarialny przed podpisaniem powinien być przeczytany
przez notariusza
- powiadczenia

a) notariusz powiadcza: własnoręcznoć podpisu; zgodnoć odpisu,
wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem; datę okazania dokumentu; pozostawanie
osoby przy życiu lub okrelonym miejscu
- doręczanie owiadczeń

a) na zadanie strony notariusz doręcza na pimie jej owiadczenie
mogące mieć skutki prawne wskazanej przez nią stronie przeciwnej
b) żądający owiadczenia wnosi ustnie do protokółu, wręcza lub
przesyła notariuszowi podpisana przez siebie treć owiadczenia
c) doręczenie owiadczenia następuje w miejscu wskazanym przy
odpowiednim zastosowaniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących
doręczania pism procesowych
- protokoły

a) notariusz spisuje protokoły walnych zgromadzeń organizacji
społecznych, stowarzyszeń, spółek i innych osób prawnych w przypadkach
prawem przewidzianych
b) protokóły spisuje się w formie aktu notarialnego

- protesty weksli i czeków

a) przy sporządzaniu protestów weksli i czeków notariusz
stosuje prawa właciwe dla tych czynnoci
- przyjmowanie na przechowanie

a) wszelkiego rodzaju dokumenty nawet w kopertach zamkniętych

b) z przyjęcia dokumentu na przechowanie notariusz spisuje
protokół
- wypisy, odpisy i wyciągi oraz przechowywanie aktów
notarialnych

a) wypis ma moc prawna oryginału
b) wypisy aktu notarialnego wydaje się stronom aktu lub osobom
dla których zastrzeżono w akcie prawo otrzymania wpisu, a także ich
zastępcom
c) do wydawania wyciągów i odpisów stosuje się te same zasady,
na jakich wydaje się wypisy
DRGANY PORZąDKU PUBLICZNEGO I CIGANIA KARNEGO
POLICJA
(ustawa o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 r.)
Policja jest umundurowaną i uzbrojoną formacją przeznaczoną do
ochrony bezpieczeństwa obywateli i dbania o bezpieczeństwo i porządek publiczny
.

ORGANIZACJA
- na czele Policji stoi Komendant Główny Policji - powoływany
przez premiera na wniosek MSW przez co podlega rządowi
- terenowymi organami Policji dowodzą komendanci wojewódzcy,
rejonowi oraz komendanci komisariatów policji
RODZAJE POLICJI
- policja kryminalna
- policja ruchu drogowego i prewencji
- oddział prewencji i pododdział antyterrorystyczny
- policja specjalistyczna (kolejowa, wodna, lotnicza)
- policja lokalna
- Wyższa Szkoła Policji, orodki szkolenia i szkoły policyjne

ZADANIA
- ochrona życia i zdrowia obywateli - ochrona mienia
- ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego
- wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz tych czynów, które
cigane są droga postępowania przygotowawczego - nadzór nad strażami
miejskimi
- kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i
administracyjnych związanych z działalnocią publiczna lub obowiązujących w
miejscach publicznych
- współdziałanie z policjami innych państw
ZAKRES UPRAWNIEŃ
- w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i
wykroczeń wykonuje czynnoci: operacyjno rozpoznawcze, dochodzeniowo - ledcze,
administracyjno - porządkowe
- wykonuje czynnoci na polecenie: sądu, prokuratora, organów
administracji państwowej, samorządu terytorialnego
- obowiązek respektowania godnoci ludzkiej oraz przestrzegania
i ochrony praw człowieka maja prawo do

a) legitymowania osób w celu sprawdzenia ich tożsamoci
b) zatrzymania osób w trybie i przypadkach okrelonych w
kodeksie postępowania karnego
c) przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach
okrelonych w kodeksie postępowania karnego
d) dokonywania kontroli osobistej
i kontroli towarów w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu
zabronionego pod groźba
e) zadania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów
administracji, jednostek użytecznoci publicznej
- w razie niepodporządkowania się poleceniom policjanci mogą
stosować rodki przymusu bezporedniego
- jeżeli rodki przymusu bezporedniego okazały się
niewystarczające policjant ma prawo użycia broni palnej wyłącznie w przypadkach
wymienionych szczegółowo w ustawie
SŁUŻBA W POLICJI
- wymagania: obywatelstwo polskie, nieposzlakowana opinia, nie
karany, pełnia praw publicznych, co najmniej rednie wykształcenie, zdolnoć
fizyczna i psychiczna do służby w formacjach uzbrojonych podległych szczególnej
dyscyplinie służbowej której gotów jest się podporządkować
- stosunek służbowy policjanta powstaje w drodze mianowania
przez właciwych przełożonych (komendanci) na podstawie dobrowolnego zgłoszenia
się do służby
- osobę zgłaszająca się do służby mianuje się policjantem w
służbie przygotowawczej na okres 3 lat, po tym okresie zostaje mianowany
na stale
INNE
- 24 lipca - więto Policji
- rodki finansowe w wysokoci 20 % wpływów uzyskanych przez
Skarb Państwa tytułem przepadku rzeczy pochodzących z ujawnionych przez Policje
przestępstw przeciwko mieniu, gospodarczych i skarbowych przeznacza się na
usprawnienie funkcjonowania Policji i nagrody dla policjantów, którzy
przyczynili się bezporednio do ujawnienia tych przestępstw
URZąD OCHRONY PAŃSTWA
(ustawa o Urzędzie Ochrony
Państwa z dnia 6 kwietnia 1990 r.)
ORGANIZACJA
- centralnym organem jest Szef Urzędu Ochrony Państwa
powoływany przez premiera po zasięgnięciu opinii Prezydenta RP, Kolegium oraz
Sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych
- Szef UOP podlega bezporednio Prezesowi Rady Ministrów
- Szef UOP wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Ochrony
Państwa
- UOP może działać za porednictwem delegatur powołanych przez
Szefa UOP który okrela siedziby i zakres ich działania
- Kolegium do Spraw Służb Specjalnych

a) działa przy Radzie Ministrów jako organ
opiniodawczo-doradczy w sprawach służb specjalnych
b) skład: MSWiA, MSZ, MON, Szef UOP, Sekretarz Komitetu Obrony
Kraju
ZADANIA
- rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom godzącym w
bezpieczeństwo, obronnoć, niezależnoć, całoć i międzynarodowa pozycje
państwa
- zwalczanie szpiegostwa i terroryzmu
- zapobieganie i wykrywanie przestępstw godzących w podstawy
ekonomiczne państwa i ciganie ich sprawców - zapobieganie i wykrywanie
przestępstw o charakterze i zasięgu międzynarodowym
- rozpoznawanie i przeciwdziałanie naruszeniom tajemnicy
państwowej UPRAWNIENIA
- Funkcjonariusze UOP mają te same uprawnienia procesowe jak
funkcjonariusze Policji w zakresie właciwoci UOP w celu rozpoznawania,
zapobiegania i wykrywania przestępstw wykonuje czynnoci operacyjno
- rozpoznawcze, dochodzeniowo - ledcze wykonuje czynnoci na
polecenie: sądu, prokuratora, maja prawo do

f) legitymowania osób w celu sprawdzenia ich tożsamoci
g) zatrzymania osób w trybie i przypadkach okrelonych w
kodeksie postępowania karnego
h) przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach
okrelonych w kodeksie postępowania karnego
i) dokonywania kontroli osobistej i kontroli towarów w razie
istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod
groźba
j) zadania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów
administracji, jednostek użytecznoci publicznej
- w razie niepodporządkowania się poleceniom funkcjonariusze
UOP mogą stosować rodki przymusu bezporedniego jeżeli rodki przymusu
bezporedniego okazały się niewystarczające funkcjonariusz UOP ma prawo użycia
broni palnej wyłącznie w przypadkach wymienionych szczegółowo w
ustawie